Alþýðublaðið - 07.03.1958, Side 3

Föstudagur 7. marz 1958
AlþýSnblaðlf
S
Alþýöublaðið
Útgefandi:
Ritstjöri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingaslmi:
Afgreiðsluslmi:
Aðsetur:
Alþýðuf lokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilla Samúeladóttir.
14901 og 1490 2.
14906.
14900.
Alþýðuhúsið.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
Beinir skattar og óbeinir
EINS og frá hefur verið skýrt í fréttum, hafa þingmenn
Alþýðufiokksins flutt á alþingi tillögu þess efnis, að athug-
að verði hvort ekki sé tiltækilegt og réttlátt, að afnuminn
verði tekjuskattur, en samsvarandi fé til ríkissjóðs tekið
með tollum. Er þetta hugsað sem spor í þá átt, að óbeinir
skattar taki við af þeim beinu í framtíðinni.
Vissulega verður ekki annað sagt en hér sé um
stefnubreytingu hjá Alþýðuflokknum að ræða í orði,
enda er þingmönnum hans það fyllilega iljóst. En síðasti
flokksstjórnarfundur talái rétt, að þes'si athugun í skatta-
málum yrði gerð. Þjóðviljinn gerir |þessa tillögu og stefnu
breytingu þá, sem hún vitnar um hjá Alþýðuflokknum, aö
; umræðuefni nú ;í vikunni. Er ekki að isökuan að spyrja,
að hér eiga að vera á ferðinni stórkostleg svik flokksins
við vinnandi stéttir o-g jalla ,alþýðu. Er túlkun Þjóðviljans
. svo einhliða og illviljuð, eins o-g raunar mátti vænta það-
an, að rétt er að ræða ofurlítið þetta nýja viðliorf í skatta
málum.
Það er á allra vitorði, sem nokkuð fylgjast með skatt-
lagningu og skattgreið'slu, að launastéttir greiða yfirleitt
tiltölulega mleira í tekjuskatt af föstu kaupi en þær stéttir,
sem að einhverju Ieyti geta rfáðið kaupi sínu sjálfar. Sá,
sem vinnur hiá öðrum, getur ekki stungið neinu undir stól
aif kaupi slnu. hann Verður skilyrðislaust að greiða tekju-
skatt af hverjum peningi. Við þessu ier að sjá-lfsögðu ekkert
að segja, ef allt væri með felldu, Skattar eru nauðsyn, og
án skatta fengi þj óðfélagið ekki staðizt. En rnú er svo kom-
ið, — og er engin ásæða til að draga neina fjöður yfir það,
— að stór hópur mþnna finnur leiðir til að stinga miklum
fjárfúlgum undan skatti. Við þessu væri ef til vill ekkert
að segja, ef hér ætti einungis hlut að máli fátækt fólk og'
illa stætt, þótt slíkt hljóti alltaf að valda misrétti, ef að
því eru nokkur brögð'. En reyndin er sú, að það eru einmitt
vel stæðir borgarar og eignaimienn, alls konar kaupsýslu-
mJenn og atvinnurekendur, sem helzt koma því við að stinga
tekjum undan skatti. Og sömuléiðis mlá í þessu sambandi
behda á heilar stéttir, sem iafnan geta lagað kostnaðarhlið
svo í hendi sér, að tekjuskattur verður miinni en ætla mætti.
Hver borgar svo skatt fyrir |þá, sem ,geta falið tekjur
sínar og lagað tilkostnað í hendi sér? Það gera þeir, sem
einungis selja öðrum vinnu sína, með öðrum orðum hin-
ar almennu vinnustéttir. Skattsvik verða því fyrst og
fremst á kostnað hins vinnandi fjölda, verkalýðsins, en í
þágu þeirra, sem meira þafa umleikis. í krafti þessa sann-
leika er til'laga Alþýðufiokksþingmannanna flutt, og
skyldu menn ætla, affi Þjóðviljinn kynni að meta þessa
viðleitni. ,En hann einblínir aðeins á bókstafinn, en hifð-
ir ekkert um andann, og er hann ibar sjálfum isér trúr.
Kjarni miálsins er í raun og veru sá, að þótt hér sé um
stofnubreytingu Alþýðuflokksins að ræða í orði, er hún
engiri á borði. Málið er jPlutt í þeim tilgangi einum, að
reynt sé að koitta í veg fyrir, að launastéttir þurfi að
borga brúsann fyrir þá, sem komið hafa ár sinni óeðli-
lega vel fyrir borð.
En tollar eru eðlilega þyrn-ir í augum stórra fjölskyldna,
sem mikið þurfa til heimilis, og því er auðvelt að gera allt
mlálið næsta tortryggilegt. Og ekki þarf að draga það í efa,
að Þjóðviljinn reynir að grugga vatnið sem mést, enda er
kreddufestan hans' líf. Áður fyrr hefði líka verið erfitt að
ja;fna mletin svö, að ekki hefði komið þyngst niður á barn-
mörgum heimilum, ef tollar hefðu aukizt. En með þeim
margvíslegu félagslegu umlbótum, sem orðið hafa á síðústu
áratugum, og mest fyrir baráttu Allþýðuflokksins og verka-
lýðshreyffingarinnar, er næsta auðvelt að bæta barnafjöl-
skyldum upp hina hækkuðu tolla. Tryggingar og fjölskyldu-
bætur leystu þar hnútinn.
