Morgunblaðið - 19.04.1929, Page 5

Föstudaginn 19. apríl 1929.
5
í Ijðsi
,Tíma‘- sannleikans.
Bitt af e-inkennum Tímaklíkunn-
ar er það, hve gegndarlaust lofi er
hrúgað á menn þá, er henni fylgja.
Ef klíkan bvst AÚð að geta liaft
eitthvert gagn eða stuðning af
einhverjum manni, þá ei'u um
hann notuð öll þau lofsyrði, sem
málið á, og er enginn greinarmun-
ur gerður á hreinustu pjökltum,
meðalmennum og þeim, sem kunna
á einhvern liátt að vera ofan við
meðallag. Þessar alkunnu iofgerð-
arrollur Tímans verða mannáum-
ingjunum oft til hins mesta meins,
einkum lieima fyrir í hjeraði, þar
sem hvert mannsbarn þeltkir mála-
vöxtu. Verða afleiðingai'nar oft-
lega þœr, að almenningur aumkar
mennina, sem fyrir lofinu verða,
en fá enn rótgrónari skömm á
„dálkasprautum* ‘ Tímans.
Nýlega birtist ein lofgerðarroll-
an um sjera Sigurð Einarsson, só-
síalistaklerk og sóknarprest fyrr-
um í Flatey á Breiðafirði.
Út af lienni sendi Flateymgur
neðanskráða. grein Tímaritstjóra
til dægrastyttingár.
Öfgar og ósannindi.
1 6. tbl. Tímans þ. á. birtir ein-
hver Eysteinn einkennilega rit-
smíð um sjera Sigurð Einarsson í
Flatey.
Ritsmíð þessi er svo villandi og
ósönn, að ekki er hægt að komast
hjá því að atliuga hana og leið-
rjetta, vegna ókunnugra. lesenda.
Strax í byrjun greinarinnar er
kæruleysið svo mikið hjá höfund-
inum, að dvalartími sjera Sigurðar
hjer í Flateyjarsókn, er talinn 3
ár í stað rúmra tveggja ára, er
hann dvaldi hjer.
Skekkja þessi er raunar veiga-
lítil í sjálfu sjer, en hún er inn-
ganga að öðnun meiri ósannindum
og sýnishorn af nákvæmni og sann-
leiksást höfundarins.
Það efar enginn. að sjera Sig-
urður hafi, eins og fleiri ungir,
gáfaðir og heilsuhraustir menn,
gengið frá prófborðinu að verk-
sviði sínu hlaðinn áliuga og prýði-
lega starfhæfur. En hinu er neitað,
að stálgreipar hins mikilráða og
volduga Flateyjar-íhalds, — sem
Eysteinn nefnir með óttablendni,
— hafi á nokkurn hátt tekið fyrir
kverkar honum og heft. umbóta-
vilja hans.
Hann hafði skamma stund setið
að embætti sínu, er hann fór að
gefa sig við stjórnmálum og ferða-
lögum. Það setti huga hans á þá
ringulreið, að árangur af umbóta-
áhuga hans, til heilla Flatey og
Flateyingum, komst aldrei í dags-
ins ljós.
íhaldið hefir þess vegna, eftir
sem áður mátt andæfa og reyna
að halda í horfinu.
Þótt Eysteinn liafi verið hrædd-
ur um líf sitt og limi í rústun.um
li.ier, eftir hamfarir kaupmensk-
unnar og gróðábrallsins á stríðsár-
unum, þá hefir sjera Sigurður
sennilega aldrei komið auga á þau'
rústir; að minsta kosti heyrðist
hann aldrei minnast á það að jafna
þa>r við jörðu eða byggja á þeim
að nýju, enda þurfti þess ekki
með.
