Morgunblaðið - 25.09.1919, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
DELCOLIGHT
vw-ráí&■&&?
líppþof í Wien.
Aðeins 2 vélar 8/4 K. W. með stórum
rafgeymi eru óseldar af þeim sem komu
®eð Lagarfossi. — Innlagning og
oppsetning á vélunum getur átt sér stað
strax eftir i. október, ef samið er s t r a x
við
Sigurjón Pjetarsson & J. Iugyardsen
Sími 137. '
'bezt lið'sforingjaeíui í té. Þeir
svöruðu: „Leikarar og blaðamenn
verða beztir liðsforingjar, því þeim
hefir vei’ið kent að láta það í Ijós
skýrt, fljótt og stuttlega, sem þeim
býr í brjó'sti, og undir því er alt
komið.“ ]
Dómarinn: tíá, sem í dóminum
talar ljóst og greinilega fyrir því
máli, sem hann er að Verja, getur
ætíð talist hverjum dómstól til
sóma, jafnvel þótt lögfræðisþekk-
ingin sé eitthvað á reiki. Bn sá,
sem muldrar fram ákæru sína eða
vörn, er ætíð hreinasta plága öll-
um, sem á hlýða-
Sjötta aldurstímabilið: Hversu
óviðfeidin og mjóróma sem rödd
öldungsins er, verður hún ætíð
skær og hreimfögur hjá þeim, sem
í æsku lærðu að tala skýrt og
greinilega. Ef menn haga sér
snemma eftir meginreglum þeim,
sem gilda um röddina, mun hljóm-
ur raddarinnar varðveitast jafn-
vel í síðasta atriði leiksins, því at-
riði, sem lýkur þessari furðulegu
og viðburðaríku tilveru.
Heimurinn stendur þeim opinn,
sem vel talar. En það er alt annað
og meira að tala vel, en að tala
reiprennandi, sem kallað er. Það,
að tala vel, er að geta talað um
fyrir öðrum og sannfært þá, og til
þess þarf aðra og meiri eiginleika
en tóman tunguvaðal.
Meginsetning allrar mælsku er
að tala ljóst og tala skýrt.
Margir, sem 'halda að þeir séu
mælskiir, byrja á nýrri setningu
áður en þeir eru almennilega búnir
að koma hinni út úr sér. Næstum
allir byrjendur, og margir eldri,
gera sig iðulega seka í því, að
lækka röddina svo í lok hverrar
setningar, að síðustu orðin heyrast
ekki nema sem suða eða muldur.
Þetta er mjög óviðifeldið fyrir á-
heyrendurna og mörg ræðan hefir
orðið áhrifalaus að eins vegna þess-
arar vanrækslusyndar. í þessu sam:
bandi má líka minna á, hve altítt
það er um þá, sean halda fyrir-
leistra og' láta fylgja skuggamyndir
fd skýringar, að þeir beini orðum
sínum nær eingöngu til myndanna.
h’yrirlesarinn snýr einatt baki við
áheyrendunum, sem auðvitað heyra
ekki orð alf því, sem hann er að
trúa myndunum fyrir. Þessum
skuggamyndafyrirleStrum er líka
samfara sú hætta, að fyrirlesaran-
um er miklu gjarnara á að missa
sambandsins við tilheyrendurna í
myrkrinu en ella. Hann gleymir oft
og einatt að breyta rödd 'sinni eins
og við á, og verður hún þannig til-
breytingarlaus og leiðinleg.
í hverju er sá .leyndardómur
fólginn, að ræðuskörungar skuli
geta talað til áheyrenda, sem skifta
jafnvel tugum þúsunda, án þess að
þurfa að orga sig hása og sveitta ?
Hann er fólginn í því, að þeir bera
fram orð og setningar svo skýrt og
eðlilega, og heyrist út í hvern krók
og kima. En sá, sem er latmáll á
endingar og samhljóðendur, getur
ekki látið heyra tM sín úr smá fjar-
lægð, hversu hátt sem hann' æpir.
