Morgunblaðið - 01.11.1929, Blaðsíða 3
3HorflUttblaí>i2>
*toru»ndl: VUh. JSrinien
"lcwf&ndl: FJelas 1 ReykJ*rlh
kltetjörar: Jön KJartan»»on.
Valt^r Stef4n«»on
*n*lý*lnga»tjörl: B. Hafber*.
*krtf»tofa Au»tur»trœtl «.
*t»»l nr. 600.
tttclfalnKaakrlfatofa nr. 700.
<*•) aaaalnar:
Jön KJartanaaon nr. 741
Valtýr Stef&naaon nr. 1110.
a. Hafberg nr. 770.
•krlfta«Jald:
Inoanlanda kr. 1.00 & a»*nu01
— nlanda kr. 1.60 - ---
•ölu 10 aura alntakttl
Erlendar símfregnir.
Ný tilraun um stjórnannyndun
í Frakklandi.
FB. 31. okt.
Frá París er símað: Forseti
Frakldands he'fir falið Clementer,
formanni fjárlaganefndar efri
•deildar þingsins, að mynda stjórn.
Clementer ætlar að gera tilraun
til þess að mynda samsteypustjórn
rneð þátttöku allra demokratiskra
flokka. Briand hefir lofað að
sty®ja hann, en samt. er talið vafa-
samt, að Clementer heppnist st.jórn
armyndunin, vegna þess að eiin
■er í óvissu, hvort radikalir fást til
l>ess að styðja hann.
Khöfn, FB. 31. okt.
Kauphallarbraskið.
Frá New York borg er símað:
'Cróðabra]larar svo tugum þúsunda
skiftir hafa tapað öllu sínu vegna
verðhrunsins. Fjöldi embættis-
toanna og margir aðrir hafa tapað
sparifje sínu, sem þeir á uppgangs-
tímunum keyptu hlutabrjef fyrir.
Margir gróðabrallarar hafa ver-
fluttir á sjúkrahús vegna tauga-
kilunar.
Fyrverandi miljónamæringar aug
lýsa bifre'iðir sínar og skartgripi
til sölu, til þess þannig að ná sjer
i reiðupeninga. Fjöldi amerískra
ferðamanna í löndum Evrópu
hraða sjer heim vegna verðhruns-
tos. Margar tilraunir hafa verið
Serðar til þess að sefa ótta manna
hindra hrun.Margir bankar liafa
keypt hlutabrjef fyrir stórar upp-
hœðir og sum hlutafjelög hafa lof-
að að gre'iða hluthöfunum auka-
ágóðahlut. Fjármálamenn hafa
■gefið út sefandi yfirlýsingar. —
^irðist þetta hafa borið nokkurn
árangur. í gær hækkaði gangverð
Flutabrjefa. talsvert. Fjármála-
hienn álita, að verðfallinu sje lok-
en samt hefir verið ákveðið að
>°ka kauphöllinni á morgun og
iftUgardaginn.
læknarnirjB stiörnin.
Læknar mvnda öflug samtök til varnar
gerræöi stjó narinnar í embættaveitingum.
Fáheyrt ofbe di og ranglæti í sambandi viö
veitingu Kefl ^víkurhjeraös.
•sri't' -
Læknaþingií í sumar.
Eins og skýrt hefir verið frá
hjer í blaðinu, voru emhættaveit-
ingar stjórnarinnar eitt aðalum-
á landinu. Varð niðurstaðan sú, að
90% aJlra starfandi lækna studdu
tillöguna og kusu menn í embætta-
nefndina'. Um þetta farast fpr-
ræðuefnið á læknaþinginu síðast- j manni Læknafjelags íslands, Guð
liðið sumar. Á fundinum kom mundi prófessor Hannessyni, orð
fram einróma óánægja með að- á þessa leið (sjá Læknablaðið,
gerðir dósmálaráðherra í þe'ssum sept.—okt.):
málum. Hann hafði virt tillögur
landlæknis að vettugi, og þver-
brotið allar fyrri venjur við em-
bættaveitingar.