Satt er það að vísu, að tjón var
það Flateyingum, er Guðm. Berg-
SjftctgttttMítfóft
steinsson lcaupmaður, stærsti og
ötulasti atvinnuveitandinn, er Flat-
ey hefir nokkru sinni átt, varð
gjaldþrota og liætti útgerð lijeðan,
því ekki hefir kaupfjelag það, er
hjer starfar, og sem jókst stór-
kostlega að verslunarmagni við
gjaldþrot Guðm. Bergsteinssonar,
reynt á nokkum hátt að efla at-
vinnu innan hreppsins. Var þó
sjera Sigurður formaður þess um
tíma.
í grein Eysteins segir svo:
„Kirkjan í Flatey var í smíðum,
þegar sjera Sigurður kom hingað.
Kirkjpna vantaði peninga og var
stórskuldug. Söfnuðurinn vfirleitt
áhugalaus fyrir byggingunni og
margklofinn í málinu.“
Það er augljóst, að ekki hefði
verið byrjað á kirkjubyggingunni,
ef þetta væri rjett hermt.'
Fyrir styrjöldina miklu var
skriður kominn á kirkjubygging-
armálið og samþykt safnaðarins
fengiu fyrir byggingunni, }>egar
hægt væri henni við að koma. —
Vegna dýrtiðar og örðugleika á
styrjaldartímunum strandaði mál-
ið í bili.
Þegar rofaði til aftur, var kirkju
byggingarmálið tekið fyrir að
nýju og samþykt af yfirgnæfandi
meiri hluta safnaðarbúa, að reisa
steinkirkju.
Sjaldan’ er svo ráðist í stórar
framkvæmdir, að einhverjir sjeu
ekki andvígir í byrjun; en hjer
mátti heita, að enginn beitti sjer
á móti málinu.
AUir safnaðarbúar, er eyrisráð
höfðu, ljetu af hendi rakna fje til
kirkjnnnar, í frjálsum samskotum,
að undanskildum 2—3 framsóknar-
mönnum.
Þeir sem til þekkja, munu fljótt
sjá það, að um lán iir kirkjusjóði
gat ekki verið að ræða, nema
söfnuðurinn samþykti lántökuna.
_Og það lán var búið að fá, áður
en síra Sigurður kom hingað.
Dálítið vottaði fyrir ókyrð inn-
an safnaðarins, þegar það vitnað-
ist, að hið raunverulega verð nýju
kirkjunnar fór geysilangt fram úr
kostnaðaráætlun byggingameistara
ríkisins.
En sú ókyrð olli engum klofn-
ingi í kirkjumálunum.
Rjett er það, að sjera Sigurður
beitti sjer fyrir því, með sóknar-
nefndinni, að hlynna. að samhug
manna í kirkjumálinu, og efla hag
kirkjunnar. — En er það svo á-
minnilegt og undravert, að sókn-
arpresturinn skyldi gera það? —
Maður sá, er mestar þakkir á
skilið og hrós í brautryðjanda-
starfi kirkjumálanna, er formaður
sóknarnefndar, Steinn Ág. Jóns-
son. Með óþreytandi elju og á-
huga, með prýðilegum dugnaði, ó-
sjerplægni og lipurð, hefir hann
frá þyrjun starfað að kirkjubygg-
ingarmálunum. Og ennþá hvíla á
hans herðum mikil og vandasöm
störf vegna nýbygðu kirkjunnar
okkar.
Þá minnist greinarhöfundur á
samgöngur okkar, lijer við norð-
anverðan Breiðafjörð. „Hann beitti
sjer fyrir því, að úr samgöngu-
leysinu yrði bœtt,“ segir í grein-
inni. Gefur höfundurinn þannig í
skyn, að sjera Sigurður liafi ver-
i? brautryðjandi þessa máls og að
samgöngubætur okkar sjeu hon-
um að þakka.
Hjer er um hrapallegan misskiln
ing að ræða eða missagnir. Get jeg
mjer til, að sjera Sigurði verði að
minsta kosti órótt innanbrjósts, er
hann sjálfur les þennan kafla í
grein Eysteins, því að varpa á ó-
verðugan oflofi, er í sjálfu sjer
það sama og ausa auri saklausan
mann.
