Morgunblaðið - 30.11.1934, Blaðsíða 7

MORGUNBLA ÐIÐ
7
Stór verðlækkun.
Strausykur 22 aura pr. % kg.
Melís 27 aura pr. % kg.
Xaffi brent og malað
90 aura pr. % kg'.
ADar aðrar vörur með tilsvarandi
lágu verði.
Jóhannes Jóhannsson,
CJrundarstíg 2. 1 Sími 4131.
I mafinn:
Ejúpnr, Hangikjöt, Bjúgu,
Kjötfars, Fiskfars
og allskonar grænmeti.
Versían
Svelns Jóhannssonar
Bergstaðastræti 15. — Sími 2091.
Nýkomið
stórt úrval
af kaffistellum, 6 manna
frá 10.50.
Epli
sctý, fengnm við í gær. — Einnig
Vínber,
Sráfíkjur í pökkum. Konfekt-
rúsínnr í pökkum o, m. fl.
Verðið er lágt
á öllu hjá okknr.
Jón & Geiri
W'esturjw'ötu 21. Sími 1853.
Fjelag kjötverslana tilkynnir,
að búðum þeirra verði lokað kl.
12 á hádegi þann 1. desember.
Kristileg samkoma verður hald-
in í Varðarhúsinu á föstudaginn,
þann 30. þ. m., kl. 8 e. h. Ræðu-
menn: Carl Andersson frá Sví-
þjóð og Eric Erieson frá Vest-
mannaeyjum.
Knattspyrnufjelagið Valur held-
ur aðaldansleik sinn í Oddfellow,
laugardaginn 8 des. Þar, sem fje-
lagið lieldur að eins einn dansleik
á ári og vandar þá. mjög vel til
hans, er vissara fyrir fjelagsmenn
að tryggja sjer aðgöngumiða, sem
allra fyrst, því aðgangur er mjög
takmarkaður. Áskriftarlistar eru
hjá: Axel Þorbjörns, e/o Biering,
Laugaveg 3 og Hólmgeir Jónssyni
c/o Versl. Vaðanes.
Hertogabrúðkaupið. Eins og
sagt var frá í Morgunblaðinu í
gær var hjónavígslu hertogans af
Kent og Marinu prinsessu útvarp-
að í gærmorgun. Hlustuðu margir
á það hjer, og' héyrðist alt greini-
lega í góðum viðtækjum .Er þetta
í fyrsta skifti sem konunglegu
brúðkaupi er útvarpað.
fsfisksölur. Gylfi seldi í fyrra-
dag í Huil 1160 vættir af ís-
fiski fyrir 1314 stpd. Geir seldi í
gær 688 vættir fyrir 966 stpd.
Hávarður ísfirðingur seldi einnig
í gær 1150 vættir af bátafiski, en
frjett um söluna ókomin.
Togararnir. Sviði fór í gær til
Akraness að taka þar bátafisk til
vitflutnings. Haukanes fór til Vest-
fjarða að taka þar bátafisk. Kára
var lagt í Skerjafirði í gær.
Straumrof, sjónleikur Halldórs
Kiljan Laxness, sem Leikfjelagið
er byrjað að sýna, er komin út á
prenti.
Spegillinu kemur út á morgun.
Nýtt fjelag var stofnað í fyrra-
kvöld á Hótel Skjaldbreið, og
heitir það Skipstjóra og stýri-
mannafjelag Reykjavíkur. Stofn-
fjelagar eru milli 40 og 50. í
stjórn voru kosnir Egill ,Johanns-
son, Guðmundur Oddsson og Hall-
frcður Guðmundsson.
Hjálpræðisherinn, Opinber helg-
unarsamkoma í kvöld kl. 8%-
Söngur og hljóðfærasláttur. Allir
velkomnir-
Fjárlögin. Önnur umræða fjár-
laganna hófst í sameinuðu þingi
í gær. Marg'ar breytingartillögur
lágu fyrir frá fjárveitinganefnd,
bæði meiri og minnihluta. Nokkrar
breytingatillögur’ lágu einnig fyr-
ir frá þingmönnum, aðallega um
verklegar framkvæmdií og ábyrgð
ir. Búist er við, að 2. umræðu
fjárlaga verði lokið í dag.
Versluntim verður lokað frá
hálegi á morgun, 1. desember.
Bruggnn. Fyrir rúmri viku tók
ÍÖgreg'lan fasta 3 Hafnfirðinga,
og fann hjá þeim ólöglegt áfengi.
