Morgunblaðið - 03.03.1919, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
til þess, að þau væru feugiu sér-
stakri skrifstofu, eins og mim við-
gangast erlendis, þó að í minni bæ j-
um sé en Reykjavík. Bn í stað þess
ætti fullnaðarvald í öllum lög-
reglumálum og ef tii vill einnig í
sakamálum, að hverfa undir lög-
reglustjóraembættið, sem þá mundi
betur svara til nafns síns en það
gerir nú. Mundi þá einnig ráðin bót
á þeim vandkvæðum og töfum. er
af því leiða, að tveir aðilar eiga að
reka sama málið, hversu óinerki-
legt sem það er.
Tollgæzlan er eigi enn þá komin
í það horf, sem hún þarf að vera í
svo a vel sé. Tollskoðunin er af
handahófi og mjög ólík þvíð sem
gerist víðast hvar erlcndis. Úr því
mundi bætt, ef hér kæmi upp sér-
stök tollmálastjóx-n með erlcndu
fyrirkomulagi, og líklegt að kostn-
aðurinn hefðist margfaldlega upp
é. auknum tolltekjum.
íslendingar eru taldir menn ó-
löghlýðnir. Og ef fara skal eftir
skýrslum, eru Reykvíkingar þeirra
verstir. Eða þá það, að lögunum er
mest beitt hér. — En réttargangui'-
inn er orðiun á eftir tímanum,
vegna þess, að lögbrjótarnir hafa
fylgst með tímanum. Vér höfum xxý-
tízkuþjófa., en enga leynilögreglu.
Bæi’inn hefir skift um liam, en lög-
gjöfin er alt af langt á eftir. Stund-
urn er verið að reyna að koma
skipulagi á ]>að nýja, sem hingað
flyzt, og fer það oftast í handaskol-
um. Svo var t. d. þegar bílarnir
fluttust hingað. Hraðaliámarkið,
sem Ieýft var með lögum’ var svo
lágt, að tæplega fer hjá því, að
allur þoi’ri vagnstjóranna brjóti
það daglega. Og svo er um margt
og margt.
En þegar tillit er tekið til þess,
hvílíkan urmul af lagasmíðum
þingið lætur frá sér fara, getur það
tæplega talist heimtufrekja, að það
gangi svo frá skipulaginu á rekstri
1 laganna, að þeim, sem það hafa með
höndum, vei’ði það kleyft verk.
Þessa hefir það ekki gætt, er það
skifti bæjarfógetaembættinu í
Reykjavík, og þess vegna ætti það
að sjá sónxa sinn í því, að endur-
bæta það verk sitt svo, að einunx
manni verði eigi ætlað þriggja
mamxa starf, og að fyrirkonxxxlagið
á lögreglunni fylgist með tímauum.
AGSú
Nýjasta ráðstöfunin út af Austfirð-
ingum og Norðlendingxmx þeim, sem
teptir eru í bænum, hve vera síi, að
„Sterling“ snúi aftur á Seyðisfirði,
komi hingað og taki þá og fari með
þá vestur og norður um land.
Höfnin hér var manngeng í morgun.
íþróttafélag Eeykjavílcur ætlar að
halda danzleik næstkomandi laugar-
dag, í Iðnó. Hyggja margir gott til,
því að þessi dansleikur íþróttamanna
er venjulcgast bezti danzleikur vetrar-
ins.
Alþýðubrauðgerðin hélt fund sinn á
föstudaginn. Voru þar lagðir i'ram
reikningar hennnr, frá því hún tók til
starfa, og stendur hagur liennar með
miklum blóma. Stofnfénu var upphaf-
lega skotið samau með smáum tillög-
CHAPLIN
o t e g n li 1 i f 1 n
Aoieilskur ga > te kur.
Kænn þjófur.
Skemtileaur sió l i 2 þáttum.
Oft hetir verið leik ð á logreal-
un •, < kvikmy dum, en sjxidan
sem i þetra sinn.
Brúðkaupsfe'ðin
S k - m t i I e g uuk 'mynd
MnmmHamtxmaaasa ...........
virkum dögum, scm eru í arinu.
