Alþýðublaðið - 23.02.1929, Blaðsíða 5

Lamgardaginn 23. febr. 1929.
ALPÝÐUBLAÐIÐ
5
M®Í£k5œs* st|ós*nsir-
frnmworp.
M eða 1 s t j ó r na r f r u mv ar p ann a,
sem lögð hafa verið fyrir fal-
pingi, er eitt um breytingu á lög-
lum um ikrúselnjtgii skipa. Sasm-
kvæmt því sé viðskiftafulltrúa ís-
3ands heimiit að neita að gefa
út bráðabirgðar-pjóðernisskírteini
skips, ef honum leikur grunur á,
að eigandi pess fullnægi í raun
xéttri ekki skilyrðum skráningar-
Jaganna eða sé að eins „leppur“
fynir erlendan eiganda. Fjármála-
ráðuneytið láti þá rannsaka, hvort
meitunin er á rökum reist, og
skeri siðan úr málinu. — Frv.
þetta er koiniö fram samkvæmt
tilm.ælum dansk-íslenzku ráðgjaf-'
arnefndarinnar.
Samkvæmt tilmælum frá Fiski-
félaginu flytur stjórnin frv. um
'þá breytingu á lögum um aívimu
wíc\ &igiing\-fÝ að skylt skuli ab
bafa stýrimenn á skipum, sem eru
12 smálestir eða stærri. Ástæðan
til þessa er sú, að í lögunum er
.ákveðið, að sá einn geti fengið
skipstjóxaréttindi, sem heíir ver-
ið stýrimaður í 8 mánuði .Uið
minsta á skipi, sein er eigi miLnna
4en 12 smálestir.
' Þá er frv. um breytingu á lög-
tum (staðfestingu bráðabirgðalaga
Sfá s. 1. sumri) u.m útflutnings-
gjald af sild o• fl. Par .er nánar
'ákveðið en í eldri lögum, hvert
gjald greiða skuli af síld, sem
flutt er utan óunnin til bræðslu,
25 aurar af hverjum 100 kg., af
fiskiúrgangi, hausum og beinum,
sem ílutt er utan purkað, en ó-
ttmnáð, af hverjum 100 kg. 1 kr.,
og af óþurkuðum fiskiúrganigi, af
liverjum 100 kg. 50 aurar. —
Svo eru og tvö nafngiftafrum-
vörp, sem stjórnin flytur, — eins
konar framhald af mannanafna-
frumvörpum Bjarna frá Vogi.
Annað heitir frv. um nöfn bœja
<og jaxfipstaða. Er það eins konar
leyfísbréf fyrir alþingi til að gefa
framvegis út lög um, ,að ibúar
einhvers kauptúns eða kaupstað-
ar megi breyta nafni hans, (ef
peir samþylckja með atkvæða-
igreiðslu að taka upp annað, sem
alþingi bendir þeim á. Fylgir frv.
þessu „12 álna löng“ greinargerð.
— Jafnframt er eitt slíkra nafn-
iskiftafrumvarpa, sem „leyfisbréf-
hljóðax um. Ex þar Jsfirð-
ingum gext að greiða atkvæði um,
hvoxt kaupstaðurinn skuli heita
Isafjarðarkaupstaður eða Eyxi..—
Undaxlegt er, ef þessi tvö frV.,
er síðast voru talin, eru fram
fcomin fyrir þá sök, að stjórnin
hafi ekki fundið armað löggjafar-
efnd, sem almenniingi gæti orðið
frekar til hagsbóta, heldur en að
spreyta sig á sljkum endurskírn-
.ar-athöfnum.
Fleiisborgaiskóliim,
I Alþýðublaðinu 12. þ. m. er
skýrt frá fundi þeim, sem kenslu-
málaráðherrann 'boðaði til í Hafn-
arfirði um skólamál fyrix
skömrnu. Hefir verið mjög hlj.ótt
um þau mál í Hafnarfirði á und-
anförnum árum, enda er þar um
glögt merki, sem Flensborgar-
skólinn er. Um mörg undanfar-
in’ ár hefir sá skóli lifað á fornri
frægð o g hylli. — Á skólinn
frægð sína að miklu leyti því að
þakka, að hann er einn með elztu
alþýðuskólum landsins. Lýðhylli
hans mun sprottin af 'því, »að
hann naut í fyrstu óskiftra krafta
þeirra manna, sem á sinum #ma
unnu ótrauðastir að mentun al-
þýðu. Auk þess er skólinn stofn-
aður með minningargjöf hús
þjóðholla prófasts piórarins Böðv-
arsisonar í Görðum, og, er ekki
óliklegt, að það hafi aukið vá
frægð skólans og vinsældir.
