Morgunblaðið - 03.05.1925, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
JfASKOS“
vörumerkið er trygg-
ing fyrir góðri vöru.
I heildaölu hjá:
Andr. J. Bertelsen
Simi 834
Fœgilögur
gerir k o p a r og
látún skínandi
fagurt.
Skúriduft
í dóBum og pökk-
um hreinsar alls-
konar búsáhöld á-
gætlega.
Skúrisápa
er ágæt til hreinsun-
ar óhreinna handa.
Ágæt fyrir sjómenn
og til heimilisnotk-
unar.
ASKOS'
ALUMINIUM'
PUDSEPiPLVER
Aluminiums
fægiduft
er það besta fyrir
öll aluminium3 áhöld,
sem verða mjög fögur.
Banevaks'JsM,
gerir gólfdúkana glj^*
andi og eadingargóða-
í heildaölu hjá:
m. 1. Berfelsen
Sími 834

Trolle & Rothe h.f. Rvfik
Elsta vátrygglngarskrilstofa landsins.
---------Stofnuð 1910.------
Annast vátryggingar gegn sjó og brunatjóni með
bestu fáanlegum kjörum hjá ðbyggilegum fyrsta
flokks vátyggingarfjelögum.
Hlargar mlljónir króna greiddar innlendum vá-
tryggendum f skadabœtur.
LAtid þvi aðeins okkur annast allar yðar vá-
tryggingar, þá er yður áreiðanlega borglð.
Saumur
allskonar mjog ódýr.
Rúðugler, vanalegt
Búðarrúðugler,
Iffrnet, fjölða teg
JÁRNV ÖRUDEILD
JES ZIMSEN.
Landsspítalinn skilyrði fyrir ísl.
læknavísindum.
Læknisfræðin hefir tekið meiri
framförum á síðari árum, heldur
en ef til vill nokkur önnur vís-
indagrein. Með hverju ári koma
fram nýjar og nýjar uppgötvanir,
sem hafa mikilvæga þýðingu fyrir
líf og heilsu manna. pó að við
íslendingar sjeum fámenn þjóð,
þá erum við áreiðanlega fremur
gáfuð þjóð, og við eigum að
gera þær kröfur til okkar, að við
a. m. k. hlutfallslega við fólks-
fjölda getum lagt okkar tiltölu-
lega skerf til vísjndanna í heim-
inum. petta höfnm ‘ við hingað
til ekki getað gert nema á ein-
stöku afmörkuðum sviðiim. T
læknisvísindum höfum við því
miður enn sem komið er, lítið
getað látið af hendi rakna, og
mest vegna þess, að okkur hefir
vantað góða spítalastofnun-
Níeis Finsen hefði aldrei getað
orðið heimsfrægur maður, ef
hann hefði alið ailan sinn aldur
á íslandi. Og hver getur sagt um
hve mörg ljós hafa sloíknað í
læknastjetíinni fyrir það, að þau
vantaði skilyrði til að geta lifað.
pá fyrst, þegar ríkisspítalinn er
reistur getur myndast hjer vísir
til vísindalegrar starfsemi í lækn-
isfræði. En það er bráðnauðsyn-
legt, ef við eigum ekki alveg að
dragast aftur úr öðrum þjóðum
\ þeirri grein. Af því, sem jeg
hjer hefi sagt vona, jeg, að hátt-
virtir þingmenn sjái, að hjer er
alvörumál á ferðinni, sem ekki
má eða á að svæfa lengtir.
Lántaka fyllilega rjettmæt.
Tillagan gerir ráð fyrir því, að
{ byrjun verði varið jöfnum hönd-
um til byggingarinnar fje úr rík-
issjóði og landsspítalasjóðnum. —
En þegar sá sjóður er uppeydd-
ur kosti ríkissjóður að öllu leyti
áframhald byggingarinnar, og að
henni verði lokið fyrir árslok
1929. petta þykir nú mörgum
nokkuð langur tími, og jeg verð
að segja það, að mjer þykir full-
langt að bíða í tæp fimm ár eft-
ir þessari byggingu. En fjárhag-
urinn er nú einu sinni eins og
hann er, og svo framarlega sem
ekki á að taka ríkislán til þessa
fyrirtækis, sem jeg hygg -ið
stjórnin gangi ekki inn á, þá
verður þess tæplega vænst, að því
verði lokið á skemri tíma.
