Alþýðublaðið - 06.02.1929, Side 2

B
alþ.yðublaÐið
alþýsublamð]
isftmur út á hverjum virkum degi. f
4fgreiðsla i Alpýðuhúsinu við J
Hverösgötu 8 opin frá kl. 9 árd. í
til kl. 7 síöd. ►
Skrifstofa á sama stað opin kl. [:
9Vs—10»/, árd. og kl. 8-9 síðd. I
Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394 \
(skrifatofan). ►
Verðlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á f
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,Í5 f
hver mm. eindálka. . [
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmið]an f
(í sama húsi, simi 1294). |
Kanpdeilan.
--- (Frh.)
Gerðardómur. — Híutaskifíi.
„Lögfivmsuð samvinnaH.
Þjóðnýting.
Hér í blaðinu hefir verið skýrt
frá tillöguin blaðsins „Vísis“ um
stofnun gerðardóms og tillö'gum
M. Bl. Jónssonar um hlutaskifti
á togurunum og sýnt fram á, að'
hvorugt þetta myndd koma í veg
fyrir kaupdeilur í sambandi við
toga r aú t ge rði na. Hagsmunaand-
stæðurnar, ágreiningsefnin, yrðu
hin sömu eftir sem áður, annars
vegar eigendur, sem vildu fá sem
mestan gróða í sinn hlut, hins
vegar sjómenn og verkamenn,
sem vildu fá sem mest fyrir
v innu sjna.
Þá er bændablaðið „Timinn“.
Blaðið telur sig samvinnublað
og syngur samvinnurani lof og
dýrð, *en virðist jafnframt, þótt
undarlegt sé, hafa megnan ímu-
gust á sameign. Samvinna ein-
staklinga eða félaga um fram-
leiðslustörf eða viðskifti er þó
gersamlega óhugsandi án sam-
eignar. Því víðtækari og fjöl-
breyttari sem samvinnan er, því
meiri og margháttaðri hljóta hin-
ar sameiginlegu eignir og skuld-
bindingar jafnframt að vera.
Annað er eftirtektarvert við
skrif „Tímans" um kaupdeiluna,
og er það þetta: Blaðið slæif
því föstu, alveg að óxannsökuðu
máli, að báðir „aðilar togaradeii-
unnar stefna til fylstu öíga, hvor'
til sinnar handar“, hljóti að hafa
rangt fyrir, sér. Af því virðisit
það svo draga þá ályktun, aðí
hin eina rétta úxlausn málsins
hljóti að vera um það mitt á
milli. Vandinn er því, að þess
dómi, ekki miifkill: bara sá, að
vera mitt á milli. Unx leið og
blaðið réttilega átelur einræði og
fyrirhyggjuleysj togaraeigenda í
stjórn útgerðarinnar, finst því, að
það megi til um leið að ávíta
hinn „öfgafl'0kkinn“, svo að e'kki
hallist á. Þess vegna talar „Tím-
inn“ í vandlætingartón um „glýju
kommunismans", sem jafnaðar-
menn „skorti djörfung til að
strjúka- af augum sér" og full-
yrðir, að þjóðnýting togaranna
sé óhæf í alla staði. En skrifin
sýna, að „Tíminn" veit sjálfur
ekki hvað hann á við með „glýju
kommunismans", og að hann enn
síður hefir hugmynd um, hvern-
ig jafnaðarmenn hugsa sér þjóð-
nýtingu togaranna.
Tíminn segist ræða um kaup-
deiluna með tvent fyrir augum:
Fyrst það, að fá enda bundinn á
yfirstandandi deilu, og í öðru
lagi, að finna framtiðarskipulag,
er komi í veg fyrir slíkar launa-
deilur framvegis.
í sambandi við fyrra atriðið
stingur blaðið upp á:
„Bráðabiigðar rannsókn á
hag og rekstri flotans i sam-
bandi við yfirstandandi deilu“.
Um þessa tillögu er ekki nema
gott eitt að segja. Þetta er rétt
og sjálfsagt að gera. Væntanlega
sýnir stjórnin þá djörfung að láta
ekki sitja við orð ritstjórans,
heldur hefst handa, og það skjót-
lega. Eftir engu er að bíða. Hver
dagur, sem líður án þess togar-
arnir fari á veiðar, kostar þjóð-
ina tugi, marga tugi þúsunda.
