Morgunblaðið - 27.09.1919, Page 2

MÖR6UNBLAÐIÐ

MOBGUNBLAÐIÐ
Bitstjóri: Vilh. Pinsen.
Ritatjórn og afgreiðsla í Lækjargötu 3.
Sími 500. — Prentsmiðjusími 48.
Kemur út alla daga vikunnar. »8
oaánudögum undanteknum.
ititð' Srnarskrifsíofan opin:
Virka daga k) 10—12.
Helgidaga kl. 1—3.
íifgi íiCslan opin:
Virka daga kl. 8—8.
Helgidaga kl. 8—12.
At glýsingum sé skilaC anna8hvort
i af freiðsluna e8a i ísafoldarprent-
iaii.ii íyrir kl. 5 daginn fyrir útkomn
Y ‘ss blaðs, sem þær eiga að birtast í.
h ugl.ísingar, sem koma fyrir kl. 12, fé
aft öHum jafnaði betri stað í blaðinu
(í lesmálssíðum) on þær sem siðar
k* ma
Auglýsingaverð: A fremstu síðu kr.
21'0 hver cm. dálksbreiddar; á öðrum
sí' um kr. 1.00 cm.
Verð blaðsins er 1 kr. á mánuði.
Gistihúsleysið.
Sumarið er að líða hjá og án
þesu að nokkut merki sjáist til þess,
að farið sé að hugsa um að bæta
úr þeim afleitu vandræðum, sem
gis'tihúsieysið bakar öllum þeim, er
til bæjarins koma, hvort heldur eru
innlendir menn eða erlendir. Harð-
ast kemur þetta auðvitað niður á
útleudingum, því þeir standa ver
að vígi en innlendir menn, sem oft-
ast geta snúið sér til ein'hverra
kunningja.
Túmlætið í máli þessu hefir verið
ótrúlega mikið, af hálfu þeirra,
sem falið hefir verið að sjá sóma
bæj'irins og éfla hag hans. Þeir að-
hafast ekkert. Þeir reyna ekki að
ýta undir þá sem líklegastir eru
til ]>ess að hafa vilja og getu til
að gera eitthvað málinu til fram-
kvæmda. Sennilega er það ekki orð-
ið mönnum nógu ljóst enn, hve frá-
munalega mikill vansi höfuðstað
landsins er að gistihúsleysinu og
hve hagalegt það er fólki. Hvað
mundu íslendingar segja, ef þeir
kæmu í ókunna bæi úti um víða
veröld og gæu hvergi fengið inni?
Ætli ] >eir hefðu ekki eittíhvað út á
það að setja? En ætli þá, að gest-
irniv, sem hingað koma, hafi ekki
eittlivað við það að afliuga, að
verða að hýrast um borð í skipum
meðan þeir standa við í sjálfri höf-
uðhorginni? Ætli þeim, sem koma
hingað til lengri dvalar og verða
að hörfa burt aftur vegna þess að
þeim var úthýst í landinu, finnist
mikið til um viðtökurnar. Yið skul-
um stinga hendinni í eigin barm,
og spyrja okkur sjálfa hvernig við
mundum taka slíkri meðferð.
Með hverri farþegaskipsferð, sem
liingað fellur, kemur hingað fólk,
sem hvergi fær inni. Margt fólk.
Þefla oru engin ósannindi. Það er
sannleikur, þó ljótur sé. Og við
megum alls ekki lá fólkinu, sem
verður fyrir þessari meðferð, þó
því liggi ekki sem bezt orð til ís-
lands eftir viðkynninguna.
Næst.i sumar er margra gesta
von hingað. Og það er vottur þess,
hvort, sómatilfinningin er nokkur
eða engin, hvort nokkuð verður
gert til þess að bæta úr vandræð-
unnm eða ekki fyrir þann tíma.
l ér hiifum heyrt það, að núver-
anc'i eigendur ,,Hotel íslands“
mundu f.ianlegir til, að laga gisti-
húsið og stækka, ef þeim yrði leyft
að byggjít ofan á þann hluta húss-
ins, sem jvú er einlyftur (bygging-
arnar að Veltusundi og Vallar-
stræti). Með því móti er talið að
hægt væri að auka herbergjafjölda
að góðum mun og auk þess að
ko.na upp stórum veitingasal, bið-
sal o. s. frv.
