Morgunblaðið - 09.01.1919, Blaðsíða 1

!Fimtudag
6. arg* *
9
fan 1919
M0R6DNBLADID
57
tðluM’
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Villijálmur Finsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðslusími nr. 500
Sykurverð
til kaupmanna og lélaga i heiidsölu er frá í dag:
Hogginn sykur kr. 1.15 kílóið
Steyttur sykur » 1.05 »*
Púðursykur » 0.95 »»
Reykjavik, 8. janúar 1919.
JSanésvar zlunin.
Erl. simfœgnir
(Frá fréttaritara Morgunblaðsins)
Kaupmannahöfn, ódagsett.
R tosevelt dauður.
Theedor Roosevelt, fyrverandi
forseti Bandaríkjanna, er látinn.
Stjórnarbreyting í Englandi.
Lloyd George hefir gert breyt-
ingar á stjórninni. Er nú Sir Da-
vid Beatty „First Sea Lord“, í stað
"Wemyss, sem verður fulltrúi Breta
á friðarráðstefnunni. Barnes cr inn-
anríkisráðherra og Churchill ný-
lenduraðherra.
Liebknecht við völd?
Liebknecht reynir að ná undir
sig völdum í Þýzkalandi. Hefir
hann tekið og lagt hald á blöðin
„Vorvarts“, „Berlinér Tageblatt",
„Vossische Zeitimg“ og „Lokal-
Anzeiger“ og skrmstoíur Wolffs
fréttastofu. Fréttastofan er flutt til
Frankiurt.
- -■■■ —-----------
Ur loftinu
London, 7. janúar.
Wilson forseti
kvaddi ítalíu í gær og var búist
við honum til Parísar aftur í morg-
un. Um helgina fór hann til Genúa,
Milanó og Turin.
Forsetarium var alstaðar fagnað
forkunnar vel. 1 för með honum
'• fc» . .• '•! 15« 1 'ij
voru kona hans og dóttir.
Bylting í Póllandi?
Á snnnudaginn var gerð tílraun
til þess að steypa stjóminni í War-
shau. LítiR flokkur vopnaðar
manna lagði undir sig ýmsar opin-
berar byggingar og handtók helztu
ráðherrana,-þar á meðal forsætis-
ráðherrann, Moraczewski. Öú fregn
flaug fcíðar fyrir, að ráðherrarnir
hefðu komist undan, en hún hefir
ekki verið staðfest.
Bylting þessi miðar að þvi, að
koma á laggirnar samsteypustjóm.
Pilsudski hershöfðingi hafði fyrst
verið Jienni mótfallinn, en hallaðist
að henni síðar, og var hann ekki
tekinn liöndum. Paderewski forseti
er hlyntur samsteypustjóminni, en
liafði farið til Krakau, áður en
byltmgin var hafin. Þaðan var
hann kvaddur á ráðstefnu með Pil-
sudski.
Fyrsta steinsteypuskip Breta,
sem ætlað er í útháfssiglingar,
hleypur af stokkunum þéssa dág-
ana. Það hefir hlotið nafnið „Ar-
mistic“ (vopnahlé).
Spanska veikin enn.
Viðbúnaður hér og sóttvarnir út
um land.
Það er nú á alira vitorði, að þrátt
fyrir þær fregnir sem komnar voru
af „spönsku veikinni“ erlendis og
þrátt fyrir það þótt landlækni, hér-
aðslækni og heilbrigðisnefnd væri
það ljóst, að veikin mundi hingað
berast, þá var samt enginn viðbún-
aður hafður til þess að taka á móti
henni. En að fyrirhyggjuleysið
hafi verið svo dæmalaust, sem raun
varð á, mmi fáa gruná.
I skýrslu þeirri, er prófessor L.
H. Bjarnason liefir gefið stjórnar-
inu um starf hjúkrunarnefndar,
segir hann svo á einum stað:
„Það var þegar í upphafi bert, að
ekki gat komið til nokkurra mála, að
hjúkra öllum sjúklingum heima fyrir.
Sjúkrahúsin hins vegar full..Yar
því þegar afráðið að safna sóttveik-
ustu sjúklingunum af bágstöddustu
heimilunum saman á einn stað.
En hvar var tiltækilegur staður?
Sóttvarnarhúsið, sem eftir
beinum laga fyrirmælum „sé jafnan til
taks með öllum útbúnaði1 ‘, v a r
troðfult af leigjendum. Og
20 rúm, sem áttu að standa þar upp
búin, vcru hulinn leyndardómur þang-
að til 19. nóv. að sagt var til þeirra,
og þá vav sóttin farin að réna. Eftir
fréttunuin af sóttinni í útlöndum,
mundi þó hafa verið fullrík ástæða
til þe-.s að hafa að minsta kosti ein-
livern viðbúnað til að taka við henni
með öðru en tveimur höndum tórnuni.*'
Það var svo afráðið suimudag-
inn 10. nóv. að taka barnaskólann
fyrir sjúkrahús.