Það gegnir enda mestu furðu,
hversu sá þarf lítið á sig að reyna,
sem ber orðin fram skýrt, og þann-
ig, að hver einstök orðmynd fær að
njóta sín.
Auk þess er mjög mikilvægt, að
kunna að anda rétt, kunna að
breyta röddinni eftir því, sem við
á, leggja á réttar áherzlur og taka
málhvíldir eins og við á. Kjarnyrt
setning nýtur sín þá fyrst, er ræðu-
maður tekur sér málhvíld stundar-
korn, eftir að hafa skotið henni
fram. Og' áhrifin verða tvöföld,
taki ræðumaður svo aftur til máls
um sama efnið, með nýrri hljóm-
breytingu í rómnum. Það má segja
líkt um málhvíldir ræðuskörunga
og ágætra leikara, að jafnvel þögn
þeirra sé mæl'sk.
Reynslan sýnir líka, að betra er
svöngum að tala en söddum. Um
þetta með magann og mælskuna
mætti margt segja, eins og t. d.
það, að taugaóstyrkum ræðumönn-
um verður o'ft ilt í maganum á und-
an ræðunni, eins og hermönnunum
áður en þeir leggja til orustu. Að
minsta kosti er það algengt, að
meðvitundin um -að eiga að tala,
t d. í miðdegi'ssamkvæoni, hefnir
sín oft á matarlýstinni. Því það eru
ekki allir eins skjótráðir og Vil-
helm Krag.*) Einu sinni var haldin
veizla honum til lieiðurs. Borðin
*) Norskur rithöfundur.
k fil liefiii
Eftlr
Btrontnn Orcij.
xr
var
?essa
39
Hann vildi ekiki þurfa að þakka
e>ini fyrir líf sitt.
, Þessi hugsun yfirgnæfði allar aðra
sal hennar. Ást luins til hennar
Uð 0g. hann vildi ekki þiggja
'uhi fórn af hennar hendi.
^ au«ig litu þau hvort á annað á
essari stærstu stund í lífi þeirra. Og
skilcTI hvorugt annað. Eitt orð, ein
t-ting mundi hafa gefið þeim lykil-
SVo hjarta þeirra hvors um sig. 0;,
út fyrir að dauðinn ætlaði að
hv 111 Þau að, án þess að þau fyndu
. a,1nað.
har 1,111 °Pinheri ákærandi hafði beðið,
g,,t| niesta háreystin var um garð
**> sVo rödd hans gæti heyrst. Þá
^ hftnn með duldri ánægju:
by-jj'ljið þér gefa með
það hafi verið
téf íl® brenna hin sviksamlegu
bi
þessu til
þér, sem
°S eyðileggj;l bréfatöökuna ?
— Bréfan voru mín eign og eg eýði-
lagði þau.
— En hin ákærða játaði við Merlín,
að hún hefði reynt að brenna einhver
ástabréf, sem annars hefðu komið sam-
bandi hennar við aðra en yður í ljós,
sagði Tinville smjaðurslega. Honum
datt í hug, að reipið væri ef til vildi
ekki nógu langt. Þá væri bezt, að láta
hann hafa það sem allra lengst, áður
en þetta eftirminnilega réttarmál end-
aði.
En í staðinn fyrir að svara fjand-
manni sínum, sneri Derouléde sér til
manngrúans á bekkjunum og sagði með
liita í röddinni:
— Borgarbúar, vinir, bræður, hin
ákærða er að eius ung og sakiaus
stúlka, sem ekkert þekkir hættur eða
synd. Þið eigið allir mæður, systur,
dætur. Hafið þið fundið í þessum
manneskjum, sem þið unnið af hjarta,
hinar óteljandi skapbreytingar, sem alt
af búa í konusálinni ? Hafið þið ekki
séð þær ástúðlegar, innilegar, hlýða
hinni fyrstu hugsun sinni ? Elskið þið
þær ekki einmitt af því að þær eru
svona óútreiknanlegar? Hafið þið ekki
tilbeðið þær vegna þessara skapsein-
kenna, þessara sífeldra mótsetninga,
sem láta allar skyldur mannanna verða
sér til skammarT Horfið á hina á-
kærðu, menn og konur! Hún elskar
þjóðveldið, liina frönsku þjóð, og ðtt-
Wien hefir svo sem ekki farið
varbluta áf uppþotum götuskríls
og Bolzhewikka síðau ófriðnum
lauk. En þar háfa Bolzhewikkar
þó enn orðið undir í viðskiftunum,
eins og í- Þýzkalandi.