Kvaðst einn þeirra, Þorsteinn Þor-
geirsson hafa keypt vínið af Þor-
steini bónda á Hellum á Rangár-
völlum. Jónatan Hallvarðsson full-
trúi var fenginn til að rannsaka
málið. Náði hann tali af Þorsteini
á Hellum í fyrradag og játaði
hann að hafa selt umrætt vín, en
kvaðst hafa keypt það af Þorsteini
Tyrfingssyni í Rifshalakoti í Ása-
hreppi. — Lögreglan fór austur
í gærdag að Rifshalakoti. Var þá
þar fyrir Þorsteinn Þorgeirsson
úr Hafnarfirði, og hafði hann soð-
ið upp úr einni tunnu nóttina áð-
ur og átti um 30 lítra af full-
brugguðu víni hjá bónda, Þor-
steini Tyrfing'ssyni fundust um
240 lítrar af bruggi í gerjun, og
honum til aðstoðar við bruggun-
ina var sonur hans, 18 ára gamall.
Föstudagur 30. nóvember.
10,00 Veðurfregnir.
12,15 Hádegisútvarp.
15,00 Veðurfregnir.
19,00 Tónleikar.
19,10 Veðurfregnir.
19,20 Þingfrjettir.
19,50 Aug'lýsingar.
20,00 Klukkusláttur.
Frjettir.
20,30 Kvöldvaka: a)Síra Sigurður
Einarsson: Sögtikaflar; b) Ólaf-
ur Friðriksson: Að. villast; c)
Böðvar frá Hnífsdal: Gaman-
saga. — Ennfremur íslenslc lög.
Jólabasar
opna jeg í dag í Liverpool-kjallaranum, Vesturg. 3.
Sem að vanda gott úrval af barnaleikföngum og
allskonar jólavarningi. — Jólabasar minn, er þektur
fyrir góð og greið viðskifti.. — Lítið inn.
Amatörverslun
Þorleifs Þorleifssooar.
Sími 4683.
Samkvæmt fyrirmælum laga nr. 58, 30. nóv. 1914, ber
að framkvæma þrifaböðun á öllu sauðfje hjer. í lögsagnar-
umdæminu. Út af þessu ber öllum sauðfjáreigendum hjer
í bænum að snúa sjer nú þegar til eftirlitsmannsins með
sauðfjárböðunum, herra lögregluþjóns Sigurðar Gísla-
sonar, sími 1166 og 3944.
Borgarstjórinn í Reykjavík, 29. nóv. 1934.
Tómas Jónsion.
e. u.
Haupmenn og kaupfielðg!
Kartöilumjölið
góða,
e r k o m i fl affiar.
sjúkdómur Islending'a, á lang-
bæstu stigi.
Þó að Rask væri danskur mað-
ur, þá gat honum ekki fallið í geð
þessi útbreiðsla dönskunnar, sem
engin danska var þó, heldur
hrognamál og apaskapur. Rask
fór hingað til að hitta fyrir sjer
mál forfeðranna, hreint og óspilt.
Ástandið, sem hann hitti fyrir,
vakti viðbjóð iians. Áður hafði
hann verið að ballaleggja samn-
ingu fræðirita á íslensku, en öf-
mgan smekk alþýðunnar, sem ekki
vildi annað en skröksögur, kom
honum í hug að hæta með því að
þýða Don Kisjottar sögu (þ. e.
Don Quixote eftir Cervantes), —
sem í sannleika var ekki slæm
hugmynd- Nú fer hann í óða-kappi
að- vinna að því að reisa þær
rönimu skorður, sem hann talar
um, og er það fyrst og fremst með
stofnun Bókmentafjplagsins og' út-
gáfu ýmissa bóka, bæði fornra og
nýrríi. En þegar á milli varð frá
þessum störfum og öðrum (á ís-
landsferðinni lagði hann síðustu
höpd ;i ritið um uppruna íslensk-
unnar) braust það, sem honum
bjó í brjósti, fram í skáldskap,
hapn tók að þýða á íslensku leik-
rit Holbergs: Jean de France, og
sneri því upp á íslenska staðhætti.
Þessi þýðing hefir verið óútgefin
og. að því er virðist, ókunn, þang-
Ví > v,—nr-i - ■ ■•-rMITBMWIM—MMf
að til Jón Helgason prófessor í
Kaupmannahöfn veitti henni at-
hygli og gaf hana út1). Þessi út-
gáfa er gerð af vanalegri vand-
virkni útgefandans, og fylgir
henni stuttur, en glöggur og góð-
ur inngangur um uppruna þýð
ingarinnar og umhverfi, og á hann
vil jeg vísa þeim, sem meira
langar að vita um þetta, En jeg
skal taka hjer fram nokkur at-
riði, sem mjer þykir helst þöri'
um að ræða.
Á ytri atvik þess, að Rask tók
að þýða þetta rit, er auðvelt að
benda. Þegar skömmu eftir að
hann kemur hing'að til lands, les
hann leikrit Sigurðar Pjetursson-
ar. Hið síðara þeirra, Hrólfur,
fjallar um einskonar Jean de
France, íslenskan uppskafning,
sem kemst í vinnu hjá kaupmanni
og lærir þar dönskublending,
þykist mjög af og læst ekki geta
talao annað. Að öðru leyti er hann
ólíkur Jean de Franee, því að
hann er hrekkjalimur, en ekki
x) Jóhannes von Háksen, Lud-
vig Holberg: .Tean de Franee,
þýtt og sniðið eítir íslenskum
staðháttum af Rasmusi Rask,
gefið út eftir eiginhandarriti þýð-
anda, af Jóni Helg'asyni. Levin &
Munksgaard, Kaupmannahöfn
1934.
herlega fífl eins og hjá Holberg.