Áður en sjera Sigurður kom til
Flateyjar, var á almennum fundi
búið að kjósa 5 manna nefnd, er
vinna átti að samgönguendurbót-
um.
Nefndin starfaði að því, að
vekja áhuga manna fyrir sam-
göngubótum, safnaði hlutum í
Flateyjarlireppi og nærsveitum, til
fyrirhugaðs hlutafjelags, undirbjó
kaup á 20 tonna báti þeim, sem
nefndur er í grein Eysteins og
samdi við banka á ísafirði um
liagkvæma greiðsluskilmála.
Alt þetta. skeður áður en sjera
Sigurður verður á minsta hátt rið-
inn við samgöngumál okkar.
Þegar nefndin skilaði af sjer
störfum sínum á stofnfundi „h/f
Breiðaf jarðarbáturinn Norðri1 ‘,
var sjera Sigurður kosinn fundar-
stjóri, og eru það sennilega til-
drögin til þess, að hann var á
þeim sama fundi kosinn í stjórn
fjelagsins, þar sem hann hlaut fox*-
mannsstöðu.
Beri einhverjum einstökum
manni þakkir og hrós fyrir störf
sín í þágu samgöngubótanna hjer,
þá er það Sigurði Jóhannessyni
skipstjóra. Það var liann, sem
íyrstur gaf orðið til þeii'ra um-
bóta, sem á eru orðnar, og það var
sá Sigurður, sem lánaði hinu ný-
stofnaða hlutafjelagi 5000 krónur,
þegar mest lá við, til þess að
greiða nxeð fyrstu afborgun af
mótorbátnum Konráði, sem kevpt-
ur var.
Stórum furðar mig á því, að
Eysteinn skuli í grein sinni minn-
ast á þingmensku framboð sjera
Sigurðar, á þann hátt, sem þar
er gert.
Greinin hlýtur að eiga að vera
vináttuvottur til sjera Sigurðar.
Er því mjög óheppilega að orði
komist, þar sem minst er á al-
þingiskosningar; því lítt liugsan-
legt er það, að samvíska Eysteins
hafi sofið svo fast, er hann ritaði
grein sína, að hann hafi ekki sjeð
neina ástæðu til þess, að við liana
yrðu gerðar athugasemdir.
Prestsverk sjera Sigurðar voru
vel af hendi leyst.
Ræðumaður er hann ágætxxr. —
Fylgist alt að í ræðum hans,
mælska. formfesta og framburður.
En þó bar það við, að ýmsum
fanst pi'estslegur ljómi hins vígða
manns dvína, er nafn íhalds og
jafnvel Jóns Þorlákssonar var not-
að sem nokkurskonai* sparkknöttur
í prjedikunarstólnum, í kringum
seinustu alþingiskosningar.
Ef eitthvað kynni að finnast í
grein nxinni, er þætti óþarft að
minnast á, þá er það Eysteini um
að kenna. Það sem hjer hefir verið
sagt, er aðeins leiðrjetting á rang-
íærslum hans. — En hver einasti
liður gi’eiixar minnar er sannur.
Eysteinn hefir hrapallega skotið
fram hjá marki sínu, hafi hann
ætlað að gera sjei’a Sigui'ð greiða
nieð ritsmíðinni.
Jeg veit það, að prestur þakkar
honunx ekkei’t fyrir vikið.
Nú læt jeg staðar numið. At-
BRAGÐIÐ
NJ0RLÍK1
lxugasemdir mínar og leiðrjetting-
ax eru takmarkaðar. En hver veit,
nema hægt væri að segja eitthvað
meira, ef lampinix væri tendraður
og Eysteinn gæfi aftur tilefni.
15. nxars 1929.
Eyjarskeggi.
Rikisntvarpið.
I. Drátturinn á byggingn stór-
stöðvarinnar.
