Alþýðublaðið - 15.02.1929, Side 2

e
ALEÝÐUBLAÐIÐ
ALHÝBDB-LABIB
; semur út á hverjum virkum degi.
; %fgre?9sía í Alpýöuhúsinu við
: Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
; tii kl. 7 síðd.
: Skrifstofa á sama staö opin kl.
9 Va ~ 10 í/j árd. og ki. 8—9 síðd.
j Slsnar: 988 (afgreiðslan) og 2394
; (skrifstofan).
; Verðlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á
; mánuöi. Augiýsingarverðkr.0,15
I hver mm. eindálka.
; Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
: (i sama húsi, simi 1294).
A!þin0l»
I dag er alpingi sett. Hið annað
í rööinni síðan ihaldsstjóminra
var steypt af stóli. Flokkur sá,
sem kennir sig við bændur og
samvinnu, >fer nú með völd og
er stærstur pingflokkanna. Rík-
isstjórnin hefir setið ,við hlutleysi
pmgmanna Alpýðufiokksins til
pessa. Ber pó margt á milli. For-
ingjar Framsóknar hafa prásinnis
lýst pví yfir, að flokkur peirra sé
andvígur Alpýðufiokknum í öll-
um höfuð-stefnumálúm. Hins veg-
ar láta peir iíklega við ýmsurn
smærri lagfæringum og umbót-
um og hafa ekki gert sig bera að
beinum fjandskap við verkalýðinn
og samtök hans. Með tilstyrk
peirra var ríkislögreglufrumvarp-
ið drepið, svo og frv. um afnám
berklavarna, nefskatta og ,,sparn-
að“ á barna-, og alpýðu-fræðslu.
Með tilstyrk peirra voru vöku-,
lögin sampykt og lækkun kaffi-
og sykur-tolls.
Þessa nýtuir nú stjórnin
íhaidið er í minni hluta á ai-
pingi. Þai'f pví 'ekki að óttast,
að hin gömlu áhugamál pess, eins
og t. d. ríkislögreglan, komist
fram á pessu pingi, pótt alkunn-
ugt sé, að ,,herinn“ væri íhald-
inu kærkominn mjög í sambandi
við yfirstandandi kaupdeilu og
víst megi telja, að • pelrra fyrsta
verk, ef peim nokkru sinnii auðnr
aðist að ná meiri hluta, yrði, að
setja hann á laggimar og taka
upp úr salti önnur- sín fyrri
frumvörp, t. d. um lækkun skatta
á togarafélögum, auknar álögur
á alpýðu og minkuð fjárfram-
3ög til almenningsparfa.
Vmsir hafa haft orð á pví, að
álit og virðing alpingis hafi farið
dv;inandi meðal pjéðarinnar hin
síðaxi ár, og nokkrir telja, að
þingræðisskipulagið sé komið að
fótum fram. Annáð fyrirkomulag
heppilégra og réttlátara en ping-
ræði, sem bygt er á fullkonmu
lýðxæði, er pó enn ekki fundið,
og kvartamir um álitsrýmun
þingsiins eru jafngamlar pví
sjálfu.
Hinu verður ekki neitað, að
mestur tími þmganna undanfariö
hefir oft flarið í afgreiðslu hégóm-
3egra mála, karp um smámuni
og exnskisverðar deilur, en stór-
málin, senx varða hag og lxeill
pjóðárinnar allrar, hin eiginlegu I
pjóðmál, Ixafa veirið látin, sitja
á hakanum. Lítur oft út fyrir,
að þingin hafi skort áræði’ og
djörfung til að taka pau til með-
ferðar í fuTLri alvöru.,
Því miðxiiT má að ýmsu leyti
petta sama segja um síðasta ping-.
Af málum peim, sem Alpýðu-
flokkurinn pá flutti, voru lang-
flest óafgreidd, pegar þinigi lauk.
Þar á nxeðal pessi:
Ríkiseinkasala á saltfiski.
Vettkamannabústaðir.
Kosningaréttur tíl • sveita-og bæj-
ax-stjóma (21 árs aldur, fá-
tækrastyrkur varöi ekki rétt-
indamisisd).
Ríkiseinkasaia á tóbaki.
Veðláinasjóður fiskimanna.
Ríkiseinkasala á olíu.
Greiðsla verkkaups og verkkaups-
veð.
