Alþýðublaðið - 07.03.1958, Page 7

FöstucLagur 7. marz 1958
&lþý8nbla818
7»!
M inningarorð
BRYNLEIFUR TOBIASSON
áfengisvarnarráðunautur and-
aðist að heimili sínu hér í borg
hinn 28. febrúar síðast liðinn.
Kona hans, Guðrún Guðnadótt-
ir, hafði fyrir nokkrum dögum.
verið flutt á sjúkrahús bungt
haldin. Klukkan 4 um nóttina
hinn 28. febrúar var Brynleifi
-tilkynnt, frá sjúkrahúsinu, lát
konu sinnar. Hann brá skjótt
við, og klæddist í skyndi, en
hneig bá niður og var begar
örendur. Mun nær einsdæmi,
að hjón andist með svo svipleg-
um hætti, á einni og sömu
stundu. En enginn má sköpum
renna. Dauðann fær enginn um
flúið. Hann mátar alía jafnt,
fyrr eða síðar.
En þrátt fyrir vissuna um
mátleik Dauðans, kemur hann
samferðamönnunum ætíð á ó-
vart, ekki hvað sízt, er hann
ber að með jafnmikilli skynd-
ingu og hér varð.
Ekki mun þá, og þar á með-
ál þann er betta ritar, sem tal
áttu við Brvnleif Tobíasson,
nokkrum klukkustundum áður
en hann lézt, hafa grunað að
það yrði síðasta samtalið. Við
höfðum vissulega talið það
nokkurn veginn öruggt, að hin-
ír miklu og góðu starfskraftar
Brynleifs Tobíassonar, ættu
enn.eftir að njóta sín um ára-
bil. Okkur fannst, að sízt mætt
um við missa hann, en nú er
hann fyrirvaralaust kallaður
burt frá miklu starfi, eftir mik
íð og gott dagsverk.
Heimur hverfleikans — bað
er heimur vor.
Brynleifur Tobíasson var
Skagfirðingur að ætt, fæddur
í Geldingaholti hinn 20. apríl
1890, því tæpra 68 ára, er hann
lézt.
Trúr uppruna sínum og af
tryggð við fornar venjur, lagði
hann á unga aldri leið sína
,,heim að Hólum“ og nam bú-
fræði, því þá var önnur fræðsla
á þeim fornhelga stað undir lok
liðin. Aðeins tveim árum síðar,
eða 1909 lauk hann kennara-
prófi í Reykjavík og var svo
barna- og unglingakennari bæði
í Skagafirði og í Reykjayík um
árabil. Árið 1918 tók hann stúd
entspróf og.settist sama árið að
á Akureyri, og gerðist bar kenn
ari við gagnfræðaskólann og
síðar menntaskólann. Kennslu
stundaði hann við skóla þann
allt til ársins 1954, að hann var
skipaður áfengisvarnarráðu-
nautur, af báverandi dómsmála
ráðherra Biarna Benediktssyni.
Árið 1922—23 dvaldist Bryn-
leifur við framhaldsnám í sögu
m.a. við háskólana í Kaup-
mannahöfn og Leipzig. Hann
var miklll aðdáandi þýzkrar
túrgu og menningar
Á Akureyri hlóðust brátt á
Brvnleif margvísleg opinber
störf, enda starfs- og hæfileika-
maður raikiH um félagsleg mál
efni. Iiann átti sæti í bæjar-
stjcrn um árabil og var m.a.
um skeið forséti hennar. Amts-
bókavö^ur var hann á árun-
um 1918—20 og formaður
s|jórnarhefndar safnsins frá
1931 og uffi áratugi, einníg átti
hann sæti í stiórn Rækíunar-
félsgs Norðnrlands. Má segja
að béssi störf bæði. væru tákn-
Eæn fyrír Bi-ynleif, svo mikínn
áhuga sem hann jafnan
á ræktun lands og lýðs.