Jeg las fyrir nokkx’u í Reykja-
víkurblöðunum, að Nd. Alþingis
hafi samþykt enix eiixa áskorun
til ríkisstjórnarinnar um að hraða
afgreiðslu útvarpsmálsins, og þess
var ennfrenxur getið, að við það
tækifæri hafi forsætisráðhei’rann
lýst því yfix’, að dráttur fram-
kvæmdanna stafaði af því, að ís-
land gæti eigi fengið neina öldu
handa útvarpsstöð sinni, til að
starfa á. Aumingja island! Það er
leitt að það skxúi vera svona mik-
ið olnbogabarn hinna Norðurálfu-
þjóðanna — sem raun ber vitni
um, ef fox’sætisráðherrann fer með
rjett mál. En til allrar liamingjix
er nú ekki svo. ísland átti kost á
að fá öldxx á útvarpssviðinu, þó
að sá möguleiki sje nú xxtilokað-
xxr, fyrir áhugaleysi og aðgerða-
leysi stjórnarvaldanna íslensku.
Það vill svo til, að jeg stend
í brjefasambandi við þá nefnd sjer
fi’æðinga, sem gera átti tillögur
um xxthlutun alda fyrir útvarps-
stöðvar í Norðurálfuuni. Formaður
þessarar nefndar, Belginn Braill-
ard er okkur hlyntur og vill á
allan hátt, senx xxnt er, greiða fyrir
því, að við verðum vel settir í
þessu efni, og skrifaði hann stjórn-
arvöldunum hjer síðastliðið sumar,
eða haust, og bað unx að fá að
vita um óskir þeirra í þessu efni.
Þegar hann ekkert svar fær frá
þeim, snýr hann sjer aftur til min
og biður mig að sjá til þess að
eitthvað verði gert hjer; ella
fáum við engxx framgengt. Sjálf-
sagt er að geta þess, stjórnar-
völdunum til afsökunar, að um
þetta sama leyti lá landssímastjóri
mjög veikur; en þetta sýnir hversu
illa útvarpsmálið er komið í hönd-
um stjómarinnar, að jafn mikil-
væglegt atriði skuli vera vanrækt,
og gleymast, aðeins vegixa þess,
að einn maður veikist. Þegar svo
loksins var farið að sinna þessu.
var það unx seinan.
í Prag stendur nú yfir fxúltrúa-
fundur þar sem ræða á og gera á
út um tillögur sjerfræðinganefnd-
arinnar, og sendi íslenska stjórnin
fxxlltrúa þangað. Til hvers? —
Líklega aðeiixs til þess að geta á
eftir sagt að það hafi verið gei’t
sem hægt var. Eins og málum er'
nxx komið, var hreinasti óþarfi 'að
senda þennan mann, því að það
milð
Nngget
skóábnrð.
fijðrir skðna lallega
og endingargðða.
Bndlil»púður.
Hndlítscream.
HndlHssúpur
og llmuðtn
or Avalt ódýraat
og besti
Plasmon hafra-
mjöl 70% meira
næringargildi
en í venjulegu
haframjöli. Ráð-
lagt af læknum.
sem hann getur gert á fundinum
var eins hægt að gera með brjef-
um, enda er erindi hans þangað,
eftir því sem jeg hefi heyrt, ekki
anixað en það, að fá leyfi til þess
að stai’frækja xxtvai’psstöðina á
öldu fyrir utan útvarpssviðm, m..
ö. o. innan xxm loftskeytastöðvar.
En til þessa þurftum við ekki
að kosta upp á að senda fulltrúa
ti: Prag; við höfum fullkoiuið leyfi
til þess, nxeðan við ekki truflum
þar með viðskifti annara á þessxxm
öldxxm. Sje það rjett, sem jeg hefi
hjer ritað, er sending fidltrúans.
til Prag ekkert. annað en gaman-
leiltur, og skemtiferð fyrir mann-
ix.n sjálfan. Komi hann aftur á
móti lxeiixi með eina langöldxx á iít-
vai’pssviðinxx og eina. eða. tvær
styttri, handa okkur, þá skal jeg