Morgunblaðið - 28.06.1922, Blaðsíða 1

°ínandi: Vilh. Finaen.
Landsblað Lðgrjetta.
Ritsfcjóri: Þorst. Gíalasoi^
a- ðpð., 193 tbl.
Miðvikuudaglnn 28. Júni 1922.
ísafDÍdarprentsmifija tdE.
íi Gamla Bíó
3a>iianleikur í 5 þáttum.
Ialblutverkin leika hinir
^uunu, þýsku leikarar:
Henny Porten og
Emil Jannings.
^kaniynd:
ellowstone Park.
blfalleg landslagamynd af
88ari jarónesku paradís.
Sýning kl. 9.
ð verður
0,,Bun frá kl. 1—4 e. h.
® jarðarfar frú Elísabetar
Sveinsdóttur.
^°lc!arprentsmidja h.f.
torö Rathenau.
Vegna jarðarfarar frú Elísabetar Sveinsðótt-
ur verður lokað allan öaginn á morgun í
Bókaverslun ísafoldar.
1
Jarðarför móður og tengdamóður okkar frú Elisabetar
Sveinsdöttur fer fram fimtudaginn 29 þ. m. og hefst með hús-
kveðju á heimili hennar S t a ð a s t a ð kl. 2 e. h.
Guðrún Björnsdóttir Sigríður Björnsdóttir
Borghildur Björnsson.
Heildverslun
Garðars Gislasonar
Talsímar: 281, 481 og 681.
Fyrirliggjandi:
Bifreiðahringir,
— slöngur,
— fjaðrir,
— smurningabollar,
— bremsuborðar,
— kúla-lagera«,
og ýma fleiri bifreiðatæki.
ms
Khöfrr 26. júní.
a Berlín er þetta símað við-
tíl(li morSinu á Walther Rat-
htanríkisráðherra:
itJlenau var á leiðinni í ut-
1Sfáðuneytið og ók í hiðreið.
Pa önnur bifreið að og voru
0111 þrír menu grímuklæddir.
vörpnöu sprengjum á bif-
Htanríkisráðherans og ger-
°§ðu þeir hana en lík hans
st í sundnr. Morðingjarnir
ast undan í bifreið sinni og
ekki náðst. Hefir miljón
ía verðlaunum verið heitið
l’ sem geti gefið upplýsingar,
til þess að þeir verði
lsamaðir.
er almenn skoðun manna,
® hafi verið á ráðin um
J
þetta fyrir löngu, og eigi
•lafiivel að vera byrjun að
. keisarasinna gegn lýð-
1011 ■ Er afarmikill órói út af
. ^eðal þjóðarinnar. Þegar
um morðið barst til rík-
sem var saman komið
'ödi> komst þar alt í uppnám
ar® að slíta fnndinum, því að
a armenn og kommnnistar
^ hendur á ýmsa þingmenn
bioðA^niacirvní. ncr "hpnt.n
gerðar til þess að vemda lýðveld
ið gegn árásum.
Jafnaðarmenn um alt Þýska-
land hafa allsherjarverkfall á
morgun (þ. e. í gær) til þess að
lýsa óbeit sinni á morðinu.
Á fundi ríkisþingsins í dag
var hvert sæti skipað nema Helf-
ferichs. Stóll hans stóð auður.
Jafnaðarmaðurinn Weis krafðist
þess, að hann hyrfi þegar í stað
burt úr stjórnmálalífi Þýskalinds.
Jarðarför Rathenau utanrikis-
ráðherra fer fram frá ríkispings-
húsinu og á kostnað ríkisins. Öll
hlöðin eru sammála um, að naum-
ast hafi hreinskilnari og 'ijer-
plægnari stjórnmálamaður verið
til en hann og einkum leggja
þau áherslu á hve ósíngjarn mað-
ur hann hafi verið, og hve göf-
ugar hugsjónir hafi ávalt stjórn-
að störfum hans. Parísarblöðin
hryggjast yfir morðinu og benda
á, að frömuði framkvæmdastefn-
unnar í skaðabotamálinu hafi
verið ráðinn bani. Lundúnahlöðin
segja, að með morðinu sje eigi
aðeins Þýskalandi, heldur allri
Evrópu unnið óbætanlegt tjón,
því enginn fáist í skarðiS honum
jafn snjall. Lloyd George farast
þannig orð um morðið: „Hann
gerði það besta sem hann gat
fyrir þjóð sína, þessvegna hefur
hann verið myrtur“.