Sjómennirnir, verkamenniXnir,
þjóðin öll, eiga heimtingu á að
fá að vita rétt um hag og rekst-
ur útgerðarinnair, hvað eigendur,
stj-órnir og framkvæmdastjórar
kosta, hvort ekki er unt að spara
á þeim liðum.
Reikningana á borðið.
Vitanlega er slík rannsókn út
af fyrir sig engin úrlausn deil-
unnar beinlínis, hvorki í bráð né
lengd. En almenningur fengi þá
gögn í hendur til að dæma eftir,
og það yrði áreiðanlega til þess
að knýja fram úrlausn þessarar
deilu. Og í sambandi við tillögur
til breytinga á framtíðarskipuiagi
útgerðarinnar, væri sú rannsókn,
íta'rlega og samvizkusamlega
gerð, áreiðanlega afar mikils
virði.
Um þetta er Alþýðublaðið al-
veg sammála „Tímanu'm'1. Ríkis-
stjórnin á nú þegar að fyrirskipa
bráðabirgðarannsókn á hag og
rekstri togaraflotans. Síðan á
næsta þing að leiða í lög optnber
reikningsskil allra meiri háttar
hlutafélaga. Frumvarp um þetta
efni báru fulltrúar Alþýðuflokks-
ins fram á síðasta þingi, en þá
náði það ekki fram að ganga.
Væntanlega skjlst nú flokksmönn-
um „Tímans" betur nauðsyn þess.
Framtíðarskipulagið á svo, áð
dómi „Tímans", að vera:
„Lögþvinguð samvinna“.
Þetta lætur ef til vill ekki ila
í eyrum ,,samvjnraumanna‘‘, þ-ótt
lögvernduð samvi-nna væri við-
kiunna-nl-egm, það skiftir minstu
m-áli. En þetta segir ma-nni bía^a
svo unriur lítiö. Þ-ó áð letrið sé
feitt, m'jnu flestjr jafmnær.
Þeir spyrja:
Hvers konar samvi-nria og
hverra? Hverja á að „lögþvinga"
ti) samvinn-u?
Eru það t o gara út ge rðar m e n-n-
irnir? /
Eru það sjómennirnir?
Eru það tbgaráeigendur og sjó-
menn?
Eða eru það allir þeir, sem
starfa við togáraútgerðina á sjó
og landi og ha-gsmu-na hafa að
gæta í sambúndi við rekstur
heninar? En það eru sjómenin,
verkamenn, þar á meðal skrif-
stofufólk og þeir, sem sjá um
stjórn útgerðarinnai' og sölu afl-
anjs, og þjóði-n öll, sem leggur
útgerðinni til fólk og fé.
Um þetta segix „Tíminin" ekk-
ert, ekki nokkurn skapaða-n hlut.
En á því veltur alt.
Meðan blaðið ekki skýrir frá
því, hvers konar samvinnu og
hýerra það hefir í huga, er ekki
unt að segja neitt um uppástu-ngu
þess um „lögþvingaða sam-
vin-nu".
Án skýringa eru þetta hálfyrði
og ekkert ann-að. Hálfyrði, sem
teygja má éins og hrátt skinn á
alla enda og kanta og aldrei er
hægt að heimta af rjtstjóranum,
að hann eða flokkur hans standi
við, því að alt af er opin leið
fyrir hann til að segja, að hann
hafi átt við þetta, en ekki hiltt.
(Frh.)
Píiaínsarþvottir
Claessens, Garðars, Hallgríms
oq Jóns Þorlákssonar.
Svo látandi skrif barst Alþýðu-
blaðinu, í gær frá Fréttastofunni:
Yfirlýsing
frá meirihluta stjórnar h. f. Eim-
skipafélags íslands.
4. febrúar 1929.
Til Fréttastofu Blaðamannafél.
Reykjavík.