,,Svo eindregnar undirtektir taka
af öll tvímæli og eru þegjandi vott
ur þess, að hjer er um gott mál og
brvna nauðsyn að ræða, meðan
Var a]æknaþingmUkosinnefnd|ení?in trygging fæst £yrir sann.
til þess að gera tillögur um, hvað gjömum veitingum.
tiltækilegt þætti að gera til þess; Hvorki kapp nje ljettúð hefir'
að afstýra ranglæti dómsmálaráð- ráðið í þessn máli. Bæði fjelags-
herrans. Bar nefndin fram þá til- stjórn og nefndarmönnnm er það
lögu, að læknar kysu embætta- ljóst, að reynslan ein sker úr þvi,
nefnd. Skyldu allir læknar, sem hvort þessi leið sje fær, e'n hins-
sækja vildu um emhætti, senda veSar hlutverk nefndarinnar hæði
Ibúatala jarðarinnar.
umsóknir sínar til e'mbættanefnd-
ar, og skyldi hún síðan velja eina.
eða fleiri og sehda veitingavaldinu
>á eða þær umsóknir, er hún teldi
rjettmætar. Læknablaðið (júlí—
ágúst) segir svo frá þessu:
„Guðm. Hannesson hafði orð fyr-
ir nefndarmönnum. Taldi hann lít-
il líkindi til þess, að áskoranir eða
yfirlýsingar til lieilbrigðisstjórn-
arinnar kæmi að miklu haldi. Hins
vegar væri það ekki ólíklegt, að
Læknafjelag Islands gæti borið
hönd fyrir höfuð sjer, me'ðan svo
stæði, að tillögur landlæknis væru
virtar að vettugi. Mætti t. d. kref j-
,ast þess af fjelagsmönnmn, að all-
ar umsóknir nm embætti væru því
skilyrði bundnar, að farið væri
eftir tillögum landlæknis. Þó væri
ýmsir agnúar á þessu, því að
stjórnin gæti þröngvað kosti land-
læknis á ýmsan hátt, jafnvel sett
hann af og tekið annan, sem færi
í öllu að vilja stjórnarinnar. Nefnd
in hefði því orðið sammála nm, að
heppilegra væri að stofna embætta
nefnd, skipaða læknum, sem allar
umsóknir gengi til, og hefði hún
vald til að velja úr eina eða
fleiri, sem gengju til veitinga-
valdsins. Kæmi hún þá að nokkru
í stað landlæknis. Að sjálfsögðu
yrði að bera þetta mál undir lækna
landsins og fá skriflegt samþykki
þeirra. Þ6 hefði það ekki vakað
fyrir nefndinni, að slík skipun á
embættaveitingum yrði til fram-
búðar. fremur en verkast vildi,
heldur væri hún neyðarvörn, með
vandasamt og vanþakklátt.
Eins ber læknum að gæta: að
standa allir sem einn maður.
Eitt. ber oss að verast: að láta
stjettarhag sitja í fyrirrúmi fyiir
almenningsheill.
Ef vjer gætum þessa, mun alt
v'l fara“.
Þessir læknar voru kosnir í
nefndina. Af embættislæknnm:
Magnús Pjetursson, af embættis-
lausum læknum: Matthías Einars-'
son, af yngstu læknum: Hannes
Guðmundsson, af Læknadeild:
Níels Dungal og sjálfkjörinn var
formaðnr Læknafjelags fslands:
Guðmundur Hannesson prófessor.
Keflavíkurhjerað.
Þorgrímur Þórðarson, hjeraðs-
læknir í Keflavíkurhjeraði, fjekk
í sumar lausn frá emhætti frá 1.
okt. Helgi Guðmundsson prakt.
læknir í Keflavík var settur, til
bráðabirgða, en hjeraðið auglýst
til umsóknar, til 25. okt.
