Morgunblaðið - 16.12.1931, Page 3

3
|lllll!lllllllllllUlllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllltg
i Cít*ef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk. =
: Jön Kjartanaion.
Valtýr ‘jtefá.naaon.
n og aftcrelCela:
Auaturatrœtl 8. — Slaal BOO. =
Auglýalngastjörl: B. Hafberg.
4.utclýalngaakrlfstofa:
Auaturatrætl 17. — Slaal 700. p
Helmaalmar:
Jön KJartanaaon nr. 742.
Valtýr Stef&naaon nr. 1220. =
K. Hafberg nr. 770.
Áakriftagjald:
Innanlanda kr. 2.00 & m&nuOl. =
Dtanlanda kr. 2.50 & aa&nuOl. Éf
t lauaasölu 10 aura elntaklO.
20 ura meO Lesbök. =
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIimillllllllllllllllHllllllllllllilllllllllÍ
Síldareinkasaian.
Einkaskeyti fi’á Siglufirði
Afnám einkasölunnar vakti hjer
mikla athygli og fagna því allir
nema þeir sem mjólkað hafa spena
hennar undanfarið, og svo komm-
unistarnir hins vegar. Vekur hag-
ur liennar óhug eins og.hann er
ná almenningi kunnur, þó varla
sjeu öll kurl komin til grafar.
Telja menn fulla þörf á gagngerðri
rannsókn á ráðsmensku stjórnenda
frá byrjun. Saltendur flestallir
-eiga hjá einkasölunni um 15%
tsöltunarlaunanna og standa því
langflestir í óbættum sökum við
verkafólk sem þessu nemur, og sjá
sjer enga leið að greiða þvi fyi'
«n þeir fá sitt. — Aður en kosið
var á fulltrúaráðsfundinn ferðaðist
Erlingua- um verstöðvar við Eyja-
fjörð í atkvæðabónorðsför. Ljet
iiann þá allvel yfir hag einkasö'l-
unnar og kvað hana bráðlega
mundu greiða síldareigendunum
viðbót og að aldrei yrði minna
íborgað fyrir nýjár en 5 krónur út
á tunnu. Ekki hefir þess heyrst
getið að Erlingur liafi haldið leið-
-arþing með sömu kjósendum eftir
komu sína af fundinum, nje fært
þeim aurana. Ljet hann hjer lítið
yfir sjer er hann fór heimleiðis.
Lt.ge rðarmeim og sjómenn gera
sjer nú enga von um frekari
greiðslur fyrir sildina og er nú svo
íið xitgerðinni þrengt á allar liliðar
að hún fær varla undir risið.
Akureyri, PB. 15. des.
Skilanefnd Síldareinkasölunnar
liefir neitað að greiða milHsíldar-
■eigendum lijer andvirði millisíldár
sendrar á íslandi síðast, er mun
uema um 25 þúsund krónum. Síld-
areigendur hafa kært yfír skila-
nefnd til ríkisstjórnarinnar og
telja sig óhæfilegum órjetti beitta,
millisíldin sje óviðkomandi liaf-
•síldinni sumarveiddu og í flestum
tilfellum aðrir eigendur.
(Frjettastofan hefir átt tal við
•skilanefndina út af skeyti þessu og
liefir nefndin gefið þær upplýs-
ingar, að samkvæmt bráðabirgða-
lögunum um skiftameðferð á búi
Síldareinkasölu fslands frá 9. des.
1931, liafi nefndin enga heimild
fíl að greiða andvirði nefndrar
síldar, sem komin var í vörslu
einkasölunnar áður en lögin gengu
í gildi, sbr. aðra málsgrein 5. gr.
mefndra laga).
Gengi sterlingspunds.
London, 14. des. Mótt. 15. des.
United Press. FB.
Gengi sterlingspunds miðað við
ylollar 3.45y2, er viðskifti hófust,
<en 3.43%, er viðskiftum lauk.
