Morgunblaðið - 03.07.1934, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Samband íslenskra karlakóra
og kennari þess.
Sigurður Birkis söngv-
ari hóf hjer söngkenslu
árið 1924. Á árunum 1928
— ’29 var hann ráðinn til
þess af Alþingishátíðar-
nefnd, að æfa söngkórana,
sem sungu á hátíðinni. En
á síðastliðnu hausti rjeði
Samband íslenskra Karla-
kóra hann fyrir kennara
sinn.
Söngmóti Karlakóranna
er nú lokið, og þótti Morg
unblaðinu því rjett að ná
tali af Sigurði Birkis, og
spyrja hann um ýmislegt
viðvíkjandi kenslunni og
hvernig honum líkaði ár-
angurinn af þessu stærsta
söngmóti, sem haldið hef-
ir verið á íslandi.
Honum sagðist svo frá:
Jeg rjeðst söngkennari
til Sambands íslenskra
Karlakóra 1. september
1933 og byrjaði þá þegar
að kenna Reykjavíkurkór-
unum þremur, Karlakóri Reykja-
víkur, Karlakóri K. F. U. M. og j Ef þetta söngmót er borið sam-
Kariakóri Iðnaðarmanna og kendi j an við söngmótið 1930 er munur-
jeg þeim fram í byrjun desember. j inn furðu mikil). Þarf í því efni
Voru þar samtals ca. 110 menn. í j annað en minnast þess að
byrjun desember fór jeg norður! söngmannatala einkum í yngstu
á Siglufjörð til þess að kenna þar j kórunum hefir aukist mjög. Fjög-
songmönnum í Karlakórnum Vísi ur síðustu ár hefir söngur þessara
og' þaðan fór jeg um miðjan jan-1 kora þroskast svo mjög, að ýmsir
úar til ísafjarðar, og kendi þar | sem heyrðú þá i»o0, tel.ia orðna á
söngmönnum í Karlakóri ísafjarð- þeim gagngerða breyting til auk-j
ár þar tií s'éint í febrúar. i innar raddfegurðar og raddmagns,
Þá fór jeg til Seyðiaf jarðar j ------
og var þar fram í miðjan apríl . Sigurður Birkis segir að sjer sje
að kenna söngmönnum Karlakórs- j þjúft að minnast þess áhuga, sem
ins Braga, Þaðan fór jeg til Rvík- j bann hafi hvarvetna orðið var hjá
ur og kendi um 3 vikna skeið j söngmöitnum þeim, sem liann hef-
söngmönnum í Karlakóri iðnað- jv kent. Kveðst hann vona, að
armanna, en fór að því loknu aft-1 þeir lialdi jafnótrauðir áfram
ur norður á Sigluf jörð til þess að ! starfi sínu framvegis og verið hef-
kenna söngmönnunum þar og loks ir og segist þá búast við því að
fór jeg þaðan til ísafjarðar í J árangur næsta söng'móts muni
byrjun júní og var þar fram að • verða lilutfallslega ekki minni,
söngmótinu, miðað við þetta söngmót en fram-
._____ l farirnar hafa orðið frá því 1930.
Sigurður Birkis.
Óskar Halldórsson
og Híndisvík.
Óskar Halldórsson notaði þann
tíma, sem honum var ætlaður sem
„frambjóðandi“ Þjóðernissinna
til að tala í vítvarpið, bæði kvöldin
til þess að níða nefnd þá, sem at-
vinnumálaráðherra skipaði til þess
að rannsaka hvar hentugast væri
að koma upp nýrri síldarverk-
smiðju. Níð Óskars Halldórssonar
gekk xit á það, að telja mönnum
trú um, að meiri hiuti verksmiðju-
nefndar hafi gegn betri vitund
ráðlagt að reisa hina nýju verk-
smiðju á Siglufirði í því skyni,
einu, að kaupa Bveini Benedikts-
syni frið norður þar. Meiri hluti
nefndarinnar hefir í ítarlegu áliti
t.i J atvinnumálaráðherra látið
uppi ástæður fyrir tillögum sínum.
