Morgunblaðið - 17.02.1922, Side 4

■»-*„. Éiuwjumqg
■
ll
f dag og nsesta daga seljum við
2000 pör barnavetlinga á 50 anra
parið. Feikna árval af herra-
og dömuvetlingum og hönskum.
Ullar og silkitreflar hvergi eins
ódýrir.
wruhusid.r
ÍS3L
.« ■„■ICpjj
2, þeir Jón Olafsson og Þorv. Þor-
varðarson og utan bæjarstjórnarinn-
ar 2 nefndarm., einn úr fiokki kaup-
manna og annan úr flokki skipstjóra
og hlutu kosniugu Carl Proppé og
Oeir Sigurbssón.
■Vatnsnefnd. I hana voru kosnir 2,
þeir Björn Oiafsson og pórður
Bjamason.
Gasnefnd. I hana voru kosnir 2
bæjarfulltrúar Jónatan Þorsteins-
son og Jón Baldvinsson.
Rafmagnsstjórn. I hana vorú kosn
ir 4 bæjarfulltrúar P. Magnússon,
Pjetur Halldórsson, Jón Baldvins-
son og Þórður Sveinsson.
Húsnœðisnefnd. 4 bæjarfullt.rúar
voru kosnir í hana Guðm. Ásbjörns-
son, Hjeðinn Valdimarssou, Þórður
Bjarnason og Pjetur Magnússon.
Farsó11ahúsnefnd. Kosnir voru í
hana 2 bæjarfulltrúar Gunui. Claes-
sen og Jónatan Þorsteinsson.
Sóttvarnarnefnd. Kosnir voru í
hana 2 bæjarfulltrúar Bjöm Olafs-
son og IljeSinn Valdimarsson.
Heilbrigðisnefnd. I hana var kos-
inn 1 bæjarfulltrúi ásamt hjeraðs-
laekni og lögreglustj. sem fyrir eru
Gunnl. Claessen.
SóttvarnaTnefnd. 1 hana var kos-
inn 1 bæjarfulltrúi með heilbrigðis-
fulltrúa og bæjarlækni: Ólafur Frið-
riksson.
Verðlagsskrárnefnd. Einn maöur
var kosinn í hana utan bæjarstjórn-
arinnar til þess að taka þar sæti með
dómkirkjupresti og borgarstjóra
Einar Helgason.
Fiskimannasjóður. í stjórn hans
var kosinn með þeirn er fvrir sitja
Jón Ólafsson.
Hlutf allskosning.
pá bar forseti það undir bæjar-
stjóm, hvort taka ætti inn á dagskrá
tillögu þá frá J. B. um breytingu
fundarskapanna, aS framvegis færi
nefndakosning fram með hlutfalls-
konsingu. Var það felt, en samþ. að
taka það á dagskrá, þegar fundur-
inn hefði lokið viS lxina upphaflegu
dagskrá.
Fundargjörð kjörstjómar.
Þá var lesin upp fundargjörð
kjörstjómar, þar sem mótmælt er
orðum bæjarfulltrúa Ó. Fr. um kjör-
skrársamninguna síðustu. 01. Fr.
kvaSst ekkert hafa á móti því að
þetta væri bókað, en sagðist endur-
taka ummæli sín.
Fasteignamál-
Eins og getið var um í blaðinu í
gær, hefur rafmagnsstjórnin lagt til
að jarSirnar Bústaðir, Bfeiðholt,
Árbær, Ártún og Eiði verði lagðar
undir lögsagnarumdæmi Reykjavík-
ur. Var fasteignanefnd þessu með-
mælt. Eru jarSirnar allar eign
Reykjavíkurkaupstaðar. Hafði bæj-
arstjóri lagt frumvarp til laga um
Gott herbergi með sjerinngangi
fæst leigt. Afgr. vísar á.
Húspláss
til leigu við aðalgötu bæjarins,
mjög bentugt fyrir veitingar eða
verslun. A. V. á
þetta efni fyrir nefndina, og hafði
hún fallist á það. Fer frumvarpið
fram á, aS jarðirnar leggist undir
lögsagnarumdæmið frá 6. júní n. k.
En frá sama tíma taki Reykjavíkur-
bær að sjer framfærslu allra þeirra,
sem hjálparþurfa eru eða verða og
framfærslusveit eiga eða mundu
eignast, ef lög þessi væru ekki sett, í
Mosfelláhreppi eSa Seltjarnarnes-
hreppi vegna fæðingar eða 10 ára
dvalar á einhverjum af jörðum þeim
sem getið er um í frumvarpinu. Enn
fremur hafði fasteignanefnd lagt
til, aS Breiðholt yrði ekki bygt nema
til skamms tíma, eigi lengur en til
3—5 ára. Skýrði borgarstj. frá því,
að komið hefði tilboð frá einum
manni um aS taka jörðina Breið-
holt til byggingar um 15 ára skeið.
