Morgunblaðið - 16.03.1919, Page 1

Ritstjóraarsími nr. 50(í
Ritstjóri: Vilhjálnmr Finsen
taafolderprentamiSja
ar. bite
Þrumuyeður gbbe Kornerup
Skemdir k Loftskeytastöð nni 2 Fyrirlestrar í Bárubuð í dag:
____ k'. 6 Tahiti (með skaggamyndam), kl. 9 Ecuador.
Kl. tæplega 8 í gærmorgun kom
hér hið allra mesta þrumuveður,
sem menu muna eftir. Var ein
skruggan svo mikil og gekk svo
nærri, að líkast var því sem alt
ætlaði ofan að ríða. í sumum liús-
um, sem hafa rafljós, kviknaði sem
snöggvast á þeim og brak og brest-
ir heyrðust í öllum leiðsluþráöum.
Á Vesturgötu hafði eldingu slegið
niður í götuljósker, og víðar mátti
sjá vegsummerki þess, að eldingin
hafði farið býsna nærri.
Hvergi gerði þrumuveðrið jafn
tilfinnanlega vart AÚð sig eins og-
á loftskeytastöðinni. Laust eldingu
niður í loftnet stöðvarinnar og
brendi sundur tvo þræðina af fjór-
um. Bn eigi var þar með búið. Eft-
ir tengslunum milli loftnetsins og'
jarðleiðslunnar fór straumyirimi
gegn um sveiflubreytirinn (oscilla-
torirm) Hieð svo miklum krafti. að
hann sprakk í smámola. Þeyttust
þeir eins og byssuhög'l víðsvegar
um vélaherbergið, mölvuðu rúð-
urnar og skemdu ýmislegt sem inni
var. Hrökk vírbútur í gegn um
hurðina á stofunni og var kringl-
ótt gat eftir, líkast því sem kúlu
hefði verið skotið á hurðina. Am-
pére-mælir á jarðleiðslunni eyði-
lagðist algjörlega og leiðslur kubb-
•uðust í sundur. Var víða sót að
sjá á veggjunum, sem leiðslurnar
lágu um. Yfirleitt hefði maður get-
!■ að ímyndað sér að lítil sprengikúla
hefði spnmgið inni í hérberginu. —
Ritsíma- og talsímasambandið við
landsímastöðina slitnáði og raf-
ljósalamparnir brunnu í siyjdur.
Vér áttum í gær tal við stöðvar-
stjóranu, lir. Frb. Aðalsteinr.son.
Kvað haim undirganginn liafa ver-
ið ferlegan, er eldingunni lanst nið-
ur, og taldi liann líkastan því, sem
að loftskeytamastrið væri að ialla
yfir hús.ið. Dyravörðurinn var al-
veg nýfarinn út úr vélaklefanum,
er atburðurinn varð, og skall þar
hurð nærri hælum, því engum
mundi hafa orðið lífs auðið þar
inni.
Stöðvarstjórinn telur að stöðin
muni geta tekið á móti skeytum
eftir sem áður. En hins vegar muni
það taka nokkurn tíma að koma
senditækjunum í lag, og það, sem
til þess þarf, verður að fá frá Eng-
landi. En til bráðabirgða telur hann
reynandi að setja upp stöðina vir
j.Goðafossi“, sem hér er geymd, eða
jafnvel að reyna að bæta sjálfa
stöðina með tilsvarandi áhöldum úr
I Iðuó á inorgun: kl. 6 Ástralía og kl. 9 Jack London.
Aðgöngutniðar að öllum fyrirlestrunuTi verða seldir í Báruani í dag
frá kl. 12.
Verzlun Augusfu Svendsen.
Kvendragtir, Kápur,
Kjólar og Blúsur,
Alt nýjasta tízka.
Verzlun Augustu Svendsen.
Aðalfundur
Fríkirkjusafnaðai ins i Rvik
verður haldinn í kirkjunn.i nscstkomandi sannudag 16. þ. m. og byjjar
kl. 4 siðdegis.
Erindi frá Sílarrannsóknarfélagi íslands, urn leigu á kirkjunni til
fnndarhalda um andleg tr.ál liggja fyrir fundinum.
Reykjavik i^r. matz 1919.
Saínaðaretjórnin.
stöðinni, sem á að fara til Flat-
eyjar.
Stöðvarstjóriim segir, að það sé
tiltölulega fátítt, að eldingum slái
niður í loftskeytastöðvar. Þó hefði
þetta komið fyrir á „Rundemand-
en“ við Bergen 1914. Telur hann
hægt að varna algjörlega skemd-
um á vélum af þrumuveðri með því
að láta leiðslutia frá loftnetinu
ganga beint í jörð, þegar ekki er
verið að nota stöðina. Hafi ekki
verið álitiu þörf á því þegar stöðin
var reist hér, því möstrin séu svo
góðir leiðarar, að ]>au taki venju-
lega skelliim af loftnetinu.
oagbos
1
Þrjú þilskip komu inn í gœr, Milly
og Keflavíkin, með sín 5000 hvort, og
Séagull, er kom með veikan mann, en
hafði engan afla.