H.f. Carl
Nýkomið:
Það mun stríða á móti upptek-
inni reglu byggingarnefndar, að
bygð yrði þarna viðbót við húsin,
því að sjálfsögðu yrði viðbótin að
vera úr timbri. En þegar þess er
gætt, að með þessari byggingu væri
ráðið til bráðabirgða fram úr bein-
um vandræðum, þá virðist það
sjálfsagt, að stjórnarvöldin ættu að
taka þessu tækifæri fegins hendi.
Á það skal einnig benf, að.ef gisti-
húsið yrði þannig aukið og endur-1
Flugið er úti. Flugvélasmiðirnir
ensku hafa undanfarna daga verið
að lima vélina sundur og búa um
hana í kassanum, sem hún kom
hingað í. Og enginn veit, hvenær
hún verður sett saman aftur. Eng-
inn veit, hver verður næstur til
þess að lýfta henni til flugs.
Það er altítt hér á landi, að þeg-
r ráðist er í fyrirtæki, er eigi yand-
að nógu vel til undirbúnings fram-
kvæmdunum,og alt fer svo í handa-
skolum. Svo var það, þegar fýrsta
bifreiðin kom hingað til lands. Hún
var gamalt skrifli, sem til alls var
óhæfileg og tilraunin varð til þess
að tefja fyrir því, svo skifti mörg-
um árum, að bifreiðar kæmu inn í
landið. Fyrstn sláttu- og rakstrar-
vélarnar, sem hingað komu, ryðg-
uðu niður og s'kemdust, fyrstu mót-
orhátarnir gengu skrykkjótt og
vélarnar í þeim eyðilögðust — alt
af því, að eigi voru til menn, sem
með kunnu að fara. Mörgum pen-
ingum hefir verið fl'eygt í sjóinn
fyrir þá sök eina, að menn virða
sérþekkingu of lítils hér á landi
og þykjast geta það sem þeir ekki
geta og telja sig upp yfir það hafna
að læra.
Það er gleðilegt tímanna tákn
og góður fyrirboði, að fyrstu flug-
tilraunirnar hér á landi hafa ekki
verið þessu lögmáli háðar. Þar hef-
ir verið vandað svo til, að eigi var
unt að hugsa sér aimað betra. Og
lilraunirnar hafa farið eftir því.
Eigi eitt einasta úhapp viljað til,
en alt, gengið að óskum. Betri vott
jeirrar fullkomnunar, sem fluglist-
in hefir náð, var ekki hægt að
hugsa sér en þann, sem nú er feng-
inn hér á landi.
Morgunblaðinu er það ljúf
skylda, að minnast mannsins, sem
fyrstur varð til þess að kanna loft-
vegu hér á íslandi. Það var happ,
að einmitt hann varð til þess að
koma hingað fyrstur allra flug-
manna, því tæpast er unt að hugsa
sér betri merkisbera fluglistarinn-
ar en einmitt hann.
Capt. Faher er kornungur mað-
ur, ekki hálfþrítugur enn. Þó er
hann gamáll flugmaður. 1 júlímán-
uði 1915 byrjaði hann að fljúga.
Þá voru Bretar sem óðast að auka
flugiher sinn, því í ófriðarbyrjun
var hann mjög lítill. Til vígstöðv-
anna fór capt. Faher í desemher
sama ár og tók þá til óspiltra mál-
anna. Tæpum tveim mánuðum síðar
lenti hann í viðureign, sem nærri
háfði riðið honum að fullu. Hann
Höepfnar.
bætt, mundi að sjálfsögðu verða
skift um hitunartæki og ljóstæki
og nýju tækin verða tryggari með
tilliti til eldsvoða en þau sem nú
eru.
