Alþýðublaðið - 08.02.1929, Blaðsíða 2

ALfeÝÐUBLAÐIÐ
Tap Efnaslrfpafélafjs Islands.
*
Tap útgerðarmanna.
Tap p|éðarinnar.
Gróði Eveldúlís.
I
E
1
E
E
fl
Stér útsala I verzlim Ben. S.
ÞóraFlasssoaiaB* byrjar á morgun.
Afisláttr verðr frá 10% til 50%.
Útsalan nær til allra varanna, nema
peirra, er komu í þessum mánuði.
B
E
S
B
fl
fl
mennángti -unna, verða að ver®
Stöðvun Eimskipafélagsskip'
anna er aflétt. Stjórnendur {>ess
létu undan almenningsálitiinu að
lokum og urðu við kröfum sjó-
mannamia um 15—20°/o hækkun á
kaupi. En énn eru togararnir
bundnir.
Engum blandast hugur um, að
það tiltæki útgerðarmanna að
stöðva togaraflotann nú í byrjun
vertiðar, þegar fiskurinn er rifinn
út fyrir hæsta verð, hefir bakað
þjóðinni og útgerðarmönnunum
sjálfum ægilegt tjón og að það
tjón eykst með hverjum degi, sem
líður án þess, að togararnir fari
út á veiðar.
Tjónið af þessu tiltæki útgerð-
armanna verður aldrei metið tii
fulls, en þó er rétt að reyna að
gera sér hugmynd um, hve miklu
það muni nema.
Pað mun láta nærri, að beint
tap Eimskipafélagsins af stöðv-
uninni hafi numið 500—800 krón-
um á dag fyrir hvert skip, sem
st-öðvað var. Þetta er smáræði,
en þó talsvert meirá en þær 11
þúsund krónur, sem stjórn þess
lét samkomulagstilraunina stranda
á og rikisstjórnin síðan bauð að
leggja fram sem viðbótarstyrk.
Hið óbeina tapið er margfalt
margfalt meira, verður trauð-
lega töium talið.
Alt er þetta þó smámunir því
stórtjóni, sem útgerðarmenn tog-
aranna sjálfir baka sér með því
að lá’ta togarana hætta veiðum.
Mikill hluti af útgerðarkostn-
aði togaranna er al^eg jafn, hvort
sem skipin eru að- fveiðum eðá
liggja hér á höfninni. Fram-
kvæmdastjórar, skrifstofufólk,
verkstjórar og aðrir fastir starfs-
menn í landi hafa óbreytt laun,
þótt skipin séu bundin. Vextir,
fyrning, viðhald o. þ. h. af skip-
unum óg fasteignum og áhöldum
í landi er hið sama, Evort sem
’skipin skreyta höfnina eða eru að
veiðum. Allan þenna kostnað
verða útgerðarmenn að borga,
þótt enginn uggi komi á land. Og
líann er ekkert smáræði, að þvi
er Ólafur Thors segir í „Mgbl.'-
Setjum svo, að stöðvunin nemi
‘um 30 veiðidögum til uppjafnað-
ar fyrir h-vern togara (m-eðal-salt-
fiskveiðitími hvers togara var i
fyrra 170 dagar) eða um 1200
jveiðidögum fyrir allan flotann.
(Vonandi sjá útgerðarmenn að sér
og láta hatia ekki verða svo
langa.) Meðalafli hvers togara á
veiðidág hefir samkvæmt skýrslu
„ Ægis" 3 úndan' farin ár verið
25 sknd. af fuilverkuðum fiski.
1200 veiðidagar gera þá með
sama. afla 30 ])ús. s'kpd. og um
7500 lifrarföt eða 3000 lýsisföt.
Þessi afíi, lýsiO og fiskurlnn
fuliVerkaður, væri með núver-
andi verðlagi að minsta kosti
47» milljóna króna virði.
Kostnaður útgerðarmanna við
að láta skipin fara á veiðar er
þessi:
. 1. Mannakaup, fæði og lifrar-
hlutur. ,
2. Kol, salt, veiðarfæri, vá-
tryggingar o. þ. h.