Jeg hefi altaf verið og er enn
mótfallinn lántökum ríkisins og
vil ekki að sú leið sje farin, nema
brýn nauðsvn sje fyrir hendi. En
jeg verð að segja það, að jeg
hefði talið fyllilega rjettmætt, að
ríkið 'hefði tekið lán til þessarar
byggingar. — Við verðum vel
að athuga það, að ríkis-
spítali er að litlu leyti reistur fyr-
ir núlifandi kynslóð, en að mestu
leýti fyrir seinni kynslóðir. Og
það felst í sjálfu sjer ranglæti
í því, að við, sem nú lifum, her-
um allar byrðar af því, sem eft-
irkomendum vorum kemur aðal-
lega að notum. En þetta geri jeg
mjer ekki að kappsmáli, ef hægt
er að kljúfa kostnaðinn við þetta
fvrirtæki án lántöku ríkisins. Hitt
geri jeg frekar að kappsmáli að
byggingunni verði lokið fyrir árs-
byrjun 1930, og þá kem jeg að
síðustu metnaðarhliðinni á þessu
máli. sem að minni hyggju hefir
hingað til verið gert alt of lítið
úr. —
Landsspítalinn og sjálfstæðið.
Jeg hefi altaf haft andstygð
á öllum þjóðarrembingi. Eins og
t d. þegar því var haldið fram
hjer á Alþingi, að við ættum ekki
að þyggja skip af Dönum til land-
helgisgæslu, þó að það sje ský-
laust ákvæði í lögum milli land-
anna, að Danir skuli annast þessa
gæslu, a. m. k. með einu skipi.
pað kemur því ekki til mála, að
við sjeum hjer að þyggja nokkra
gjöf af Dönum, heldur að eins
taka rjett okkar. pessar og því-
líkar fullyrðingar eru því mesti
hrokaskapur, og algerður mis-
skilningur á sjálfsstæðisþugmynd-
inni. En hitt á að vera hverjum
ríkisborgara skylt, að sjá um að
þjóðin verði sjer ekki til mink-
unar í augum annara þjóða. peg-
ar við höfðum fengið fullveldið
þótti okkur sjálfsagt að fá hæsta-
rjett inn í landið, það þótti einn-
ig sjálfsagt að fá sendiherra er-
lendis, og ýmsar aðrar breytingar
þótti sjálfsagt að gera í sambandi
við fullveldið. Við þessu er ekk-
' ert að segja, og jeg var-sjálfur
samþykkur flestum þessum breyt-
ingum. En það felst herfileg mis-
! sögn í því, að telja þetta sjálf-
sagt, en telja það ekki sjálfsagt
að fá um leið sjerstakan ríkis-
spítala. Okkur þótti það þá sæm-
andi að vera komnir upp á náðir
annara, okkur fjarskyldrar þjóð-
ar með sjúklinga okkar. Jeg held
■ satt að segja að sjálfstæðistil-
I finningin sje ekki rík í þeim
j mönnum, sem ekki finna hve van-
sæmandi þetta er fyrir þjóðina.
Árið 1930, á 1000 ára afmæli
Alþingis, getum við búist við
fjölda útlendinga víðsvegar að
hingað til lands. Ef nú landsspí-
talinn verður þá ekki reistur,
og þessir menn spyrjast fyrir um
það, hvar ríkisspítalinn sje í þessu
ríki, sem haft hafi fullveldi í
ellefu ár, þá verð jeg að segja
það, að jeg mundi sárlega vor-
kenna þeim, sem yrðu fyrir slík-
um spurningum, því að þeir gætu
ek'bi nema með dýpstu smánar-
tilfinjningu og mesta kinnroða
sagt sannleikann: „Við eigum
engan ríkisspítala. Við lifum á
bónbjörgum hjá Frökkum með
sjúklinga okkar.“ pessi hlið máls-
ins er því ekki eins þýðingar-
lítil eins og margur ætlar, því að
álit okkar í augum annara þjóða
fer áreiðanlega eftir því, á hvaða
menningarstigi við stöndum. En
5Ú þjóð, sem á engan ríkisspítala
getur tæplega talist standa á háu
menningarstigi.
Jeg hefi orðið langorðari í
þessn máli en jeg á vanda til,
og er það af því, að það er svo
mikilsvert að það verður e'kki
■ikvrt í fáum orðum.
Þeim heiður, sem heiður ber.
(Morgunbl. hefir verið beðið
-rir eftirfarandi grein til hirt-
ígar).
pess var getið meðal annara
•jetta í 139. thl. Morgunblaðs-
ís, að e.s. Mercur hefði komið
ið í Vestmannaeyjum á leið til
eykjavíkur, en farið þaðan, an
ess að taka póst, þareð enginn
efði komið út í skipið, þrátt
^rir, að það hefði legið þar í
lukkutíma. Þetta var ekki alls-
ostar rjett hermt, því að skipið
>k hreði póst og farþega, þótt ilt
æri í sjó. — Pað er þó ekki sök-
m áður nefndra ummæla, að lín-
i þessar eru ritaðar, heldur
egna þess, að ofi vill verða svo,
$ Reýkvíkingar — sem og aðr-
— segja rakalaust ljelega
íipaafgreiðslu við Eyjar.
