Morgunblaðið - 19.06.1934, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3

Jón Þoriáksson
minnist Jóns Sigurðsonar.
Ræða Jóns Þorlákssonar við leiði Jóns
Sigurðssonar í fyrradag, þá er íþróttamenn
hófu allsherjarmótið.

i
• .
>

' ' - ví-'ý- v' < á.
> .*.. -v'vÁ'". ■ ■
v.-'"
:
: -Yf,;y- • ; • ,:> . ■ ■

' IV?: ■ ‘ . . ■ - ■ >
, •/., |
Jóm^Þorláksson borgarstjóri ávarpar mannfjöldann vift legstað Jóns
SigurSssonar forsetu.
Á ai'mæli.sdegi Jóns forseta Sig'-
urðssonai:, minnumst v.jer fyrst og
fremíjt Jians sjálfs og forystu hans
í s.jáj&tæ?)isbai'átto þjóðar vorrar
á hinujn þriðja fjórðungi aldar-
ínnar $em.. leið, eða einkanlega frá
þjóðfundinum 1851 og til stjórn-
arbótafinnar 1874. Með þeirri for-
yslu og- árangri þeirrar baráttu
sem 5 forvígismenn þjóðarinnar
háðu ;..á því tímabili, með Jóni
Sigurðssyni í fararbroddi, var
gmn^lvöLlurinn lagður að því
stjórnarfarslega sjálfstæði, sein
síðanmrhefir tekist að auka og
fullkomna, fyrst með heimflutn-
ir.gi lándsstjórnarinnar 1904, síð-
an dnieð fullveldisviðurkenning-
unni 1918, sem aftur veitir oss
fult Jrelsi til þess að vjer sjálfir
og' einir gerum eftir 1943 þá
skipun þjóðmála vorra, sem vjer
teljum ðoss best henta.
Bn Jóns Sigurðssonar er engan
veginn minst að fullum verðleik-
«m með því, að líta eingöngu á
þetta; forystustarf hans á fyrsta
og erfiðasta áfanga sjálfstæðis-
baráttunnar. Það getur vel verið
að ýinsit' meðal ungu kynslóðar-
inna%lsem nú nýtur ávaxtanna af
starfi, ,;Jóns Sigurðssonar, svona
nokkurjiveginn óafvitandi, haldi
að merkilegasta verk hans hafi
verið það, að grafa ..landsrjett-
indin'J. upp úr gleymdum skræð-
um fornritasafna og halda þeim
á lofti . í ræðu og riti. Bn þessi
hugsuíi g'efur ákaflega smæklcaða
mynd af mikilmenninu, sem við
erum . að minnast. Hann var
reyndar alveg framúrskarandi
vísindani&ður á öll íslensk fræði,
jafnt pm stjórnháttu og þjóð-
rjettarstöðu landsins á liðnúm
tímum, sem um aðra þætti ís-
vinnudeilunni sje lokið með mikl-
um sig'ri sósíalist,a( [)
Sannleikurinn var, að þeir yfir-
unnu sjálfa sig til þess að leggja
niður skottið.
Eru það þessi endemi, sem Hjeð-
inn Valdimarsson ætlar að muna
lengi eftir ?
Vegfarandi.
lenskrar sögu. En höfuðeinkenni
lians var nú samt sem áður það,
sem öllum skörulegum forystu
mennum er sameiginlegt. Hann
liorfði fram til ókominna tíma.
Með vilj,aþre.þi sín.u, athöfnum og
Imgsjónum vildi ' hann fyrst og
fremst móta frípjútífi þ/jóðar sinn-
ar, beina henni veginn um ófarn-
ar leiðir. Til fertíðarinnar leit
hann um öxl. eins og allir for-
ystumenn gera, er þeir vilja þang-
að sækja vopnin til baráttunnar
fyrir framtíðarhugsjónum. Skarp-
sk.ygni hans. og' vitsraunir gerðu
hann fundvísan í besta lagi á þau
rök sögunnar, sem urðu að vera
'hans'- aðalviopn, 'einsí'ög .þá stóð á.
En takmarkið, <em hann stefndi
að, liafði hann ávalt framundan.
Og þetta takmark var ekki aðeins
stjórnarfarslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar, heldur framfarir hennar
og velgengi á öllum sviðum.
Mikilmenska Jóns Sigufðssonar
lýsir s.jer að mínum dómi fyrst
og fremst í fjölhæfi hans. Hann
var frömuður, forystumaður og
lærimeistari. þjóðar sinnar, svo
að segja á öllum sviðum, einkan-
]ega í allri verklegri menningu.
Um verslun, iðnað. landbúnað og'
fiskiveiðar, liggja eftir hann leið-
beinandi og hvetjandi ritgerðir
og forysta hans í framfaravið-'
Jeitni þjóðarinnar rar svo vakandi
og óþreytandi á öllum þessum
sviðum, þrátt fyrir nokkuð erf-
iða aðstöðu hans. vegna búsetu