Um skeið fékkst hann við
blaðamennsku og var ritstjóri
og eígandi blaðsins „Islending-
ur“ um tíma, einnig var hann
ritstjóri ,,Templarans“ á árun-
1924—27. Þá var hann í fram-
boði til Alþingis í nokkur skipti
bæði í Skagafirði og víðar.
Meðal rita Brynleifs Tobías-
Brynleifur Tobiasson.
sonar er „Bindindishreyfingin
á íslandi“, hið ágætasta heim-
ildarrit um. sögu bindindishreyf
ingarinnar hérlendis, það kom
út á 50 ára afmæli Stórstúuku
íslands árið 1956. Þá kom frá
ha.ns hendi mikið rit í tveim
bindum, „Hver er maðurinn?“.
Er þetta grundvallarrit í ís-
lenzkri mannfræði og ómetan-
leg handbók og fróðleiksnáma.
Á þessu sviði bókmennta vorra
vísaði Brynleifur Tobíasson
veginn. Auk þess hefur hann.
ritað fjölda greina og flutt sæg
erinda, sögulegs eðlis og um
bindindismál og önnur efni.
Nokkur þessara erinda eru
prentuð svo sem Jón Ögmunds-
son, Vísi-Gísli, Góðtemplara-
reglan, Horft um öxl og framá
leið (nokkur útvarpserindi) o.
fl.
, —o—■
Eins og marka má af þessari
stuttu upptalningu, er bað ljóst
að Brynleifur Tobíasson hefur
í starfi, ræðu og riti víða kom-
ið við. Af því sem hann hefur
sagt og ritað, er það Ijóst, að
hann unni hollum erfðavenjum
og hverjum þeim iífsháttum,
sem líklegir voru. til að varð-
veita þá. Hann var og manna
íróðastur í sögu þjóðar sinnar
og hann unni íslenzkri tungu
og bókmenntum. „Málið fræga
söngs og sögu“ lét honum jafn-
vel, hvort heldur var í ræðu
eða riti. Brvnleiíur var fæddur
fræðimaður og afbragðs kenn-
ai. Rit hans og prentaðar ræð-
ur munu án efa lengi halda
nafni hans á lofti. En meðal ís-
lenzku bjóðarinnar í heild mun
forysta hans í bindindisbaráttu
hennar og starf hans í Góð-
templarareglunni vara lengst
og eftirminnilegast komandi
kynslóðum. Þar var hann ára-
tugum saman ókvikull í fylk-
ingarbrjósti. í bágu þessa mál-
efnis var starf hans rnikið og
got-t. I honum sameinaðist heil-
brygð lífsskoðun, brennandi á-
hugi, einstök skyldurækni og
ástundun, framúrskarandi
þekking, góðar gáfur og göfug-
hafði | lyndi, sem hvarvetna ávann sér
virðingu og traust.
—o—
Brynleifur Tobíasson gerðist
félagi Góðtemplarareglunnar
13. febrúar árið 1912 á Sauðár-
króki. Hann var því búinn að
vera templar í rúm 46 ár, er
hann lézt. Hann gegndi fjölda
trúnaðarstarfa innan Reglunn-
ar, var meðal annars stórtempl
ar tvívegis, fyrst á. árunum
1924—27 og síðar 1955—57.
Umboðsmaður Hátemplars var
hann 1935—38. Hann mætti
sem fulltrúi Islands á mörgum
alþjóðaþingum bindindismanna,
bæði Hástúkuþingum og öðr-
um. Hann var í miðstjórn nor-
rænu bindindisþinganna fvrir
Islands hönd, frá því 1926 og
jafnan fulltrúi á þeim þingum.
Á Akureyri starfaði hann ó-
sleitilega bæði í framkvæmda-
nefnd Umdæmisstúkunnar bar
og í sinni eigin stúku, en hann
1 var lengst af félagi st. ísafold-
Fjallkonan nr. 1, en hún er elst
góðtemplarastúkna hér á landi,
stofnuð 10. janúar 1884.
