Morgunblaðið - 22.03.1924, Side 4

MORGTJNBLAÐIÐ
►"—= Tilkynningar. ——
Allir versla ársins hring,
eins þeir stærri’ og minni,
ef >eir hafa anglýsing
átt í dagbókinni.
— Viískifti. ~
Hreinar ljereftstnskur keyptar
hæsta verCi í ísafoldarprentsmiðju.
Húsmæínr! Biðjið nm Hjartaás-
smjörlíkið. pað er bragðbest og nær-
ingarmest.
Umbúðapappír
Selur „Morgunblaðið“ mjög ódýrt.
Maltextrakt — frá Ölgerðin Egill
Skallagrímsson, er best og ódýrast.
Sólríkt og skemtilegi jhús, á góðum
stað, fæst keypt nú jþegar. Alt laust
tií íbúðar 14. maí. A. S. í. vísar á.
Dívahar, borðstofuborð og stó'íar,
1 idýrast og best í Húsgagnaverslun
íteykjavíkur.
Saltkjöt og hangikjöt fæst í Herðu-
breið, sími 678.
Sirius, Consum, súkkulaði, 350 kg.
til sölu í dag. Tilboð merkt: „350“
sendist A. S. í í dag.
Verslunin Klöpp, Klapparstíg 27,
seíur allskonar sokka mjög ódýra,
hatta og húfur á karlmenn, ‘ ásamt
r/iörðu fleiru.
===== HúsnæSi. =-=-=-
íbúð 2—3 herbergi og eldhús óskast
tii leigu frá 14. maí.
Stefán Ólafsson,
Símar 249 og 1263.
em tollnr á allar slíkar vörur,
sem nú eru tollfrjálsar. petta á
eiiiiiig að gilda innflutning á
landi, eða í loftinu, með nokkrum
takmörkunun þó. í
Ehnfremur fer frv- fram á það,!
ac lestagjald af innleudum skip-1
um verði 6%, en af útlendnm
skipnm 30% af smálest liverri, ef'
skipin eru bygð í Bandaríkjunum,
en 50%, ef þau eru bygð annars-
staðar.
Ef frv. þetta yrði samþykt er
með því e:nu gert ráð fyrir að
sagt sje upp þeim ákvæðum versl-
unarsamninga við önnur ríki, sem
í bága fara við það, nema Öðru-
vísi hafi verið um samið innan 11
mánaða.
Málið var ekki útrætt þegar
síðast frjettist.
------x-------
Ný stjórn.
sem flestir I ____
hringja upp, er vilja fá góða
auglýsingu i rjettu blaði
fram í þinginu, um gjaldskyldu
ríkisverslana í bæjarsjóð, þar sem
ákveðið væri, að verslúnarstofn-
anir ríkissjóðs sknli ekki útsvars-
skyldar eftir efnum og ástæðmn,
heldur greiða í bæjarsjóð þar, sem
aðalaðsetur þeirra er, 5% af nettó
ágóða. Taldi hann þetta svo mik-
inn tekjumissi fvrir bæinD, þar
scm þeir merin, sem áður befðu
verslað með tóbak og steinolíu,
hiifðn goldið miklu meira í bæj-
arsjóð en sem næmi því, er ríkis-
vcrslanir mundu greiða, ef þetta
yrði að lögum, að óverjandi væri,
e? bæjarstjórn ljeti ekkert til sín
heyra. Auk þess væri nú komin
fi-am breytingartill. við þetta fi’v.
