Morgunblaðið - 12.01.1932, Blaðsíða 3

wnp^HvmAF^n
8
Crtgef.: H.f. Árvakur, Keykjavlk.
Ritstjórar: J6n KJartansson.
Valtýr Stef&nsaon.
Rltstjörn og afgreltSsla:
Austurstrœti 8. — Slmi 500.
Auglýsingastjóri: B. Hafberg.
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstrœti 17. — Slml 700.
Heimaslmar:
Jón Kjartansson nr. 74Í.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
Áskrlftagjald:
Innanlands kr. 2.00 & mánutll.
Utanlands kr. 2.60 á m&nuSL
í lausasölu 10 aura elntaklS.
20 aura meS Lesbðk.
*•••••••••••••••••••••••*«
Stórbrnni.
Fáskniðsfirði ,mánndag.
Einkaskeyti.
1 <iag brunnu til kaldra kola
’Vftl'slunfu-luis Júlíusar Guðmunds-
SOnar> áður eign Örum & Wulff, á-
^örubirgðum. Ennfremur ca.
00 skpd. af verkuðum og óverk-
Uðum físki. - Húseignimar vom
Vatrygðar fyrir 40 þús. króna.
r
5amuinnufjelag Isfirðinga.
Lán það, sem ríkissjóður ábyrgist fyrir
hönd Samvinnufjelags ísfirðinga, var í van-
skilum og varð ríkissjóður að greiða vexti
og afborgun af láninu, einnig vátryggingar-
gjald bátanna.
Það var á rVlþingi 1928 — fyrsta að gera þetta tortryggilegt, en
þinginu eftir að Afturhaldið liafði slíkt er alvanalegt úr þeirri átt,
tekið við stjórninni í landinu með að ekki verður tekið tillit td þess“.
„hlutleysi“ sósíalista — að Har-j Tíminn hefir kvað eftir annað
aldur Guðmundsson þáverandi þm. flutt lofsöng um þetta fyrirtæki
ísfirðinga flutti þá breytingartil- ísfirðinga. Samvinnufjelag ísfirð-
lögu við fjáriögin, að ríkissjóður inga var þar talið eitt af umbóta-
ábyrgðist 320 þúsund króna lán málum „Framsóknar1 líkt og
fyrir Samvinnufjelag ísfirðinga. j Síldareinkasala íslands og önnur
Þegar þessi merkilega tillaga þjóðþrifafyrirtæki(!), sem spyrðu-
kom fram, var á það bent hjer band „Framsóknar“ og sósíalista
í blaðinu, að hjer mundi vera um ungaði út.
að ræða eitt af kaupverðum þeim
er sósíalistar heimtuðu af stjóm
Afturhaldsins fyrir „lilutleysið1 ‘
Kaupin við sósíalista voru gerð.
Samvinnufjelag ísfirðinga tók
Sparisjóður Siglufjarðar.
Siglufirði, FB. 9. jan.
"eikningur sparisjóðs Siglufjarð-
neí'ir nýlega verið birtur. Sýnir
•arshagnað 26.308.16. Þar af voru
^efnar 5000 kr. til nýju kirkj-
Unnar.
Jafnaðarreikningur. Aktiva.Verð-
®ríef 109.760.00. Veðdeildarbrjef
■4112.50. Víxlar 253.687.00. Bankar
185 272.14. Innbú 2000.00 Ógreidd-
ir Textir 604.00. Sjóðeign 71721.24.
Passiva. Sparifje. 317.302.07. -
Hjaupareikningur 159.150.72. Fyr-
Irfram vextir 4.606.20, Siglufjarð-
nra.rkirkja 5000.00. Varasjóður
142.098.42.
fræga, sem þó átti ekkert að kosta. skipálán í Svíþjóð, að uppliæð
Þftta mátti Afturhaldið ekki heyra 320 þúsund sænskar krónur. —
og þegar því var bent á, að ábyrgð Bíkissjóður gekk í ábyrgð fyrir
þessari myndi fylgja áhætta fyrir láninu.
ríkissjóðinn, reis stjórn Afturiialds; Samkvæmt skýrslu stjórnarinn-
ins upp og mótmælti slíkri firru. 'ar, um ábyrgðir ríkissjóðs, sem
Einhver tregða var þó á því, að birt er í landsreikningnum 1930,
fá þingmenn AfturhaWsins til þess'voru eftirstöðvar af láni þessu í
að greiða þessari tillögu Haralds1 árslolc 1930 kr. 272.997,90. En nú
atkvæði. En sósíalistar höfðu líf er svo komið fyrir Samvinnufje-
stjórnarinnar í hendi sjer, og þeir lagi ísfirðinga, að það hefir ekki
lieimtuðu að tillagan næði fram getað staðið í skilum um greiðslu
að ganga.