erlendis, að einmitt þetta fjölhæfi
markar honum þá einstöku sjer-
stöðu sem liann nú nýtur að verð-
leikum. Hann var forystu- og
forvígismaður þjóðarinnar um
sina daga á öllum sviðum.
Með hverju eigum við að heiðra
minningu þessa þjóðarforingja?
Bkki með því einu að koma sam-
an hjer við gröf hans einu sinni á
ári, þótt það sje að vísu fagur sið-
ur og sjálfsagt að halda honum.
Við eigum fyrst og fremst að
heiðra minningu hans með því að
láta hugsjónir hans og framtíðar-
drauma rætast. Þetta mundi hann
sjálfur hafa kosið sjer. Við meg-
um nú vel státa af því, að síðustu
30 árin, eða síðan stjórnin flutt-
ist heim, hafa hjer orðið meiri
verklegar framfarir, en Jón Sig-
urðsson gat dreymt um. Atvinnu-
vegir landsins, verslun, iðnaður,
sjávarútvegur og landbúnaður
hafa tekið flestum þeim framför-
um, sem hann óskaði eftir og
beitti sjer fyrir. Þessar framtarir
hafa dafnað‘í skjóli þess frelsis
og sjálfstæðis, sem hann barðist
fyrir, og' með þeim h’fefir saga
landsins kveðið upp fullnaðarúr-
skiirð reynslunnar um ævistarf hans
stjórnmálasviðinu. Bn verklegar
framf^rir eru ekki alt, þótt mik-
ilsverðar sjeu. Hið dýrmætasta í
landinu er fólkið sjálft, og því að
eins rætast hugsjónir Jóns Sig-
urðssonar til fulls, að fólkið sjálft
vaxi upp í það að fullnægja þeim.
Utlendingur einn, sem hefir
dvalið hjer í bænum nokkra daga,
hafði orð á því við mig í fyrradag,
að hjer væri svo óvenjulega mikið
af fallegum börnum. Hann veitti
þessu eftirtekt meðal annars af
því, að hann er hingað kominn
frá einni af þeim stórborgum álf-
unnar, sem búa nú við þá ógæfu,
að börnum fer fækkandi, þar
þarf ekki að byggja nýja skóla,
heldur fækkar ár frá ári í þeim
skólastofum, sem fyrir eru. Við
skulum óska þess og vona, að
íslandsálar reynist nógu breiðir
og djúpir til þess, að sú ógæfa
berist aldrei hingað, að fallegu
börnum þjóðarinnar fari fsekk-
andi. Og við skulum minna okkur
sjálf, -— öll sem komin erum af
barnsaldrinum, á það, að mann-
gildi hvers okkar er fyrst og
fremst undir því komið, að oss
takist að varðveita fegurð barns-
ins í öllum hugsunarhætti okkar,
þótt líkamirm mótist áf mismun-
andi lífskjörum og aldri.
Mannvirki þessarar Jitlu þjóðar
verða ávalt smá, fátækleg saman-
borið við afrek stórþjóðanna. Bn
fólkið í landinu á það undir sjálfu
sjer, hvort. það stenst samanburð
við fólk annara landa. Hver og
einn fslendingur getur dag'lega
heiðrað minningu hins mikla for-
ingja og hugsjónamannS, Jóns
Sigurðssonar, með því að gera
þær kröfur til sjálfs sín, að upp-
fylla hugsjónir hans um þjóð sína.
Heitum á okkur sjálf og hvern
góðan Tslending að uppfylla hug-
sjónir foringjans, sem við erum
að heiðra, með drengilegum hug's-
unarhætti og prúðmannlegri fram-
komu, hver á sínu sviði.
Með þessari ósk bið jeg svo for-
seta íþróttasambands íslands að
legg.ia sveig á leiði forsetans, og
viðstaddan mannfjölda að votta
honum heiður sinn.
Úrval af
góðum hfóliim,
fallegum kjólum.
'édýrum kjólum.
Badminton.
’Q ífllT'
Þeír, sera vilja fá, tíraa í Badminton, geta fengið upp-
lýsingar á skrifstofu fjelagsins í Túngötu, sími 4387 í
kvöld og annað kvöld kl. 8—10.
Badminton spaða og bolta geta menn einnig fengið
bar. •— ns
Badmintou-nefedin
Læknar þeir,
er taka vilja að sjer læknisskoðun á umsækjendum
Sjúkrasamlags Reykjavíkur, sendi umsóknir sínar til
gjaldkera samlagsins fyrir 25. þ. m. og lætur hann þeim
nánari upplýsingar í'tje. Einn eða tveir læknar verða
ráðnir.
Samlagsstjórnin.
„frítt standandi“, með eða án áttavita, kaupi jeg, ef um
semur, í dag.
O. Elliii