Að rannsókn lokinni komu ein-
ungis tveir staðir til greina. Siglu-
f.jörður og Strandir, og þá s.jer-
staklega Ingólfsf.jörður. Með það
fyrir augum, að aðeins yrði bygð
_ein 'bræðsla hallaðist meiri hluti
nefndarinnar'í upphafi að Ingólfs-
firði. Við athugun kom í ljós, að
beinn bygg'ingarkostnaður yrði
200—300 þúsund krónum meiri á
i Ingólfsfirði en Siglufirði ög Siglu-
J f jarðarbær bauð þar að auki að
| gefa verksrniðjunni eftir þau 200
I þúsúnd, sem hann á í verksmiðj-
unni og hún orðið að greiða vexti
' af. Auk þess bauðst Sigluf jarðar-
: bær til að gera tvær bryggjur svo
! úr garði, að togarar gætu affermt
þar síld, en það hefir verið eitt
1 sem. Siglufirði hefir verið fundið
' til foráttu, að tog'arar gætu ekki
; lagt þar síld á land. Þá bauðst
i Sigluf jarðarbær ennfremur að
| fylla upp lóð þá sem væntanleg
j verksmiðja á að standa á. Þessi
1 tvenn síðar nefndu fríðindi má
; meta að minsta kosti 60 þúsund
krór\a virði. Nefndinni var frá
upphafi ljóst, að ein verlcsmiðja
var ekki nóg fyrir aðkallandi þörf
úl vegsins.
Við það að byggja verksmiðj-
luná á Siglufirði má telja að ríkinu
•sparist 450—550 þúsund krónur.
j Meiri hlutinn taldi þess vegna, að
■ með því að byggja á Siglufirði
; mætti spara svo mikið, að unt
væri að hefjast nú þegar handa
am byggingu annarar verksmiðju
, og' hefir nefndin eindregið lagt til
> að það verði gert og varið til þess
! ]ieim 300 þúsund krónum, sem
væntanlega verða eftir, þegar bú-
ið er að byggja á Siglufirði, og
að heimild verði útveguð fyrir
því fje sem á vantar. Hefir meiri
hlutinn lagt til að keypt verði ú-
kveðið land á Ingólfsfirði í þessu
skyni og þeirri verksmiðju komið
upp eigi síðar en fyrir síldveiðar
1936. Hinsvegar er brýn nauðsyn
á að bæta úr verksmiðjuskortin-
um á Siglufirði, þar sem síld hjá
ríkisbræðslunni einni hefir síðast
liðin tvö ár skemst fyrir um 20-
30 þúsund krónur á ári vegna
þess, að verksmiðjan hafði ekki
undan að bræða úr þrónum. Sjá
menn af þessu, að meiri hluti
nefndarinnar hefir haft fullkomna
ástæðu fyrir tilögum sínum, og að
ásakanir Óskars. Halldórssonar á
nefndina eru rakalausar.
Annars ætti Óskar Halldórsson
að hafa hægt um sig í þessu máli,
því að afslcifti hans eru ekki á
þann veg, að þau sjeu honum til
sóma. Óskar Haldórsson benti
nefndinni sem sje á einn stað fyrir
nýja verksmiðju. Þessi staður er
Hindisvík norðan á Vatnsnesi við
Húnaflóa. Mælti Óskar mikið með
þessum stað og lagði fram tilboð
frá sjera Sigurði Norland eiganda
Hindisvíkur. Tilboð þetta er dag-
sett 18. apríl s.l. og voru höfuð-
atriði þau, að landeigandi bauðst
til að byggja fyrir eiginn réikn-
ing nægilega stóran og langan
varnargarð, sem byrjað skyldi á
þegar í maí-mán»ði og skyldi verk
inu Jokið í sumar. Garðurinn væri
kominn það Iangt í júlí-mánuði, að
hafskip gætu afgreitt sig þar. —
Þegar Óskar var spurður hvort
peningar værn fyrír hendi ljet
hann mjög líklega og gátu menn,
þess til að Óskar ætlaði að braská
upp hlutafjelagi til fjáröflimar.