En gat þess jafnframt að eins og
bæjarstjórninni va;ri kunnugt, þætti
enginn staður heppilegri til bygg-
ingar barnahælis, ef það kæmist ein-
hvern tíma upp, og vildi hann því
ekki byggja jörSina til langs txma.
Og fleiri ástæður vektu fyrir nefnd-
inni í þessu máli. Ó. Fr. kvaðst vei’a
á móti því að Breiðholt yrði leigt
til lengri tíma en 1 árs. ÞaS væri
aldrei hægt að vita hvenær bærinn
þyrfti á þessum löndum að halda.
Var breytingartill. frá Ó. Fr. samþ.
að leigja ekki jörðina til lengri tíma
en 1 árs.
Raf magnsveitan.
Rafmagnsstjórnin hafði samþykt á
fundi, aS leggja á kostnað rafmagns-
veitunnar taugar í Nýlendugötu,
Mýrargötu og að Saxxðagerði, og emx
fremur ins á Laugaveg aS nr.
123. Sömuleiðis hafði rafmagns-
stjóri lagt fram álitsskjal um raf-
magnssölu til Hafnarfjarðar. Fól
rafmagnsstjórnin rafmagnsstjóra og
borgarstj. að tala um málið við raf-
ljósanefnd HáfnarfjarSar.
í sambandi við fundargerðina
þakkaði Þórður Sveinsson bæjar-
stjórninni, fyrir hönd þeitTa sjúkra-
húsa, Vífilstaða og Klopps, sem nxi
væru orSin aðnjótandi rafmagnsins.
fyrir þá fyrirgreiðslu á xnálinu, sexn
bæjarstjórnin hefði látið í tje. Kvað
hann þetta svo mikið menningarmál
fyrir heilsuhælin, aS skylt væri að
þakka það, bæði bæjarstjórn og land
stjóm, sem einnig hefði gert það
sem í hennar valdi hefði staSið til
þess að hrynda þessu máli í fram-
kvæmd.
-U
Eins og kunnugt er rakst herskip-
ið „Hampshire“, með Kitchener lá-
varð innanborös, á tundurdufl skamt
frá Orkneyjum 5. júní 1916 og sökk
þar. Hefir sannast, að þaö var þýski
kafbáturinn U. 75, sem lagði þetta
dufl ut og mörg önnur á þessu svæði.
í „Times“ í desember er sagt frá
iþví hver örlög þessa kafbáts urðu
síðar, í Hvítahafinu, ög hvernig Kit-
ctener lávarðar var hefnt. Hljóðar sú
frásögn á þessa leið:
MORGUNBLAÐIÐ
Munið eftir
hljónileikaseinkomunni í Hjálp-
ræðishernurn, föstudaginn 17. febr.
og laugardaginn 18. febr. Að*
göngumiðar fást við innganginn.
Ennfremur verður hljómleika-
samkoman endurtekin í Hafnar-
firði, surmudaginn 19. febr. kl. 4.
Aðgöngumiðar fást i Hjálpræðis-j
hernum.
Kaupið aðgöngumiða i
tima.
Gleymið ekki að allur ágóðinn
gengur til starfsemi Hjálpræðis-
hersins í Hufnarfirði.
Menn eru ámintir um að tilkynna fiutning, svo að le8^
verði af mælunum við burtföriua. Nýir innflytjendur í íbúðir eru
ámintir um að ganga úr skugga um, hvort. lesið hafi verið af
unum lyrir innflutninginn, annars geta þeir átt það á hættu
þeim verði reiknuð notkun frá síðasta aflestrí fyrri ieigjmda
Rafmagnsstjórinn i Reykjavik.
að
Hiun 4. maí 1917 var enska skipið
„Palmbranch“ á leið til Kola með
skotfæri. Var besta veður um dag-1
inn og höfðu menn engar spurnir af |
því, 'að kafbátar væri nálægir, en
skipstjórinn var gætinn og ljet her-!
menn standa við fallbyssuna.
Alt í einu sáu menn sjónpípu kaf-
báts koma upp í yfirborðið skamt frá ;
og samtímis komu upp loftbólur, er.
sýndu að kafbáturinn hafði skotið.