Foírkaupsréttur kaiupstaða að
hafnarmamvirkjum o. fl.
Tryggiing á fatnaði og munum
skipverja.
Stofnnn nýbýla.
bll verða pessi mál tekin upp
á þinginu í vetur. En auk peirra
er fjöldi stórnxála, sem bíða
bráörar úrlausnar.
Kjördæmaskipuinin er slík, að
nóg er til að gera lýðræðið nafn-
ið tómt, pótt ekkert væri amnað.
Hver kjósandi á Seyðjsfirði hefir
sexfalt meiri áhrif á skipun al-
þingis en, kjósandi hér í Reykja-
vjk, og amnað eftir pví.
Alnxaininatryggingar eru hér nær
engar. Veikindi, atvinnuleysi, slys,
elli og ónxegð koma fjölda nýtra
mainna og kvenna árs árlega á
voinarvöl, valda því, að peir eru
sviftix almennum réttindum og
settiir á bekk með fábjáinum og
glæpahyski. Þekkiist slíkt varla í
nokkru memnimgarlandi nú orðið.
Nauðsynlegustu matvæli al-
meranings og lyf handa sjúkling-
um etru braskvara, sem fjár-
gróðameran sfcattleggja eftir viid,
Fátækxalögin heimiila enn
sveitarflutning og sumdrum heim-
ila, auk pess, sem maninréttmdi
exu tekin af þurfamömnum.
Engin ákvæði eru til í lögum
okkar um lengd vimnutíma eða
næturhvíld, nema ákvæði vöku-
laganna frá í fyrra. En í fliestum
siðme!nii.iingarlöndum er nú 8
stunda vinnudagur lögfestxxr eða
viðtekinn á annan hátt í fjölda
atviranugreina.
Kaupgjald verkamanna við rík-
issjóðsvinnu hefiir verið lægra en
örgustu fépúkar hafa greitt
verkamönnum símtm.
fsla.ndsba.nka er haldið uppi ár
eftír ár með lánum af aimannafé
og emgin ráðstöfun gerð til að
gera bankann að gagnlegri, lif-
andi, starfandi stofnun.
Og togararnir liggja bundnir
við hafnargarðana nú um háver-
tíðina,
Getur pingið komist hjá pví að
iáta þessi mál til sfn taka?
Nei! Ekki ef pað vill halda
h-eiðri s;nunx.
Dómur pjóðarinnar um alpingx
fer eftir aðgerðum þess eða að-
gerðialeysi í pesspm mðlum.
Sanmingatiirannimar.
Funjduxinn í gærkveldi stóð um
3 tima. Ekkext samkonxuiag náð-
ist. Sáttaisemjaxi hefir enn ekki
ákveðið, hvenær hann kaili samn-
IngsaðiJa aftur á fund.
Mentaskólanura lokað,
Mentaskólanum hefir verið Iokað
til næsta miðvikndags, vegna „in-
flúenzu“-faraldursins. Er pað gert
samkværnt ákvörðun skólastjórnar-
innar.
Dómtir
féll í gær í málinu: Réttvísiin
gegn Jóhannesi Jóhannessyni,
fyrv. bæjarfógeta. Dömurinn er
kveðinn upp af Bergi Jónssyni
sýslumanni, sem var setudómari
í málinu. Er Jóhamnes dænxdur í
15 daga einfailt fangelsi, em dóm-
urinn er skiilyrðjsbmndmin sam-
kvamt lögunum frá 1907. Sakar-
efni: Vaxtataka af fé dánar- og
prota-búa. Sérstaklega að hafa
tekið fé, sem hefir verjð á vöxt-
um á sparisjöðisbókum og á inn-
lánsskírteinum fyrir búin og flytja
pað yfir á eigin bankareikning.
Engin krafa var gerð um skaða-
bætur eða endurgreiðslu á vöxt-
um og pví ekki um pað dæmt.
Þótti ekki tiiltækilegt að fresta
málinu af peim sökum, þó að
silífcar kröfur hefðu kumnað að
korna fxam.
Ruldamir í Mið-Evrópu.
Kol vaiatar.
Skólum lokað.
Vðruverð hækkar.
Khöfn, FB„ 14. febr.