Þegar svo var komið, að sósíal-
vaxta og afborgana af láninu. —
Hafa skuldareigendur því krafið
istar 'hótuðu stjórninni pólitískum ríkissjóð um þessa greiðslu. Og
dauða ef tillaga Haralds fengi ekki. rílrissjóður, sem er í ábyrgð fyrir
fram að ganga, sá forsætisráðherr- (láninu, hefir ekki sjeð sjer annað
ann þann ko,st vænstan, að gera ^ færi en að greiða þetta, því að ella
tillöguna að sinni eigin tillögu. — Jer alt lánið fallið í gjalddaga. —
Hann gerði smávægilega breytingu Hefir ríkissjóður því nýlega orðið
á tillögu Haralds og bar hana síð- að greiða yfir 20 þúsundir króna
an fram svohljóðandi:
„Stjórninni er heimilt:
5ly5 í páfagarði.
Bókasafnið hrynur, 15000 dýrmætar bækur ónýtast og 5
menn bíða bana.
Páfagarður. Bókasafnið er til hægri (merkt X). Til vinstri sjest Pjet-
urskirkjan og Pjeturstorgið.
Hernaðarskaðabæturnar.
París, 10. jan.
United Press. FB.
United Press hefir átt tal við
Flandin fjármálaráðherra, út af
nmmælum Briinings og sagði m. a.
„Ef rjett er haft, eftir dr. Briining
Þjóðverjar geti ekki greitt
frekari ófriðarskaðabætur, er það
1 raun og vem sama sem Varsala-
samningarni]- sjeu feldir úr gi'ldi
ug Youngsamþyktin. Og þá er til-
Fí.ngslaust að halda Lausanneráð-
®tefnuna.‘ ‘
London 11. jan.
United Press. FB.
Mac Donald sat á fundi mestan
hluta sunnudag með ráðuneyti
til þess að íhuga þá stefnu,
sem Bretland kann að taka, út af
1,mmælum Brúnings. Ríkisstjórnin
^Un koma saman til fundar í dag
heldur þá áfram viðræðunum.
George Lansbury, leiðtogi verka
^annaflokksins, andstöðuflokks
bjóðstjórnarinnar, liefir tilkynt að
^fnám ófriðarskulda og ófriðar-
^kaðabóta sje framvegis sem hing-i
til á stefnuskrá verkamanna-
fiokksins. „Ekkert mun verða okk-
úr meira ánægjuefni en að styðja
^tjórnina í þessu máli, taki hún
^a' stefnu, að beita sjer fyrir því
Ir,e<'* ollu móti að ófriðarskuldir1
verði afnumdar og ófriðarskaða-
bæt;
vegna vanskila Samvinnufjelags-
ins á láninu. Einnig hefir ríkis-
Að ganga í ábyrgð fyrir lánum sjóður orðið að greiða vátrygging-
t.il fjelagsmanna í Samvinnufjelagi1 argjald af bátum fjelagsins.
Þetta er annar skellurinn, sem
ríkið fær vegna kaupanna, sem
ísfirðinga til kaupa á fiskiskipum,
samtals al't að 320 þús. kr., enda
nemi lánin eigi meiru en 4/5 af stjórn Afturhaldsins gerði um árið
kaupverði skipanna fullbúinna tiLvið sósíalista. — Fyrsti skellurinn
fiskveiða og sjeu trygð með fyrstajkom við hrun Síldareinkasölunnar.
veðrjetti í skipunum, sjálfskuldar-, pai' var ríkissjóður í ábyrgð fyrir
ábyrgð eigenda og ábyrgð Ísa-Jum 500 þúsundum króna.
fjarðarkattpstaðar. Forstöðumaður Verður nú fórðlegt að sjá hvað
fjelagsins og annar endurskoðandi j Tíminn segir. Skyldi hann fara
sjeu samþyktir af ríkisstjórninni“. eins að nú og við Síldareinkasöl-
Með því að taka að sjer flutning una, að afneita Samvinnufjel. Is-
þessarar tillögu sýndi forsætisráð-; firðinga, þegar sjeð er, að fyrir-
herra þeim flokksmönnum sínum,'tækið getur ekki borið sig?
sem hikandi voru, að kaupin voru
gerð við sósíalista. Yrði till'agan
feld, þýddi það fall stjórnarinnar.
Þet.ta nægði. Öll stjórnarfylking-
in rjetti upp höndina með 320 þús.
kr. rikisábyrgðinni.