Sex dögúm'S?ðail'ökrifáý sjfet'a Sig-
urður sjálfut nefndinni brjef þar
sem hann ónýtir tilboð Óskars.
Óskar hafði reyiit að telja nefnd-
inni trú mn að Hindisvík væri
hinn ákjósanlegas’ti staður fyrir
síldarverksmiðju, en er staðurinn
var skoðaður kom í Ijós, að eng-
inn kostur fyrirfanst þar, en hins-,
vegar gnægð ókosta og hefir Hind-
Ísvík verið dæmd af öllum alls ó-
hæf til þessara hluta. Skal eigi úm
það sagt hvort Óskari hefir komið
þetta á óvart, eða ekki, éú hitt er
víst, að hann þekti ekki hið minsta
til staðarins er hann mælti með
honum og hafði enda aldrei kom-
ið þar.
Hafnarfirði, 22. júní.
Loftur Bjarnason.
Þýskaland hiö nýja.
níels Dungal prófESSDr segir
huernig þar er umhDrfs.
Með Dettifossi síðast kom Ní-
els Dungal prófessor heim frá
Þýskalandi. Hann hefir verið um
6 mánuði í burtu. Hann hefir
lengst af verið í Hannover við
dýralæknaskólann þar. Er sá
skóli með helstu dýralæknaskól-
um Þýskalands.
Svo mikið er talað um ástandið
í Þýskalandi um þessar mundir,
að blaðið greip tækifærið og
spurði Dungal um það, hvernig
honum féllí þar að vera, og
hvernig honum yfirleitt litist á
núverandi stjórn og framtíð
landsins.
— Það leynir sér ekki, segir
Dungal, þegar maður kemur til
Þýskalands nú, að þar er alt
með öðrum svip en áður var.
Regla og stjórnsemi ríkir þar nú
á öllum sviðum. Þetta viður-
kenna allir, sem þar eru og þang-
að koma.
FrjettaburSur Gyðinga.
Eins vitum við, sem verið höf-
um þar um nokkurn tíma, að
mjög mikið af því, sem erlend
blöð skýra frá, um ástandið í
landinu, er afbakað og orðum
aukið, gvo ekki sé tekið dýpra
í árinni.
Gýðingarnir urðu fyrir barð-
inuáNazistum Þýskalands. Gyð-
ingaauðvaldið hefir miklum
þfaðákosti yfir að ráða víða um
áífuna, og notar þann blaðakost
óspart, til þess að ófrægja nú-
verandi stjórn Þýskalands..
Kommúnisminn stöðvaður.
Hátemplar Oscar Öhlsson kem-
ur hingað frá Akureyri á föstu-
dagskvöldið 6. þ. m. Laug'ardag-
inn 7. júní flytnr hann erindi í
Norræna fjelaginn um skáldskap
Strindbergs. Sunnudaginn 8. júlí
flytur hann erindi á Ungmenna-
samkomu að Húsatóftum á Skeið-
um, nm bindindisstarfsemi og
fræðshimál. Mánudag og þriðju-
dag 9. og 10 júlí ferðæst hann um
Suðurlandsundirlendið og skoðar
merka sögustaði.Miðvikudag 11.
júlí, verður námsskeið fyrir templ
ara og aðra kl. 2 e. h., og að kvöldi
sama dag' mun hann mæta á al-
mennum templarafundi. Fimtudag-
inn 12. júlí verður námsskeið fyr-
ir templara og aðra kl. 2 e. h. í
Allur almenningur í Þýska-
landi er þakklátur Nazistum fyr-
ir það, að þeir hafa lagt komm-
únismann þýska í fjötra, bælt
hann niður. Áður v&'r það svo, t.
d. í Berlín, að árásir og víga-
ferli kommúnista voru að verða
alveg óþolándi. Nærri því hver
einasti maður í borginni hafði
einhverntíma lent í lífsháska í
götuóspektum kommúnistanna.
Enginn gat verið óhultur um líf
sitt. Þessar sífeldu ógnir og
hætta hafði gert menn tauga-
t óstyrka og svartsýna. Nú er
þessum ófögnuði af ljett, og
allir sem jeg talaði við um þessi
efni fullyrtu að %—}/k af kom-
múnistunum væri snúnir yfir til
þjóðernis-jafnaðarmanna.
