Morgunblaðið - 06.10.1934, Síða 4

MORGUNBLAÐIÐ
4
„Heilsan er hverrl eigi hetri“.
Heilsufræðissýning
Læknafjelags Reykja-
víkur verður opnuð
í dag.
Stórmerkileg fræðsla
fyrir almenning.
í dag opnar Læknafjelag
Reykjavíkur heilsufræðissýning
sína í Landakotsspítalanum
nýja. Heldur fjelagið sýningu
þessa, sem kunnugt er í tilefni
af 25 ára afmæli sínu. Mikið af
sýriingarmununum til skýringar
á líkamsgerð manna og ýmsum
sjúkdómum, hefir fjelagið feng-
ið frá Þýskalandi, svo og ó-
grynnin öll af skýringarmynd-
um og töflum, er lýsa sjúkdóm-
um, orsökum þeirra og vörnum
gegn þeim.
En auk þessa eru margar
sýningardeildr af íslenskum
toga spunnar. Þar eru t. d. tvö
herbergi með línuritum, mynd-
um og skýrslum þar sem m. a.
er sýnd útbreiðsla ýmsra far-
sótta hjer á landi hin síðustu
ár, fatnaðardeild, fæðutegunda-
deild. Þá hefir Rauði krossinn
deild fyrir sig, og Skátar aðra
og eina hefir hjúkrunarfjelagið
Líkn.
„Heilsan er hverri eign betri“.
Svo segir hið forna máltæki.
Heilsuvernd
Eins og fyr hefir verið frá
*kýrt kom þýskur yfirlæknir
hingað, dr. Pernice að nafni,
með sýningarmuni þá, er hingað
hafa verið lánaðir.
Hann hefir unnið að því að
koma sýningunni upp.
Blaðið hitti hann í gær í sýn-
ingarherbergjunum, þar sem
hann var við vinnu sína.
— Mjer er þáð mikil ánægja,
gegir dr. Pernice að geta unnið
að því að útbreiða þekkingu
meðal almennings á heilsuíræði.
Sjergrein mín er sjúkdómar
þeir, er menn fá við að stunda
ýmsar atvinnugreinar er einhver
óhollusta er tengd við.
Rannsóknastofa víð háskól-
ann í Berlín, hefir rannsóknir
slíkra sjúkdóma með höndum
og vamir gegn þeim. En jeg er
starfsmaður við þá stofnun.
Annars er það prófessar, að
nafni Baader, sem er stofnandi
rannsóknastofu þessarar. Stofn-
aði hann til hennar fyrir tæp-
lega 10 árum síðan, enda er
þessi sjergrein heilsufræðinnar
ung.
Baader prófessor hefir ferð-
ast víða um heim til þess að
kynna sjer vinnuskilyrði í alls
konar atvinnugreinum, og safn-
að um þau efni hinum þýðingar-
mesta fróðleik.
En fræðigrein þessi er mjög
Þetta er það sem hið 25 ára
gamla Læknafjelag Reykjavík-
ur brýnir fyrir bæjarbúum með
því að halda sýningu þessa.
Verndið heilsuna! Lærið
hvernig þið eigið að forðast
sjúkdómana! Aflið ykkur fróð-
leiks um líkama ykkar og hvaða
hættur vofa yfir heilsu ykkar!
Látið læknana og læknavís-
indin kenna ykkur hvernig þið
eigið að geta komist af án
,,læknishjálpar“ í orðsins ab
mennustu merkingu.
Heilsutjón einstaklinganna er
hið mesta þjóðarböl.
Tjónið er ómetanlegt.
Gagnvart sjálfum sjer, gagn-
vart skyldmennum sínum, gagn-
vart þjóðfjelaginu á hver mað-
ur að finna til ábyrgðartilfinn-
ingaráþví að honum beriskylda
til að varðveita sem best heilsu
sína.
Þess vegna. Notið tækifærið,
bæjarbúar. Skoðið heilsufræðis-
sýningu Læknaf jelagsins í
Landakoti, og lærið af henni.
Þýskalandi.
Dr. Pernice.
umfangsmikil. Menn geta t. d.
sýkst af blýeitrun við 137 at-
vinnugreinar og við 80 atvinnu-
greinar geta menn fengið kvika
silfurseitrun.