I Vestmannaeyingum finst að
vonum harla hart að liggja undir
siíkum ummælum, því að vart
mun sá almennur viðkomustaður
skipa hjer við land, þar sem eins
erfitt er um afgreiðslu, en jafn-
framt unnið eins ósleitilega að
henni og við Eyjar. — Pað er
I vond höfn í Vestmannaeyjum. —
Ýgldur Ægir æðir með óbrotnar
úthafsbylgjur sínar inn á höfn-
ina, og reynist því oft all-erfitt
að komast út í skipin. pegar þau
liggja í vondum veðrum undir
svo nefndu Eiði, tekur það minst
þrjá stundarfjórðunga til klukku-
stund að hita vjelar í bátum og
. komast út, þótt strax sje brugðið
J við. Hins vegar gera skipstjórar
Eyjaskeggjum oft óþarflega erf-
iða afgreiðsluna, með því að
leggja skipum sínum langt frá
landi; þetta. á þó einkum við er-
lenda skipstjóra. i
Enginn, sem til þekkir, mun ef-
ast um, að Eyjaskeggjar fari það,
sem fært er, og mun það oftar j
en menn hyggja,, að þeir stofni
lífi sínu í hættu við afgreiðslu1
skipa í vondum veðrum og nátt-1
myrkri. Flestum mun í fersku
minni hið sorglega slys, sem varð
í Eyjum rjett fyrir jólin i vetur,
þar sem átta mætir menn ljetu
lífið, er þeir ætluðu út í e.s. Gull-
foss, og eru skip samt oft af-
greidd í verra veðri en þá var. j
Annars má það merkilegt heita,
hve sjaldan hlýst slys af slíkum:
ferðum, og má það mikið þakka
því, að Eyjamenn eru ekki altaf
með „lífið í lúkunum", heldur
stefna að marki sínu með karl-
mannlegum kjarki og hugdirfð.
Enda ala fjöllin og sjórinn Eyja-
skeggja þannig upp, að ef þeir
vilja, afla einhverra hinna tor-
sóttn gæða lands og sjávar, dug-
ir þeim eigi að ala beig í brjósti.
Nei, Vestmannaeyingar gera
það, sem í þeirra valdi stendur,
til þess að afgreiða sldpin, báeði
fljótt og vel; en hitt er þeim
vorkunnar-mál, þótt þeim gangi
illa, sem öðrum, „að hafa hendnr
i hári höfuðskepnanna". Oft gef-
ur að líta farþega á skipum, æð-
andi fram og aftur um þilfarið,
kveinandi og kvartandi undan af-
greiðslunni, en sem þora þó ekki
að hætta sínu dýrmæta lífi og
limum með því að fara í land. —
pannig er megnið af umkvörtun-
um um skipaafgreiðsluna við
Vestmannaeyjar, á engum rökum
bygðar.
Ó. M.
Aths. Frjett sú, er Mbl. ílutti
um ferðir Mercurs, var samkv.
símtali við Eyjar. Heimildir fyrir
því taldar öruggar. Að Vest-
mannaeyingurinn, er við Mbl. tal-
aði, hafði orð á þessu, kom eigi
til af því, að -hann teldi að um
nokkra vanrækslu væri að ræða
hjá afgreiðslunni, heldnr var hitt,
talið líklegra, að skipstjóri væri
ekki nægilega kunnngur til þess
að hann vissi, hve afgreiðslan er
þar iirðug, og hefði því hraðað
ferð sinni meira en vera bar.
kostamjólki n
(Cloister Brand)
Er holl
og nseringarmikil-
Lelfur Sigurðsson
andursk. Pósth..str,2. KL 10—L
Er jafnan rsiSnbninn til að
4smja um endnrskoCun og bdk-
aald.
1. fl. íslwwk
^OOOOOOOOOOOOOOOO
Hollari fæðu
en ávexti, bæði nýja og
þurkaða er ekki hægt að fá,
nema ef vera skyldi bestu
tegundir af átsúkkulaði.
Alt þetta fæst í
T óbakshúsinuy
Austurstræti 17.
Til dæmis má nefna:
Ný epli og
appelsínur.
Bestu tegund af döðlum,
fíkjum og konfektrúsínum í
pökkum. En átsúkkulaðið er
í svo miklu úrvali, að upp-
talning yrði of löng.
'lobahshúsid
Austursræti 17.
>0000000000000000
Mussolini bætir við sig bermála-
ráðgjafaembættinu.
Hermálaráðherra Mnssolini, d»
Giorgio, hefir sagt af sjer ec>'
bætti, sakir óánægju útaf hinum
nýju herlögum. Mussolini bætir »
sig embættinu, þrátt fyrir þa'Ý
þótt ’hann eigi nú við megna va»'
heilsu að stríða. Kraftar hans
þrek er frábært.
Stórbruni í Kairo.
t' Kairo, höfuðborg Egypt.a-
lands varð stórbruni nýlega. tÞ11
1300 hús brunnu. Tala særðra
skiftir hundruðum, og yfú’
manns hafa farist, í eldsvoðanui*1-
Flest voru það konur, er fórusL
því það er siður á meðal EgyP^*
að geyma þær í rammluktuiu 'úu®
unum.