Frá Berlín er símað: Frostiii-
hafa minkað dálftið í Þýzkalandi,
erx aukist í Frakklandi, t. d. er
39 stiga frois-t í Strassburg. Kola-
forði sumra stórboxga er að þrtot-
um kominn; t. d. er mjög lítið
eftir af kolum í París og Berlín
og hiorfir til stórvandræða. Skól-
um Berilinarborgar lxefir af pess-
ari orsök verið lokað vikutíma.
Matvælaaðfærsla er og Jangtum
minni en pörf krefur vegna samr
gangnateppunnar. Stnnar mat-
vörutegundir erxx að , protum
komnar. Verð á matvælum hækk-
ar. ísinn er orðimn pykkxxr á fiest-
um fljótum i Frafcklandi og skip
og bátar föst í honum. I Eysitra-
salti eru mörg skip föst í ísnum
og vantar skipshjafniroaf tiilfinn-
anlega ýmsar nauðsynjar, eiokan-
lega maitvæli. Er verið að gera til-
raunir með að nota fiugvélar til
pess að koma tiil peirra matvæl-
um.
„Þór“ bjargar bátf.
Nánari fregnir.
Vestm.eyjum, FB., 14. febr.
Á priðjudaginn voru flestir bát-
ar á sjó. Gerði þá austararok og
dimmviðri. Náðu pó allir bátar
höfn nema tveir, „HiImÍT“ og
„Síðu-Hallur“. „Hitmir“ komsf
um kvöldið undirEiðxð, e;n„Síðu-
Hallur“ var með bilaða vél vestur
í sjó. Eftir vísbending báts, sem
sá til hans, hóf varðsfcipið ,,Þór“
leit og fann bátinn kl. 5 á máð-
vikudagsmorgimiran veistur undii’
Þorlákshöfn. Talið er víst, að bát-
urtnn hefði farist, ef ,,Þör“- hefði
ekki fundið hann.
Ófær innsiglmg hingað í gær-
dag vegna brims. Einn bátur éj
sjó í dag.
Þingmálafundur var halditm
hór í dag. — Kvenfélagiö „Líkn'*
er 20 ára i dag. Af tílefni þess
lögðu kvenfélagskoraur sveig &
leiði Halldórs Gunnlaugssonar,
sem var frumkvöðull að stofrann
félagsins og styrktarvinur, og af-
hemtu bæjarst.jóra 3000 kr., seítt
leggjast í Töntgensjóö.
Fréttir úr Þistilfirði. «-
Inflúenza hefir gengið síðaB
löngu fyrir jól. Hefir veikixx lagsti
misjafnlega á merrn. Hún er nú
í rénun.
Sumartíð má heita að hafi ver-
i’ð pað, sem af er vetrar (skrifiað'
15. jan.). Að ví;su kom aillslæmt'
kúldakast nokkru fyrir jólin, en
ekki var pað verra en pað, að
fáir eða engir gáfu fé simx. Nýj-
ársdagurinn rann upp píður og
sumarblíður og síðara hefir hver
dagurinn verið Öðrum betri. Heita
má, að jörð sé alauð niður í
byggðum. Sauðfé hefir viðasl
hvar ekki verið gefiö, .pótt pað
isé hýst allviöa.
Almennur áhugi er hér fyrir
aukxnni ræktun, og var uranið
með mesta móti að túnrækt á.
mörgum bæjum árið sem leið.
Á síðast liðnum tveimur árram
hafa pessir bændur reist stein-
hús á jörðum sínum: Aðalsteinn
Jónasson, Hvammx í ÞistiTfirði;„
Jóhannes Árnason, Gunnarsstöð-
um í Þistilfirði, Lúther Gríms-
son, TunguseTi á Langanesi, Hall-
dór Kristjánsson, Sóleygjarvöllum
á Strönd og Oddur Gunnarsson,
FeTli á Strönd.
Bændurnir í Hvanxmi og Laxár-
daS í Þist.ilfirði hafa ráðist í að
girða af flæmi úr hísimalöndujK
ísínum til fjárgeymslu vo,r og
haust. Þurfa hvorir fyriT sig að
leggja um 6 km. langa girðingu,
en fá pá hvorir um sdg rúmlega,
20 ferkm. svæði afgirt. Æfla-st er
til, að gjrðingar pessar verði full-
gerðar fyrir næsta haust. — Exnn'
ig hafa Langnesingar rætt mikið
um páð að girða pvert yfir nesið;
innan við insta bæ (Tungusel) og
austur i Miðfjörð á Strönd, í fé-