Morgunblaðið - 29.12.1934, Page 3
Laugardaginn 29. des 1934.
MORGUNB L'AÐ I í>
lög raunverulega á sameiginleg-
um flokksfundum stjórnarliðs-
ins. —
Eftir fjárlögum 1935 er
gjaldahliðin áætluð kr. 14.336.-
886.17 og er þó, eins og altaf
^íðan ríkisbókfærslunni var
breytt, aðeins færður til útreikn
ings mismunur á tekjum og
gjöldum pósts, síma og útvarps,
þvert á móti því sem áður var.
Þetta breytir niðurstöðunni
gjaldamegin um rúmlega 2Vá
miljón króna og eru þá gjöldin
fcomin eftir hinu eldra reiknings
lagi hátt á 17. miljón króna.
Hækkun gjalda frá síðustu
fjárlögum er alls kr. 2.300.137.-
07. —
Fjármálaráðherra hefir Iagt
á það hina mestu áherslu að
gjaldhlið fjárlaganna væri nú
bvo há af því að áætlunin væri í
miklu betra samræmi en áður
yið það sem raunverulega
mundi verða. Þessu sama hafa
allir fjármálaráðherrar Fram-
sóknarflokksins haldið fram um
hver fjárlög að undanförnu og
þetta er nu 8. árið sem þeir
stjóma fjármálum landsins sam
fleytt. Hvort þessi kenning nú-
▼erandi f jármálaráðherra er nú
rjettari, en áður hefij verið, er
því ósannað mál, enda ósann-
anlegt fyr en eftir á:
í þessu sambandi verður að
nefna tvent sein ér: Annars
rnsí** y £1 r ’ . '
▼egar hvaða gjöld éru einkUm
hækkuð, hins vegar hlutdrægn-
ina í fjárvirðingum. Við 2. um-
ræðu var bætt á gjöldin meðal
annars um 60 þús. króna sem
skift var í hina og þessa per-
sónustyrki. All-verulegur hluti
bættist við nú frá hálfu meiri-
hlutans. Viðleitni til lækkunar
á kostnaði við starfrækslu rík-
isins hefir nauðalítið orðið vart
þrátt fyrir gefin loforð. Hins
vegar er bætt við fjölda nýrra
starfsmanna og jafnvel hækk-
uð laun sumra sem fyrir eru.
Alt þetta nemur all-hárri upp-
hæð, en þó er þar að finna mik-
inn minnihluta af allri hækkun-
kini. Hitt er miklu meira sem
ætlað er til aukinna fram-
kvæmda s. s. atvinnubóta, vega-
•lagninga, símalagninga, skóla-
bygginga o. s. frv. Einnig stór-
um aukinn kostnaður til kenslu
mála og almennrar styrktar-
starfsemi.
Þá er hlutdrægnin. Svo að
segja öll úthlutun á hinum nýju
gjöldum hefir verið ákveðin af
stjórnarliðinu. Þetta hefir verið
miðað mjög við hagsmuni þeirra
hjeraða og manna, sem stjórnin
hefir stuðning af, en tillögur
stjórnarandstæðinga skilyrðis-
laust drepnar. Nú er það vitað
af öllum að þörfin fyrir umbæt-
ur og styrki til einstakra kaup-
staða, hjeraða og manna fer
ekkert eftir því hvaða stjórn-
málaflokkur er í meiri hluta á
viðkomandi svæði, enda á full-
nægingin ekkert að miðast þar
við. Þetta hefir þó ráðið mjög
miklu um ráðgerða úthlutun
fjárins nú og mætti færa mörg
og áberandí dæmi því til sönn-
unar, en því skal nú hjer slept.
Hins verður að geta, að allir
menn með vakandi ábyrgðartil-
finningu stilla öllum kröfum í
hóf og halda þeim til baka, ef
ráðandi menn sýna almenna við
leitni í þá átt. Þegar hins vegar
að svo fer, að þeir sem völdin
hafa ákveða miklar fórnir og
margar til sinna skjólstæðinga,
þá margfaldast þörfin fyrir hina
til að gera ítrustu kröfur ef
nokkurt eðlilegt hlutfall, nokk-
ur viðeigandi sanngirni á að
ríkja. Frá þessu sjónarmiði ber
nú að líta á tillögur okkar Sjájf
stæðismanna til hækkunar fjár-
laganna, að minsta kosti marg'-,
ar þeirra.
(Niðurlag).
Afkvæða-
.. A) c. •
greiðslan í Saar
Fjár hagsáætl u n
Reykjavíkur fyrir 1935.
i
Utsvörin hækka, vegna endurgreiðslu
á atvinnubótaláni, 250 þús. kaupa á
Nauthólsvík um 80 þús., vegna Skild-
inganess 80 þús., og vegna aukinna út-
gjalda til skóla og fátækramála.