En þó Nazistar hafi allmjög
gengið á persónufrelsi manna,
þá er það hreinn tilbúningur,
sem maður sjer og heyrir utan
Þýskalands, að almenningur
þar í landi megi ekki láta uppi
aðfinslur sínar um hið ríkjandi
stjórnarfar.
Jeg segi fyrir mig, segir Dun-
gal, .jeg sparaði ekki að láta
í ljósi skoðun mína á því, sem
mjer fanst miður fara hjá hinni
nýju stjórn, hvar sem jeg kom.
En þeir, sem ,,kritisera“ stjórn
Þýskalands, mega ekki gleyma
Templarahúsinu. Að kvöldi sama.
dags flytur Hátemplar erindi í: ÞVL kve stutt er síðan stjórn
Ríkisútvarpið. ' landsins kom í hendur þessara
—----------------- manna, sem nú ráþa þar. Ekki
er við því að búast, að alt sje
komið í æskilegt horf á svo
skömmum tíma.
Nazistar kröfuharðir.
Aðfinslur manna heima fyrk
í garð Nazistanna, eru oft m. a„.
af því sprottnar, að mönnum
þykir þeir of kröfuharðir við
flokksbræðurna. — Og þeir eru
kröfuharðir. Menn þeir, sem í
flokknum eru,- verða að fórna
miklu, fjármunum og vinnu
sinni. Þeir verða t. d. að hjálpa
flokksbræðrum sínum sem illa
epu staddir efnalega. Þeir verða
að greiða fje í flokkssjóði og f
samskot þau hin miklu og marg
víslegu, sem Nazistar gangast
fyrir, til þess að bjarga atvinnu
leysingjum frá neyð og skorti
o. s. frv.
í samskotasjóði þessa hefir í
vetur saínast geysimikið fje,
enda má telja, að sjeð sje nú
mun betur fyrir atvinnuleysingj
unum, og þeim, sem bágast eru
staddir í þjóðfjelaginu.
Samskotum þessum er hagað
á ýmsan hátt. En þau halda sí-
felt áfram. Einn liðurinn t. d.
er sá, að mönnum var í vetur
sem kunnugt er, fyrirskipað að
borða ekki viðhafnarmáltíð á
sunnudögum, heldur fábrotna
máltíð, en gefa verðmismuninn
í sjóð handa atvinnuleysing.ium.
Kemur þar fram samhjálp-
arstéfna og samúðarandi, sem
mjög er ríkjandi meðal Nazista,
en sem lítið ber á í frásögn
erlendra blaða.
Eins geta menn ekki af frá-
sögnum utan Þýskalands áttað
sig á því, sem jeg tel vera tví-
mælalaust, að þýska stjómin
vill fyrir hvern mun forðast
ófrið. Enda er sú stefna í bestu
samræmi við hinn þýska þjóð-
aryilja.
Órói sá, og óeirðir, sem nú
eru í Þýskalandi, eiga rót sína
að rekja til þess, að í S. A.
liðið hafa of margir fengið inn-
göngu, sem þar áttu ekki heima
og stjórnin hefir orðið oð grípa
til þeirra óyrtdisúrræða, sem
fregnir greina frá.
Fyrir skömmu var stálhjálma
liðið innlimað í S. A. að því er
sagt er á mótí vilja mikils hluta
stálhjálmsmannanna og þessi
sameing-hefir orðið orsökin til
mikils óróa innan S. A. liðsins,
sem alt stóð undir forystu
Röhms kapteins.
Af kynning minni við Þýska-
land nú, get jeg ekki búist við
því, að þau tíðindi, sem nú ger-
ast þar, verði til þess að steypa
stjórn landsins af stóli. En hitt
er það, að þeir viðburðir, ef
rjett er frá sagt, sýna það, að
satt er sem Göbbels útbreiðslu-
ráðherra Nazista sagði á dög-
unum, að þýski Nazisminn er
engin útflutningsvara, heldur
er hann fyrir Þjóðverjn eina.