Alþýðublaðið - 11.12.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
&LÞÝÐUBLAÐI£$j
iemur út á hverjum virkum degi. j
Vígreiðsla f Aipýðuhusinu viP f
Hverfisgötu 8 opin frA kl. 9 árd. ►
tli ki. 7 síðd. {
Skrifstofa á sama stað opin ki. |
91/', —10s/i árd. og ki. 8—9 siðd. :
í.imar: 988 (afgreiðslan) og 2394 ►
(Bkrifstofan). t
Ýerðlag; Áskriftarverð kr. 1,50 á v
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 [
hver mm. eindálka. [
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan t
(í sama húsi, simi 1294). [
Hðsnæðlsðstandið.
— (Frfi-)
Verkanutnnatsústaðip.
Smábýli.
Ýmsir okostir fylgja þéttbýlim;
Sýnir það sig því betur, sem borg-
imar verða stærri. Síðustu ára-
tugina hafa verið byggð hverfi
utan við eða í útjöðmm flestra
boajga, srnærri sem stærri. Þar
eru lóðirnar tiltöltulega ódýnar;
geta menn því bygt þar einstök
smáhús og haft bletti eða garðia
umhverlis þa(u til prýði, hollustu
og gaignisemdar. Sækjast verka-
menn, sem eiga fyrir fjölskyldu
að sjá og fasta atvinnu hafa;
mjög eftir að búa þar, bæði vegna
þess, hve miklu hollara og oftast
ödýrara er að búa þar en í leigu-
ítoúðunium irnii í borgunum, og
lika vegna þess, að oft munai'
talsvert um afraksturinn, sem þeir
geta haft af blettum sínusm og
gairðholum án þess að kosta
nokkru verulegu til. Verka-
mannahverfin umhverfis Sto'kk-
hólm eru fræg orðin og hefir
áður verjð sagt frá þeim hér í
blaðinu og hversu borgin hefir
gengist fyrjr byggingu þeirra.
Bæjarlaradið.
Reykjavíkur-bær er svo heppinn
að eiga enn þá nægilegt land rétt
uían við bæinn. Talsvert af því
hefir hann þegar látið á erfða-
festu til ræktunar, en ekki verð-
ur sagt, að það hafi orðið tilhags-
bóía fyrir aimenning yfirleitL
Erfðafestulöndin hafa hækkað í
verði miklu meira en ræktunar-
kostnaðinum nemur, oft hafa {>au
lent í braski og hætt er við, að
þau dragist í eigu færri og færri
manna. Mörgum þeirra eldri hef-
ir verið breytt í byggingalóðilr og
bafa erfðafestuhafar grætt á því
störfé, en bærjnn að eins fengið
iítilfjörlegt gjald til götugerðar.
Kringlnmýri ogFossvognr
Ofan við holtið, sem vatns-
geymirinn stendur á, er kvos, sem
nefnist Krmglumýri. Er mýrim um
40 ha. að stærð. Fyrir nokkrum
árum voru gerðir skurðir um
hana þvera og endilanga, svo að
nú er hún þur og ágætlega til
ræktunar fallin. I Fossvogi hefir
bærinn látið xækta um 25 ha., en
innan við túnin þar liiggja haJLl-
andi, mýrlendir móar alla lcið
inn að Bústaða-landi. Líggur
brekkan öli á móti sól og suðri
í skjóli við norðanvindana og er
eitt hið fegursta túnstæði, sem á
verður kosið.
Hvað kostar ræktranin?
Áætlun hefir verið gerð um
það, hve mikið myndi kosta að
rækta Kringlumýrina og 35 ha. í
Fossvogi til viðbótar þeim 25 ha..,
sem þegar er búlð að rækta þar.
er hún á þessa leið:
1. Ræktun á Kringlu-
mýri, þar með talin
hafrasáning, 40 ha.
á kr. 800,00 kr. 32,003,00
2. Framræsla, ræktun
og hafrasáning á 35
ha. í Fossvogi á
kr. 1200,00 — 42,000,00
Samtals kr. 74,000,00
Áætlaður kostnaður
við vegagerð um — 26,000,00
Samtals um kr, 100,000,00
Að meðtöldum þeim 25 ha., setm
nú eru fuliræktaðir í Fossvogi,
hefði þá bærinn ráð á 100 ha, af
fullræktuðu landi, sem greiðfær-
ir vegir lægju um.