Bretar í Saar.
Mynd þessi ér kf nökkrum af
bresku varðliðsmönnunum í
Saar, sem eiga að verá þar
þangað til atkvæðagreiðslunni
■"> er lokið.' ••
London 27. des. Ftl.
Þar til atkvæðagreiðslan í
Saar er um garð gengin, verður
haft hið strangasta eftirlit með
ferðafólki, og engum leyft inn
í landið nema með samþykki
stjórnarnefndarinnar.
Nú þegar er farið að spá um
úrslit atkvæðagreiðslunnar. Er
mælt, að um 40 af. hundraði
muni greiða atkvæði með þvj,
að sameinast Þýskalandi, 2.Q(
af hundraði með því að þjað,;
stjórnarfyrirkomulag sem nú er,
haldist, og veltur það þá á at-
kvæðagreiðslu hinna 40 hundr-
aðshluta, hvernig alt fer.
Saarbriieken, 28. des. FB-
Ríkisráðið í Saar kom saman á
fund í dag í síðasta sinn áður en
þjóðaratkvæðið fer fram. Martin.
sem talaði fyrir hönd DeUtsche
Front. flutti ræðu og rjeðist hvass
lega á Þjóðabandalagið Og gagn-
rýndi þá ákvörðun, að hafa ,,er
lent herlið“ í Saarhjéraðl. — Af
hálfu þeirra, sem mótfallnir eru
saineiningu Þýskalands og Saar-
hjerað.s, varð Petri fyrir svörum,
og ljet þess meðal arínars getið, að
Hitler sjálfur hefði falhst á, að'
alþjóðalögreglrílið væri haft í
Saar, til þess að halda þar uppi
reglu, uns þjóðaratkvæðið væri
um garð gengið. 'n'
Eimskip. Gullfoss er í Reykja-
vík. Goðafoss er á leið t.il Reyðaiv
fjarðar frá Hornafirði. Brúarfoss
er í Kaupmannahöfn. ÐettifoSs er
í Reykjavík. Lagyrfoss er í Kaup-
mannahöfn. Selfoss er í Reykja-
vík.
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur fyrir árið 1935, var til 1.
i^mræðu á aukafundi bæjarstjórnarinnar í gærkvöldi, og var
afgreidd til 2. umræðu.
Þessir eru helstu liðir fjárhagsáætlunarinnar:
T e k j u r :
1. Tékjur af eignum bæjarins.................. kr. 484.000
í þeim lið er m. a. taldur tekjuafgangur
gasveitunnar (113 þús. kr.), arður af
skuldlausri eign bæjarins í vatns- og hita-
veitu (60 þús. kr.), arður af skuldlausri
eign bæjarins í rafveitu (120 þús. kr.)
2. Fasteignagjöld............................... — 585.000
3. Tekjur af fasteignasölu . . — 5.000
4. Tekjur af ýmsri starfrækslu.................. — 222.000
Grjótnám, sandtaka o. fl.
5. Endurgreiddur fátækrastyrkur................ — 127.300
6. Endurgreiddur sjúkrastyrkur.................. — 15.000
|7.' Ýmsar tekjur............................... — 110.350
8.
oq
5.
6.
M. a. dráttarvextir 35 þús. Frá hafnarsjóði
til löggæslu 33 þús.
Dtsvör................ • r................
Meðtalinn skattur samvinnufjelaga og ann-
ara samkv. sjerstökum lögum kr. 55 þús.
G jöld :
Stjórn kaupstaðarins......................
Aí þeim,, up^hæðum fara 49 þús. kr. í
meðferð bæjarmála svo sem bæjarstjórn
og bæfjfQ,rrýð 6 þús. á hvern stað í niður-
jöfríun 25 þús. kr. En í laun ýmsra starfs-
manna, ríícjifstqfur o. fl. þessháttar fer
kr. 231.630.
2. Löggæsla ..........
Laun 40 lögregluþjóna eru kr. 159.160.
3. Heilbrigðisráðstafanh*...................
Hæsti liðurinn í þeim kafla er sorphreins-
rínín kr. 85 þús., snjómokstur o. þessh.
65 þúsund.
4. Fasteignir...............................
Hæstu liðirnir hjer eru til kaupa á fast-
eignum kr. 81.500, viðhald og endur-
bygging húsa og ánnara eigna 40 þús.
Ymiskonar starfræksla.....................
Fátækraframfæri...........................
Af því til innansveitarmanna kr. 821 þús.
Til almennrar styrktarstarfsemi...........
Þar með talið, til að veita atvinnulausu
fátæku fólki atvinnu eftir ákvörðun bæj-
airáðs kr. 150 þús., til berklavarna 65
þús., sjúkrahússkostnaður 99 þús.
Til gatna.................................
Viðhald 120 þús. Til nýrra gatna 100 þús.