Á efri myndinni hér sézt brezk
hersveit, sem hefir fylkt sér á svæð-
inu fyrir framan ráðhúsið í Wien,
en að neðan er mynd áf æsinga-
mönnum, sem fara um göturnar og
reyna að æsa menn til óspekta.
Hafa þeir meðal annars gripið til
þess ráðs, að aka örkumlamönnum
úr stríðinu um göturnar og háfa þá>
sem lifandi eggjun til alþýðu um
það, að hef jast lianda gegn stjórn-
endum óg valdsmönnum.

svignuðu undir ljúffengustu rétt-
um. Krag var óvenjulega þegj-
audalegur, og ekki var fyr búið að
bera inn súpuna, en Krag rís úr
sæti sínu, slær í glasið og segir:
„Þið verðið að afsaka mig, en eg
vildi gjarnan líka geta notið góðs
af öllum þessum góða mat, sem hér
er framreiddur. Og það get eg ekki
fyr en eg er búinn að tala. Mætti
eg því ekki halda svarræðu mína
undir eins ....?“ Og það er
skemst frá að segja, að Krag hélt
„svarræðuna“ sína og tókst ágæt-
lega, settist svo niður ljómandi af
feginleik og át með beztu lyst.
(Niðurl.)
Leo.
Já, Leo sitt liálsbindi hnýtir,
og heið'arlegt það við metum,
og alt sem vorn líkama lýtir,
við lagfærum, ef við getum.
En — á ekki sálinni að sinna ?
Er eitthvað ei þar að gera ?
Yið 'hugsum þó 'helmingi minna
um hana, — á það svo að vera ? —
aðist, að eg í þekkingarleysi mínu
mundi koma einhverjum svikum til
leiðar við gömlu móðir, Frakkland. Það
var fyrsta hugsun hennar að stöðva
mig, áður en eg gæti fullkomnað þetta
áform mitt, eða ef til vill að eins að
hegna mér. Gætir ung stúlka vanalega
að afleiingunum ? Hún sé rþær fyrst
á eftir, þegar verkið er unnið. Þá gerir
önnur tilfinning vart við sig oft og ein-
att, sem við dáum ekki minna. Getið
þið unnið edik úr rósablöðum? Það
væri jafn heimskulegt að vænta skyn-
samlegra ályktana í höfði ungrar
stúlku. Er það glæpur? Hún ætlaðist
til að opinbera svik mín, en þegar hvin
sá mig í hættu, fékk vinátta kennar til
mín aftur yfirhöndina. Hún elskaði
móður mína, sem mundi missa son sinn
ef eg yrði handtekinn. Hún unni hinni
vansköpuðu fóstursystui' minni. Þeirra
vegna — ekki mín,glæpamannsins . —
fylgdi hún annari himinborinni hugs-
un sinni, að verja mig fyrir afleiðihg-
um heimsku minnar. Yar það glæpur,
samborgarar? Hlúa ekki mæður, syst-
ur og dætur yðar að yður, þegar yður
líður illa? Mundu þær ekki láta hjarto-
blóð sitt til þess að frelsa yður, þegar
einhver freisting hefir orðið yður ofur-
efli og þið viljið ekki viðurkenna það
opinberlega? Er það þá ekki konan,
sem til yðar kemur með blíðri rödd og
ástúðlegum orðpm, og leitast við að
— „Reykur“ — mér sviaraði seggur
„er sálin, sem líður um geiminn,
sem lífstarfaeldi’ upp af leggur,
er líkaminn fæddi í heiminn!