Land þetta er alt ágætlega fall-
ið til smábýia fyrir verkamenn,
sem hafa fasta atvinnu í bænum
og eiga fyrir fjölskyldu að sjá,
og fyrir sjiómenn. Það liggur til-
tölufega skamt frá bænum, og ef
þarna byggðist hverfi, myndu
bifreiðar fljótlega taka upp fastar
ferðir þangað. Vatos- og raf-
magns-leiðslan liggur yfir þvera
Kringlumýrina, og er því að eins
örstutt leiðsla í býlin þar, en
nokkru lengri í Foissvog.
Hvernig á bærinn að hag>
nýta sér landið ?
Landi þessu á bæriun að skifta
í iskákir til smábýla fyrir verka-
menn og sjémenn og leigja þær
til langs tíma með góðum kjörum.
Líkiega væri heppilcgast að hafa
skákirnar ekki allar af sömu
stærð, heldur dálf.ið inismunandi,
þannig, að á sumum þeirra vseri.
hægt að fóðra kú, en aðrar væru
aðallega til garðræktar, fuglaeld-
is og þess háttar.
Talið er, að 1 ha. af vel rækt-
uðu landi nægi einni kú til smn-
arbeitar og vetrarfóðurs. Hús og
gangstigar myndu taka nok'kuð
af landinu, og mættu því þær
skákir, sem ætlaðar væru mönn-
um, er vildu hafa kú, ekki vera
minni ,en h. u. b. lJ/i ha. Hinar
skákirnar, sem aðallega væru til
garðræktar, fuglaeldis og þess
háttar, mættu vera talsvert minini,
t. d. s/i úr ha.
Mætti því skifta landinu öllu
i 50 skákir, 1 i/i ha.hverja, og 50,
sem væru s/t úr ha. hver. Feng-
ist þannig land fyrir 100 býl^
Hústn.
En þetta kæmi að litlu haldi,
nema mönnunum, sem fá land-
spildurnar leigðar, sé gert mögu-
iegt að byggja yfir, sig.
Samkvæmt lauslegri áætlun má
gera ráð fyrir, að hæfilega stört
hús fyrir meðalfjölskyldu, port-
bygt, með 3 herbergjum og eld-
húsi á stofuhæð, lofthæðin aðal-
iega til*’ geymslu, ef til vill með
einu svefnheTbergi, og annað
hvort með kjallara eða viðbygg-
ingu fyrir skepnur, fóður og aðr-
ar áfurðir, myndi kosta um 12
þús. krónur. Er hér gert ráð fyrJr,
að húsin væru byggð úr timbri
og öll af sömu gerð, eða 3—4
mismunandi gerðum. Með því að
semja um byggingu margra húsa
af sömu gerð í einu, >má óefað
fá þau fyrir miklu lægra verð en
ella. (Frh.)
Frá sjómönnunum.
FB„ 10. dez.
Liggjum á fsafjarðardjúpi. Vont
veður. Veliíðan allra. Kveðjur
heim.
Skipverfar á „Arinbirni hersi'1.
Knútur Zsmsen
og borgarstjóraklíkan.
Ot af grein um mig í „Morgun-
blaðinu“ á suninudaginn þykir
mér rétt að skýra frá ástæðunni
til vonzku og fúkyrða þessa aft-
urhaldsblaðs.