Tvehn dögum áður hafði hér-
aðsíækuirinn á Akureyri símað
landiækni og leitað álits hans nm
það, hvort • gerlegt mmidi að
sfeífiiiia Si3£ú' fvrir veikinni norð-
nr. Á mánndag, þegar veikin var
sem verst hér og fólkið var að
byrja að hrynja niðiir, fékk liann
svo svar landlæknis. Er það á
þessii leið:
„Iuiíúenza er nú veraldarsótt (pan-
demi), sem engin þjóð hefir séð sér
fært að verja land sitt fyrir eða stöðva
imian lands. Veikin er bráðsmittandi,
enginn oiiultur; komist hún í eitthvert
bygðarlag, er liún ótvírætt óstöðvandi.
í liágöngu hér, komin um alt Suður-
land. Muh reyna að varna því að in-
flúenzári fari héðan þetta sinni á Ster-
ling austur um, en sé ekki hvar ætti
að stöðva árás hennar norður sveitir.
Skaftfellingar óskuðu að verja sig með
samgöngubauni yfir Jökulsá. En aust-
firðingar telja ógerlegt að teppa sam-
göngur vfir Lónsheiði. Hvað þá norð-
anlands ? Þér beðinn ráðgast við lækna
og aðra norðanlands hvort nokkúr-
staðar muni gerlegt að aftaka allar
samgöngur mánuðum saman (NB.).
Alt annað ónýtt kák. Vindið bráðan
búg ao þessu og símið nndirtektir.
Landlækhir.'‘
Eftir að héraðslækuir (Stgr.
Matth.) hafði fengið þetta skeyti,
átti hann tal við landlækni í síma
og sagði landlæknir, „að veikin
væri engu verri yfirleitt en fyrri
inf lúenzuf arsóttir* ‘.
Á skýrslu Péturs Zophoniasson-
ar má þó sjá, að „spanska pestin“
hefir verið miklu mannskæðari
heldur en inflúenzu-farsóttirnar
1890 og 1894.
En að haida því fram, eins og
landlæknir hefir gert, að eigi sé
hægt að verjast inflúenzu, nær
engri átt. Vita mátti hann þó það,
að ário 1894 var haldið uppi sótt-
vörnum í Fljótsdal, fyrir drengi-
lega forgöngu síra Sigurðar Gunn-
arssonar. Voru það að eins frjáls
samtök, en þó vörðust 11 bæir sótt-
inni, sem var alt í kring og eins
innan sveitar. Hefir síra Siguvður
ritað fróðlega grein um þetta í
,.Austra“ sama ár, og hefði land-
lækni eigi átt að vera ókunnugt
um þetta. Hann hefði og átt að vita
það, að fyrir ötulleik héraðslækn-
isins í Vopnafirði, var það hérað
varið fvrir pestinni fram á sumar.
Stgr Matthíasson hefir það og
eftir Jóni lækni á Blönduósi, að
árið 1894 hafi hann komið mörg-
um sveitarheimilum til að verjast
inflúenzunni, með þeirri einföldu
reglu — að varast aðkomu-
menn í samöndunar ná-
1 æ g ð, og hann fullyrðir, að venju-
lega hafi smittunarhætta verið um
garð gengin 14 dögum eftir fóta-
ferð.
„Veikin herst méð mönnum, en
ekki í loftinu, eins og áður var
haldið, og lítið eða ekki með dauð-
nm munum,“ segir Stgr. Matthías-
son.
Af því, sem hér er sagt, og góð-
ar heimilidir eru fyrir, sézt vel
kæmleysið í því, að verja landið
fyrir sóttinni, og má enn segja hið
sama scm Vald. heit. Ásmundsson
sagði, þegar inflúenzuplágunni
létti 1894: „Sannarlega eru þeir
menn ekki hjartveiklega sam-
vizkusamir, sem ekki hefir orðið
óglatt af meðvitnndinni um það,
að það hefir staðið í þeirra valdi,
að vernda landið fyrir öllum þeim
manr.deuða, heilsubilun og fjár-
tjóni, sem inflúenzan hefir haft í
för með sér hér á landi.“ (Fjallk.
XI.. 37.)
Simfregnir.
Seyðisfirði, í gær.
Sterling kom hingað í gærmorg-
un. Vörum verður skipað á land í
dag eu póstur eigi tekinn úr skip-
inu fyr en á föstudag og farþegar
fá ekkí að koma í land fyr en um
hélgi.
Tíðarfarið hefir verið stirt síðan
um jól. Hefir snjóað nokkuð og
skifzt í bleytuhríðar og frost. Er
því storka á jörðu og jarðlaust að
kalle