Eins og fyrr segir var hann
skipaður áfengisvarnaráðu-
nautur ríkisstjórnarinnar árið
1954 samkvæmt hinum nýju
áfengislögum, sem þá tóku
gildi. I því embætti vann hann
mikið og gott skipulagsstarf og
lagði þann grundyöll, sem þeim
er við taka ætti að vera auð-
velt að halda við, auka og efla.
Heppilegri maður en Brynleif-
ur var vandfundinn til að móta
og grundvalla þetta nýja starf,
sem þarna var til stofnað. Hann
hlífði sér heldur hvergi. Hann
ferðaðist um landið bvert og
endilangt, rumskaði við hálf-
sofandi áfengisvarnanefndum
og stofnaði nýjar þar sem þær
voru ekki fyrir, beittí sér síð-
an fyrir sambandi þeirra á milli
á vissum svæðum og sá um það
að hvergi væri sofnað á verð-
inum. Skipulagsgáfa hans og
árvekni var ótvíræð.
•—o—
Brynleifur Tobíasson var tví-
kvæntur, ■ fvrri kona hans var
Sigurlaug Hallgrímsdóttir frá
Akureyri, hún lézt eftir
skamma sambúð. Þau áttu einn
son, Sigurlaug, sem nú er Amts
bókavörður á Akure^'ri. Er hon-
um og fjölskyldu hans sendar
innilegar samúðarkveðjur. —
Seinni kona hans var, eins og
áður segir, Guðrún Guðnadótt-
ir, .þau höfðu verið gift i fimm
ár.
—o—
Brynleifur Tobíasson var
glaðvær alvörumaður. Heilþ'nd
ur og bjartsýnn drengskapar-
maður. Góðtemplarareglan og
íslenzka bindindishreyfingin í
heild hefur mikið misst, og hún
hefur líka mikið að þakka, um
leið og hún blessar minningu
þessa mikilhæfa og ágæta fé-
laga.
Einar Björnsson.
I
kynning
tii giaidenda skatts á
stóreignir.
Samkvœmt reglugérð nr. 21, 4. marz 1958, fram-
lengist áður auglýstur kærufrestur út af álagningu
skatts á stóreignir til 27. marz n.k. í Rsykjavík, en ann-
ars staðar á landinu til 6. apríl næstk.
Reykjavík, 5. marz 1958.
Skattstjórinn í Reykjavík.
( Bréfakassinn ")
MANUDAGSBLAÐIÐ 3 3'58
skýrir frá því, að þjófur hitti
þjóf.
Það er nú sennilega gaman fyr-
ir þá skinnin, að finnast á með-
an á annað borð er eitthvað til
af þeim. En eiginlega finnst
manni að tegundin ætti að vera
gengin til þurrðar engu minna
en stóðin hjá bændunum.
Sauðaþjófar fyrirfinnast eng
ír nú orðið og þetta var þó að-
all stéttarinnar. En þeim*hefur
vísast fækkað mest, bæði þykir
nú ekki víðeigandi lengur að
eta feitt két nema af svíni sé,
hitt er svo sveitó og púkalegt
og svo hafa stórfækkaðir sveita
menn ekki tíma til að hrifsa, —
eg tala nú ekki um að fela. —
Þeir verða að heyja og hagtæra
fóðri ofan í það flest fé, sem
verið hefur á landi hér, og eru
þetta fæstir til þess, sem þeir
hafa nokkurn tíma verið, þar á
ofan verða þeir að sinna um
stærri kúabú en forfeður þeirra
gat órað fyrir að til , rhyndu
verða, og er þá lítill léttir þótt
þeir séu að verða hrossafáir
eins og þeir raunar eru orðnir
flestir. Kaupstaðirnir hafa að
vísu svo sem kunnugt er dá-
litla framleiðslu af fólki til
nefndrar starfsgreinar, en það
er svo illa að þeirri viðkomu
búið, að engu tali tekur. Byrj-
endurnir eru reknir varla hálf-
iærðir burtu frá beztu æfingar
stöðunum og upp í sveit, þar
sem varla liggur nokkur verð-
mætur hlutur frammi. Allir sjá
■að niðurgrafnir heimilistankar
eða stórar, ryðgaðar sláttuvél-
ar eru ekki álitíeg æfingartæki
fy-r-ir -pasturslitla unglinga, sem
auk þess yrðu að stunda áhuga
mál sitt að mestu á svefntíma,
lúnir eftir langan dag.