Nií reyndi á hversu sterk þessi
samtök læknanna voru. Og þau
biluðu ekki. Átján læknar sóttu
um embættið og ekki einn ein-
asti varð til þess að slíta fjelags-
böndin. Nokkrir læknar vissu ekki,
hve langt væri komið með em-
bættanefnd Læknafjelagsins, og
höfðu þess vegna sent umsóknir
sínar beint í stjórnarráðið. En
þegar þeir frjettu um e'mbætta-
nefndina, báðu þeir stjórn Lækna-
Þjóðabamdalagið hefir nýlega
gefið út bók um íbúatölu í öllum
ríkjum jarðarinnar. íbúatalan er
1 milliard 950 miljónir. Árið 1913
var íbúatalá jarðarinnar 1808 mil-
■íónir, en 1926 var talan koinin
^Pp í 1 milliard 932 miljónir. Hef-
ií fólkinu þannig f.jölgað um 7%
l’essi 13 ár.
Asía hefir langsamlega flesta
^úatölu; þar eru samtals 1 milli-
ard 26 miljónir íbúar. 1 öðrum
heimsálfum er íbúatalan þessi: Ev-
*ópa me'ð 514 miljónir, Ameríka
milj., Afríka 146 milj. og
^stralía 9 miljónir.
an þ^ð ástand hjeldist, sem nú er. fjelagsins að taka umsóknirnar úr
(Leturbr1. hjer). Að minsta kosti stjórnarráðinu og aflienda þær em-
íiti hann sjálfur þannig a málið. bættanefndinni.
Útsala
á skðfatnaðl.
Vegna þess að verslunin hættir innan fárra daga,
verður allur skófatnaður verslunarinnar seldur með sjer-
staklega miklum afslætti. Mikið úrval af Karlmannaskóm,
Kvenskóm, Inniskóm og Bamaskóm. Alt á að seljast.
Virðingarfylst.
Skðsalinn - Vesturgðtu 27.
Slík embættanefnd yrði að sjálf-
sögðu að gæta fullrar sanngirni í
garð almennings og vfirvalda, jafn
framt því sem hún hugsaði um
Jiag stjettarinnar. Almenningsheill
yrði ætíð að meta mest“.
Samþykti fundnrinn því næst
með öllum atkvæðum — nema
landlæknis, sem ekki- greiddi at-
kvæði —, að leita undirte'kta allra
íslenskra lækna um þessa tillögu
nefndarinnar.
Undirtektir lækna.
Var nú leitað undirtekta lækna
Mátti nú svo heita, að alt væri
klápjiað og klárt. Embættanefndin
velur milli umsækjenda og verður
Jónas Kristjánsson læknir á Sanð-
árkróki fyrir valinu. Hans um-
sókn er send í stjórnarráðið.
Dómsmálaráðherrann kemur
til sögunnar.
Þá kemur dómsmálaráðherrann
til sögunnar. Vitanlega gerði hann
alt, sem hann gat, til þess að eyði-
leggja samtök læknanna. — Mun
hann hafa verið óspar' á að hjóða
ýmsum læknum Keflavíkurhjerað.
En enginn vildi þiggja hans góða
boð.
Leitaði þá dómsmálaráðherrann
eftir liðsmönnnm utan læknastjett-
arinnar. Og þar mun ekki hafa
staðið á því að fá menn, er vildu |
hjálpa ráðherranum til þess að \
fremja nýtt ranglæti og ofbeldi
gegn læknastjett.inni. — Sigvaldi
Kaldalóns læknir hefir dvalið er-,
lendis í sumar. Samherjar dóms- j
málaráðherra og vinir Sigvalda
notnðu sjer þá afstöðu, að Sig-
valdi var fjarvefandi og sóttu um
Keflavíkurhjerað fyrir hans hönd.
Fóru þeir ákaflega leynt, með
umsókn þessa ög dómsmálaráð-:
herra lokaði umsóknina niður í
skrifborðsskúffu hjá sjer. Jafn-
skjótt og Sigvaldi frjetti um þetta
tiltæki, sendi hann símskeyti hing-
að heim til „vinanna“ og bað þá
að afturkalla umsóknina.