9. Ráðstafanir til tryggingar gegn eldsvoða
Þar með er til nýs brunasíma kr. 20 þús.
10. Barnaskólarnir...................
I því er meðtalið 94 þús. kr. til nýs skóla
í Laugarneshverfi
11. Til mentamála.............................
líæsti liður þessa kafla er til Alþýðubóka-
safns 30 þús. Til Gagnfræðaskólans í Rvik
25 þús. Til Gagnfræðaskóla Reykvíkinga
17 þúsund.
12. Til íþrótta og lista.....................
I ! It) *« !*{ 'yi í'j o
Hier eru meðtaldar 17 þús. kr. til sund-
i ; i _ irt tvi I it
laugarinnar og sundkenslu.
13. Ýms útgjöld...............................
Af því fara 80 þús. kr. til greiðslu handa
Seltjarnarneshreppi og Kjósarsýslu, ásamt
öðrum kostnaði vegna innlimunar Skild-
inganess.
14. Tillög til sjóða..........................
15. Lán......................................
Afborganir 200 þús. Endurborgun atvinnu-
bótalána frá 1934, 250 þús.'Vextir 240 þús.
16. Vanhöld á tekjum. . .....................
17. Vegna tekjuhalla á bæjarreikningi 1933
3.088.050
280.630
213.160
238.090
151.000
232.000
1.031.960
429.500
8.
— 264.500
106.300
— 487.360
— 82.200
— 43.500
110.000
118.500
690.000
50.000
108.000
Frá umræðum fundarins.
Forseti bæjarstjórnar Guðm.
Ásbjörnsson gat þess í upphafi,
að 2. umræða fjárhagsáætlun-
arinnar myndi verða tvískift,
eins og vant er.
Borgarritari skýrði frá því,
að borgarstjóri gæti ekki, sakir
lasleika mætt á fundi þessum.
Hann f-Iutti bæjarfulltrúunum
í kveðju borgarstjóra, jafnframt
því, sem hann gat þess, að borg-
I arstjóri myndi við fyrrihluta 2.
umræðu flytja framsöguræðu
um fjárhagsáætlunina.
i í þetta sinn vildi borgarritari
þó taka það fram, að fjárhags-
áætlunin væri samin eftir drög-
, um, er borgarstjóri hefði gert
i að henni, áður hann fór utan,
! an ekki hefði honum unnist
i tími tii að ganga frá henni og
j kynni því að vera svo, að sumir
liðir hennar hefðu ekki fengið
nægilegan undirbúning..
Þá vildi hann vekja sjerstaka
athygli á því, að útsvörin væru
samkv. áætluninni hækkuð um
hátt á 7. þús. kr. frá því sem
áður var, en af þeirri fjárhæð
sem hjer um ræddi, þyrftu a.
m. k. 400 þús. kr. að greiðast
árið 1935, 250 þús. kr. eru end-
urgreiðsla á láni sem tekið var
til atvinnubóta á árinu, 80 þús.
kr. greiðsla til Seltjarnarness-
hrepps og Kjósarsýslu, vegna
j innlimunar Skildinganess, en þá
i upphæð ákvað gerðardómur,
sem kunnugt er, og rúml. 80
þús. kr. þarf bærinn að greiða
fyrir landsspildu þá, sem ligg-
ur að Nauthólsvík og tekin var
i eignarnámi. Hinn hlutinn af út-
svarshækkuninni kvað borgar-
ritari stafa af auknum fólks-
fjölda í bænum, hækkuðu til-
lagi til skólamála, í skóla fyrir
Laugarneshverfi fara t. d. 94
þús. kr. og auknu fátækrafram-
færi.
Stef. Jóh. Stef. hafði orð á
því, að sjer fyndist upphæðin
j lág, sem ætluð væri til atvinnu-
bóta, enda þótt Sogsvirkjunin
myndi bæta atvinnu bæjar-
j manna. Þá væri ekki í áætlun-
inni gert ráð fyrir framlagi frá
ríkinu til atvinnubótanna, þó
upphæð væri til þessa ætluð á
fjárlögum.
Jakob Möller benti á, að um
ríkisframlag tii atvinnubóta
mætti tala siðar. Og þegar St.
Jóh. Stefánsson talaði um að
lítið væri þetta framlag, þá
mætti hann ekki gleyma því,
að á öðrum lið væri áætlað að
endúrgreiða % miljón af láns-
fje til atvinnubóta. Það myndi
geta komið til mála að fá nýtt
lán, ef hið gamla yrði greitt.
En nú þegar Alþingi hefði tvö-
faldað tekju- og eignarskatt og
við það rýrt mjög gjaldstofn
bæjar- og sveitafjelaga, væri
það hart að göngu, að jafna
niður á bæjarmenn atvinnubóta-
fje fyrir bæði árin 1934, og
1935.