Kúlan fór samt 2—3 fetum fyrir aft-,
an skipið. Kom nú kafbáturinn sjálf-
ur upp úr gjónum,
Fallbyssunni á „Palmbranch“ var
undir eins miðað. Fyrsta kúlan hitti
neðst í turn 'kafbátsins óg reif gat. á.:
Fimm sékúndtum síðar f jell önnur j
kúla í sjóinn fast við kafbátinn. Hann :
hjó eins og í stór\4ðri, stefnið seig
en skuturinn lyftist og báturinn sökk. j
, En eigi voru allar hættur enska .
skipsins úti þrátt fyrir þetta. Að
vörmu spori rjeðist annar kafbátur á
skipið og slapp það með nauminhrm
inn í 'höfn í Kola.
Þegar fyrri báturinn sökk f laut uppi
á yfirborðinu kilumyndað rek, oggisk
uðu menn á að það væri símabauja,
eins og flestir kafbátar höfðu, til
þess að geta talað upp á yfirborðið
iþó bátarnir sykkju. Þetta reyndist
líka að vera rjett. Fjórum vikum
seinna fundu sjómenn ba.ijuna og
hirtu hána. Utan á henni var stór
messingþynna sem á var grafið: „Má
ekki opnast. Látið talsímabaujuna
vera. Símið strax fundarstaðinn til
stÖðvar kafbátanna, Kiel. U 75 hefir
sokkið hjer“.
Sokkni kafbátUrinn var þannig U'
75, sem samkvæmt opinberum þýsk-
um skýrslum hafði lagt út 13 tund-
urdufl vestur af Seapa-flóa árið áð-
ur. Tólf þeirra rak burt, en hið
þrettánda varð ,Hampshire‘ að grandi
Enginn vafi er á því, að U 75 er isami,
báturinn sem „Palmbranch' ‘ sökti, j
(því engin önnur skip skýrðu frá því
að þau hefðu grandað kafbátum á
þessum slóðum um sama leyti, og
baujan fanst 120 sjómílum fyrir aust-
an staðinn sem bátnum var sökt á
mánuði áður og svarar það til að
hana hafi rekið 11—12 sjómílur á
sólarhring, sem er mjög sennilegt.
fíVERS VEGNA
ó sd nota
"VEGA"PLÖNTUFEm
Menkfö "E/dabusJc*~
(Fohk*pige)
Vegna pess
áð pað epócfýnasta
cd /in&rœstð feítí
/cfýrt/öJrwi.
Reyn/ð /
en seld hafa verið eða ónýtt 199 skip,
sem bera samtals 284 þúsund smá-
lestir. Af hinum nýju skipum hafa
150.000 smálestir verið smíðaðar á
Norðurlöndum og hafa Danir smíðað
mest.
Mestu siglingabæirnir í Noregi eru
Kristjanía með 635.000 smálestir,
Bcrgen með 585, Tönsberg með 303,
Haugasund með 252 og Kristianssand
með 112 þús. smálestir. f Svíþjóð hef-
ir Gautaborg mostan flota, 446.000
smálestir og mestur hluti danska flot-
ans eða 763.000 smálestir er skrásett-
ur í Kaupmannahöfn, 'sem þannig er
ennþá mesta siglingaborg Norður-
landa.
1.
iílflti HoM
Engin hlutlaus þjóð misti eins mörg
kaupskip í ófriðnum eins og Norð-
menn. Fyrir 1915 var floti þeirra 21/2
miljón smálestir og fjórði floti heims-
ins að stærð. En í kafbátahernaðin-
um var norskum skipum sökt tugum
saman á mánuði og oft mörgum á dag,
og um 400 norskir sjómenn týndu
lífinu.
En iþjóðirnar hafa lagt mikla stund
á að byggja i skarðið og um síðustu
áramót var norski flotinn orðinn rúm-
lega eins stór og fyrir stríð, eða
2.550.000 smálestir. En nú er hann
orðinn sjötti í röð flotanna því bæði
Japanar og ftalir eru bomnir fram
úr Norðmönnum. Hafa 35 skip, sam-
tals 200 þús. smál. bæst við norska
flotann á síðasta ár en 85 þús. smál.
(36 skip) við danska flotann og er
hann nú orðinn fjórðungi stærri en
fyrir ófriðinn og samtaís 975.000 smá-
lestir. Floti Svía hefir á síðasta ári
minkað um 10.000 smálestir, enda
hafa þeir selt skip sem bera 100.000
smál., á árinu. Alls liafa bæst í flota
Norðurlanda 264 skip (þar af 19 segl-
skip) sem bera 559 þúsund smálestir,
Verkamannasambandið missir 40.000
meðlimi á 9 mánuðum.