Annan fyrirlestur sinn heldur bisk-
upinn, dr. Jón Helgason, í Dómkirkj-
unni í dag, kl. 5 síðd. Efnið verð-
nr: Fagnaðarerindi Jesú. — Vér vilj-
um ráða fólki, sem vill ná sér í sæti,
að koma tímanlega, því að húsrúmið
reyndist ekki nærri nógu stórt á sunnu-
dagiun var.
,,Lagarfoss“ kom hingað í gær frá
Ameríku.
Enn um réttarfarið
i Reykjavik
J Morgunblaðinu 3. þ. m. er birt
grein með fyrirsögninni: „Réttar-
farið í Reykjavík“. Af því að ýmis-
legt í grein þessari snertir sumpart
starfsvið embættis þess, er eg veiti
forstöðu, og- sumpart embættis-
færslu mína, þá get eg ekki látið
hjá líða, til þess að koma í veg fyr-
ir misskilning, að skýra nokkru
nánar eu þar er gert frá því, hvern-
ig skifting hins forna bæ jarfógeta-
embættis fór fram og í hverju
augnamiði hún var gerð.
Enn fremur er nokkur ástæða til
að ætla, að einhverjir kynnu að
líta svo á, að mér sem lögreglu-
stjóra bafi sérstaklega verið ívilu-
að, af stjórnarinnar hálfu, er hún
ákvað starfsvið embættanna nýjn.
En þetta væri auðvitað Iiinn mesti
misskilningur. Og til þess að taka
fyrir allan vafa í þessu efni, þá
skal eg rekja sögu málsins þar til
skiftingin fer fram 1. apríl síðast-
liðinn.
Á aiþingi 1914 var samþykt svo-
hljóðandi þingsályktunartillaga:
„Neðri deild alþingis ályktar að
skora á landstjóruina að taka til
rækilegrar íhugunar, hvort unt sé
að aðskilja umboðsvald og dóms-
vald og' fækka sýslumönnum að
miklum mun, og ef svo virtist, að
það sé hagkvæmt og að n-un kostn-
aðarminna en það fyrirkomulag,
sem nú er, að leggja þá frumvarp
í þá átt fyrir næsta alþingi.“
Með konungsúrskurði 9. desbr.
1914 var svo skipuð milliþinga-
nefnd, svonefnd launanefnd.í henni
voru: Jósef Björnsson al]nn., Jón
Magnússon, þáverandi bæjarfógeti
í Reykjavík, Halldór Daníelsson
yfirdómari, fyrv. bæjarfógeti í
Reykjavík, Skúli Tlioroddsen alþm.
og Jón Jónatansson alþm. Yar
nefndinni falið að koma fram með
tillögur samkvæmt þingvilja þcim,
sem birtist í framanskráðri ])ings-
ályktun.
Nefnd þessi kom <vo með ákveðn-
ar tillögur um þetta. Eftir þeim átti
að skifta öllu landinu í 6 lögdremi,
með emum dómara í hverju, og
var Reykjavíkurbær eitt lögdæmið.
Starfsvið lögmannanna (dómar-
aiina) átti að vera: Öll eiginleg
dómsstörf, hvort hektur er einka-
mál, sakamál eða lögreglumál, og
réttarrannsóknir í sakamálum og
lögreglumálum, ])ó málssókn sé eigi
hafin eða látin niður falla. Enn
fremur dómsmál í rýmri merkingu,
svo sem skiftagjörðir, fógetagjörð-
ir og uppboðsgjörðir.
Nefndiu var öll á einu máli um
það, að telja yrði æskilegt, að dóm-
störfin væri skilin frá nmboðsstörf-
unum, og nefndin álítur, að þegar
tekið sé tillit til dómsmálafjölda í
landinu undanfarin ár, þá geti ekki
leikið mikill efi á því, að 6 dómend-
ur geti vel komist yfir að fara með
þau, og það þótt þau aukist að
mun vegna fólksfjölgunar og ineiri
f jölbreytni í störfum þjóðfélagsins.
Umboðsvaldið átti að vera hjá
sýslumönnum, og í Reykjavík ráð-
gerir nefndin, að tollstjóri fari
einnig með lögreglustjóm og heil-
brigðismál.
Frekara var svo ekki gert í þessu
máli að sinni. Eftir áramótin 1917
tók þáverandi bæjarfógeti Jón
Magnússon forsætisráðherra að sér
að mynda nýja stjórn, og varð
hæjarfógetaembættið þannig laust.
Komu þá þegar fram ýmsar raddir
um það, að óheppilegt væri að láta
það embætti vera óskipað til lengd-
ar. Gaf það enn fremur þessum
röddum nokkurn byr í seglin, að