át
Þjóðemissinna og hentn
úr þingsalnum.
a á laugardagskvöldið var
settur á ný í þinginu og
„... þangað afskaplegnr
^í.lóldj
a til x, .
^ heiðnrs minningu Rat-
^^ar sæti hans í þingsaln-
Öe ^ e^artri slæðu. Þegar
'ept ^0m 1 þingsalinn
at5 honum: „Þama kem-
‘. Þegar af tur
1 frngsalnum stóð forseti
0 yfjr pp °S hjelt minningar
J*. -^athenau og sama gerði
iF Irttl kanslari. Töldu þeir
ð ** ^átna ráðherra hafa
1 öllu tmtl
tþ , í þinginu tilkynti
►jaf r,anslari þingmönnum,
®*tafanir hefðu verið
I
Trópenól
þakpfippinn snm þohr
sJt. Fæst altaf hjá
A. Etnarsson & Funk,
Reykjavik.
EESta aöfEröin
til aö borga skuldir
Eandamanna.
■ r
Dr. Steinach
eru til sölu og sýnis í
eða þá peainga, er þeir fengju
fyrir hana í Ameríku, er kemur
í sama stað niður. Nú sjeu árlegar
rentur af skuldum bandamanna um
500 milj. dala, og þó þeir ekki
greiddu meira en renturnar einar
í vörum, þá mundi slíkt innstreymi
af útlendum vörum á markaðinn
í Ameríkn valda stórvandræðnm
fyrir innlendan iðnað. Enginn sjái
því ráð til að horga þessar skuldir
svo að bæði skuldunautar og skuld
eigendnr bíði ekki tjón við. Hins
vegar liggi óvissan um það, hvem-
ig þessum skuldum eigi að lúka
eins og martröð á öllum fram-
kvæmdum, því menn þori ekki
að leggja fje sitt í framkvæmdir
meðan enginn veit hvað úr þessu
verður. Þess vegna ríði á að vinda
hráðan bug að því að finna borg-
unaraðferð, er verði jafnt til góðs
þeim sem skuldina greiða sem hin-
um, er við borguninni taka.
Tillaga Gilbreths er nú sú, að
bandamenn greiði Ameríkumönn-
nm skuldir sínar í vinnurann- 0g gera áana fullnægjandi, þá
sóknum: væri hún meira virði en öll sú
„Vjer leggjum til að banda- fjárhæð, sem bandamenn skulda.
menn taki sjer fyrir hendur að j Sama á við um greiðslu skaða-
finna og skrásetja bestn aðferð j bótanna. Ameríka gæti vel strik-
í hverri list, iðn og atvinnu, við af át skuldir bandamanna móti
hvert verk, sem er, jafnt hand- því ag fa í hendur slákan fróð-
lækningar sem múrsmíði, jafnt leik og geta lagt hann fram í
bómullarrækt sem litun og fágun bókasöfnum og tilraunastofum í
vamings eða hvaða starf annað Ameríkn. Nú eru sálarfræðisrann-
er vera skal. Hvert einasta at- sóknastofur til, er leggja stund á
riði aðferSarinnar sje rannsakað,1 slík vinnuvísindi, val og kenslu
mælt og skráð með öllum hent- verkamanna og vinnufræðina yf-
ustu tækjum, sem nú eru til, og j irleitt. Þess vegna má ekki líta
niðurstaðan sett fram í slíku SVq á, sem þessar bendingar vor-
Nýjfi Bíó
Gulleyjan
(Treasure Island).
Sjónleikur í 6 þáttum, leik-
inn af Famous Players
Lasky Corp. New York,
eftir hinni saranefndu frægu
sjórseningjasögu, Robert
Louis Steevensons.
Saga þessi birtist í Lög-
bergi fyrir nokkrum árura,
og þótti með bestu neðan-
máls8ögum sem birst hafa.
Aðalhlutverkin leika:
Shirley Mason og
Charles Ogle.
Aukamynd:
Kina II. kafli.