Það sem gerast þarf, þarf að ger-
ast fljótt. Stórhýsi er ekki hægt að
byggja á skömnium tíma, og þarna
er eini sjáanlegi möguleikinn til
að hægt sé að ráða fljótlega fram
úr vandræðunum.
fékk kúlu í fæturna og brotnaði
annar. Capt. Faber var þá við ann-
an mann í vélinni. Þegar liann varð
fyrir skotinu, Var hann í 7000 feta
hæð. Hann misti sem snöggvast
meðvitundina af sársaukanum, en
þegar hann rankaði við sér aftur,
voru ekki nema 1500 fet til jarðar.
Hann var staddur yfir vígstöðvum
Þjóðverja og nál. 40 kílómetra leið
heim til herbúða Breta. Ko'mst
ihann þó slysalaust, heim, en var
veikur hér nm bil heilt ár á eftir.
I aprílmánuði 1918 særðist capt.
Faber aftur, en ekki eins stórvægi-
léga. Var hann þá aleinn í vél sinni
með 3 hríðskotabyssur og varð fyr-
ir skoti neðan af jörðunni. Lá hann
þrjár vikur í sárúm, en fúr ekki
í ófriðinn aftur. Hann gerðist þá
flugkennari í Bretlandi. í ófriðnum
skaut hann niður fimm þýzkar
flugvélar og þá sjöttu veit hann
ekki um, hvort hún féll niður eða
gat bjargað sér undan, því hún
hvarf sjónum.
iSíðastliðið vor var stofnað nýtt
flugfélag í Danmörku, með því
markmiði að koma á reglubundn-
um flugferðum þar innanlands og
til nágrannalandanna. Flugtæki
Dana eru orðin á eftir bímanuni,
því þeir hafa ekki getað fengið nýj-
ar vélar að á stríðsárunum. Þetta
nýja flugfélag sneri sér til Breta
og fékk capt Faber, sem eins og
kunnugt er er af dönsku bergi hrot-
inn, þó hann sé fæddur í Englandi,
til þess að standa fyrir fram-
kvæmdum. Dvaldi hann um tíma
í Danmörku í vor og nú fer hann
beint þaugað til þess að starfa.
Ætlar hann bæði að kenna flug og
velja flugleiðir, annast kaup flug-
véla í Bretlandi o. s. frv.
Það var slembilukka, að Islend-
ingar náðu í hann hingað. Þegar
Axel Tulinias yfirdómslögmaður
og P. A. Ólafsson konsúll, sem eru
í stjórn Flugfélagsins, voru á ferð ;
í Danmörku í vor, leituðu þeir ráða j
hjá danska flugfélaginu. Vildi þá
svo til að capt. Faber gat orðið við
málaleitun þeirra og komið hingað.
Vélin komst ekki fyr en nokkuð
löngu eftir að Faber og vélamaður
hans, Mr. Kenyon, voru konmir
hingað, vegna þrengsla á skipum
þeim, sem um þær mundir komu
frá Englandi.
Nú hefir capt. Faber flogið hér
146 smærri og lengri ferðir, án þess
að nokkurt ó’happ hafi borið að
höndum. Aldrei hefir neitt orðið að,
LflUKUR
rauður og gulur.
--------
Fyrsti flugmaðurinn á Íslandi
Capt. Gecil Faber.
engin varastykki hefr þurft að
setja í flugvélina. Allir ljúka upp
einum munni um flugið hér, þeir
vantrúuðu verða að viðurkenna, að
það hafi verið alt öðruvísi og trygg-
ara en þeir bjuggust við, og þeir,
sem trúaðir voru á flug áður, hafa
styrkst í trúnni. Enda gætu menn
eins vel fundið upp á því að neita
að 2 og 2 séu 4, eins og að halda
því fram, að flug sé hálfgildings
sjálfsmorðstilraun, þegar í það er
ráðist með jáfn mikilli aðgætni og
nákvæmni og fyrsti flugmaðurinn
hérna hefir gert.