Með þvi að ýms blöð hafa b-or-
ið þær sakir á meiri hluta Eim-
skipafélagsstjórnarinnar, sem gat
ekki fallist á tillögu sátta'semj-
ara út af verkfalli háseta og
kyndara, að þetta hafi verið gert
af tilliti til afstöðu togaraeigenda
í yfirstanda-ndi íogaraverkfalM,
svo að meiri hluti félagsstjórnar-
innar hafi hér látið hagsmuni
Eimskipafélagsins lúta í lægra
haldi fyrir hagsmunum annara,
þá viljum vér undirataðir stjórnr
endur Eimskipafélagsiin's, sem
ekki gátum falljst á téða tillögu,
hér með mótmæla fastlega þess-
um algerlega tilhæfulausu að-
dróttunum, en þar sem hér hefir
verið um gersamlega rakalausar
getsakir að ræða, teljum ýér ekki
að öðru leyti, vegna þess sem
fraxn hefir komið, ástæðu til þess
að taka fram sérstaklega annað
exxi það, að það er algerlega ósatt
að milli togaraeigenda og vlor
hafi farið fram nokkur hin -miinstu
samráð u-m afstöðu vora til verk-
fallsins á skipum Eimskipafélags-
ixtS.
Virðingarfylst.
Eggerf Ckæssen. Jótt Þorlúksson.
HnlLgr. Benediktsson. t
Gar&ir G.íslason.
Alþýðuiblaðið sér ekki ástæöfl*
til að fjöl-yxða um þessa skorinr
orðu(!!) og ákveðniu(!!) yfxrlýs-
ingu fjórmenninganna, en ráð-
1-eggur lesendum að lesa hana.
gaumgæfilega. Hún er vandræða-
fálm sakbitinn-a ínanna, sexn að
makl-egleikum hafa hlotið þung-
an áfellisdóm alls almennings og
sjálfir vita sekt sfna. — Vér lýs-
um því yfir, að vér erum sak-
lausir, segja fjórmenningamflr.
Pilatus þvoði hendur sínar ogí
sagði: „Sýkn er ég.“
En úr því að þessir henax á
annað blorð eru famir að gefa
út yfirlýsingar, væri þá ekki vel
við eigandi, að Jón, ÞoTl. og
Hallgr. Ben. gæfu út yfirlýsingu.
um, að þeir flyttu vörur skffi
með skipum Ei'mskipafélagsins
og Claessen og Jón ÞorL. aöra
um, að þeim hefði aldrei komið
til hugar að reyna að ná 1 hluta-
bréf Vestur-lslendinga og hefð®
aldréi verið riðnir vað „Fáfnd"?
Þá væri framhaldið í samræms
við byrjunina.
DaiBskir sjémenn
segja upp samningom.
„Mor,gunblaðið“ hélt því fram
í deiltmni við Eimskipafélagflíð.
að danskir sjómenn hefðu fram-
lengt samnxnga sfna óbreytta tSÍ.
eins árs.
Með „Lyru“ barst Sjómanna-
félagi Reykjavfkxxr bréf frá sjó-
mannafélaginu dan-ska, þar sem
þeir skýra frá, að saxnningunum
hafi verið sagt upp um áVamót
og að nýjar kröfur séu þegar
lagðar fyrir útgeTðarmen-n.
1 samni;ngs-„uppkastinu“ eiu
ýmsar verulegar breytingar fráí
eldra samningi, sem allar þýða
töluverð útgjöld fyrir útgerðina
og tekjuauka fyrir sjómennina, á!-
samt ýmsum réttin-dabótunx..
Samningarnir rerana út 1. apríi
n. k. Samkvæmt kröfu sjómanna
á kaupáð ekki að mi-ðast við vísi-
tölur framvegis.
Kaldhæðnl ðrlaganna.
Len-gi munu menn minnast
deilu þeirrar, sem nýlega er af-
staðin á mil-Ii Sjómannáfélagsins
og Eimskipafélagsins. Ekki vegxtö
þess, að hún væri svo stórvægi-
leg í sjálfu sér, heldur vegna
gerræðis Eimsldpafélagsstjórnar-
xnnar, er hún stöðv-aði flotann
vegna smámuna eixma, félaginu
til stórtjóns. Og sjálfsagt mymdi
það tjón hafa riðið félaginu a'ð'
fullu, hefði eigi þjóðarviljinn
knúð hina háu herfa til að láta
fundaín.
Það þarf meira en. meðalbrjóst-
heilindi af mönnum eins og t. d.
Claessen til að halda því fram,
að 15o/o hækkun á mánaðarkatipi
háseta, sem var 191,00, sé ’ó-
sanngirni. Claessen er banka-