Börn innan 16 ára fá ekki
aðgang.
Sýning kl. 8Vg-
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 7
Sölubúð
óskast tii leigu frá 1. júlí. Upp-
lýsingar á Frakkastíg 13, uppi,
i dag kl. 3—7 e. m.
+
Fimtudaginn hinn 29. þ. m.
verður lík konunnar minnar sál.
Guðríðar Einarsdóttur flutt til
Keflavíkur.
Húskveðja verður haldin áður
og byrjar kl. 1 e. h. á heimili
okkar Þórsgötu 25.
27. júní 1922
Eyj. Bjarnason
frá Keflavík.
Tillaga Gilbreths.
Hirm ágæti ameríski vinnufræð-
ingur Frank B. Gilbreth hefir 12.
maí þ. á. flutt merkilegt erindi
um þetta efni í „The American
Academy of Political and Social
Science,“ Philadelphia. — Hann
bendir á, að bandamenn geti ekki
borgað Ameríkumönnnm skuldir
sínar í gulli, því að meiri hlutmn
af gnlli því, sem í umferð sje
í beiminum, sje nú í Ameríku.
Hafi því bandamenn ekki annað
að borga með en framleiðslu sína,
formi, að nota mætti til að bæta
vinnuaðferðir í Ameríku1
ar sjeu aðeins hugsmíðar einar.
Vjer höfum heimsótt margar af
Heldur Gilbreth því fram, að ; þessnm tilraunastofum og sjeð hið
þótt Ameríknmenn standi mörg- j góða starf, er þær vinna. Snmar
um framar um vinnubrögð, þá
nemi þó éyðsla sú, er spara mætti
með bættum vimraaðferðum,
meiru en því, sem bandamenn
skuldi Ameríkumönnnm. Hann
segir:
„Það er á vorum tímum í öllum
löndum Evrópu geisimikill þekk-
ingarforði, sem er ókunnur og
að engu hafður nema af þeim
fáu mönnum, sem hlut eiga að
máli á hverjum stað. Ef þessari
þekkingu væri safnað saman, og
hún þýdd þegar þess þyrfti, og
aukið við til að fullkomna hana
vinna miklu hetur en snmar, en
allar ern þær á framfaraskeiði.
Belgía hefir þegar sent nefnd
vísindamanna hingað til að gefa
stjóm sinni skýrslu um vinnuvís-
indin.
1 Czekoslovakiu hefir vinnuvís-
indunum verið veitt mikil at-
hygli, undir áhrifum og stjóm
hins ágæta forseta dr. Masaryk.
Á heimsóknarferð vorri til Prag
fyrir skemstu sáum vjer iðnaðar-
menn, með handverkfæri sín og
tæki á borðununi fyrir framan
sig, á fundi með verkstjómm sín- um.
um, vinnuveitendum og verkfræð-
irigum, ásamt eðlisfræðingum, sál-
arfræðingum, lífeðlisfræðingum og
geðveikisfræðingum. Þeir voru að
stunda vinnuvísindi við Yinnn-
fræðaskóla Masaryks, nndir stjóm
prófessoranna við háskólann í
Prag; undir hinni öflugu for-
nstu dr. Klir og dr. Rnzek og
annara hafa þeir þegar unnið mjög
gott starf í þarfir vinnnvísind-
anna. Nöfn annara, sem vinna
með þeim, eru fleiri en svo að
talin verði í þessari grein. Sendi-
herra þeirra í Washington, dr.
Stepanek og ráðunantur hans í
iðnfræðum, Dr. Spacek, era þeg-
ar vel kunnir verkfræðingum í
landi vora fyrir samvinnu um
það, að skiftast á fróðleik um
vinnubrögðin.
England og Skotland eru farin
aó snúa sjer alvarlega að vinnn-
rannsóknum. Butterworth, Farmer,
Miles, Myers, Spoones, Vemon,
Watts, Þreyturannsóknanefnd rík-
isins og Ríkisrannsóknastofnunin
fyrir iðnsálarfræði — alt starfar.
Frakkland hefir þegar náð mikl-
um framgangi í þessum greinum
og starf þeirra Amar, le Chatelier,
de Freminville og Lahy em góð
dæmi um áhugann í þessum efn-