New York: Oengi sterlingspunds
S 3.45-—$ 3.46y2.
BcFnöur og sílöin.
Huar er koerleikurinn mestur?
Yfír engu hefir stjórnin gortað
eins mikið og' því hve mikið h.ún
hafi gert fyrir landbúnaðinn. 1
liverri viku er það endurtekið hví-
líkur bjargvættur stjórnin hafí
oi’ðið sveitum landsins. Blöð henn-
ar þreytast ekki á að endurtaka
það, að fjárstraumnum hafi verið
beint til sveitanna og þau gera
sitt ýtrasta til að telja bændum trú
um, að nú sje ljettari lífsbaráttan
fyrir þá, en nokkuru sinni fyr. Og
auðvitað er þetta ailt þakkað
stjórninni.
Það vita allir, að erfiðleikar
bænda eru nú meiri en þeir hafa
verið um langt skeið og hver sem
vill telja þeim trú um það, að nú
sje liag þeirra betur komið en
áður,' vinnur algerlega árangurs-
laust verk. Það er auðvitað, að
bændur þurfá ekki að leita fræðslu
hjá öðrum, um hvernig hag þeirra
sje komið. Enginn nema þrengsta
stjórnarklíkan ætlar sjer þá dul og
er svo óhlutvandur að gera tilraun
til að segja bændum ósatt um
þeirra eigin hag og afkomu. En
af hálfu andstæðinga er eklri á-
stæða til að amast við þessari van-
liugsuðu iðju.
Það sem stjórnarblöðunum mikl-
ast sjerstaklega í augum af því
fje, sem í sveitirnar fer, er jarð-
ræktarstyrkurinn og lánin úr
Ræktunarsjóði, en hvortveggja er
þetta verk Sjálfstæðismanna, ekki
síður en stjórnarsinna, nema frem-
ur sje. Um lánveitingar úr Rækt-
unarsjóðnum hefir núverandi
stjórn sjeð þannig, að sjóðurinn
hefir nú ekki nokkurn eyri svo
að segja, til að lána bændnm, þeg-
ar mest Hggur á. Og alvarlega
tilraun gerði stjórnin fyrir
skömmu til þess að narta í jarð-
ræktarstyrkinn. Þessi styrkur hef-
ir þó orðið 3 síðustu árin:
1928 .........kr. 252069,43
1929 .........— 445404.07
1930 .........—ca. 600000.00
kr. 1297573,50
henni mest ástæða til að bera
niður á síldinni. Þá var sett á
stofn einkasala á síld og ]>á voru
sett lög um síldarbræðslustöðvar.
Hvortveggja þessara laga hafa
síðan verið endurbætt og aukin.
En livað liafa svo þessar síldar-
aðgerðir kostað?
Einkasalan er nú hrokkin upp
af eins og kunnugt er, á þann
liastarlega hátt, að stjómin varð
að nota bráðabirgðalaga-morðkuta
til þess að sálga þessu afkvæmi
sínu á þriðja árinu. En þó að
lífdagar þessa vesæla barns stjórn-
arinnar og sósíalista væru ekki
fleiri en þetta, þá telja kunnug-
ustu menn, að það muni kosta
i'íkissjóðinn nærri eins milrið og
nemur öllum styrknum . samkvæmt
Jarðræktarlögunum 3 síðustu árin.
MiMu meira hefír einkasalan þó
kostað útgerðarmenn og sjómenn.
Skaði þeirra nemur mörgum milj-
ónum.
Síldarbræðslustöðiu á Siglufirði
hefir kostað um 1U miljón króna
eftir því sem fjármálaráðherra
sagðist frá í fyrravetur á þinginu.
Þá var það og upplýst, að halli
á rekstri liennar hefði numið stór-
fje 1930. Fróðir menn töldu hann
nokkur hundruð þúsund krónur.