Vegalengdin sem flogin hefir
verið hér, er nálægt 1700 enskar
mílur. Það er ekki löng -leið að
tiltölu við lendingafjölda, en far-
þegaflugin voru flest stutt. Lengsta
flugið var til Vestmannaeyja, með
viðkomu í Kaldaðarnesi, annað
lengsta að Kaldaðamesi og Eyrar-
bakka og um Ölfusárbrú til Reykja-
víkur. Þá var einnig flogið til Þing-
valla, Keflavíkur og Akraness. Á
leiðinni þangað komst flugvélin í
mestu hæð, sem flogið hefir verið
í hér á landi, nál. 7000 fet. —----
Það er sagt að fáir eiginleikar
séu flugmönnum nauðsynlegri en
rólyndið. Menn þurfa naumast að
sjá capt. Faber nema sem snöggv-
ast, til þess að sannfærast um að
hann hefir þann eiginleika til að
bera. Hægðin og stillingin skín út
úr honum, og það er ekki að sjá,
að ógnir stríðsins og æfintýri hafi
getað komið honum úr jáfnvæginu.
Framkoma hans vekur svo m'kið
traust, að sjaldgæft er um jafn
unga menn.
Nú er hann á förum héðan aftur.
Allir þeir, sem unna fluglistinni
framfara á þessu landi, munu óska
þess einum rómi, að þeir sem á eftir
koma í fluglistinni, megi taka capt.
Faber sér til fyrirmyndar. Því hún
verður ekki betri kosin.
Hugheilar óskir fylgja honum
héðan. Og við fararóskirnar teng
ist vonin um að vér megum hera
gæfu til að sjá hann hér aftur. Það
skyldi engan undra þó það bæri
við einn góðan veðurdag næsta
sumar, að hann kæmi alt í eiuu
þegjandi og tiltölulega hljóðalaust
fram úr skýjunum og tylti sér nið-
ur á flngvöllinn. Og er hann væri
spurður frétta, mundi hann svara,
eins og ekkert væri um að vera:
— Eg kem frá Skotlandi í morg-

f skri
rberöi !
I
óskast til leigu
1. okt. næstk.
Á. y. á. J

Gvendareyjar
í Skógarslrandarhreppi fást til kaups og dbúðar
i fardögum 1920, Nánari upplýsingar um jördina,
svo og um verð og borgunarskilmála, fást hjá undir-
rituðum eiganda eða hetra
Guðm. J. Breiðfjfirð,
blikksmið í Reykjavík
I»eir, sem sinna vilja þessu, geíi sig fram í síðasta
lagi fyrir októbermánaðarlok n. k.
GveDdareyjum, 20 ágúst 1919.
un!
Guðm. Guðmundsson.
Miðstræti 3.
' Athygli almennings skal vakin á því, að eg undirritaður tek að mér
allskoDar viðgerðir á guœmistigvéium og skóhlífum.
Vöndnð vinna! — Fagurt útlit!
Margra ára æfing i þrsiari iðn 1 útlöndum. Vinnustofa i Miðstr. 3
Virðingarfylst
Halldór Þörðarson.
Hýr regnfrakki
tii solu moö tækiíærisverði. Tii sýn-
is á aígr Morgunbiaðsios.
Dagmar drotning,
Fregnir þær, sem gengið hafa
um örlög keisaraættarinnar rúss-
nesku síðan byltingin varð þar í
landi, eru harla sundurleitar og
margvíslegar. Menn hafa þó þózt
sannfærðir um það, að Nikulás
keisari hefir verið myrtur. En aft-
ur eru sagnirnar um mbrS hans á
ýmsa lund. Herma sumar, að hörn
‘hans og drotningin hafi verið myrt
um leið og hann, en sumar segja,
að hann einn hafi verið drepinu og
á banadægrinu sent konu sinni
kveðjuorð. Þá kv.eðju hafa flest
blöð heimsins flutt. En nú nýlega
hefir einn af fyrverandi hirðgæð-
ingum Nikuláss stórfursta látið orð
falla á þá leið, að allar sögurnar
um morð keisarans væri uppspuni)
en það væri að eins Dagmar keis-
araekkja, sem gæti gefið heiminnm
réttar upplýsingar í því máli-
Dagmar drotning hefir a'S und-
anförnu verið í Englandi og birt-
um vér hér mynd af henni og Alex-
öndru drotningu.
--------o------—