Þar við bætist svo verkunær-
k-ostnaður fiskjariins o. þ. h.
Sé gert ráð fyrir, að andvirði
kola, salts, veiðarfæra o. þ. h.
hefði numið um 30 þús. kr. fyrir
hvern togara þenna tíma, og kaup
sjómanna hækkaö svo, að það, að
meðtöldu fæði, lifur og aflahlut
yfirmanna, hefði orðið önnur 30
þúsund, þá hefði þessi beini
kostnaður 40 togara samtals orð-
ið um 2 400 þús. kr. Sé þar vrð
bætt verkunarlaiunum o. þ. h„ 20
kr. á skpd., eða 600 þús. kr„
verður kostnaðurinn umfram
pað, sem kostar að láta skipin
Hggja, alls um 3 milljónir króna.
Eftir yrðu pá handa útgerðar-
mönnum 17*. miljón króna, til
að borga með pann kostnað,
sem óbreyttur er, pótt skipin
liggi í höfn, og peir nú fá ekk-
ert upp i, og til að leggja í sjóði
og greiða með arð.
Tölur þessar eru vitaskuld ekki
nákvæmaT, en þær gefa {>ó
gl-ögga hugmynd um, hversu gíf-
urlegt það tjón er, sem útgerðar-
menn gera sjálfum sér með því
að stöðva skipin.
Sennilega er U/s milljón of lágt
áætlað.
Þó er tjón þjóðarinnar en>n þá
mefra.
Verkunarlaunin og tekjur sjó-
mannanna eru tekjur þjóðarinnar,
tekjur, sem hún ekki fær, ef skip-
in liggja í höfn.
Þegar andvirði kola, salts, veið-
arfæra o. þ. h. er dregið frá anid-
vifði afians, keniur út það, sem
þjóðin hefði hagnast á útgerðinni.
Sé andvirði aflans talið 4500
þús. kr. og andvirði aðkeyptra
nauðsynja til útgerðarinnar 1200
þús. kr. er mismumirimi kr. 3300
þús., það, sem þjóðin hefði grætt
á pvi, að skipin hefðu stundað
veiðar, en eigi legið kyr. Þetta
er pað, sem hún tapar á mán-
aðarstöðvun togaraflotans.
Togaraeigendur eru dýrir menn,
alt of dýrir.
Stöðvun togaraflotans veldur
því, að fiskframleiðslan verður
mi-klu minni en ella. Hlýtur það
að hafa áhrif til hækkimar á fisk-
verðið, þar sem birgðir eru nær
engar til frá fjrrra ári. A því
græða þeir, sem átt hafa fisk eða
keypt og selt aftur á þessum
tíma.
Setjum svo að fiskbirgðir ein-
hvers fiskikaupmanns í ársbyrjun
hafi verið 12 þús. skpd. og að
þær seljist 10 króntim betur hvert
skpd. vegna stöðvunarinnar en
'ella hefði v-erið, það gerir 120
þús. kr. Sé enn fremur gert ráð
fyrir, að hami kaupi, þann mán-
uð, sem tog^rarnir ekki stunda
veiðar, um 10 þús. skpd. o.g fái
til uppjafnaðar 8 kr. meira fyrir
hvert þeirra af sömu ástæðu. Þá
yrði gróði hans alls um 200 þús,
krónur.
Kveldúlfur hefir verið stærsti
fiskútflytjandi hér á landi. Fisk-
birgðir hans munu oftast vera
7—15 þús. skpd. Hann hefir keypt
miikið af fiski í ár víðsvegar um
'land. Fiskverð er nú hátt, —*
iíklegt, að svo haldist fram á vor.
Kveldúlfur leggur nú aðalá-
herzluna á fiskikaupin.
Á þeim ætlar hann að græða.
Sundhöllin.
Dráttur enn.
Eins og áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu, fól bæjarstjórn-
in bæjarverkfræðingnum að at-
hmga áæthm húsameistara ríMs-
ins um suMhalIarbyiggimguna.