Þegar svo afturköllunin er af-
hent í stjórnarráðið á mánndag-
inn var, segir dómsmálaráðherra:
Of seint! Því búið er að veita
Sigvalda embættið!
En þetta er vit.anlega ekkert
annað en bull og vitleysa. Hugsan-
legt cr, að ráðherrann hafi —
þegar hann fjekk afturköllunina
— verið búinn að gera tillögu um
að Sigvalda. yrði ve'itt emhættið, og
að hann 'iafi verið búinn aö senda
konungi þá tiHögu í símskcíyti. —
Óhugsandi er að veitingin hafi
ver*ð komin. En hitt er engan veg-
inn óhugsandi, að dómsmálaráð-
herrann hafi sagt vísvitandi ósatt,
þegar hann sagði að búið væri að
veita Sigvalda embættið. Annað
eins hefir komið fyrir. En þetta
á að mega upplýsa til hlítar, og
sjálfsagt að það verði gert.
Ekki kom dómsmálaráðherra til
hngar, að bera það nndir land-
lækni, hvonnn rjettara væri að j
veita Keflavíkurhjerað, Sigvalda veitingum og miverandi stjórn hef-
Kaldalóns eða .Tónasi Kristjáns- ir gert. Læknarnir em ekki þeir
syni. Er af þessu einu ljóst, að einu, sein beittir hafa verið rang-
ráðherrann hefir sjálfur fimdið, læti af stjórninni. Allar embættis-
að hann var hjer enn á ný að mannastjettir í landinu hafa sömu
Við seljum altaf ódýrustu
og fallegustu
HÚSGÖGNIN
er flytjast til landsins, það
má nefna:
Falleg eikarborð 30.00
FaJleg eikarmatborð 95.00
FaJIega borðstofustóla 19.00
Fallega borðstofustóla 16.00
Bama-rúm 15.00
Strá-blómagrindur,
3—4—5—6—7 krónur
Spilaborð, með grænu klæði.
Kr. 40.00.
Körfustólar, ágæt tegund
Kr. 18,00.
við ætlnm ekki að telja fleira
upp, en eftir nokkra daga
koma
7-krónu stólar, fallegir pól.
sem mahogny.
Borðstofusettin og Svefnher-
bergis-settin vita allir að eru
fallegust hjá okkur, og ein-
ungis með nýtísku sniði.
Hagkvæmir greiðsluskií-
málar á heilum settum.
Húsgagnaverslunín
við Dómkirkjuna.
Tii tffdlsslðða
alla daga kl. 12, 3 og 8.
Bifrelðastðð
Kristins & Gunnars
Hafnarstræti 21 (hjá Zimsen).
Símar 847 og 1214.
fremja ofbeldi og liróplegt rang-
líeti gegn læknastjett landsins.
Hingað er málum komið, en því
miður er ekki hægt <J5 segja hvað
framundan er, því að stjórn
Læknafjelagsins vill ekki að svo
stöddn segja nánar frá þessu máli.
Neyðarvörn lækna.
Þau samtök lækua, sem áður
hefir verið lýst, eru einsdæmi í
okkar sögu. En það er líka dins-
dæmi í okkar sögu, að stjórn hafi
farið eins að ráði sínu í embætta-
sögu að segja. En það er fjelags-
þroski læknanna, sem því veldur,
að þeir verða fyrstir til þe'ss að
reisa skorður gegn ranglætinu.
Læknamir taka það sjálfir fram,
að þessi samtök sje neyðarvöm
gegn ranglæti því, og ofbeldi, sem
ríkjandi er í embættaveitingum.
Og liver sem kynnist þessu máli
læknanna til hlítar, mun viður-
kenna, að neyðarvörnin er eðlileg
afleiðing ástandsins og þar af leið-
andi rjettmæt.