Alþýðublaðið - 20.11.1928, Blaðsíða 2

ALPÝÐUbLAÐIÐ
•f '
Sogs virkjuiil
Andsiror „Mgbl.“ og Snúts.
Hámark SltaMspPoska ©g ihaldsritEnenska.
Nú greiða bæjarmenn árlega um
820 þús. kr. fyrir rafmagn.. Svarar
það til 585 kró’na meðalverðs fyrir
árskílkílówatt. Rafmagn um h;mla
kasíar 75 krónum meira eða 660
krónur kílövattið. Verðið er langt
um hærra en þörf er á til þesís að
stöðin beri sig. Rafmagnið er selt
Hvona dýrt í þeini tilgangi aðal-
lega að draga úr notkun þess.
Mönnum er beinlínis hegnt fyrir
að nota mikið rafmagn. Reikn-
ingar rafmagnsveitunnaT sanna
þet'a. Árið 1927 var tekjuafgang-
ur hennar um 355 þús. krónur
eða 43o/o af tekjunum.
Á síðasta fundi bæjarstjórnar
báru jafnaðarmenn fram tillögu
um, að Reykjavíkurbær léti virkja
Sogið og byrja á næsta ári, ef
vatnsréttindin og lán til virkjun-
nrinnar fengist með þeim kjörum,
sem .bæjarstjórn teldi aðgengilteg.
íhaldið drap þessa tillögu, þö
ekki hreinlega með atkvæða-
greiðslu, til þess skorti það bæiði
kjark og hreinskilni, heldur með
meiningarlausri dagskrárómynd.
Samkvæmt áætlunum um virkj-
un Sogsins, er gert ráð fyrir, að
árskílówatiið myndi kosta þaðan
174 krónur, ef ekki væru notuð
nema 7800 kw. af þeim 15 þús.
hestöflum, sem sfööin þar gæti
framleitt. Ef þau væru öli not-
uð þyrfti ekki að selja árskílö-
wattið nema 125 krónur, eða lið-
lega i/i hluta þess, sem það nú
kostar,
Til samanburðar hefir verið
gerb áætlun um fullnaðarvirkjun
Elliðaánna. Til þess að sú stöð
geti borið sig, þarf aÖ selja árs-
kílówattið af rafmagni þaðan á
315 krónur,,og fullvíist er, að hún
yrði innan skamms alt of lítil,
Með lækkuðu rafmagnsverði
myndi notkun þess aukast alveg
nfskaplega, Hafnarfjörður og
fleiri héröð myndu vilja kaupa
rafmagn af bænum og ótal iðn-
aðarfyrirtæki, sem nú sumpart
ekki geta fengið rafmagn og sum-
part ekki keypt það við því verði,
sem það nú er selt, myndu þá
nota það til alls ko;nar iðju. Alt
bendir til þess, að 7800 kílóvöttisn
yröu fullnotuð strax og stöðin
kæmist upp.
Hér er um þrent að ræða:
1) að láta sitja við það, sem er,
takmarka notkunina og selja árs-
kílów;attið á 585 krónur og þaðan
af hærra,
2) að leggja milljónir í viðbót-
arvfrkjun EHiðaánna, sem að eins
dugir örfá ár og ekki getur látið
bæjarmönnum í té ódýrara raf-
magn en á 315 kr. árskílówattið,
eða
3) að virkja So'gið strax, svo að
bæúanenn geti fengið rafmagnið
fyrir 174 kr. árskilówattið og
þaðan af lægra verð, eftir því
sem notkunin eykst.
Jafnaðarmenn vilja hið síðast
talda. BorgarstjSri og halarófan
hans ekki, Pað sýna athafnir
þeirra og aíhafnaleysi.
I vor samþykti bæjarstjórnin:
1) að láta gera nokkrar viðbót-
armælingar við Sogið,
2) að gera ráðstafanir til að
tryggja bænum eignarhald á
vatmsréttindum í Soginu,
3) að leita fyrir sér um ait að 6
millj. króna lán til virkjunar-
innar.