'Eif afnám: tekjuskatts og síðlar allra beinna skatta yrði til
þess að hamíla gegn þeirri sviksemi í skattamiálum, sem allt
of mörgum finnst sjáltfsögð, og tryggja launastéttir gegn
misrétti í skattgreiðslum, væri það stórt spor í framfara-
átt. Það er því óhætt fyrir Þjóðviljann að iara sér hægt í
óhróðri um Alþýðulfllokkinn út af þessu miili.
( Utan úr Heimi )
í ÚTJAÐRI BÖNE er verið
að reisa riýja borg. Húsin eru
lítil og notaleg. Hvert hús kost
ar aðeins 3—4 þúsund krónur.
Þau eru byggð fyrir öreigana,
sem áður bjuggu í „bidonville",
hrörlegum stré- ogkassahúsum.
í miðju hinu nýja þorpi er lög-
reglustöðin. og rétt við hana er
hár útsýnisturn, þar standa lög
reglustjórinn, þrír útlendir
ferðamenn og nokkrir franskir
embættismenn og liðsforingjar.
Á götunni fyrir neðan híma fá-
einir skeggjaðir og skítugir ar-
abar. — Þeir eru fulitrúar'
hinna lífsglöðu íbúa hinnar
nýju borgar.
Lögreglustjórinn, eiskulégur
og heimsmannlegur helclur
ræðu. Hann baðar út höndun-
um og glæsileg mœlskan berst
mjúklega út yfir hina skínandi
hvítkölkuðu borg'. — Þetta eru
framfarir, — þetta er menning-
in. Sjáið hversu margt Frakkar
gera fyrir ykkur hér í Alsír.
Svo er stríðinu fyrir aðþakka
að mikið hefir verið byggt af í-
búðarhúsnæði í Alsír. Frakkar
reyna nú að bæta fyrir fyrri
vam-ækslusyndir í þeim efnum
samfara múhameðstrúarmenn-
ina um góðvilja sinn.
Fá’r óbreyttir borgarar af
frnskum' ættum hætta sér inn
í hin þröngu hverfi í „bidon-
ville“. Og enginn fær tækifæri
til að líta inn fyrir húsdyr í-
búanna þar.
Franskur lögreglumaður lét
svo ummælt, að miklum mun
færri afbrot væru drýgð í þess-
um fátækrahverfum nú en fyr
ir stríð. En það mun mála sann
ast, að enginn Fakki veit raun-
veruiega hvað gerist í þessum
hverfum. Þar ríkja sömu lög og
í frumskógin.um og óvíst að lög
reglunni sé tiikynnt þótt voveif
legir atburðir gerist. Hin nýja,
hvíta borg lögð beinum stræt-
um er vel vöktuð frá útsýnis-
turni lögreglustöðvarinnar. —
Héðan er auðvelt að fylgjast
með íbúunum og atferli þeirra.
Tveir franskir hermenn
standa gleitt við skóla þorpsins
og munda vélbyssur sínar. Þeir
standa þarna dag eftir dag,
mónuð eftir mánuð.
Þannig standa þeir í hverju
þorpi, þeir eru tákn „]a présen-
cefrancaise“ herverndar Frakka
í Alsír. Þeir eru þarna einnig
til að verja skólana fyrir
spreng j ukasti her mdarver ka-
manna, en það hafa verið brögð
að því undánfarið. Þióð°rnis-
sinnar hafa oft fyrirskinað
skólabörnum að hætta skóla-
göngu, og hefir franskt herlið
orðið að fylgja börnum úr og í
skóla. Þetta væri góður áróður
ef áróður væri ekki einskis nýt-
ur orðinn í Norður-Afríku.
ISamtímis því að Frakkar hafa
reynt að bæta úr húsnæðisskort
inum 'hafa þeir gert stórt áak i
skólamálum ATsír. í flestum
þorpum landisins ganga öll börn
í skóla.
Frakkar hafa áreiðanlega
rétt fyrir sér í því, að þeir, sem
fluttir eru úr fátækra'hverfun-
um sé fegnir að flytja í hin
nýju hús. En um þakklæti er
ekki að ræða. Enginn veit með
vissu hvað arabarnir hugsa. í
viðræðum við Frakka eru þeir
105% vinveittir Frakklandi; —
Þeir lofa lögregluna hástöfum
og þakka hernum fyrir þá
vernd, sem hann veitir borg-
urunum fyrir uppreisnarmönn-
um. En hvað þeir þenkja innca
með sér ve.it enginn. Arabiskur
menntamenn segjast margir
hverjir líta á Frakkland sem
sitt föðurland, en snnað hvort
eru þeir undantekning eða
hræsnarar. Og Frakkar hafa
sfálfir komið þannig fram, aS
hinir hægfara skilnaðarmemi,
semi kannski hefði verið mögu-
legt að semja við, eru úfcþurrk-
aðir eða landflótta.
