Morgunblaðið - 17.10.1934, Blaðsíða 2

2
MORGrUNBLAÐIÐ
PorgiwHaHí
Qtget.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritstjórar: Jón KJartansson.
Valtýr Stefánsson.
RJtstjórn og afgreiðsla:
Austurstrætl 8. — Sími 1600.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Augiýsingaskrifstofa:
Austurstrætl 17. — Stmi 3700.
Heimasímar:
Jón KJartansson nr. 8742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220.
Árnl Óla nr. 3045.
E. Hafberg nr. 3770.
ÁskriftagJald:
Innanlands kr. 2.00 á mánutti.
Utanlands kr. 2.50 á mánuöl
I lausasölu 10 aura eintaklö.
20 aura meö Lesbók.
Itölsk rödd.
Þ]6ðB9iliigirstefaa sðslalismans hliiir
tí aarka sielao skloilagsneladar.
seair atvlanaiðlarððherraia.
Þessvegna skipaði hann
ekki menn úr Sjálfslæðis-
flokknum í nefndina.
t
Hjer í blaðinu er sagt frá grein
í ítalska blaðinu „II Sole“ í Mil-
ano, þann 8- sept. Höfundur grein-
arinnar er dr. E. Cismondi. Hann
hefir nokkrum sinnum áður ritað
um viðskifti ítala og íslendinga
og mjög á sama veg, af eindreginni
óvild til ísl. þjóðarinnar. En g'rein
arhöf. skýtur máli sínu fram á
grundvelli viðskiftajöfnuðar, er
núverandi haftastefna hefir tylt
mjög hátt í viðskiftum þjóða á
milli.
Það er rjett, sem kunnugt er,
að ítalir, sem fleiri Suðurlanda-
þjóðir, kaupa margfalt meira af
okkur en við af þeim. En á hinn
bóginn verður því ekki neitað, að
við íslendingar höfum lag^ kapp
á, á síðiistu árum, að auka vöru-
kaup okkar hjá þessum ágætu við-
skiftaþjóðum. Má í því sambandi
nefna, að við höfum tekið upp
skipaferðir milli landanna, er ættu
mjög að greiða fyrir þessum við-
skiftum.
GrÓinarhÖf. virðist ekki sjerlega
kunn’ug'ur högum íslenskrar út-
gerðar og kjörum þeirra er hjer
stunda sjósókn. Því vel mættu
þeir Italir, sem rita um við-
skiftin milli íslands og þeirra
inuna það, að íslenskir sjómenn
sækja afla sinn út á miðin í hin-
um hörðustu veðrum og fá fyrir
strit sitt og áhættu ljelegt lífs-
viðurværi. En árangurinn af starfi
þeirra er þó það, að þeir fram-
leiða hina ódýrustu og hollustu
fæðu fyrir, m. a. fátækasta hluta
hinnar ítölsku þ.jó|ðar.
Ný einokun.
Á bílum, alls konar
mótorum, rafmagns-
vjelum og áhöldum.
Stjórnin hefir undanfarið ver-
ið að undirbúa frv. um heimild
fyrir ríkisstjórnina að taka
einkasölu á bílum, alls konar
mótorum, rafmagnsvjelum og
rafmagnsáhöldum alls konar
og fleiru.
Frv. þetta er nú tilbúið og
hafa stjórnarliðar í fjárhags-
nefnd efri deildar tekið að sjer
flutning þess á Alþingi. Mun
frv. væntanlega koma í dagsins
ljós næstu daga.
Heimilisiðnaðarfjelag íslands
hefir fengið leyfi skólanefndar til
þess að nota handavinnustofu
Austurbæjarbarnaskólans og áhöld
in þar við handavinnukenslu í
vetur. Fjelagið sótti líka um að
fá að nota smíðastofu skólans, en
skólanefnd gat ekki orðið við
þeirri beiðni-
Frv. stjórnarinnar ,,um heim-
ild handa skipulagsnefnd at-
vinnumála til þess að krefjast
skýrslna o. fl.“ var enn til 1.
umr. í Nd. í gær og ekki lokið
umræðunni. Töluðu í gær þeir
Jóh. Þ. Jósefsson, Thor Thors
og atyinnumálaráðherra.