M. O. er ákvæði 2% í stað 5%,
og þar sem að við öllu mætti bú-
ast af þinginu, þá væri það ekkert
ósemiilegt að það næði fram að
ganga. En öllum væri auðsjeð, að
Reykjavíkurbær mætti allra síst
nú missa sína tekjustoföa. Nú
væri lagt t. d. á Landsversluu 40
þús. kr„ en eftir frv. þessu yrði
það sennilega um 10 þús. krónur
sem bæjarsjóður fengi. en áður
hefði bærinn fengið af þessum at-
vinnurekstri borgara bæjarius
margfalt meira. A innflutnings-
haftafrv. miutist ihann líka; kvað
það atvinnusviftmg og um ieið
svift sköttum 'af bænum. Bar
hann að lokum fram viðaukatill.
við till. bæjarlagauefndar þess
efnis, að bæjarstjórnin kæmi því
á framfæri við þingið, að í -tað-
iun fyrir 5% í frv. kæmi 10%.
Var hún samþ,
------o-----
FRÁ DANMÖRKU.
Rvík 20. mars.
í atírugasemdum við innflutn-.
ingsbönnin íslensku skrifa „Berl.
Tidende“, að eflaust megi telja
þau lið í sparnaðarráðstöfunum
þingsins og| ráðstöfununum til að
'hækka gengi íslensku krónunnar.
Blaðið segir að öflnglega sje tek-
ið í taumana með frumvarpi þessu,
en því harðara sem læknisráðið
sje, því fljótar komi batinn, og
þegar hann komi megi búast við,
að alt færist aftur í sitt fyrra hórf
og bannið verði afnumið. Megi
þvl telja þessa varúðarráðstöftm
sem bráðabirgðáráðstöfun. „Nati-
mr>altidende“ hafa haft tal af ís-
lcnskum kaupmanni, sem sagði,
að þessar ráðstafanir kæmu ekki
á óvart, þó menn hefðu tæplega
gert ráð fyrir banni á jafn mörg-
um vörutegundum og orðið hefir;
ei'. til þess að stoða þyrfti sterk
meðul. Viðkomandi maður telur
líklegt að vöruforði landsins hafi
verið talinn áður en bannið var
sett, því að sumar af bönnuðu
vörunum sjeu nauðsynjavörur, er
ekki sjeu framleiddar á íslandi.
Hinsvegar eru í upptalningunni
hlutir, sem bægt er að fram-
leiða á íslandi, og verður því
bannið til að efla íslenskan iðn-
að, svo sem matvælaframleiðslu
og tóvinnu. Kaupmaðurinn telur
seimilegt, að hámarksverð verði
sett á ýmsar bönnuðu vörunrnar,
og að það muni verða mjög erfitt
að fé undanþágu frá lögunum.
— Hinn íslenski rithöfundur
Ásmuudsson Brekkan hefir hald-
ið áheyrilegan fyrirlestur með
si.’.iggamyndum um sögu íslands
og nútíðarlíf islendinga, í fyrir-
lestrafjelaginu í Sönderborg.
Rithöfundurinn Walther Christ-
mas er látinn af hjartaslagí 63
áia gamall..
■o
Undanfarið hafa staðið í Banda-
ríkjunum nokkrar tollmáladeilur
og siglingamála. 1920 voru samþ.
þar ný siglingalög. í því sam-
bandi var samþykt eitt ákvæði
um það, að forseti segði upp þeim
atriðum í 'verslunarsamningum
Bandaríkjanna við önnur lönd,
sem væru því til hindrunar, að
hægt væri að hækka tollinn á vör-
uin þeim. sem fluttar væru til
Bandaríkjanna á erlendum skip-
um, eða hækka hafnartolla á er-
lendum skipum.
Forsetinn notaði hins vegar
ekki þessa heimild, og var þar þá
komið fram með nýtt sjerstakt
frumvarp til þess að knýja þetta
fram. Bar öldungaráðsmaðurinn
Jones það fram undir árslokin
síðustu.
Gerir hann ráð fyrir því, að
lagður verði 5% aukatollur á
allar tollskyldar vörur, sem flutt-
ar eru til Bandaríkjanna á er-
lendum skipum, og 2% advalnr-
í géér fjekk Jón Magnússon
símskeyti frá konungi með þeirri
ósk, að hann tæki að sjer stjórn-
armyndun. Munu stjórnarskiftin
fara fram í dag og í stjórninni
taka sæti með Jóni Magmissyni
Jón porláksson (fjármálaráðiherra)
og Magnús Guðmundsson (at-
vinntimálaráðherra).