Núna kemur ekki út eitt ein-
asta blað á arabisku í Alsír, —■
ekki eitt einasta tímsrit, engin
bók, sem túlkað geti viðhorf
I Alsírbúa.
Iiin arabisku borgarhverfi
eru dimm og þögul. Verzlu'.iar-
maður í Böne sagði mér, að á
skrifstofu sinni borguðu allir
mánaðarlegan skatt til upp-
reisnarmanna.
John Sannes.
( Frá Sameínuðu Þjóðunum )
ÁRIÐ 1957 má teljast eink-
ar hagstætt ár fyrir launþega
heimsins, segir í skýrslu frá
David Ak Morse, framkvæmda-
stjóra Alþjóðavinnumálaskrif-
stofunnar í Genf, (ILO). Hann
telur, að framfarir og bætt kjör
verkamanna, sem urðu víða á
árinu, bæti upp hitt, sem mið-
ur kann að hafa tiltekizt. í flest
um löndum heimsins var at-
vinna vaxandi, kaupmáttur
launanna örlítið hagkvæmari
en árið áður, en félagsleg fríð-
indi launþega voru aukin og
styrkt og staðfest víða. Hvað
snertir tap vinnudaga, sökum
verkfalla eða verkbanna, var
útkoman betri en á nokkru
öðru ári frá því heimsstyrjöld-
inni síðustu lauk.
Á hinn bóginn — þegar allt
er meðtalið — fór verðlag nauð
synja yfirleitt hækkandi og
setti lífsafkomu milljóna
manna í hættu og gróf undan
félagslegum tryggingarkerfum
um allan heim. Efnahagslegt
lággengi jók atvinnuleysi í
nokkrum löndum.
ERFITT AÐ ÚTVEGA
HAGFRÆÐILEG GÖGN.
Skýrsla Morse framkvæmda-
stjóra ILO er byggð á hagskýrsl
um, sem þátttökuríki stofnun-
arinnar hafa sent. Þessi gögn
reyndust oft ófullnægjandi svo
leita varð annarra heimilda til
viðbótar í sumum tilfellum til
þess að fá heildarmynd af á-
standinu. í flestum tilfellum er
gerður samanburður milli eins
mánaðar á síðasta ársf jórðungi
1956 og tilsvarandi mánaðar
1957. Þó má geta þess, að í ör-
fáum tilfellum, einkum þar sem
vikið er að launum í skýrslunni,
voru.síðustu tölur frá miðju ári
1957. Skýrslur frá Austur-Ev-
rópu, Asíu og Suður-Ameríku
eru oft ófullnægjandi, þar sem
það hefur reynzt erfitt að út-
vega hagfræðileg gögn frá þeim
stöðum.
Hér fara á eftir nokkrar upp-
lýsingar úr skýrslu Morse:
VERÐHÆKKUN Á
NAUÐSYNJAVÖRUM.
Á s.l. ári jókst atvinnuleysi
í Finnlandi um 82% og um 24%
í Bandaríkjunum. Aftur á móti
voru 2Ó0.000 færri verkamenn
at.vinnulausir í Ítalíu í október
mánuði 1957, en á sama tíma
árið áður. Prósenttölur fyrir
aukið atvinnuleysi var 43 í Sví-
þjóð og 13 í Noregi.
Um verðhækkanir á nauð-
synjavörum er þess getið, að í
Danmörku hafi ox'ðið 2% aukn-
ing á árinu á móti 4% árið þar
áður. í Finnlandi nam verð-
hækkun nauðsynjavara 8,5%'.
Til samanburðar má geta þess,
að í Hollandi var talan 6,5, í
Bretlandi 4,5 og í Frakklandi
10,1. í nokkrum Suður-Ame-
ríkuríkjum nam verðhækkun
nauðsynja 20—30% á árinu
1957 og allt upp í 156% — í
Bolivíu.
KAUPMÁTTUR LAUNA.
Norðurlöndin þrjú, Danmörk,
Noregur og Svíþjóð, eru meðal
þeirra landa, þar sem kaup-
ináttur launanna jókst nokkuð
á s.l. ári. (í þeim flokki eru
einnig Frakkland, V-Þýzkaland,
Holland og Bretland.) Hins veg
ar þvarr kaupmáttur launanna
í Finnlandi, Bandaríkjunum,
írlandi, ísrael, Japan og í Ar-
gentínu.
Framleiðslumagn á hvern iðn
verkamann jókst að meðaltali
um 3,5% í 11 Vestur-Evrópu-
ríkjum. Mest var aukningin í
Finnlandi, þar sem hún nam
9%, þar næst kemur Frakkland
með 7%, Ítalía6% og Svíþjóð
4%. í Austurríki, Vestur-Þýzka
landi, Danmörku, Hollandi, Nor
egi og Bretlandi nam fram-
leiðsluaukningin 2%—3% hjá
hverjum verkamanni. I Belgíu
dró hins vegar úr framleiðslu
magninu miðað við hvern iðn-
verkamann.