Hið framantalda sýnir, að það
eru smámunir fjár, sem stjórnin
hefir látíð í styrk til bænda í
samanburði við ;það, sem hún
hefir látíð af hendi í síldina. Kær-
leikurinn til síldarinnar var ólíkt
sterkari en kærleikurinn til land-
búnaðarins.
Það er merkilegt að hlusta á
málpípur þeirrar stjórnar, sem
þannig hegðar sjer, sí og æ hæla
henni, fyrir íandbúnaðarumhygg.j-
una. Hið sanna er það, að það
fje, sem farið hefir til landbún-
aðarins eru smámunir í saman-
burði við fjárausturinn í aðrar
áttir. Núverandi stjórn er miklu
í'jettnefndari „síldarst jórn‘ ‘ en
,,bændastjóm.“
Síldarstjórn skal hún því heita.
starfi síðan með miklum dugnaði.
Byrjaði Hamar með þeim tækj-
um. seiiL liaiin tók við af Gísla
Fimissyni járnsmið, en það voru
gamlir rennibekkir, 1 planvjel
og 1 hefill, og var þetta alt knúið
meS gömlum hreyfli, og unnu þá
eklci í Hamri nema 11 menn.
Malmberg sá, að það var hvort
tveg'gja í sénn, tjón Hamars og
tjón þeirra er-til vjélsmiðju þurftu
að leita ef hún gat ekki fullnægt
ltröfum þeirra, og var það því
töðug viðleitni hans, að láta Ham-
ar færa út kvíarnar, svo að hann
gæti tekið að sjer meiri og vanda-
samari vinnu, og Ijet Malmberg
sjer mjög umhugað um að smiðj-
Því ber alls ekki að neita, að
styrkur þessi er ríflegur, en þvi
má ekki gleyma, að það er laga-
skylda að greiða hann og þegar
stjórnin hælir sjer af því að hafa
int þetta fje af hrndi, þá er hún
í raun rjettri að hæla sjer af því
að hún hafi ekki brotið lög, og er
það kannske góðra gjalda vert,.
En eins og vikið hefir verið að,
áttu Sjálfstæðismenn frumkvæðið
ð lagasetningu um Ræktunarsjóð-
irm og studdu af alefli að fram-
gangi Jarðræktarlaganna, þegar
ráðherra núverandi stjórnarflokks
hafði neitað að taka að sjer flutn-
ing þess máls á þingi.
Vegna þessara. mála hefir stjórn
in og hennar flokkur því allls
enga ástæðu til að hæla. sjer.
En nii er rjett að víkja sög-
unni lítið eitt að síldinni.
Fjrrsta þingið, sem nriverandi
stjórn og sósíalistar rjeðu lögum
og lofum á, þingið 1928, hefir
verið með rjettu nefnt síldarþing.
Þá var umturnað allri löggjöf um
síld og síldveiðar. Þar stóð ekki
steinn yfir steini. Þegar stjórnin,
sem kallaði sig bændastjórn, fór að
sýna nmbótaviðleitni sína, þá fanst
Otto ÍTlalmberg.
í dag yfirgefur erlendur maður
Reykjavík, sem hefir liaft aðsetur
hjer í 17 ár, og fer eklri svo hjeð-
au, að þess sjái ekki stað, að hjer
hafi verið dugandi maður, og er
það Otto Malmberg forstjóri Hf.
Hamar.
Það á að vera gleðiefni allra
sannra íslendinga, þegar til lands
■vors koma menn sem fram úr
skara á framfarabra.utinni og
vinna þjóð vorri gagn með kunn
áttu sinni og framtakssemi, og
óhætt er að fullyrða að O. Malm-
ber er einn þessara manna.
Malmberg er af sænsknm ættum.
Fæddur 7. mars 1878 í Yngsjö í
Svíþjóð.
