Morgunblaðið - 30.11.1934, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3

Fjármálastefna Sjálf-
stæðisflokksins og
fjárlagafruimarpið.
Ræða Magnúsar Ouðmunds-
sonar ívið! framhald 1. tim-
ræðu fjárlaganna.

Framh.
F j ár veitinganef nd
klofnar.
Fjárveitinganefnd þingsins
hefir nú nýlega lokið störfum
í bili og. nú hefir það komið
fyrir, sem sjaldgæft er, að
nefndin hefir klofnað. í meiri
hlutanum eru Framsóknarmenn
imir 8 og Alþýðuflokksmenn-
irnir 2, en í minni hlutanum eru
4 Sjálfstæðismenn. Flokksmenn
stjómarinnar hafa yfirleitt al-
gerlega fallist á stefnu stjóm-
arinnar og enda gengið feti
framar, þar sem þeir leggja til,
að gjaldabálkur fjárlaganna
hækki um 200.000 kr. Við Sjálf-
stæðismennirnir í nefndinni höf
am aftur á móti komið með
lækkunartillögur, sem samtals
nema milli 6 og 7 hundruð þús-
nndum kr. Þessar tillö^gur hafa
▼erið teknar til umræðu hjer af
hæstv. atvinnumálaráðh. og
ekki verið tekið blíðlega. Er
það óvenjuleg aðferð, að gera
slíkt áður en flutningsmenn
hafa haft nokkurt tækifæri til
þess að mæla fyrir sínurri til-
Iðgum og rökstyðja þær.
— '
Sogs virk j unin.
Það kom fram í ræðu hæstv.
fjármálaráðh. við fyrri hluta
þessarar umræðu og í ræðu
hæstv. atvinnumálaráðherra á
fðstudaginn var, að stjórnin
hefði talið mikla þörf á að auka
framlög til verklegra fram-
lívæmda vegna væntanlegs at-
vinnuleysis á næsta ári. Nú er
það fjarri mjer að neita því, að
atvinnuleysi hljóti að vaxa, ef
lítið er um verklegar fram-
kvæmdir. Og jeg viðurkenni það
vitaskuld, að verkamenn eiga
nákvæmlega sömu kröfu gagn-
vart ríkisvaldinu og aðrir lands-
meim, um , að gætt sje hags
þeirra. En mjer virðist hæstvirt
stjórn alveg hafa gleymt því,
þegar hún var að meta atvinnu-
horfurnar næsta ár, að það er
talið fullvíst, að á því ári verði
hafið langstærsta framkvæmda-
fyrirtæki, sem nokkru sinni hef
ir verið af hendi leyst á landi
hjer og á jeg þar við Sogsvirk.j-
unina. Borgarstjórinn hjer í
bænum er nú erlendis til þess
að taka lán til þessarar virkj-
anar og er nú allur undirbún-
ángur undir byrjun verksins á
enda, að því er jeg best veit, og
lán fáanlegt með viðunandi
kjörum á fleiri en einum stað.
Þetta mannvirki, Sogsvirkjun
i», mun kosta um 6 milj. kr. og
eftir upplýsingum, sem jeg hefi
fengið munu verkalaun við
þessa framkvæmd nema alt að
2 milj. kr. Verkið á að vinna á
þrem árum, 1935, 1936 og 1937.
Þetta þýðir, að verkalaun, sem
fyrirtæki þetta greiðir til jafn-
aðar árlega verða varla undir
600.000 kr. Hjer er því um stór-
felda atvinnuaukningu að ræða,
svo stórkostlega, að hún nemur
meiru en ætlað er til viðhalds
þjóðvega á öllu landinu og nær
tvöfalt meira en ætlað er til
nýrra vega, en vegirnir eru ein-
mitt þær framkvæmdir hins op-
inbera, sem .jeg hygg gefa
mesta vinnu. Jeg fæ því ekki
sjeð, að útlitið með atvinnu
verkamanna á næsta ári sje
slæmt. Þvert á móti sýnist mjer
vera von meiri vinnu en venja
er til, jafnvei þótt atvinnuveg-
irnir dragi eitthvað sáman segl-
in, sem við má búast. Undir
þessum kringumstæðom fæ jeg
ekki betur sjeð en að Reykja-
vík og nærsveitir hennar vérði
vel settar urn atvinnu, en ein-
mitt í Reykjavík hefir bróður-
hlutinn af atvinnubótaf jenu
farið.
Ríkissjóður á að
skapa jafnvægið.