Þessi síðasta ályktun var sVo
ítrekuð í haust áður en borgar-
stjöri fór u'an í lántökuerindum,
Viðbótarmælingarnar Eafa verið
gerðar, en útreikningar allir eru
ökomnir og ónotum og illyrðum
svarað af borgarstjöm, þegar int
er eftir þeim. Ekkert hefir verið
gert til þess að tryggja bænum
eignarhald. á vatosréttindum í
Soginu. Og heldur ekkert gert af
hálfu borgarstjöra og liðsmanna
hans tii að útvega fé til virkjxtoar-
ininar. Sé harnn spurður, hvað
hanin hafi gert til að framkvæma
ályktun bæjarstjörnar,um að leita
fyrir sér um útvegun lánsfjár,
ýmist neitar hainn að svara eða
svarar með skætingi á götusíráka-
fvísu. Og í skjöli líiimensku liðs-
manna sinna heist honum þetta
athæfi uppi.
Borgarstjöri er á móti virkjun
Sogsins og þá þarf auðvitað ekki
að spyrja um flokksmenn hans,
Prátt fyrir það, þótt borgar-
stjóri hafi svo hrapallega vanrækt
að gera skyidu sína í þessu máli,
er þó orbið víst, að.fé er fáanlegt
til virkjunariintoar, Að svo er kom-
ið, er fyrst og fremst að þakka
Sigurði Jónassyni bæjarfulltrúa.
Fyrir hans tilstilli hefir stærsta
iiafvirkjunarfélag heimsins tjáð s g
reiðubúið til að útvega eða leggja
fram fé til byggingar stöðvarinn-
ar, ef samið væri við það um að
koma henni upp.
Hver eru nú svör ífialdsinis ?
Hingað til hefir það afsakað að-
gerðaleysi sitt með því, að fé
fengist ekki, •
Svörin eru toú þessi:
„Loddaraleikur jafnaðai’ma!ntoa.“
„Má (aka Sigurð Jönassoto alvar-
lega.“ „Aldrei hefir það heyrst
um Sigurð Jönasson, að hann
stigi í viti'ð, En — fíflinu skal á
foraöið etja.“ — Svonjá tekur fyr-
irferðarmesta íhaldsmáítgagnið
undir þetta .toauðsynjamál. Pað
nefnir ekki eiinu einasta orði aðal-
atriði málsins: skortinn og hið
óhæfilega verð á rafmagni nú og
það, að hægt er að lækka verðið
úr 585 krönum niðuir í 174 með
því að virkja Sogið. Nei, ónet.
Um það þegir „Mgbl.“ vandlega.
Jon og Valtýr, þessir alþektu
gáfnavargar(!i), kaila Sigurð fífl
pg gefa í skyn, að hann sé ekki
með öilum mjalla. Og Pétur llall-
dórsson gefur hið sama í skyn,
segir, að það ,,sé engu líkara en
að Sigurður Jönassoni hafi fengið
|rafmagn í heilanto.“ Knátur sing-
úr svo í sarna tón og bætir miútu-
dylgjum við. Pessir kumpánar
kalla það loddaraskap, vitleysu,
snakk, þvætting, buli, brjálsemi
og öðrum ámö'a nöfnum, að vilja
útvega bæjarmönnum nægilegt og
ódýrt rafmagn, — Svoina eru
þeirra rök.
Af hverju stafar þetta?
Sumir ætla, að þessir íhaids-
broddar og -hjú ryöji úr sér þess-
um illlyrðum, dreifi út þessum
svfvirbilegu dyigjum og rógsög-
um sér til hugarhægðar og geð-
fróurar og voni jafnframt, að með
þessum lubbaskap lánist þeirn að
draga hug almennings frá efni
málsins: rafmagnisskortinum og
ckrinu á rafmagninu. — Aðrlr
ætia, að þetta stafi af því, að
þeirra andlega ástaind sé svo bág-
borið, að þeir fái ekki skilið, að
sá maður sé með öllum mjalla,
isem í alvöru vill beita sér fyrir
því, að hrinda í fremkvæmd nauð-
synja og framfaramáli bæjarins,
án þess sjálfur að hafa af því
peningalegan hagnað. — Sumir
halda, að hvort tveggja valdi,
og líklega komast þeir næst
saninleikanum. Má segja, að það
sé hámark íhaldsþroska, að álíta
hvern þann jbrjálaðlin, sem án
gröðavonar beitir sér fyrir
bxeytingum til böta fyrir almiennt-:
ing, framförum. Eins og það mun
teljast hámark íhaldsritmensku að
hrúga saman fúkyroum, dylgjum
lygum og svívirðingum uim ein-
staka menn, en forðast réttar frá-
sagnir og alla viðleitni á að beita
rökum.