Hann fluttist til landsins 1914
og var þá i þjónustu hr. Mon-
bergs verkfræðings, sem yfírmað-
ur við bafnarbygginguna hjer í
Reykjavík, og starfaði við það þar
til Hf. Hamar var stofnað 1918, er
var svo heppið að ráða hr. Malm-
berg til sin sem forstjóra fyrir-
tækisins, og hefir hann gegnt því
Smjör,
glænýtt af strokknum daglega.
Ostar:
Svissneskur. 30 og 45%.
Edamer. 20. 30 og 45%.
Taffel. 20 og 30%,
Gouda, 20 og 30%.
frá Mjólkurbúi Flóamanna,
þolir allan samanburð.
1 heildsölu hjá oss.
Sláturfjelagið,
Otto Malmberg'.
an væri sjer úti um góðar ný-
tísku vjelar, enda sjest það nú á
því að í Hamri hafa nú mest
unnið yfir 100 manns, þegar mest
hefir verið að gera. Vjelsmiðjan
ræðúr nú yfir 5 rennibekkjum, 5
borvjelum, 1 fræsivjel, 1 hefli, 2
vjelknúðum hömrum. þrýsfiloft-
verkfærum, rafsuðu- og logsuðu-
tækjum og koparsteypu.
Er Hamar nú stærsta vjelsmiðja
landsins, og er hún í sex deildum:
vjelsmiðja, járnsmiðja, ketilsmiðja,
koparsmiðja, trjemótasmiðja og
járn- og koparsteypa, auk þess
sem liann hefir vjela- og jám-
smíðaútibú í Hafnarfírði.
Það má þakka dugnaði hr.
Málmbergs að svo er komið; hann
hefír gert sitt ýtrasta til þess, að
vjelsmiðjan gæti'fnllnægt þörfinni
á liverjum tíma.
Starfsemi og reglusemi er mátt-
ur í eðli Malmbergs, enda hefir
liann gert strangar kröfur til
manna sinna um dugnað og reglu-
scmi. Menn hafa lært þetta
honum, ásamt svo mörgu öðru
Gólfbön,
sem þykir fyrirtaks-gott og ódýrt,
fæst á ný í
Verslnn 6. Zo6ga.
og nu er, et þessi
eklti hingað komið.
óska þess, að hann nýtist ekki
síður að þessum góðu hæfileikum
sínum erlendis en hjer, og biðja
bonum velfarnaðar í framtíðinni
Ó. T. Sveinsson.
Stðrtaríð
veldur tjóni í Siglufirði.
Siglufirði, FB. 14. des
Norðaustanrok og stórhríð í gær
kvöldi. Nokkúrar skemdir urðu á
Ijóslögnum bæjarins. — Nokkur-
ir staurar brotnuðu og vírarnir
slitnuðu, einnig brotnnðu sex síma
staurar og Mmaþræðir skemdust og
Vatnsstíg 3.
Sími 1940.
Barnaborð. Bamastólax.
Brúðurúm. Brúðuvagnar.
0
Jólatrjesfætur.
Skíðasleðar.
lun HiN
Eilffðar blðn
frá Hoyer f Hveradðlnm
verða seld i portinu
hjá Bernliöftsbakaríi í
Bankastræti miðviku-
daginn 16. og fimtu-
daginn 17. þ. m. frá
kl. 1—4 síðdegi.s.

Don uosk ur
* < i Vöri Mjög mikið og smekklegt úrv. í^alleg og hent- ag jólagjöf. uhúslð.
Miölkurbd Flðamanna
selur nýmjölk, rjóma, skyr.
Týsgötn 1. Slmi 1287.
Vesturgötu 17. Sími 864.
bærinn rafljósalaus frá kl. 8 í gær-
kvöldi til kl. 4 í dag. Veðurofsinn
braut rúður allvíða og reif nokkr-
ar þakjámsplötur af sjóhiisina
„Baldri“.
Snjólítið hjer, en gæftalítið. AJli
góður, þegar gefur á sjó
Skarlatssótt stingur sjer niður í
loftnet útvarpsnotenda. Var allur bænum.