Verkfallið norska sem varð í fyrra-
vor, og stafaði upprunalega af kaup-
gjaldsdeilu sjómanna og útgerðar-
manna, hefir haft hinar alvarlegustu
afleiðingar í för með sjer fyrir verk-
mannafjelagsiskapinn í Noregi. Til
þess að hjálpa sjómönnunum ákváðu
alþýðuleiðtogararnir að gera allsherj-
arverkfall, en þetta mistókst svo
hrapalega, að jafnvel siglingunum
varð haldið uppi að nokkru leyti-
Varð þetta til þess að verkamannafje-
lögin mistu meðlimi svo þúsundum
skifti. Enn fremur hefir það valdið
miklu, að hinir ráðandi leiðtogar al-
þýðunnar hafa verið róttækari í skoð-
unum, en ýmsum alþýðumönnum lík-
aði og viljað sem.ia sig mjög að sið-
unum frá Moskva.
Meðlimatala verkatnannasambands-
ins norska óx hröðum skrefum þang-
að til 1 nóvember 1920 og var þá
145 þúsund manns. í desember lióf
stjórn sambandsins járnbrautarverk-
fall, sem mistókst og úhrifin komu
strax í 1 jós. Sambandið misti 4000
ijelaga á einum mánuði og menn
hjeldu áfram að isegja sig úr sam-
bandinu. í apríl, mánuðinum áður en
allsherjarverkfallið var ákveðið, var
meðlima tala sambandsins 127 þús-
und, eða 18.000 lægri en í nóvember.
Svo kom verkfallið. í júní eru fje-
lagar í isamhandinu orðnir 116 þús.
og í september 104 jþúsund. Lengra
ná skýrslur sambandsráðsins ekki, en
ganga má að því vísu að margur hafi
farið síðan. En samkvæmt skýrslun-
um hefir sambandið mist 23 þúsund
manns eftir stóra verkfallið og 18
þúsund eftir járnbrautarverkfallið eða
alls 41 þúsund mannis. Skiftist þessi
rýrnun þannig: verkamenn hafa
15 þúsund meðlimi af 34 þúsund,
járn- og málmiðnaðarmenn 5 af ’-l,
járnbrautastarfsmenn 3 þúsund at-
9, sjÖimann&f jelagið 2400 af 4000,
klæðskerar 2000 af 3700. Einstaka
fjelög hafa verið leyst upp.
Fyrir fjárhag sambandsins er þetP*
mjög alvarlegur hnekkir. Telst moúþ'
um svo til að það missi í tillögum
um 3 miljónir króna á ári við ur' 1
sagnir þessara manna úr fjelag3'
Skapnum.
I. O. O. F. 10321781/þ
Næturlæknir Guðmundur Thorodd'
sen. Sími 231. Vörður í ReykjavíkW
Apóteki.
Fundur í Septímu í kvöld kl.
stundvíslega. Formaður talar ui®
„auruna” og áhrif lita.
Fiskiþingið. 5. fundur 17—2 192%
kl 3 e. h. í kaupþing»stofunni- Uag
skrá: 1- Tollmál, 2. Vitamál, 3. Fjár-
hagsmál, 4. Fvrirspurnir til stjórnaí'
jnnar.
Grlíimufjelagið Ármann. f vetur hef-
ir fjelagið haldið tvær kappglímur
í íslensri glímu þar sem kept hefir
verið í 3 þyngdarflokkum. Nú ætlaf
fjelagið að halda sams konar kapp'
glímu æfingar í gríisk-rómversk1,1
glímu á sunliudaginn 19. þ. m. 1
„Iðnó”. En þar sem þessi glíma verí'
ur ekki opinber vegna íþróttaskattS'
ins þá fá ekki aðrir aðgang að henid
en fjelagsmenn og gestir þeirra. E®
þó h-efir fjelagið tjáð oss að ef tíl
vill haldi það opinbera kappglímu
síðar í vetur, þó fer það sennileg®
mikið eftir því hvað stjórn í. S. í'
verður ágengt við bæjarstjóm Bevkja'
víkur með afnám íþróttaskattsins.
Bæjarstjómarkosningin í Hafnar'
firði 15. þ. m. fór svo, að borgarlist-
inn fjekk 344 atkv., en Alþýðuflokkí'
listinn 356 og voru þeir kosnir Ólaf^
Böðvarsson og Gunnlaugur Krist'
mundsson, sinn af hvomm lista. Vi^
fyrri kosninguna var borgarflokkuf'
inn þríklofinn og lá nærri, að haU1’
kasmi engum að.
Dáinn er hjer í bænum 13. jþ. máu,r
Egill Guðnason trjesmiður, 88
gamall.