En svo er annað í þessu sam-
bandi, sem verður að minna á
og það er landbúnaðurinn. Rík
isvaldinu ber vissulega skylda
til þess, að gera. ekki ráðstaf-
anir, sem miða til þess að saga
frá honum vinnukraftinn svo að
til vandræða horfi. En á því er
einmitt mjög mikil hætta ef*
saman fara stórmiklar fram-
kvæmdir bæði hjá ríkissjóði og
öðrum. Jeg lít svo á, að þegar
miklar framkvæmdir eru hjá
bæjar- eða sveitarfjelögum, eða
einstökum mönnum, þá eigi rík
issjóður að draga inn seglin.
Ríkissjóðurinn á að vera sá sem
skapar jafnvægið í framboði og
| eftirspurnum vinnu frá ári til
' árs, því að ella koma sveiflur,
| sem eru bæði atvinnuvegum og
; verkamönnum til bölvunar. Sje
j þetta ekki gert skiftast á at-
j vin.nuleysisár og atvinnunægta-
! ár. Landbúnaðurinn þarf á að-
keyptum vinnukrafti að halda
j á sumrin, en hvar á hann að
j fá hann, ef ríki, bæjar- og sveit
arfjelög og aðrir atvinnuvegir
hlaupa með miklum krafti í
kaup við hann, bjóðandi kaup,
! sem landbúnaðarframleiðslan
i getur ekki kept við vegna af-
j urðaverðsins.
Þessi atriði, sem jeg nú hefi
bent á virðast mjer meginat-
riði, þungamiðja alls þessa
máls. En þessu sýnist mjer
i hæstv. stjórn hafa skelt skolla-
eyrum við. Þær skoðanir, sem
jeg hjer hefi haldið fram, er
mjer óhætt að segja að eru
skoðanir Sjálfstæðisflokksins í
þessum málum. Stjórnarflokk-
arnir virðast vera á þveröfugri
skoðun, en jeg er sannfærður
um, að þeir eru á villigötum og
® er reiðubúinn til að taka upp
frekari umræður um þetta
hvenær sem er og hvar sem er.
I þeim tíma, sem mjer er ætl-
aður nú get jeg ekki rökstutt
þetta frekar, en vera má, að
jeg gangi nokkru nánar inn á
þetta við 2. umr.
Atvinnan úfc um
land.
Að athuguðu öllu því, sem
jeg hefi hjer sagt, vænti jeg að
mínir háttvirtu tilheyrendur
nær og fjær, sjái nauðsynina á
lækkun gjaldanna og telji að
tillögur okkar minnihlutamanna
sjeu á rökum reistar. En jeg
gæti ímyndað mjer, að einhverj
ir, sem fjarri búa Reykjavík
mundu segja sem svo: Það er
gott og blessað að Reykjavík
og nágrenni nýtur góðs af hin-
um miklu framkvæmdum við
Sogið, en ekki nýtur alt landið
góðs af því og hveráig er þá
sjeð fyrir aukinni atvinnu hjá
okkur? Við þessu er því að
svara, að eftir tillögum okkar
minni hluta manna á atvinnu-
bótafjeð að vera jafnhátt og
það. nú er áætlað i fjárlögum
yfirstandandi árs eða 300.000
kr. Reykjavík hefir hingað til
fengið helming' eða meira af
þessu fie en vegna Sogsvirkjun-
arinnar hlýtur framlagið til
hennar að geta minkað mikið
og þá verður líka miklu meira
til útbýtingar í öðrum kaup-
stöðum og kauptúnum landsins.
Þá skal jeg og nefna það, að
gert er ráð fyrir miklum aukn-
um vegagerðum, einmitt af því
að þeir skapa mikla atvinnu,
en tiltölulega lítið þarf til
þeirra að kaupa frá útlöndum.
í sambandi við vegina minnist
jeg þess, að í ræðu hæstv. at-
vinnumálaráðherra var hann
með slettur til okkar minni
hluta manna fjárveitinganefnd-
ar um það, að okkur mundi
hafa langað til að skera niður
vegafjeð, en ekki þorað það
vegna k.jósendanna. Þetta eru
ósæmilegar getsakir og skora
.ieg á þenna ráðherra að rök-
styðja þessi ummæli sín eða
taka þau aftur, sem sæmst væri.
Hæstvirt st.jórn ætti annars að
tala sem mirist um vegafjeð eða
•að minsta kosti skiftingu þess
milli kjördæmanna, því að það
mun verða sýnt fram á í um-
ræðum þessa máls hve geysileg
hlutdrægni kemur fram í þeirri
skiftingu.
Blekkingar stjórn-
arinnar.