Það var óliugsanlegt, að leggja öll
ílómsmál í höfuðstaðnunx xxndir
sama embættið, ixema því að eins
að því væri lagður t.il fulftrúi, senx
hefði vald til að setja rétt, auk hins
eina fulltrúa, sem embættinxx var
ætlaður og hefir xxógu að sinna við
uppboðshald, lögtaksgerðir og aðr-
ar fógetagerðir. Enda lxeí'ir sú orð-
ið reyndin á, að þegar hefir orðið
að skipa sérstaka rannsóknardóm-
ai’a í tvö stór mál, sem nú eru á
döfinni og verið hafa próf í nær
daglega uudanfarnar vikur.
Það má ganga að því vísxx, að
þingið á komandi sxxmri taki gerðir
sínar í máli þessu til rækilegrar í-
liugunar og freisti að gera hetur
en síðast. Er íiuðvitað sjálfsagt,
iiö stjórnin, sem hlýtur að lxafa
betri kynni af málinu en allur þorri
þingmanna úti um land, gerði til-
lögur um breytingarnar. í því sam-
bandi má benda á, að tollmál og'
slcipaafgreiðsla eru orðin svo xim-
fangsmikil, að fnll ástæða virðist
Weimar.
Einn af mikilvægustu ])áttxxm í
sögu Þýzkalands er nú að gerast í
Weiniar. Þar var ])jóðþingið þýzka
sett þ. 6. f. nx. 3000 stjórnmála-for-
sprakkar Þjóðverja eru'þar saman
komnir; þar að auki sendisveitir
(corps diplomatique) flestra hlut-
iausra þjóða og „blaðamenn liafa
nldrei safnast jafn margir í einn
bæ og nú í Weimar“, segja útlend
blöð. Menn geta hugsað sér, livern-
ig- þessi litli, rólegi bær muni hafa
skift um ham. „Weimar er t.æplcga
Ixægt að þekkja aftur. Götumar,
áður kyrlátar og friðsælar, eru nú
fullar af fólki. Aðsetursbær fyr-
verandi hertoga hins litla hertoga-
dæmÍ8 Sachsen-Weinxar er orðinn
að ,ríkisborg‘ og heldur sig vera
,uafla heimsins‘,“ skrifar blaða-
inaður við „Politiken“.
Gyðjur hinna fögru lista, sem
Öldum saman bafa vcrið einvaldar
í Weimar, hafa orðið að víkja í
svipinn. Samt sem áður sagði ríkis-
forsctinn, Ebert., í ræðu, sem hann
Jiélt við setningu þjóðþingsins:
„Við áköllum himx gamla, þýzka
Weimar-anda,“ þ. e. hann ákallar
réttvísina og sannleikann, sem svo
lengi réði lögum og lofunx í Wei-
mar, og breiddist þaðan xxt unx all-
an heiminn í kvæðum, rituni og
ræðum ódauðlegra skáldjöfra. —
Eg kom til Weimar í sumar. Það
var fagurt, ágústkvöld, og dreym-
andi ró og kveldfriður livíldi yfir
bænum. Sólin var að liverfa niður
fyi’ir sjóndeildarlxringinn þegar eg
gekk frá járnbrautarstöðinni inn í
hjarta bæjarins. Þessi „stemníng"
vakti hjá mér einkennilegar tilfinn-
iugar, mér fanst eg vera kominn á
hcilagan stað — eins og pílagi’ím-
um fanst um Jerúsalem. í Weimar
lifðu og störfðuðu Goethe, Scliiller,
Charlotte von Stein, Fi’anz Liszt,
Herdei’, Wieland og fleiri andans
mestu menu. Þúsundir af fólki frá
Öllxxm löndum komu árlega til
Weimai’, áður en ófriðurinn skall á,
txl að skoða þær menjar þessara
manna, senx bæriun hafði að geyma.