Við þá endursköðun hefir bæjar-
verkfræðiniguriiui komist áð þeirri
niðurstöðu, að sundhöll’i'n veröi
talsvort dýrari en húsameistarinn
hefir áætlað, ef tillöigum hanis og
u-ppdráttum verði fyigt, þeim,
sem fyrir liíggja. Varð af þess-
um sökum sú niiðurstaða á bæj-
amstjórnarfuudimxm í igær, að
húsameistaranum var falið að
ígera nýjan uþpdrátt af hygging-
unni í sarmráði víð bæjarverk-
fræöjniginn. Jafnfxamt var bæj-
áaverkfræðinignum falið að gera
fullnaðasráætiun um byggingar-
kostnaðinn í samrá'ði við húsa-
meistarann. Harald-ur Guðmunds-
ispirt spuröi, hváð lanigur tími
mynjdi fara til þessara áætlunar-
jgerða, Kváð borgarstjóri það ekki
mynidi verða meira en mánu-ð 'til
6 vikur. Lenigur má þoð heldur
alls ekkx dragast, að fullnáðar-
ákvö.rðun* um byiggingu sundhall-
arinnar verði tekin. Eins oig 'Har.
Guðm. benti á, þá jverður hö
byrja á byiggi-njgunni undir eiins
með vorinu.
Alltr þeir, sem íþróttum og sið-
á verði oig krefjast þess fastlega,
áð s und hal 1 arbyggi n-gi n verðí
ekki clregjn á langinn.
Frá bæjarstjórnarfundi
í gæh
t sambandi við kirkjuigarðsniái-
ið báru þeir Haraldur Guðmunds-
-son Qg Sigurður Jónasson fram
þessa tillöigu:
„Bæjarstj-óm felur borgarstjóra
að láta gera áætlun um kostna'ð
við áð reisa bálstofu til lxk-
brenslu við hæfi .Reykjavíkur."
Benti Siígurður á, að líkbrensla
sé bæði menminigarmál og fjár-
hagsmál, þvi að jarðarfarir hér
í Reykjavík eru orðnar óhæfi-
lega dýrar. Jafnframt benfi ÓJ-
afur Friðriksso-n á, að ósæmí-
légt er, 'að rílrið haldi >á*frank
að okra á legkaupi. — Tiliaga
Jxeirra H. G. og Sig. J. vaT sanv
þýkt.
Frumvarp um Jokunartima rak-
arastotfa og hárgreiðslus-tofa var
samþykt til 2. umræðu, Lokunar-
tími þeirra sé eins og lokunar-
tími verzlunarbúða er. Rakarafé-
laigið hefir óskað, ab sl-ík sam-
þykt verði gerð sem fyrst i bæj-
arstjórninni. Eru samþyktir þess-
ar samkvæmt heimildarlöigunuim •
þar um frá sfðasta þingi. Hins
vegar eru „konfekt"-búðir ekkx
með í frumvarpi bæjarstjórnar-
ininar, þótt iögin heimi-li einnig;
aö setja ákvæði um lokunartíma
þeirra.
Á 'milli bæjarstjórnarfunda
gerði fjárhagsnefndin samning í
umboð-i bæjarstjórnarinnar við -
þýzka vátryggingarféiagið Aibin-
gia um vátryggingar á húseign-
um í Reykjavxk.
Siysavarnafélag íslands hefir
snúið sér til hafnarnefndar
Reykjavíkur um að eiga vísa að--
stoð hafnarbátsins „Magna" við
björgun á mönnum og bátum, ef
þeir lenda í sjávarháska. Kvað
hafnampfndin sjálfsagt, að hafn-
axstjórinn veitti Slysavamafélag-
-ÍWU þá aðstoð með dráttarbátn-
um, sem hanm geti í -té látið -og
nauðsynieg teljist.
Samkvæmt tiliögu fjárhags-
nefndar kaus bæjarstjómin
þriggja marma nefnd til þess að
eiga tal við lögregiustjórann „um
fyrirkomuiag á iögregiumálum og