Morgunblaðið - 15.03.1919, Blaðsíða 1
Ritstjómarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilhjilnmr Finscn
XsafoláarprfintsmiSjft
ÁfgrdSsi^KÍml fcr. 5ði
m
m
Ebbe Kornerup
flytur erindi með skuggamyndum i da» í Bib Hafnarfjarðar
bl. 6 um Astralíu og kl. 9 um Jack Lomlon.
Á sunnudag í Bárnbuð i Reykjavík k!. 6 um Suðurhafseyjar og
kl. 9 um Ecaador.
Á máuudag í Iðnó kl. 6 um Ástraliu og kl. 9 um jack London.
Aðgöngumiða að öllum fyrirlestrunum í Reykjavik ftá panta i Bár-
unni kl. 12—3 i dag.
Aðalfundur
Frikirkjusafnaðai ins i Rvik
verður haldinn í kirkjunn.i nsestkomandi sunnudag 16. þ. m. og byrjar
kl. 4 síðdegis.
Erindi frá Silarrannsóknarfélagi íslands, um leigu á kirkjunni til
fnndarhalda um andleg tnál liggja fyrir fundinum.
Reykjavik 13. marz 1919.
Safnaðaretjórnin.
ÍQÍhféíag Heyhjavíhur.
Skuggar '
leikrit i 4 þáttum, eftir Pál Steingrímsson,
verður leikið sunnudaginn 16. marz kl. 8 síðdegis.
Aðgöngumiðar seldir i Iðnó á laugardag frá kl. 4—7 með hækkuðu
verði og á sunnudag frá kl. 10—12 og eftir 2, með venjulegu verði.
Vilhj. Stefánsson.
Eins og fyr hefir verið getið hér
í blaðinu, er landi vor, Villijáhnur
Stefánsson, liinn frægi norðurfari,
kominn til New York, eftir fimm
ára útivist norður í höfum. Hefir
þessi för hans borið þann árangur,
að hin ókuniiu svæði þar nyrðra
hafa minkað um 100,000 enskar fer-
mílur. Eru nxi mörg ár síðan að svo
mikil landkönnun hefir verið gerð.
F.yrir þett'a hefir Landfræðisfélag
Bandaríkjanna sæmt Villijálm
Hubbards lieiðursmerki úr gulli,
og er jtað hin hæsta viðurkenning,
sem félagið getur gefið. Hafa að
eins fjórir menu lilotið hana fyr,
þeir Peary, Roald Amundsen, Paral
Gilbert og Robert A. Bartlett kap-
teinn.
Það er nú þegar byrjað að gefa
út vísindalegt rit um þessa norður-
för. Voru margir vísindamenn með
í förinni og' verðui- petta ]<ví lieilt
bókasjifn, og er talið að ntgáfa ])ess-
muni kosta 50,000 dollara.
En förinni er ekki alveg' lokið
enn, því að Storkerson, aðstoðar-
niaður Villijálms, er við fjórða
niaim úti í hafísnum og ætlar að
reyna að komast yfir til Síberíu í
vor. Vilhjálmur gat eigi farið með
þeim, vegna þess að hann vciktist
hættulega. En hann segir svo sjálf-
ur um för þessa:
— Eins og meim vita, er ísinn
í Norðuríshafinu á reki frá Alaska
og Síberíu í áttina til Spitzbergen
og Grænlands. Nansen var hinn
fyrsti, sem sá þetta á hinni óham-
ingjusömu för „Jeanette“. Skip
irwtí, „Karluk“, festist og í ísnum
norðan við Alaska 1913 og hrakti
vestur á bóginn, þangað til það
brotnaði í nánd við Heraldsey. Og
nú ætlar Amundsen að hefja norð-
urför sína hjá hinum nýju síber-
isku eyjum.
Það er nú skoðun mín, að kæm-
ist maður 100—200 mílur norður
fyrir þann straum, sem bar þessi
þrjú skip, þá mundi mann hrekja
jafnhliða þeirri straumstefnu, cn að
«ins þeim mun norðar. Eg afréð
því, að leggja upp frá Alaska-
strönd, fara yfir leið „Karluks“ og
komast 4 sleðum 200 mílur þar
norður fyrir. En vegna veikinda
minna fól eg Storker Storkerson
forystu þessarar farar. Hann fór
frá Cross-eyju snemma í marzmán-
uði 1918 með 10 sleða og 80 hunda.
Haupirðu góðan hlut,
mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjtín Pétursaon.