Eitt er rétt hjá „MgbL“ og
borgarstjöra. Sogsvirkjuniin er
pólitískt mál í bæjarstjóminrii.
Pað sýnir afstaða flokkiainna þar
til málsins.
Aiþýðuflokkurinn vill að
Reykjavíkurbær láti viríkja Sogið.
ihaldsbroddarnir ekki. Það ætla
þeir einkaframtakiinu.
En borgarstjórinn veit, að hann
og hans liðar eru í þessu máli í
fullri andstöðu við alian þorra
bæjarmamna. Þess vegna þora
þeir ektó að skjóla því undir dóm
kjösenda með því að leggja niður
umboð sín sem bæjarfuiltrúar og
láta kjösa um málið, eins og Ste-
fán Jóhaan bauð og stakk upp á.
Þeir viía sem er, að bæjarmenm
vilja heldur kaupa rafmagnið frá
Soginu fyrir 174 kr. kílówattið!
en frá Elliðaárstöðimni fyrir 585
og alt upp í 660 kr„ eða enm
hærra.
Föðursystir Charley’s
verður ieikin annað kvöld.
Þakkarávarp.
Hjartanlega þakkia ég cand. pbiL
Laufeyju Valdimarsdóttur fyiir
framúrskarandi hjálpfýsi og
drenglyndi í minn garð í sjúk-
dómsneyð.
Stokkhólmi, 30/9. —28.
Unnur VilhjálmsdóttiF.
Verðlag 128% hærra en
fyrir stríð.
Samkvæmt skýrslum Hagstof-
unnar um smásöluverð í Reykja-
vík hefir jafniaðarvísitalan fyrir 57
vörutegundir, 33 útlendar,, 5 út-
iendar og innlendar og 19 inn-
lendar, lækkað úr 230 hiður i
228, eða um tæplega 1 af hund-
xaði, frá því í oktöber í fyrrai
Má því heita að dýrtíðin sé hin
sama nú og í fyrra. Ekki hefir
hún þó haldist óbreytt allain tím-
ann. Vísitalan hækkaði um mið-
bik ársins, varð hæst í ágúst,
þá komst vísitalan upp í 238, efl
hefir svo farið lækkandi síðain,
Verðlagið á þessum vörutegund-
um er nú 128°/o eða liðlega 2
sinmum hærra en fyrir stríð, að
því er þessar skýrslur Hagstof-
unnar segja. Verðbreytingar var-
anna eru mjög misjafnlega þýð-
ingarmiklar fyhir aimenniing eft-
ir því, hvort um er að gera nauð-
synjavöru, sem mikið er notað af,
eða vöru, sem sáralítið er not-
uð. Þetta má taka til gieina me,ð
því að athuga, hve útgjöld til á-
kveðinna vörukaupa breytast eftir
verðlaginu. Gerir Hagstofan ár-
lega skýrslu yfir útgjöld 5 mannæ
fjölskyldu hér í Reykjavík og
miðar hana við sams konar út-
gjöld fyrir stríð. Samkvæmt hennl
þarf 5 manma fjölskylda, sem not-
aði 1800 kr. til heimílisþarfa fyr-
ir stríð, nú að hafa 4060 krórr-
ur til að fullnægja sömu þörfum,1
Lækkunin frá því í fyrra er
svo að segja hin siama og á verð-
lagsvísitölunmi, 1%, og hækkun-
in frá því fyrir stríð einnig þv|
nær hin sama, 126%.
Dýrtíðaruppbót opinberra emb-
ættismanna og starfsmanna er
aftur á móti reiknuð út eftir verð-
Iagi á að eins 8 vöruíegundum,
sem virðast teknar af algerðu
handahöfi. Vísitala þessara fáist
vörutegunda hefir lækkað langt-
um meira en verðlagsvísitalan yf-
irleitt, eða úr 160 niður í 15 L
Lækkar því dýrtíðarupphótin úr
40% niður í 34% af lauuum, sem
ektó fara yfir 4500 kr. á ári, eða
um 15%. Er sú lækkun á engu
viti byggð, því að embættismenn
þurfa vissulega fleira sér tiíl lífs-
viðurhalds en rúgmjöl, hveiti,
smjör, nýmjólk, kindakjöt, salt-
fisk, kaffi og sykur, en þetta eru
vörutegundimar, sem miðað er
við verðlag á, þegar dýrtíðarupp-
bótin er ákveðin.