Weimar var lengi miðpunktur
])ýzkra bókmenta og lista, og mun
það aðallega vera að þakka óvenju
Hstfengum hertogaætti^m, sem réðu
þar ríkjum og studdú fistamennina
raeð ráðum og dáðnm, svo að list
þeirra blómgaðist betur þar en ann-
ars staðar. — Weimar er, eins og
áður e rsagt, fremur lítill bær, með
hér um bil 30,000 íbúum. Göturnar
eru þrifalegar, byggingar margar
smekklegar, og'mikið af trjágörð-
um og blómaskrauti. Mörg nxjög
merkileg' söfn hefir bærinn að
geyma. Ein &f fallegustu bygging-
unum er leikhúsið, þar sem þjóð-
þmgið er nú setið. Goetlie átti mik-
inn þátt í því, að það var reist, og
var hanu lengi vel forstöðunxaður
þess. Þar voru nxörg leikrit, eftir
hann sjálfan og sönxuleiðis eftir
Schiller, leikin I fyrSta skifti. Leilc-
Ixixsið bar nafnið „Þjóðleikhús“,
en nxx eru allar líkur til að það
heiti eftirleiðis „Hið þýzka þjóð-
leikhús“. Fyrir franxan það er lítill
en smekklega gerð standmynd af
Goethe og Schiller, þar þeir liald-
ast í hendur og bera lárviðarsveig,
að eins e i n n báðir, og þótti mér
það undarlegt, að þeir skyldu ekki
fá að hafa sinn hvor.
Eitt af því fyrsta, sem eg gerði í
Weimai’, var að skoða hið svo kall-
aða Goethe-Museum. Þar er sanxan-
komið alt, senx náðst liefir í, af því
sem Goethe lét eftir sig í húsinu
sem hann bjó í, og má þar sjá stof-

Fiskborstar
>t' kú'tir,
Gdlt'k'iibbor
II uuií'krubb r
< ýkon ið til
Jes Zimsea
i;m og er það mest í 10 króna hlut-
um. En ekki er það talið hutafé, held-
ur lán, og var ákveðið að endurgreiða
það nú þegar hverjum sem vildi með
nokkurri uppbót, auk 6% arðs. En
brauðgerðin er sameign alþýðuíelag-
í anna hér í bænum.
Frostið var í rnorgun kl. 7: Á ísa-
firði 17,0 stig, Akureyri 18,0, Seyðis-
: firði 15,0, Grímsstöðum 20,5, Vest-
! mannaeyjum 16,2 og í Færeyjurn 3,0
st. Hér í bænum 17,2 stig.
Hjálparstööin. Eins og menn rekur
minni til reit Sigurður Magnússon fyr-
ir nokkru grein hér í blaðið um hjálp-
arstöð handa berklaveikn fólki. Fyrir
dugnað hjúkrunarfélagsins ,,Líku“ er
hjálparstöðin nú komin á fót og verð-
ur opnuð á morgun í Kirkjustræti 12.
Vonandi verður sem flest gott fólk til
að styðja þetta nytsemdarfyrirtæki.
„Fredericia“ kom í morgun með
fullfermi af steinolíu.
urnar og húsgögnin að mestu leyti
óbreytt frá hans tíma. (Sorglegt
er að frétta, að óeirðimar í Þýzka-
landi hafa svo mjög úr hófi gengið,
að brotist var inn í þetta hxis, ekki
alls fyrir löngu, og stolið málverk-
um og öðru dýrmæti.)
Goethe var eitt af þeim fáu „ge-
nium“, sem samtíðin kannaðist við,
og var hann þegar á unga aldri
hafður í hávegum. Vorn skáldrit
hans eigi eingöngu orsök þessa,
heldixr og hitt, að hann hreif hugi
allra þeii’ra, sem kvntast honum,
með skemtilegri framgöngu og
dæmafárri prúðnxensku. Napcleon
mikli sagði við hann, er hann hafði
talað við liann svolitla stund:
„Vous étes xui honxme.“ Og í Wei-
gerði hertogiun hann að ráðherra
sínum, og' veitti honurn aðalstign.
— Húsið, sem Gothe bjó S, er tví-
lyft, aflangt og hefir staðist tönn
tímans furðu vel. Stofurnar eru
með smekklegum húsgögnum, sem
ef til vill þó (að minsta kosti nú)
bera þess meiri vott, að þarna liafi
búið ráðherra fremur en listamað-
ur. En svo erxi margir salir fyltir
með malverkum, myndastytrum,
myntsafni, postulíni, hauekúpum,
eðlis- og efnafræðislegum eöfnum