Rjett fyrir jóilin vildi það slys
til í páfagarði, að þakið á bóka-
safninu Jmmdi. Ætla menn að ó-
happið hafi viljað þahnig til að
timburbjálki í efsta lofti hafi brotn
að, og síðan hafi hinar miklu súlur
gefið eftir ,hver af annari, þangað
til alt þakið á hinum nafnfræga
sixtinska sal fell niður, braut
næsfa lofti og hrundi niður í sal
Leos 13. Þar í salnum myndaði hið
niðurhrunda efni, marmari, múr-
blokkir og bjálkar 15 metra háan
liaug, en innan um þetta voru brot
af dýrindis húsgögnum og skraut-
legum gjöfum frá þjóðhöfðingjum
til páfanna, þar á meðal af skím-
arfonti, sem Napoleon III. hafði
gefið.
í sixtinska salnum voru 20 verka
jmenn að vinnu við að endurbæta
rsalinn. Fjórir þeirra urðu undir
hruninu og ungur vísindamaður,
hinn fimti. Biðn aldír bana.
Skemdb urðu stórkostlegar á
bókasöfnunum. T. d. ónýttist al-
gera safn af frægum handbókiyn,
sem geymt. var í sal Leos 13. Alls
er talið, að þarna muni liafa ónýtst
rúmlega 15.000 bindj af dýnnætum
bókum, af 500.000 bindum, sem eru
í bókasöfnum páfagarðs.
Bartlett-Horcross
leiðangurinn.
tui-nar líka“, sagði Lansbury.
Þegar leiðangur þessi var hjer
síðastliðið sumar á leið sinni norð-
Þegar kaup þessi voru um garð ur í höf, lofað Morgunblaðð að
gengin hófst lofsöngurinn á Al- skýya frá honum nokkuru nánar
þingi og í Tímanum, um þessa' eftir að hann væri kominn heim
ágætu lausn á útgerð ísfirðinga. ,aftur. Þetta hefir orðið í undan-
Til dæmis sagði fjármálaráðherr- jdrætti sökum þess, að ekla hafa
ann (M. Kr.) á þinginu 1928 (sjá verið nægileg gögn^ fynr hendi
Alþt 1928, B. bls. 945): „Jeg álít. þangað til rjett nýlega, en nú
þetta eitthvert hið merkilegasta hefir blaðið fyrir skömmu fengið
fyrirtæki sem stofnað hefir verið allmikið af amenskum blöðum, er
til hjer á landi, og ef þingið segja frá ferðalaginu og árangri
bregður nú ekki vel við, þa tel þess. _
jeg, að það þekki ekki • sinn vitj- Leiðangur þessi var gerður ut
unartíma.11
Forsætisráðherra hafði svipuð
ummæli um þetta. Hann kvað rík-
inu „bera skylda til þess að styðja
þet.ta fyrirtæki." Ennfremur segir
forsætisráðlierra: „Það hafa kom-
ið fram í blöðum þeim, er and-
stæðingar stjórnarinnar standa að,
ummæli, er hafa miðað í þá átt
af ýmsum yísindastofnunum í Ame
ríku til þess að gera rannsóknir
í norðurhöfum, kanna heimskauta-
lönd, einkum austwströnd Græn-
lands, og safna náttúrugripum. —
Formaður leiðangursins var Ro-
bert. A. Bartlett, kapteinn, sem
verið hefir í slíkum norðurförum
Anddyri bókasafnsins.
fyrsta sinni með Robert E. Peary,
aðmírál, og er löngu nafnkunnur
maður fyrir afrek sín í þeim svað-
ilförum. Ilann stýrði skipi Pearys
,,Roosevelt“ og komst á 87° 47’
norðlægrar breiddar. I grein um
hann í hinu ágæta riti „Problems
of Polar Research,“ sem Land-
fræðisfjelagið ameríska gaf út
1928 (í sama flokki og Vínlands-
ferðir Matthíasar Þórðarsonar í
fyrra), er komist svo að orði um
hann að hann sje einn hinn fremsti
þeirra manna nri á tímum, sem
stjórnað liafi siglingum í íshafinu.
Asamt Vilhjálmi Stefánssjnii var
hann fyrir leiðangri þeim, sem
Kanadastjórn gerði út 1913—1918.
óslitið síðan 1897, er hann fór í.Hann stýrði þá leiðangursskipinu
„Kariuk' *, sem fórst í ísnum ná-
lægt Wrangeleyju. Allir sem á
skipinu voru komust upp á ísinn
í náttmyrkrinu, en nokkurir þeiiTa
mistu lífið sökum þess, að þeir
vildu ekki hlýða ráðum Bartletts
(Villijálmur var fjarverandi í
veiðiför) og bíða dags. Þeir, sem
fiartlett fylgdu, komust upp á
Wrangeleyju eftir að hafa verið
í tvo mánuði á ísnum. Frá eyj-
unni til meginlandsins (Síberíu)
eru 250 kílómetrar og vann þá
Bartlett það afreksverk að fara
þá leið á seytján dögum, ásamt
Eskimóa einum, en síðan hjeldu
þeir áfrarn meðfram ströndinni til
mannabygða til þess að útvega
fjelögum sínum hjálp. f Oroher