Á síðasta bæjarstjórnarfundi
bar ég fram tillögu um að lækka
verðjfð á raforku til ljósa úr 55
.ndður í 35 aura kílówattstundina
og um hemil úr 660 kr. niður í
600 kr. árskílówattið. Þettá virðist
ekki vera nein goðgá þegar þess
ér gætt,
1. að bærinn selur íbúum sínum
nú raforku með helmingi hærra
verði en Kaupmannahafnarbær
selur íbúum sínum raforku fram-
leidda með kolum,
2. að Rafmagnsveitan, sem búin
er að láta bæjarbúa borga fneira
en 400 þúsund krónur á ári síð-
ustu 6 ár til að jafna tap pað,
sem hærinn varð fyrir afbygg-
ingu Eiliðaárstöðvarinnar undir
handleiðsiu K. Zimsens og hans
danska vinar,
getur nú fuilkomlega borið sig
fjárhagslega þött hætt væri að
okra jafn svívirðilega á raforku
og nú er gert, að verðið væri
fært niður einis og ég lagði til,
3. vegna þess, að lækkað verð
þýðir aukna notkun á rafbrku og
allir skynbærfr menn munu, hygg
ég, sammála um, að aukin notk-
un ódýrrar raforku sé til hags-
muna fyrir almenning,
Að eins ein rök voru höfð í
frammi gegn lækkunartillögunni,
sem sé, að slík lækkun myndi
„sprengja“ Elliðaárstöðina, þann-
ig að eftirspurnin ykist svo við
lækkunina, að orkan hrökkvi
ekki til, Rafmagnsstjóri kvað
fyrstur upp úr með þaÖ á raf-
magnsstjörnarfundi og síÖan Zim-
sen á síðasta bæjarstjömarfundi.
5
Þegar rafmagnsstjöri gaf yfir-
lýsinguna ;um „sprenginguna'1 á)
rafmagnsstjórnarfundinum spurði
ég borgarstjórann og aðra með-
limi rafmagnsstjórnar, hvort þeira
fyndist ekki ummæli rafmagns-
stjóra næg sönnun þess, að EIl-
. iðaárstöðin væri öfullnægjandi og
nauðsyn væri á að hefjast þegar
handa um virkjun Sogsins. Borg-
arstj.órinn sagði, að menn hér í
bænum hefðu ekkert að gera )með
meira rafmagn, og svo mætti líka
framleiða það með olíumó'.orum,
ef "með þyrfti. Sagði hann enn
fremur, að sjálfsagt væri að bíða
eftir því, að nóg heitt vaitn find-
ist inn við Laugar. Enginn meðj-
limur rafmagnsstjómarinnar kvað
upp úr með að nauðsyn væri tif
að hefjast handa strax um aukna
raforkuframleibslu handa bænum,
svo að af því varð að eins rökrétf
ályktað, að Elliðaárstöðin væri að'
þeirra áliti enn þá nógu stór,
Þessum mönnum gat því ekki
fundist nein fjarstæða að læklca
rafmagnið, því að allir sáu þeir
jafnvel og ég, að það var vel
kleift vegna fjárhags stöðvarinn-
ar. ’
Neitun meiri hluta rafmagns-
stjórnar og meiri hluti bæjar«
stjórnar nm lækbun rafmagns-
verðsins er pví yfirlýsing um
pað, að Elliðaárstöðin sé svo
litil og ófullnægjandi að halda
verði slíku okurverði, sem nó
er, til pess að bægja almenningi
frá notkun rafmagns, svo að
stöðin „springi“ ekki.
Út af þessu máli sérstaklega
og fjárhagsáætiun bæjarins fyrir
1929 yfirleitt lét ég svo um mælt
á síðasta bæjarstjórnarfundi, að
rökum virtist ekki unt að beita
með nemum árangri í viðureigo
við klíku þá, „borgarstjóraklík-
una“, sem nu stjórnar bænuntí
Þessi klíka þættist vilja lækka út-
svörin og bæri jafnaðarmöninum á
brýn eyðslusemi. Sannleikurinn
Væri ,sá að eyðsla á bæjarfé í
gæðinga klíkunnar væri tak-
markalítil, og klíikunoi væri ná-
kvæmlega sama um, hve há út-
svörin væru, ef þeir útvöldta
slyppu við að greiða nema sára-
lág útsvör eins og þæg niðurjöfn-
unamefnd hefði jafnain. séð fyrir
undanfarin ár. Almenningi væri
látið blæða. Taidi ég alt övíst um
þægð niðurjöfnunarnefndar fram-
vegis.
Á fundi þessum var einnig rætt
um hina brýnu nauðsyn þess, að>
vibja borgarstjóra, Knúti
Zlmsen, úrembætti.
Hann er ölöglega kjörinn borgar-
stjóri, stjórnar bænum gegn vilja.
meiri hluta bæjarbúa og hefst ár-
lega margt það að, er hvert eitt
um sig væri nægileg frávikning-
arsök. S. J.
At Stokkseyri.
Þaðan hefir verið róið undan
farið og fiskast heldur vel, nema
lí;ið í gær. (Eftir símtali.)