Nú — fyrst hún er flöktandi reykur
er forsvaranlegt henni’ að bana
og bandvitlaus barnaleikur
að bjástra nokkuð við hana!
Eg áður var syolítill „séra“ !
Mig sífelt ei „trú“ hefir brostið.
En nú er eg búinn að bera
það barn minnar heimsku’ — út í
frostið!
Og því á eg mest að þakka,
að því se'm menn kalla „anda“,
fleygði eg fyrir rakka
og frelsaði mig úr vanda-
Mig sjálfan sem tunnu’ eg tæmdi
ð ,trú‘ — að ,sál‘ — eins og gengur
þá útrýmt er ósamræmi
og engin sundrung lengur!
Eg óska — þá ósk máttu bera
um álfur og lönd og fylki —
til eilífðar andlaus að vera
og eingöngu matarhylki1 *!
Hann þagnar; —.---------sér þurfti’
’hann að snýba!
Eg þreifaði’ um 'hörpunnar strengi.
Hann laukviðsitt hálsbindi að hnýta
og horfði í spegilinn lemgi--------!
G. Ó. Fells.
létta á samvizku yðar og færa yður
huggun, frið og frelsi? Þetta hefir hin
ákærða gert, samborgarar! Hún hafði
séð glæp minn og vildi hegna mér. En
hún sá jafnframt þá, sem liðsint höfðu
henni í neyð hennar og hún reyndi að
verja þær sorginni með því að taka
skuldina og sektina á sínar herðar. Hún
hefir liðið meira en nóg fyrir hin göf-
ugu ósannindi, sem hún fram bar til
þess að bjarga mér. Hún hefir staðið
hrein og saklaus eins og nýfædd börn
ykkar, í hinum virðulegustu stöðum.
Hún var reiðubúin að líða dauða og
það sem er verri en dauðinn fyrir
hverja göfuga konu. En þið, frönsku
menn, sem fyrst og fremst eruð göfgir,
tryggir og riddaralega sinnaðir, þið get
ið á engan hátt þolað, að þessi tilraun,
góðrar, fagurrar konu, dæinist sem
glæpur? Til yðar, frönsku konur og
mæður, beini eg þeirri áskorun í nafni
æsku ykkar og þroska: gefið henni rúm
í hjarta ykkar. Hún er þess verðug, og
ekki minst nú, eftir að hafa liðið þessa
meðferð, að ástæðulausu. Hún er þess
verðug eins og margar þær konur sem
hlotið hafa virðingarmesta dóm sög-
unnar.
Stóri, skuggalegi réttarsalurinn berg-
málaði fagra rödd hans, og fylti hann
óvaualegu lífi. Eldmóður Deroulédes
gi-eip tilheyrendur haus. Kall hans á
sómatilfinningu þeirra og manulund,
ð
Mótor bát
til vöruflutninga
ca. 25 tonna að stærð, með 40 hestafla Bolinders mótor, vil eg leigja i
lengri og skemmri ferðir.
G-. Biríkss.
Ungur og reglusamur maður vill taka að sér að lesa
heima með börnum hjá fjölskyldu, sem gæti leigt honum gott herbergi.
Hann gæti einnig veitt tilsögn í tungumálum, orgel- og píanóspili.
Tilboð merkt »X 100« leggist inn á afgreiðslu þessa blaðs íyrir
1. október.
Það tilkynnist hér með ættingjum og vinum að faðir okkar,
Andrés Guðmundsson, andaðist að heimili okkar, Merkurgötu 6 í
Hafnarfirði 22. f>. m.
Jarðarförin verður ákveðin siðar.
Bötn hins látna.
U rmfl'fPC KnfpAt Borðstofuborð, 6 stólar,
nnottres DUliet, Línoleumdúkar, kaffl-
og súkkulaðibollar með könnum og diskum, Gl- og
vínglös, sem enn er óselt
á Nýlendugötu 15 B
verður selt hæstbjóðanda þar á staðnum, föstudaginu 26. þ. m.
kl. 1 e. h.
SvQÍnn cfijcrnsson.
