Alþýðublaðið - 30.10.1957, Blaðsíða 7

r
Miðvikudagur 30. okt. 1957
A I þ ýS u b1að i3
7
Þórður Einctrsson:
Kynþáttavandamálið í Baiidaríkjiutum. - III.
OHÆTT er að fullyrða, að
uim miðia 19. öld hafi fá lönd
vakið jafn mikla athygli með-
al annarra þjóða og Bandaríki
Norður-Ameríku. Hið unga
lýðveldi var n-ú vaxið úr grasi
og sú tilraun til stofnunar lýð-
ræðis, sem gerð hafði verið
trúmum 70 árum áður og vakið
aðdáun allra frjálslyndra
manna, en aðrir höfðu spáð
iillu, virtizt hafa tekizt. Dómar
annarra þjóða í garð hins
unga lýðveldis urðu æ vinsam-
legri. Verzlun og iðnaður hafði
'blómgast og dafnast, hver stór-
borgin eftir aðra hafði sprott-
ið upp úr auðninni.
Umráðasvæði landsins tevgði
sig nú yfir þvert megrnlandið,
yfir skóga, akra, fjöll og enda-
lausar slétturnar. Land þetta
byggðu nú 23 milljónir manna.
sem voru í bandalagi, er taldi
31 ríki eða fylki innan sinna
vébanda. Þeir sem vestur'
komu um þessar mundir urðu
forátt varir við hina miklu
grózku í athafnalífi landsins. I
austlægum héuðum þess
blómgaðist hvers konar iðja
og iðnaður. Landbúnaður gaf
góðan arð í miðvesturhéruð-
tmum og í suðurríkjunum.
Járnbrautirnar færðu hin
byggðu héruð nær hvort öðru,
ag stöðugur straumur af gulli
úr námunum í Kaliforníu rann.
inn í verzlun og fjármálalíf
jbjóðarinnar.
TVÆR ANDSTÆÐUR.
Eigi að síður komust þessir
ferðamenn brátt að raun um,
að Bandaríkjum Norður-Ame-
sríku var í raun og veru skipt í
tvær andstæður: norður og
suður. Og hraði framfaramia
fól í sér dulda hættu fyrir ein-
ingu hinna andstæðu lands-
Iiluta. í norðurríkjunum var
Iðnvæðingin í algleymingi og
ibændur í þeim hluta landsins
voru nú famir að taka stór-
virkar vélar í þjónustu sína.
Landbúnaður og akurykja
Wómguðust einnig í suður-.
fylkjunum. Þar var ræktað
tóbak, hrísgrjón, sykurreir og
Indigó, en undirstaðan að auð-
iegð þeirra var baðmullar-
H-æktin, sem eftir uppfinningu
Whitneys haföi vaxið hröðum
skrefum, og ræktun baðmull-
arinnar byggðist auovitað ein-
göngu á þrælahaldi. Á . ör-
skömmum tíma hafði baðmull-
arræktin meir en tvöfaldast.
Þrælarnir framleiddu baðm-
uillina og brátt var svo komið,
að hún var ekki aðeins orðin
snikilvægasta framleiðsla suð-
uirríkjanna, heldur var hún um
?niðja öldina orðinn stærsti ein
staki liðurihn í allri útflutn-
ingsverzlun landsins og árið
1850 var flutt út baðmull og
baðmullarafurðir fyrir 270
milljónir dollara.
BÖL FYRIR BÁÐA.
Þrælahaldið var auðvitað böl
og bölvun fyrir þrælana, en
brátt fór það nú að koma í
liós, að það var einnig böl fyrir
þrælahaldarana. Er tímar liðu
eyddi þessi einskorðaða ræktun
öllu næringargildi úr jörðinni
og gerði hana örmagna, auk
þess sem regnvatnið náðr að
skola burtu miklu af dýrmæt-
um jarðvegi, er það rann
eftir þi'áðbeinum plógförunum
milli endalausra raða af baðm-
ullai'plöntum. Með þessu skipu
lagi á landbúnaði sínum —
ræktun baðmullar sem megin-
uppskerunnar og í mörgum til-
fellum einu uppskerunnar, og
notkun þræla, sem sáu honum
fyrir vinnuafli og hann varð
að halda, hafði bóndinn stöð-
ugt þörf. fyrir handbært fé.
Ha-nn þurfti að kaupa allt, sem
hann ekki ræktaði sjálfur, auk
þess, sem þessi meðferð á jarð-
veginum át upp allt það lausa-
fé, sem afgangs kann að hafa
verið. Þegar meðaluppskera
baðmullarinnar fór að minnka,
varð hann að yfirgefa það land
sem hann hafði þegar mergsog-
ið, og kaupa nýtt land eða
flytja vestur á bóginn, ef hann
hafði efni á því. Þá vildi hann
auðvitað flytja þræla sína
með sér, sem þá varð til þess
að vandamál þrælahaldsins
varð enn útbreiddara. Annar
kostur hans var sá, að kaupa
dýran áburð, þegar nýtt jarð-
Úrskurður hæstaréttar í máli strokuþrælsins Dred Scott
vakti almenna og réttláta gremju.
þeirri, sem liggur fyrir norðan
baðmullarsvæðið, en tóbakio
fór engu betur með jarðveg-
inn. Eini markaðurinn, sem
stóð bændunum opinn, var út-
flutningsmarkaðurinn. í þess-
..Anauðin kæfir allan vilja mannsins til þess
að bæta afkomu sína og starfsgetu,
eyði'leggur sjálfsvirðingu hans, kúgar og
afvegaleiðir metnað hans og eyðileggur
eðlilega hvöt mannsins til þess að
verða landi sínu að sem mestu gagni“.
næði var ekki lengur að fá. Ef
þetta tókst ekki, varð bóndinn
fátækari eftir því sem hin
þrautpínda jörð gaf minna af
ser.