Bakarar geta fengið húðsjúk
dóma, skrifstofufólk fengið
hryggskekkju af kyrsetum,
smiðir af óhentugum vinnustell-
ingum. Þjónar veikst af því að
standa of lengi, aðrir af því
að krjúpa of mikið á hnjánum
o. s. frv. o. s. frv.
En rannsóknastofan sem vinn
ur að rannsókn atvinnusjúk-
dóma, skoðar þá sem til hennar
leita og gefur leiðbeiningar um
það hvernig verjast skuli lík-
amsskemdum og sýkingu í
hverri grein.
Kynbætur manna.
Annað mál er það, sem við
! Þjóðverjar leggjum mikla
áherslu á, segir dr. Pemice
ennfremur, og það er vernd
gegn úrkynjun þjóðarinnar.
Fólk, sem frá fæðingu er
aumingjar, og ólæknandi veikl-
að fólk, sem aldrei getur orðið
nema öðrum til byrði, kostar
Þjóðverja 6.500.000.000 mörk
á ári, 6V2 miljarð marka.
Af ósi skal á stemma. Það á
að draga úr því, að ólæknandi
ósjálfbjarga fólk fæðist.
Þetta er gert með því, að
gera fólk með arfgenga sjúk-
dóma ófrjótt.
Venjulega er þetta ekki gert
nema því að eins, að fólkið
sjálft samþykki það. Annars er
það sjerstakur sjerfræðinga-
dómstóll, sem kveður upp úr-
skurði um hvort fólk skuli gert
ófrjótt. Læknisaðgerðin er lítil-
væg, sem til þess þarf, eins og
þjer sjáið þarna á veggmynd-
inni.
Tildrög sýningarinnar
Dr. Helgi Tómasson segir frá.
Það er eindreginn ásetningur
Læknafjelags Reykjavíkur, seg-
ir dr. Helgi Tómasson, er blaðið
hitti hann í gær, að auka þekk-
ing almennings á heilsufræði,
að kenna fólki sem best að forð-
ast sjúkdóma og vinna með okk-
ur læknunum að því, að auka
heilbrigði þjóðarinnar.
En undanfarin ár hefir þessi
grein af starfi fjelagsins verið
minna rækt en skyldi. ^
Þess vegna gripum við tæki-
færið, er fjelagið fjekk færi á
því, aðallega fyrir milligöngu
dr. Skúla Guðjónssonar, að fá
hingað hina merkilegu sýning-
armuni frá Þýskalandi. — Dr.
Skúli var í Þýskalandi í sumar.
Hann átti þar tal við Baarde
pjrófessor við rannsókn,astofu
atvinnusjúkdóma í Berlín. Próf.
Baarde er mjög hlyntur okkur
íslendingum og tók málaleitni
Skúla því mjög vel. Fyrir hans
forgöngu fengum við sýningar-
munina lánaða. Hann útvegaði
okkur þá flutta ókeypis til Ham
borgar. Eimskipaf jelagið gaf
okkur eftir flutningskostnað-
inn hingað. Og ókeypis húsnæði
höfum við fengið hjer í hinum
nýja Landakotsspítala.
Við ætlum að halda
áfram.
En áform okkar er, að fá af
þessari almennu heilsufræðis-
sýningu að vita hvaða áhuga
hægt er að vekja hjá almenn-
ingi fyrir þessum efnum.
Reynist áhugi nægilega mik-
ill, ætlum við að halda áfram
og halda síðar sýningar, þar
sem einstaka greinir heilsufræð
innar verða teknar til nánari
meðferðar, en hjer er gert.
EGGERT CLAESSEN
hæstarjettarmálaflutningsmaCur.
Skrifstofa: OddfellowhésiB,
Vonarstræti 10.
(Inngangur um austnrdyr).
Stjórn Læknafjelags Reykjaví kur. Ólafur Helgason, dr. Helgi
Tómasson og H annes Guðmundsson.
Sitt af hverju á sýningunni.
í gær hafði tíðindamaður
blaðsins tækifæri til þess að
líta snöggvast á sýninguna eins
og hún var þá, en ekki var
fyllilega gengið frá öllum deild
um hennar.
Er hjer að ofan vikið nokkuð
1
að því, sem við kemur atvinnu-
sjúkdómum.
En þar er svo margt og margt
annað.
Líffæri mörg þúsund
sinnum stækkuð.
Þar eru t. d. sýndar vaxmynd-
ir af ýmsum líffærum, vöðva-
þráðum, 'taugum, skynfærum,
blóðkornum o. fl. rnörg þúsund
sinnum stækkuð, svo örsmæðir
líffæranna verða skiljanlegar
hverjum áhorfanda.