Tilboð óskast
á Sementi, Timbri 2X4* 3Xl. 4X4 Steypuborðum, Gólfborðum, Þak-
pappa, Bárujáni, Sind og Muloing. Tilboðið óskast fyrir laugardaginn.
Borgun út I hönd.
A. Obenhaupt.
Síórf bökauppboð fjefsf
í Goodfempfa rafjúsinu i dag.
Byrjar kl. 1 e. h.
Þar verða seldar námsbækur, skáldsögur, ljóðabækur, rimur, leikrit,
gömul dagblöð og margar aðrar fágætar og góðar bækur.
Bitumastic
er óviðjafnanlegur áburður á allskonar járn og steinsteypu (gerir
hana vatnsþétta). Er stöðugt eftir margra ára reynslu, notuð til brexka
flotans, einnig til stálbygginganna við Panamaskurðinn og annara stærstu
mannvirkja i heimi.
Aðalumboðsmenn íyrir Island:
Daníef Tfatfdórsson, dteyfyaoifi.
Barður G. Tomasson, dsafirii.
Nokkrar birgðii til fyrirliggjandi hér á staðnum.
vakti til lífs í þeim allar bóztu hvatir
þeirra, þeir hötuðu hann að vísu enn.
En orð hans höfðu brætt kuldann úr
hjörtum þeirra.
Þeir liöfðu hlustað á hann án þess
að trufla hann. Og þegar hann þagnaði
gat maður séð af útliti þeirra, að þeir
báru nú alt aðrar tilfinniugar til henn-
ar. Það var auðséð að þeir báru djúpa
meðaumkun með henni.
Ef greiða hefði átt atkvæði um örlög
Juliettu á þessari stund, hefði hún ver-
ið frelsuð í einu hljóði.
Meðan Derouléde talaði, hafði Mer-
lin leitast við að koma einhverjum
leyndardómsfullum táknum til Tinville
En hann hafði setið án þess að hreyfa
sig og ekki hreyft nokkurn drátt í and-
liti sínu. Hann sat við borð sitt, studdi
hönd undir hökúna og starði' fram
fyrir sig eins og honum sárleiddist.
Þegar Derouléde þagnaði, og aðdá-
unarópin minkuðu, stóð hann hægt upp
og sagði rólega:
— Þér staðhæfið þá Derouléde, að
hin ákærða sé hrein, saklaus ung strilka
sem ásökuð sé með röngu fyrir ósiðlæti.
— Já það geri eg, svaraði Derouléde
hátt.
— Og viljið þér þá skýra frá hér
fyrir réttinum, hvernig stendur á, að
þér eruð svq viljugur að ákæra sjálfan
yður, þar sem yður munu þó ljósar af-
leiðiugar þess fyrir yður?
— Mundi franskur maður bjarga sér
og lífi sínu með því að eyðileggja með
því sóma einhverrar konu?
Samþykkiskliður heyrðist í mann-
þrönginni á eftir þessurn orðum. Og
Tinville hélt áfram jafn flærðarlegur:
— Alveg rétt! Alveg rétt! Við virð-
um göfgi yðar, Derouléde. Og þessi
sama göfgi hvetur yður þá efalaust til
þess að sýna fram á, að hin ákærða
hafi ekkert vitað um þau skjöl, sem
þér segið að þér hafið sjálfur eyðilagt ?
Hún vissi ekkert um þaú. Eg eyði-
lagði þau. Eg vissi ekki, að þau hefðu
fundist. Þegar eg kcwn heim, vissi eg
að Julietta Marny hafði ranglega á-
kært sig fyrir að hafa eyðilagt þau.
— Hún sagði að það væru ástarbréf.
— Það er ósatt.
— Þér lýsið henni þannig að hún sé
saklaus og siðsöm.
— Það gæti eg gert hvar í veröld
sem Væri.
0g þó hafið þér komið í svefnher-
bergi þessarar saklausu siðlátu ungu
stúlku, sagði Tinville með rólegri
hæðni.
— Það er ekki satt, sagði Derouléde.