Þjóðmýtingarstefnan.
Því hefir margsinnis verið
haldið fram h.jer í blaðinu, að
aðaltilgangur stjórnarinnar með
skipan þeirrar nefndar, er hjer
um ræðir, sje sá, að vinna að
framgangi sósíalismans í land-
inu.
Hinn sögulegi aðdragandi
nefndarinnar sannar þetta, sþr.
4 ára áætlun Alþýðuflokksins,
þar sem því er berum orðum
yfir lýst, að nefndinni sje ætlað
að koma á nýju þjóðskipulagi
á grundvelli þjóðnýtingarboð-
orðs sósíalista.
Valið á mönnunum í nefnd-
ina sannar þetta einnig, þar sem
þrír nefndarmenn eru hrein-
ræktaðir9 sósíalistar og tveir
grímuklæddir sósíalistar.
Loks sannar þetta skipunar-
brjef nefndarmanna; sem sýnir
alveg ótvírætt, að nefndinni er
fyrst og fremst ætlað að leita
að veilum í einstaklingsrekstri
— sem auðvitað er auðvelt á
slíkiim tímum sem nú eru — og
síðan nota þetta til stuðnings
höfuðverkefninu, þjóðnýting-
unni.
Játning atvinnumálaráðherra.
í umræðum um þetta mál á
Alþingi, hafa Sjálfstæðismenn
haldið því fram, að skipulags-
nefndin, eins- og til hennar er
stofnað, væri í raun og veru
aðeins flokksnefnd stjórnar-
flokkanna, en ekki nefnd sem
vinna ætti að málum alþjóðar.
Hafa Sjálfstæðismenn í því
sambandi bent á, að ef stjórnin
hafi með nefndarskipaninni ætl-
ast til þess, að unnið yrði að
úrlausn mála með hagsmuni
þjóðarheildar fyrir augum, væri
með öllu óskiljanlegt hvers-
vegna gengið væri alveg fram-
hjá þeim stjórnmálaflokki, sem
Skýring ráðherrans var þessj:
— Jeg játa, sagði ráðherr-
ann, að stefna Sjálfstæðisflokks
ins er ekki í satnræmi við þá
stefnu, sem nefndinni er ætlað
að marka.
Ráðherrann sagði ennfremur:
— Jeg get sagt það alveg
hiklaust, að skipulagsnefnd-
in á ekki ýkja mikinn kOst á
að breyta til án þess að fara
ínn á þjóðnýtingarbrautina.
Mjer er engin launung á
þessu, sagði ráðherrann.
Þessi djarfa og hispurslausa
játning ráðherrans kom nokk-
urri ókyrð á veslings F'rampókn-
arráðheiTana, sem sátu vio hlið
.Haralds Guðmundssonar, enda
fþegar auðsjeð að Haraldur
sagði hjer meira en hann mátti
segja.
, )■ ..h! ■ 1
Undanhald.
Þetta kom og greinilega fram
sxðar við umræðurnar. Því þegar
Jóhann Þ. Jósefsson í sköru-
legri ræðu dró fram þéssa játn-
ingu ráðherrans, reyndi Harald-
ur að draga saman seglin.
Hann fór að bollaleggja um
ástandið í heiminum, sem gerði
það að verkum, að hefta yrði
meir en áður persónulegt frelsi
einstaklinganna. Þetta vissu
sjálfsagt allir, enda.á það ekk-
ert skylt við þ.jóðnýtingarstefnu
sósíalista.