Samt segir Mánudagsblaðið
enn þann dag í dag, að þjófur
hitti þjóf.
Hvar spretta þeir þá upp all-
ir þessir þjófar, sem nú vinna
svo náið að saman ber fundum
þeirra?
Jú, viti menn! Þetta eru þá
vel uppfærðir verzlunarmenn
vegna jarðarfarar.
ÁfengtsvarnarráS.
með mjúkt skinn og hreinar
hendur, sem Mánudagsblaðið
titlar svona næsta kvnslóð á
eftir ungu mönnunum, sem Jón
heitinn Þorláksson taldi hafa
svo hreinar hugsanir. Það eru
frændur og sálufélagar pilt-
anna, sem stálu leiðslunni að
vitanum á Öskjuhíðinni þegar
hann var lengst óstarfhæfur.
Og þeir þurftu verðmætisins
ekki meira en svo sem sjá má
á því að þeir áttu nægilega mik
ilsmegandi aðstandendur til
þess að vera bjargað úr klóm
lögreglunnar allt að því sam-
stundis. Aumingja drengirnir
skyldu ekki eymsl á hnútun-
um nóttina þá af óvörðuðum
tugthúsbálkum. Ef þeir kæm-
ust heim tímanlega nætur
kynnu þeir líka að geta falið
annað þýfi, ef til skyldi vera,
eða samið og samræmt væntan.
legan framburð fyrir rétti og
verið svo undirbúnir áður en
lævísir lagasnápar færu að
leggja fvrir þá gildrur Og veiða
upp úr þeim fleira og meira en
þeir voru staðnir að verki við.
„Algert athafnafrelsi ein-
staklingsins“, hrópar Mánudags
blaðið og ætlar að lækna með
því alla þá bölvun, sem því
jfannst stafa af Evsteini Jóns-
jsvni. Nú þjóðin er svo sem ekki
öllum heillum horfin. Kristján
Ágústsson er líka ögn að hugsa
um okkur þótt burt sé hann
fluttur. Mánudagsblaðið getur
hans í sama tölublaði og þvf,
sem segir frá „þjófunum" og
má kalla, að því vilji til með
atburði. Þarna sendir maðurinn
inn rúman tug af hálfsams'ett-
um bí-hi-m- og- tekur-varahl-uti
vegna hagstæðari tolla en að
lögum eru á bílum.
Þetta var nú meiri blessun-
in. Þarna átti ekki að láta hindr
ast af tollalöggjöf. Furðulegt
samt að Mánudagsblaðið virð-
ist helzt draga dár að öllum tii-
burðum innflytjenda bílanna,
bar sem þó segir sem aðalboð-
skapur rammagreinar í saraa
tölublaði: „Aðeins algjört at-
hafnafrelsi einstaklingsins get-
ur bjargað þjóðinni úr því
svaði, sem fjármálastjórn Ey-
steins Jónssonar hefur leitt yfir
hana“.
Klausa þessi er öll hið merki
legasta athugunarefni. Annar
eins boðskapur og krafa bessi
um svona framsett athafna-
frelsi, hlyti fram á síðustu tíma
að hafa talizt einkaeign hinna
fullkomnustu tugthússkandí-
data og þjóðfélaginu næg rétt-
Framhald á 4. síðu.