------o-------
DAGBÓK.
Messur: 1 dómkirkjunni á morgun
klukkan 11, sjera Bjarni Jónsson;
klukkan 5, sjera Jóh. porkelsson.
í fríkirkjunni kl. 2, sr. Á. Sigurðsson.
I fríkirkjnnni klukkan 5, sjera Har-
aldur Níelsson. í Landakotskirkju há-
messa kl. 9 fyrir ihádegi og guðsþjón-
usta með prjedikun kl. 6 eftir hádegi.
f fríkirkjunni í Hafnarfirði kl. 2 e.
h. sjera Olafur Olafsson.
Væringjasveitirnar báðar koma sam-
an í kvöld í K. P. U. M. Samaaber
auglýsingu hjer í blaðinu.
\
.Lagarfoss' fór bjeðan í fyrraikvöld.
Flytur hann til Englands í þessari
ferö rúmar 1100 smálesti!r af óverk-
uðum saltfiski. Farþegar voru meðal
annara: Sören Goos síldarkáupmaður,
Jónatau porsteinssonn kaupmaður,
ungfrú Valgerður Helgad.óttir og
ungfrú Snjólaug Árnadóttir.
Barnadagurinn. Stjórn og fulltrúa-
ráð Bandalags kreuna eru beðin að
kema á fund í dag klukkan 5 eftir
liádegi í Eimskipafjelagshúsinu, efstu
hæð, til þess að taka ákvörðun um
ýmislegt viðvíkjandi bamadagsstarf-
seminni framvegis.
Skíðafjelag Reykjavíkur fór síðast-
liðmn sunnudag, upp í Hengil og voru
þátttakedur 20. Og nú á morgun ætl-
ar fjélagið að efna til skíðafarar á
sama stað- Verður lagt á stað í bílum
fiá Lækjartorgi klukkan 9 árdegis.
Norskur skíðámaður, sem fengið hef-
ur mörg verðlaun f>TÍr skíðahlaup í
Noregi, verður með í förinni, og geta
menn óefað margt af honum lært.
Kvikmvndir verða teknar og gerir
það Loftur Guðmundsson.
Fomólfnr dáinn.
p.i ljetst falla í þarfa vök
þræl með utan-prjáli.
Grettishanda traustu tök
tókstu á hverju máli.
„Eaja“ fór hjeðan síðdegis í gær
kringum land. Meðal farþega voru:
Jón Proppá og fru hans. nngfrú
Áróra Hall, Garðar Ólafssoú og
Guimar Ólafsson (konsúls Jóhaxmes-
son), Pjetur Bóason, Hannes B. Step-
hensen, og Areboe Clausen. Farþegar
\’orn afarmargir.
Eeglubundin friðarstarfsemi hefir
lengi átt starfsdeildir í því nær öll-
urn löndum heimsins. í þeirri starf-
scmi taka konur mjög mikinn þátt og
hafa nú á .síðari árum meðal annars
rnyndað með sjer friðarfjelag sem
ítök á í fjölda landa, Og annað stórt
kvennasamband —• „Alþjóðabandalag
kvenna“ vinnur mikið að sama marki.
Til þess að land rort leggi Mtinn
skerf fram til þessarar göfugu starf-
semi kvenna, hefir Bandalag íslenskra
kvenna, fengið leyfi hjá stjórnarráð-
inu' að mega selja lítil merki, og
rennur það sem inn kemur fyrir söl-
uiia til friðarstarfseminnar. Verði
gott veður á morgun mega Reykja-
víkurbúar eiga von á að ungar stúlkur
rjetti lítil merki og biðji þá um 25
aura, til þess að hið friðsama fsland
geti sýnt í verki, hver hngur þess
ei’ til göfngasta málefnisins, sem
nppi er í heiminum, efling friðarins
meðal mannanna. peir verða varla
mnrgir, sem ekki vilja sýna lit, með
því að bera fallega bláa friðarmérkið.