Einnig fór ráðherrann að af-
saka sig með því, að þessi yfir-
lýsing hans um þjóðnýtirxgu í
sambandi við störf skipulags-
nefndar, væri hans persónulega
skoðun, sem nefndin væri ekk-
ert bundin við!
En þessi sami ráðherra var
reyndar áður búiun að lýsa yfir
því, að hann hefði gengið fram
hjá Sjálfstæðisflokknum og skip
að nefndina einlita, vegna þess
að Sjálfstæðisflokkurinn væri
andvígur þjóðnýtingarstefnu só-
síalista! Með því að velja menn
í nefndina með þetta fyrir aug-
um, hefir því ráðherrann þegar
rnarkað stefnu nefndarinnar.
Tímasósíalistar smeykir.
Hinu datt forsætisráðh. ekki í
hug að mótmæla, að ráðherra
í hans ráöuneyti hafði lýst þessu
yfir í áheyrn allra þingmanna.
Hjer á auðsjáanlega að leika
hinn sama skrípaleik, sem
rauðu flokkaxmir hafa oft leikið
áður. Framsóknai'flokkurinn á í
orð.i kveðnu að vera andvígur
þ.jóðnýtingu, a.f ótta við bænd-
ur, en sósíaíistum er smám sam-
an ætlað að þoka þjóðnýting-
unni áfram, með bakstuðingi
hinna grímuklæddu í Tíma-
flokknum.
Að öðru leyti kom fátt nýtt
fram við umr. í gær.
Þó er rjett að geta þess, að
Haraldur Guðmundsson dró nú
allmjög úr fyrra loforði sínu,
að taka Sjálfstæðismenn í
nefndina, ef flokkurinn óskaði
þess. Hann sagði nú, að ef Sjálf-
st.fl. óskaði að koma mönnum
í nefndina, myndi hann (H. G.)
tala um það við nefndina, en
ekki bæri að skoða þetta sem
neitt loforð frá hans hálfu. —
Hjer virðist því Haraldur einn-
ig hafa sagt full-mikið áður.
Heilsufræðissýning
í London.
Vítamín pillur. .— Menu
.,heyra með tönnunum“. Blý-
flugnastunga tf?igtarmeðal.
Londoxx, 15. okt. FH.
í Londoö var opnuð heilsufræð-
issýnýig' í dag. Þar má sjá meðal
annara nýunga, C-vítamín-pillur,
en það er fjörefni það sem mest
er af í appelsínum og sítrónum.
Nú þurfa heimskautafarar og leið-
angrar ekki að líða skort á þessu
vítamíni, þótt þeir ekki geti tekið
með sjer birgðir af þessum ávaxta
tegundum.
Þá er einnig á sýningunni nýtt
tæki fyrir beyrnarlaust fólk- Er
það rafmagnspúði, sem lagður er
á tennurnar, og stendur í sam-
bancli við hljóðnema. Hljóðið berst
um .tennurnar út í höfuðbeinin og'
til eyrnanna, og er sagt, að fólk
sem hefir verið heyrnarlaust, og
hefði meirihluta kjósenda að
baki sjer, við val á mönnum í
aefndina.
Eínmitt þessu veigamikla at-
riði svaraði Haraldur Guð-
nundsson atvinnumálaráðherra
njög greinilega í gær.
Ráðherrann gaf skýringu á
?ví, hversvegna hann hefði
jengið fram hjá Sjálfstæðis-
rlokknum við skipan nefndar-
mnnar.
' Þegar komið var að fundar-
hljei í gær og fyrir lá þessi
1 djarfa og skýlausa yfiidýsing
atvinnumálaráðherra, kvaddi
Hermánn Jónasson forsætisráð-
I herra sjer hljóðs, efcir að Jónas
j frá Hiúflu hafði hvíslað ein-
1 hverju í eyrað á honurti.
Og erindi Hermanns var það,
að mótmæla þeim ummælum
Jóhanns Jósefssonar að nefndin
I ætti að vinna að þjóðnýtingu!
mállaust frá barnæsku, geti beyrt
með þessu tæki, og lært að tala.