.1ÖRDIN MERGSOGIN.
Og nærri eina leiðin fyrir
bóndann í Suðurríkjunum til
þess að afla sér þess fjár, sem
hann vanhagaði svo mjög um,
var að halda áfram að rækta
baðmull eða tóbak á landræmu
um héruðum bjó enginn veru-
legur fjöldi vel launaðra verka
manna eða iðnaðarmanna, og
þar var heldur enginn veru-
lengur fjöldi vel stæðra smá-
bænda, eins og víðast hvar í
norðuri'íkjunum. í suðurríkj-
unum skiptust bævidur í tvo
hcpa. Annars vegar vo:u smá-
bændur, oft og einatt leigulið-
ar, sem unnu sjálfir ásamt
fjölskýldúm sínum að baðm-
ullarræktinni á litlum skika
lands, hins vegar stórbændur,
plantekrueigendurnir, sem
héldu þrælana, bjuggu í stór-
hýsum og bárust mikið á. Smá-
bændurnir voru miklu f jöl-
mennari en stórbændurni'r, en
þeir máttu sín lítils og lentu
smátt og smátt í algerðri ör-
birgð í samkeppni sinni við hið
ódýra vinnuafl þrælahaldai'-
anna og drógu allan mátt úr
jörðinni meðræktunaraðferðum
sínum. Það er vert að hafa
þessa aðstöðu bændanna í
huga, þvi hún hefur skapað
stei-ka andstoðu af þeirra hálfu
byggðist á hræðslu við að
svsrtingjarnir myndu skapa
efnahagslega samksppni fyrir
þá.
VÍTISHRINGURINN.
Þannig voru baðmullarbænd
ur, jafnt stórir sem smáir,
komnir í endalausan vítishring.
Sífeld leit eftir nýju og ó „
spilltu jarðnæði þokaði baðm-
ullarræktinni stöðugt lengra
vestur á bóginn til Texas og
Oklahama, unz skortur á
nægilegri úrkomu stöðvað;
frekari útbreiðslu hennar.
Eftir því sem árin liðu,
komu andstæðir hagsmunir
norður- og suðurríkjanna æ
bstuj' í ijós. Þegar á árinu
19.30’ yoru ríkin fa"in að skipa
‘sér í ílokka vegna þrælahalds-
ins pg fimm a.urn síðar var
það jtvímælalaust orðið erfjð-
aát'á* vandamálið í amerískum
stjóimrnálum. í norðurfylkjun-
urn skapaðist sterk hreyfing,
sem barðist fyrir algeru afnámi
þrælahaldsins. Um sama leyti
var stoínað til hreyfingar, sem
b^”^ist af oddi o« g-een því,
að þrælahald yrði leyi't í þeim
leruoum, sém enn voru lítt
lumin 07 ekki orðin að ríkjum
innan bandalags þairi'a.
í au"um surmanmanna var
'•"T'lah =i]d’'>t " fi ifð sem þeir
áttu enga sök á fremur en öðr-
oaau : agu n arfleifðum
þeirra, timgu þeirra, lýðfrjálsu .
tiárnskipusgí, ásamt öðrum
fornum siðum og venjurn. í
suraum suðlægunv strandhér-
’iðum hafoi þ'æ’ahald tíðkast
í meir eií 200 ár, þsgar hér
var komið sögu, og í 15 suður-
ríkium var fiöldi negra jaf'n-
o" bvftra manna. en í
norðurríkjunum voru þeii- ein-
ungis sr.iavægilegt brot af
héildartölu íbúanna.
SAMSTAÐA
SUNN A N M ANNA.
Suðurhéi’uð landsins mynd-
nð’i eina samfebda heild í
stjórnmálum, sem í öllum meg-
in atriðum var sammála um
stefnumál þau, er vörðuðu
ræktun ■ baðmular og þræla-
ha'd. Flestir plantekrueig-
endur litu á þrælahaldið sem
undirstöðuna undir hagkerfi
þeirra, og stjórnmálaleiðtogar
suðurríkjanna, allir embættis-
menn og flsstir prestar hættu
nú öllum afsökunum vegna
þrælahaldsins, og eftir því
sem^, andstaða norðanmanna
harðnáði. gerðust þeir hinir
traustustu talsmenn þess. Allt
til ársins 1830 tíðkaðist sú
venia, að eigándinn sjálfur
hefði umsjón með þrælunl sín-
iivn op' stiórnaði vinnúnni á
baðmullarekrunum. Sýndi
hann þá oftast allmikla föður-
lega umhyggju fyrir þrælun-
um, og vinnuharka var ekki
mikil. Um þetta leyti varð tals
verð breyting á í þessum efn-
um. Þegar ræktun baðmullar
hófst á hinum víðfeðmu akur-
lendum í syðstu héruðum suð-
urfylkjanna, hættu eigendurn.
ir sjálfir að hafa eftirlit með
framkvæmd vinnunnar, en
Framhaid á 8. sið'u.
Andstöðuhreyfing- norðanmanna skipulagði flótta svatra þræla
úr áiumðinni. Göniul sltopmynd úr blaði sunnanmanna, sem
j hæðist að þessari starfsemi.
gegn því að negrunum væri
veitt frelsi og síðar aukið
frjálsræði og réttindi, sem
Harriet Beacher Stowe, höfundur bókarinnar Kofi Tómasar
frænda. Eftir að bókin kom út, var útilokað að þagga niður
umræðunar um vandamál þrælahaldsins.