Sýnd er blóðrás líkamans,
þar sem ,,hjartað“ er rekið með
rafmagni og rekur „blóðið“ um
æðarnar. !
Öllu þessu fylgja skýringar
sem mikill fróðleikur er að.
„Gangið eigí blindandi
út í hjónabandið“ |
stendur á mynd einni framan
við eina deildina. En þar inni
er sýning viðvíkjandi kynsjúk-
dómum og berklum.
Línurit er um útbreiðslu kyn-
sjúkdóma á íslandi. 48% af;
þeim sem sýkjast, fá sýkina
undir áhrifum víns. Er sú stað-
reynd letruð á mynd af Inno-
cent-flösku (Áf engisverslun
Ríkisins kr. 7.00).
Þar eru sýnd Mffæri spilt af
kynsjúkdómum og ýmsar skýr-
ingarmyndir, svo og algeng
varnarlyf.
Skaftafelis^ýsla best.
Norður-Múlasýsla verst. J
Reykjavík fer batnandi.
Sýnt er hvar og hvernig
berklasýkillinn kemur í líkam-
ann eftir hvaða leiðum hann
breiðist út, og áhrif hans.
Þar er m. a. línurit um út-
breiðslu berklaveiki í sýslum
landsins 1921—25, og eftir þann
tíma.
I Norður-Múlasýslu eru berkl-
ar útbreiddastir. 1 Skaftafells-
sýslu er minst um þá. Snæfells-
nes-, Hnappadals-. Stranda og
Húnavatnssýslur eru meðal
þeirra sýslna, sem minsta hafa
berklaveiki.
Á árunum 1921—25, var
1
berklaveikin minni yfirleitt í.
sveitum en í ‘káupstöðum. En
sú breyting hefir orðið á þessu
síðan, að nú er berklaveikin I
mest í kaupstöðum utan Reykja
víkur, en hefir minkað í Reykja
vík, svo hún er álíka hjer og í
sveitunum.
„Ef krakkinn skal eng-
an krankleik fá.“
Mikið er á sýningunni um
meðferð ungbarna, bæði í mynd
um og töflum.
Dr. Helgi Tómasson segir svo
frá, að megin áhersla sje á
þetta lögð, því fyrir heilbrigði
þjóðarinnar yfirleitt sje það svo
geisiþýðingarmikið, að ung-
börnin, sjeu vemduð sem best
gegn sjúkdómum og meinum af
skakkri meðferð.
Læknanemi, sem unnið hefir
að undirbúningi sýningarinnar
hefir snúið á íslensku allmörg-
um kviðlingum, er fylgja hin-
um þýsku skýringarmyndum.
Er m. a. þetta:
Ef krakkinn skal engan
krankleik fá,
kystu hann aldrei
munninn á.
En það eru fleipi reglur sem.
mæðurnar þurfa að hugsa um
en þessi, og verður hjer of langt
upp að telja, enda sjón sögu
ríkari.
Aðeins skal hjer á þetta bent.
Þarna eru í vaxmyndum sýnd
sjúkdómseinkenni farsótta, sem
börn oftast fá, til þess að fólk
geti af eigin sjón sjeð þau, og
verði því fljótara til að gera
lækni aðvart, þegar slík sjúk-
dómseinkenni koma fyrir, svo
læknar fái betri aðstöðu til að
stöðva útbreiðslu farsóttanna.
En tjónið af farsóttunum á
ári hverju, er afar mikið.
Þá er og á það bent, að mæð-
ur ungbarna, sem alt vilja gera
til að gæta heilsu þeirra, mega
ekki gleyma því, að gæta a8
sinni eigin heilsu, svo þær smiti
ekki börnin af sjúkdómum er
þær fá fyrir óvarkárni sína.
Farsóttimir eru svipur
þjóðarinnar.
I stóru herbergi, þar sem
línurit sýna útbreiðslu farsótt-
anna, er það mjög áberandi hve
fevef og influensa gerir mikinn.
usla á ári hverju.
Læknar fá vitneskju um ein
10 þúsund kveftilfelli á ári. Er
það talið meðaltal, að menn
sjeu þrjá daga veikir af kvefi.
Sjúkradagar þá 30.000 á ári.
Segjum að hver kosti 10 kr., er
tjónið 300 þúsund krónur ár-
lega.