Annars er í leikritinu litið upp
til Dalstæds, danska kaupmanns-
ins, svo að ekki verður - sýslumað-
ur sakaður um neinn uppreisnar-
hug.
Á þeim árum, sem Rask var
hjer, var nokkuð leikið í Reykja-
vík. Rask segir sjálfnr frá því í
brjefi, að hann hafi leikið Stygo-
tius í Jakob v. Tyhoe. Bæði leik-
rit Sigurðar Pjeturssonar voru
sýnd, og er sagt, að Rask hafi
leikið Dalstæd í Narfa, en Bjarni
Thorarensen grobbarann Hrólf Ás-
grímsson í Hrólfi. Nú hafði Rask
gaman af leik og leikritum, og lá
nærri fyrir hann að taká Holberg
til athugunar. Narfi Sigurðar
Pjeturssonar, það sem hann sá og
heyrði í Reykjavík og skaplyndi
hans sjálfs (hann var frábitinn
hjegóma) rjeð því, að fyrir val-
inu varð Jean de France, leikrit-
ið um spjátrunginn danska, sem
kemur frá Frakklandi ærður af
þeim litlu og afskræmdu brotum
franskrar menningar og máls, sem
hann hefir lært í ferðinni, og vill
ekkert nýta af því, sem heima fyr-
ir tíðkast, hvort sem það er g'ott
eða ilt,. Þess var getið hjer að
framan, að Rask hafði oft komið
fram sem Anti-Jean de France,
þegar aðrir montuðu mcð þýsku
eða frönsku, talaði hann íslensku-
Þá tók nú Rask að þýða Jean
de France á íslensku, og varð úr
því Jóhannes v. Háksen, íslenskur
uppskafningur, söm er einn vetur
í Kaupmannahöfn, montar með
dönsku sinni (sem auðvitað er
öll meira og minna vitlaus) og vill
hafa alt danskt. Því miður hefir
annríki eða önnur áhugamál vald-
ið, að hann lauk ekki \þýðingunni,
komst ekki leng'ra en út í fjórða
þátt. Og það, sem lokið er við, er
aðeins til í uppkasti. og verður að
taka tillit til þess. En reyndar
þarf þess ekki; þýðingin er ef til
vill ekki eins kröftug og frum-
textinn, en hún er samt svo góð,
að varla nokkur Islendingur hefði
þá gert betur (það væri þá Sig-
urður Pjetursson). Á þýðingunni
er gott íslenskt mál, og það mun
naumlega verða greint. að um
haná háfi fjallað útlendur maður.
Meétilr vandi var að eiga við
orðaleikina hja Holberg og að
breyta öllúm atvikum, svo að það
ætti við Reykjavík. Rask varð að
finna íslensk og dönsk orð, sem
líktust að hljóði, og- setja þau í
stað pere, mere o ,s. frv. hjá
Holherg; vérður ekki annað sagt
en að það hafi tekiSt sómasamleg'a.
Smáatriði tók hann úr Narfa, og
nöfnunnm breytti hann með hlið-
sjóú af því leikriti. Og „staðfærsl-
an“ er svo góð, að það virðist
reglulegur Reykjavíkur-keimur að,
og eru þó breytingarnar svo litl-
ar sem hægt er að komast af með-
Páll gamli Skíðason er fæddur í
Þingholti, og faðir hans fyrir
hann, Jón Hákonarson (sem eft-
ir ferðina heitir Jóhannes von
Háksen) kom með Eyrarbakka-
skipinu og lá nærri þrjár vikur í
Leith (það bjóst Rask við að gera,
þegar hann lagði í sína íslands-
ferð, en ekki veit jeg. hvort það
varð ofan á), sonur Boga gamla
vildi ekki ganga í kirkju nema
þegár átti að prjedikast á dönsku
(árið 1805 var nm það deilt, hve
oft skyldi prjedika á dönsku í
dómkirkjunni), a la Vimmelskaft
verður „Garðahraunsk“ — og'
þannig má halda áfram að telja.
Það var leiðinlegt að Rask skyldi
ekki liika við þýðinguna og gefa
jhana út, því að það er óhætt. að
I fullyrða. að hún er betri én á
mörgum leikritum, sem þýdd voru
og leikin í Reykjavík á síðastlið-
inni öld .Hún er Rask til sæmd-
ar, sýnir enn að nýju snildargáfu
þessa mikla málamanns. Hún sýn-
ir líka frá nýrri hlið liug hans til
íslenskrar tungu, sem með dular-
fullum hætti var fljettuð saman
við líf hans og ævistarf.