Þegar hann var koininn 100 mílur
norður, sendi hann heim fyrstu
hjálparmenn sína. Og 10. apríl var
hann kominn 200: mílur norður, og
þaðan átti liann að senda heim hinn
flokk hjálparmannanna. En áður
en hann gerði það, gerði hann at-
buganir til þess að mæla breiddar-
og lengdargráðu, og lágu þeir þar
í tjöldum í fjóra daga. Það kom
þá í ljós, að þá liafði rekið 40 mílur
NV—V. Ágizkun okkar virtist því
vera rétt, stefnan virtist samhliða
stefnu .,Karluks“. ()g- ] skýrslu
þeirri, er Storker sendi, segist hann
ætla að halda enn 50—75 mílur
norður á bóginn, áður en hann setj-
ist að á ísnum.
Mestur hluti íssins þarna er
margra ára gamall og hefir hlaðist
upp í liauga af þrýstingi og svo
frosið saman aftur. Sums staðar er
Kaupii'Cu góðan hhit,
þá mundu hvar þú fékst hann
Sigurjón Pétursson.
hann 30—50 fet á þykt. Eg mundi
hafa valið mér jaka, sem eklfi væri
nema 30 feta þyklcur og ekki stærri
en fermíla. Og nú er Storkerson
án efa seztur að á slíkum jaka.
Aðalvandinn er að afla sér matar.
Það er ekki hægt að flytja nægi-
lega mikið með sér á sleðum, en
reynzla vor á ísnum síðustu 5 árin
liefir kent okkur, að það er jafn
óþarft að flytja mat með sér þar,
eins og að senda kolafarm til New-
castle. Maður getur lifað af sel,
og í sumar hefir Storkerson safn-
að til vetrarins. Spikið er látið í
belgina af selunum, en kjötið
þurkað.
Ef alt gengur eius og við höfum
búist við, þá ætla eg að Storkerson
liafi lirakið 200 mílur á mánuði
fyrst í stað, en síðan nokkru hæg-
ar. Þegar kuldinn kemur, byggja
KaupirCu góCan lilut,
þá mundu hvar þú fékst hann
Sigurjón Pétursaon.
þeir sér snjóhús og þar getur þeim
liðið ágætlega. Eg hygg, að þeim
*é engin hætta búin, nema ef vera
skyldi að ísinn rofnaði í skamm-
degis-myrkrinu. Ef jakinn, sem
þeir eru á, brotnar um þetta leyti,
néyðast þeir til þess að leita uþpi
amian sterkari jaka, og getur^þá
vel verið, að þeir missi mikið af
matbirgðum sínum. En eg hygg, að
slíkt muni ekki koma fyrir.
Ef ágizkanir okkar eru réttar,
ættu þeir Storkerson og félagar
hans að vera skamt frá Ný-Síberíú
í lok febrúarmánaðar 1919, 100—
200 mílum norðar en „Jeanette“
sökk. Þá geta þeir lagt á stað,
undir eins og birtan leyfir, og
freistað að ná landi hjá einhverju
ármynni, Hkjúga Lena-mynni. Geta
þeir þá ef til vill komist þangað
í maí. Þaðan er ekki neiua nokk-
urra vikna ferð til Síberíu-járn-
brautarinnar.
Dómsmálafréttir.
Landsyfirdómur 4. marz.
Málið: Eiríkur Kjer-
úlf gegn Guðmundi
Guðmundssyni.
Mál þetta er risið út af meiðyrð-
nm í blaðinu „Njörður“, en með
því að í vottorði sáttanefndar var
ekkert um það, hvort aðiljar liefðu
sótt sáttafimd sjálfir eða aðrir fyr-
ir þeirra hönd,.eða yfirleitt hvort
nokknr hefði sótt sáttafund af
þeirra hendi, áleit yfirdómurinn að
engin sönnun væri fyrir um það,
hvort lögleg sáttatilraun liefði
farið fram og ómerkti því auka-
réttardóminn og alla meðferð máls-
ins í héraði. Málskostnaður var lát-
inn falla niður. (í máli þessu vék
justitarius sæti, en prófessor Ein-
ar Arnórsson tók sæti í hans stað.)
Málið: Pétur Sigurðs-
son gegn sóknarnefnd
Eyrarbakka.
Áfrýjandi þessa máls, sem beyr-
ir til sjöundadags-aðventistum,
austan fjalls, neitaði að greiða
sóknargjald fyrir árið 1917 og úr-
skurðaði sýslumaður þá, að lögtak
skyldi fram fara. Úrskurði þessum
skaut. áfrýjandi til yfirdómsius og
krafðist þess, að lögtaksgerðin og
úrskurðurinn yrði úr gildi feldur.
KaupirCu góCan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hannf
Sigurjón Pétunsaon.