Seinasti heiðinginn
í Græniandi skírður.
Á hvítasunnudag var seinasti
heiðinginn í Grænlandi skirður.
Hann heitir Nukagpianguaq (sem
þýðir „litli, einkennilegi pipar-
sveinninn“) og á heima í Thule
nýlendunni. Hann er talinn ágæt-
ur veiðimaður. Pyrir nokkrum ár-
um fór hann til Kanada og var þar
í þjónustu lögreglunnar. En í vor
kom hann heim aftur og ljet skír-
ast.
Kristniboðið í Thule hófst fyr-
ir 25 árum, eða árið eftir að Knud
Rasmussen kom þangað. Pyrsti
presturinn þar var Grænlending-
ur, Gustav Olsen að nafni. Hann
var ágætur veiðimaður og ljet eitt
yfir sig og sóknarbörn sín ganga.
Prestnr sá, sem nú er þar, heitir
Jens Olsen og er frændi hins-
Hann er líka góður veiðimaður og
kveinkar sjer ekki við því að
leggja í erfiðar veiðiferðir.
Grænlendingum í Thule var
það þegar frá upphafi mikið á-
hugamál að koma sjer upp kirkju.
Hófu þeir samskot í því skyni og
lögðu fram refabelgi, en Köud
Rasmussen seldi þá fyrir þá;, og
á þenna hátt söfnuðust fyrstu
4000 krónurnar. En kirkjan komst
ekki upp fyr en 1930. Grænlend-
ingar eru kirkjuræknir og flestir
í Thule eru læsir. Er biblían
þýdd á þeirra mál og lesa þeir iðu
lega í henni. Og nú hefir áem sagt
seinasti Grænlendingurinn tekið
kristna trú. Þvkir trúboðsstarfið
hafa gengið vel, þegar þess er
gætt hve skamt er síðan að Græn-
lendingar í Thule og Kap ,Tork
hjeraði komust í kynni við Ev-
rópumenningu. 1 Kap York hafa
ýmsir heiðnir siðir og venjur
haldist til skamms tíma og einu
sinni varð Knud Rasmubsén áð
forða manni þaðan undan blóð-
hefnd. Og' það er ekki lengra síð-
an en 1911 að gömul kona var
rekin út að vetrarlagi til þess að
deyja, vegna þess að hún var til
þyngsla.
— Það segi jeg þjer satt Albert,
að næst þegar við förum í leik-
búsið þá dirfist þú ekki að hrópa
og kalla höfundinn fram, þegar
það er Shnkespeare.
------............
Næturvörður verður í nótt í
Reykjavíkur Apóteki og Lyfja-
búðinni Iðunn.