Jeg tók svo eftir, að hæstv.
atvinnumálaráðherra segði í
ræðu sinni um þetta mál um
daginn, að eftir tillögum stjórn
arinnar hefðu framlögin til
verklegra framkvæmda verið
hækkuð um rúmlega 1 milj. kr.
frá því sem er í fjárl. yfirstand
andi árs og mátti jafnvel skilja
á orðum hans, að sú upphæð
færi öll til verkamanna í land-
inu, en það er nú eitthvað ann-
að. Jeg geri ráð fýrir, að það
muni ekki vera mjög fjarri
sanni að helmingur þessa fjár
fari til útlanda fyrir efni, því
að mikið af þessu eru fram-
kvæmdir, sem mikið útlent efni
þarf til, svo sem húsabygging-
Nesll’e
átsúkkulaði.
Komið aftur.
I. Bryniúlfsson & Kuaran
Vjelaverkstæði
í Hafnarfirði til sölu.
Verkstæðið er á besta stað í bænum, beint upp af skipa-
bryggjunni. Verkstæðið hefir starfað í 10 ár og hefir þar
af leiðandi marga góða viðskiftamenn.
Æskilegt að kaup gætu farið fram nú þegar vegna í
hönd farandi vertíðar.
Semja ber við h.f. Hamar í Reykjavík.
Bófsfruð ryíískB húsgöp.
Körfuhúsgögn.
•íUgni
ÍÍVÍJfS
BifréiðasliArar til lelga.
Get leigt 2—3 hílskúra í miðbænum nú þegar.
Upplýsingar í síma 4006 (aðeins kl. 12—1).
ar, símalagningar o. fl. Fer það
alvfeg í bága við þá stefnu, sem
stjórnin annarsþykjist fylgja,er
hún með þessu vil! auka kaupin
frá útlöndum og þetta er þver- j
öfugt við það sem fjármála-
ráðh. sagði í sinni ræðu um
aukning kaupgetunnar án þess ‘
að hún beindist að erlendum
kaupum. En tiliögur okkar Sjálf
stæðismanna eru einmitt miðað-
ar við það að fella niður nú
um sinn þær framkvæmdir, sem
kosta mikinn aukinn innflutn-
ing, með sjerstöku tiiliti til að
á döfinni er framkvæmd stór-1
feldasta fyrirtækisins, seih hjer
hefir verið unnið. Það sem við j
leggjum til að fella burtu nem-
ur fyrir verkamenn miklu j
minnu en aukningin af Sogs-
virkjuninni, og þó að okkar til- j
lögur verði samþvktar þá eru
samt auknar framkvæmdir rík- -
isíns frá því sem verið hefir og
að meðtalinni Sogsvirkjuninni .
er aukningin ákaflega mikil,
svo mikil, að það eru ekki líkur
til, að svo miklu s.je hægt að
halda uppi að staðaldri og þá
er betra að fara hægra og reyna
að hafa meiri jöfnuð á. Það
verður öllum fvrir bestu. Jeg er
líka sannfærður um, þótt hæstv.
stjórn vilji kannske ekki viður-
kenna það, að hún sjer það, að
það má ekki, eins og nú er á-
statt, heimta meiri framlög at’
landsmönnum til opinberra
þarfa, en hægt er að komast af
með og þegar það er vegið og
metið, þá ber auðvitað að taka
tillit til hinnar gífurlegu at-
vinnuaukningar, sem Sogsvirkj-
unin veitir. Jeg vísa þess vegna
algerlega á bug öllum aðdrótt-
unum úr garði hæstv. stjórnar
um það, að tillögur okkar minni
hluta manna fjárveitinganefnd-
ar sjeu vanhugsaðar eða af ill-
um vilja sprottnar.
Jeg læt svo úttalað um þetta
mál í bili en ætla í fáeinar mín-
útur að snúa máli mínu til
hæstv. forsætisráðherra.
Kosningasigur
ihaldsmanna
í Englandi.
London 29. nóv. FÚ.
Úrslit í aukakosningunum í
Putney-kjördæmi í Englandi
voru birt í morgun. Frambjóð-
andi íhaldsflokksins, Marcus
Samuel, var kjörinn með 2663
atkv. meirihluta yfir frambjóð-
anda verkamannaflokksins, dr.
Edith Sommerscaleg. í almennu
kosningunum 1931 hafði fram-
b.jóðandi íhaldsmanna 21 þús.
atkv. meirihluta fram yfir fram
bjóðanda verkamannaflokksins,
en 1929 var meirihluti íhalds-
manna í þessu kjördæmi 8500.