Þá er þar einnig uppgötvun,
sem styður trú, eða hjátrú gamla
fólksins, að besta lækningin við
gigt, vseri býflugnastunga. En það
er smyrsl, er Þjóðverjar hafa búið
tii, úr bíflugnaeitri, og á að vera
gott við g'igt.
um
Hlutaruppbðt siómanna
á síldveiðum.
Loksins kom að því, að stjórn-
in reynir að sýna lit á að efna
það loforð, sem hún gaf sjó-
mönnum á síldveiðum í sumai*.
Reyndar ætlar stjórnin ekki að
efna loforðið til fulls (sem var
2 kr. á saltsíldartunnu), því
samkv. frv. því, sem sjútvn. Nd.
ber fram f. h. stjórnarinnar, á
að verja ,,mismun“ þeim á út-
flutningsgjaldi af síld, veiddri
1934, sem greiddur er samkv.
1. 60, 1921, og venjulegu út-
flutningsgjaldi eins og það er
á öðrum fiski, til hlutarupp-
bótar sjómönnum.
Framsögum. sjútvn. skýrði
frá því, að upphæð sú, sem til
þessa þyrfti að verja myndi
nema um 120 þús. kr._
Sig. Kristjánsson lýsti yfir því
f. h. Sjálfstæðismanna í sjútvn.,
að þeir myndu síst hafa á mótí
því, að sjómenn fengju þessa
uppbót, fyrst stjórnin teldi sig
hafa ráð á þessu fje. Hinsvegar
væru Sjálfstæðismenn mótfalln-
ir því, að fje þessu yrði úthlut-
að eins og frv. gerði ráð fyrir,
en samkv. því ættu þeir að fá
hæsta uppbótina, sem mest
hefðu borið úr býtum, eða þver-
öfugt við það sem rjett væiú og
sanngjarnt. Myndu fulltrúar
Sjálfstæðismanna í sjútvn.
flytja brtt. þessu viðvíkjandi
við 2. umr. — Finnur Jónsson
taldi það hinsvegar vera ,,rán
og órjettlæti“(!), ef þeir sjó-
menn fengju hæsta uppbót, sem
minst hefðu borið úr býtum.
Námaverkfall.
Námamenn hóta að drepa
sij? í námunum, ef ekki er
gengið að kröfum þeirra.
London. 14. okt. Fl'.
t Suður-Ungverjalandi hafa
1000 námumenn gert verkfall, og
hafa samningaumleitanir, sem
hafa farið fram undanfarna daga,
engan árangur borið. Nx'i liafa
námumennirnir farið ofan í nám-
una, og hótað því, að stöðva
vatns- og loftdælurnar og' drepa
sig þar, ef vinnuveitendur verði
ekki við kröfum þeirra-
London, 15. okt. F1T-
Námumennirnir í Pécs í Suður-
Ungverjalandi, sem' bótuðu því.
að drepa sig niðri í námunni nema
vinnuveitendur vrðu við kröfum
þeirra, sitja fast við sinn kelp.
Þeir hafa nú verið matarlausir í
100 klukkustundir, og í dag lok-
uðu þeir fyrir loftdælurnar í nám-
una. Er sagt, að þeir sjeu farnir
að verða mjög máttfarnir, og'
hefir verið komið upp með nokkra
þeirra.
Námumenn fara fram á fim>n
•daga yinnu í viku, eri námueigend
ur seg'jast ekki geta staðið við að
láta v'nna nema 2 daga í viku.
Námum í nágrenninu héfir
verið lokað, og eru nú um 3500
námumenn frá verki.
Viðskiftamálaráðherra er lagð-
ur af stað til Pécs frá Budapest,
til þess að reyna að miðla málum.
Námumenn segjast ekki ganga að
öðru en skriflegtim samningum.