í.
Dagskrár Ed. í dag. Frv. til vega-
laga; 2. umr.
Nd. í dag. 1- Frv. til fjáraukalaga
fyrir árið 1923; 2. umr. 2. um mæli-
tæki og vogaráhöld; 1. umr. 3. Till.
ti! þál. um hann gegn flutningi út-
lendinga í atvinnuskyni; ein umr. 4.
nm nndirbúning Iþegnskylduvinnu;
fyrri umr. 5. um launaupphæðir til
þriggja yfirfiskimatsmanna: fyrri
umr. 6. um gullkaup til seðlatrvgg-
ingar; fyrri umr. 7. Frv. til 1- um'
að fella niður prenturj á umræðu-
liarti Alþingistiðindanna; 1. umr.
Hjer á iandi hefir nú ríkiseinka-
sala á tóbaki starfað í tvö ár.
Kún hóf göngn sína með því að
kaupa meginhluta af gömlnm tó-
baksbirgðum, sem fyrir voru, til
þess að búu yrði einvöld um alla
heildsölu þegar í stað. pa.ð stór-
buga fljótræði reyndist ekki neitt
þjóðráð, því að mest af gömlu
birgðuuum voru lítt seljanlcgar
vömr. sem legið höfðu árum aam-
■
an í geymsluhúsum kaupmaima
lijer, og engin tök voru á að selja
fyc en einkasalan kom og tók a
sína arma. Mest af þessum birgð'
udj hefir einkasalan legið með o?
reynt að svæla út með því að láta
sig vanta nýjar vörur og útgengi'
legar, svo að menn neyddist tii
að kaupa hinar göjníu.
Svona var byrjunin. Áfrainhalá'
ið var svipað. pær tóbakstegíiud'
ir. sem mest eru notaðar, hefiT
gengið verst að fá, og sýnist lítö
fyrirbyggja hafa ráðið um iní'
kaupin og reksturinn yfirleitt. ír
frekar ástæða til að ætla að þeS^
tíðn birgðaþrot einkasölunU3^
eigj drjúgari þátt í minkaöd1
innflutningi þessarar vöru heldllf
en þverrandi neytsla, eins og f°r”
stjóri einkasölunnar telur vffa*
En þar sem emkasalan er stofd'
set-t eingöngu til hagnaðar ríklS'
sjóði, þá sýnist ótvírætt að ha»a
ætti að reka svo, að salan værl
sem mest og arðurinn eftir því.
Eins og búist var við í fyrstur
nf öllum, sem öndverðir stóðu þ08®
ari einkasöluhugmynd, þá befiT
margt aflaga farið, og mætti fm~
islegt bera fram, sem ekki yrð1
hugm.vndinni til stuðnings eð»
vegsauka, Yorri íslenskn einka-
sölu hefir og að því leyti svipa®
til hinnar frönsku, að reikning3f
hcnnar liafa verið birtir af mjöí
skornum skamti, og í því forJM
sem litlar skýringar gefur W
reksturinn.
Hjer er ekki ætlunin að rekU
þá þræði, lieldur hitt. að beiid^
'í, að ríkinu er' engin þörf á
hafa einkasölu á tóhaki til PeS*
1'
að .ná sömu tekjum og einkaS3^
an gefur, ná þeim tekjum rí6
minni kostnaði fyrir ríkissjóð
alla landsmenn. Og úr því tilga11'
urinn með þessari stofnun er
i#
ð-
eu
eins að auka tekjur landssjóðs,
hefir ekki rætur sínar að rok,la
til sjerstakra stefnumála. þá
menn fordómalaust að geta bh18*
að á þau rök, sem málið stJ'ðl3
og viðurkenna það, sem r.Úft
fram borið.
fra«>h