Nú hefir Flensborgarskólinn
verið starfræktur í 48 ár. For-
göngumenn . stofnunar hans óg
fyrstu leiðtogar eru fallnir frá.
— Traust þáð, sem skólinn hefir
notið, er bygt á upphaflegu gildi
hans, þá er hann var forystuskóli
á sviði alþýðufræðslunnar í land-
i:n.u. Veruleg lyftistöng íslenzkr-
ar alþýðumenningar. En þau
hafa orðið örlög skólans í seirini
tíð, að verða lítið ansiað en nafn-
ið tómt, niiðað við það, sem nú-
tíminn krefst að skólar eigi að
vera. Svo gallað sem hið ininra
ástand skólans er, þá er hið ytra
ástand hans í engu betra. — I
Flensborg er mjög gamalt ibúðar-
hús, eitt með elztu timburhúsum
á landinu. I því er heimavist
fyrir þá nemendur, sem sækja
skólann utan af landi. Er húsið
mjög fornfálegt og í hinu mesta
ófremdarástandi. Svarar það í
engu vægustu kröfum, sem‘ nú-
tíminn gerir til hollra íbúða..
Svefnstofur nemenda er’u kaldar
hafa verið án upp-
hitunar — og svo ó-
vistlegar, að þær niinna fremur á
fangelsisklefa en íbúðir ungs
fólks, sem er að afla sér fræðslu
og menningar. Jafnframt því, að
ibúðir nemenda erú kaldar og
óvistlegar, er ekkert sem gerir
húsið virðulegt í augum þeirra.
má svo segja, að það sé raunaleg-
ur vottur fordæmdrar vanþroska
menmingar. Slíkt ástand skólans
hlýtur að fylla hverja viðkvæma
unglingssál hrolli og færa hana
nær ömurleika tilverunnar. Að-
gang að baði í heiníavistinni hafa
nemendur ekki. Er þó slíkt á-
litið eitt af niauðsynlegustu heii'-
brigðismeðulum nútímans, enda
talið óumflýjaniegt í hverjum
skóla. Heimavistin er heimili
þeirra, sem lengst eru aðkomnir
frá vinum sínum og ættingjum.
Er þvi ljóst, að á f>eim, sem
slikum heimilum halda uppi og
stjórna, hvílir þung ábyrgð um
mikið hefir staðið yfir undanfarið
í Lillehammer í Noregi. Mesta
athygli hefir ungfrú Sonja Henie
vakið; er hún norsk og heims-
fræg fyrir listir þær, er hún
leikur á svellinu; sést hún á ann-
ari myndúini, en á hinrai er Bal-
langrud, mikill skautagarpur, að
leggja af stað í keppninni um
meistaratigniiiraa í laiighlaupinu.
að veita nemendum góða aðstöðu
og skilyrði til menningarlegs
þroska. Kunnugir muhu hiklaust
telja, að Flerasborg skorti flest
til þess að vera sæmilegt skóla-
heimiLi; Er þó engu að' sjður ljós
nauðsyn' þess, að skólar veiti
raemendum ait það, serii gott
heimili má prýða. Góðar íbúðir
og virðuleg húsakynni gera meira
en tryggja heilsu og dug nem-
anda, þau innræta þeim Ijka virð-
ingu fyrir heimilinu, og kenna
þeim prúðmannlega háttsemi.
Ungt fólk er mótanlegt eins
og leirinn. Umhverfi og aðstæður
móta framferði og hugsunarháft
þess. Það hefir reynslan staðfest
á öllum timum. Af þessu verður
skiljanlegra, hve kröfum skóla-
stjörans í Flemsborg um virðu-
lega umgengni nemenda í heima-
vistinni, hefir verið alment traðk-
að ininan skólans. 1 nokkrum und-
anförnum ársskýrslum skólans
kvaitar skólastjóri um miður
góða úmgengni nemenda í heima-
vistinni og jafnvel óreglu. Er slík
kvörtun ekki raunaleg sönnun
þess, hve heimavistina skortir
mikið á það, að vera sæmilegur
bústaður nemenda?
Án efa munu allir kuruiugir
taka undir það, að Flemsborgar-
skólinin þurfi að veita þeim, er
sækja hann, betri skilyrði til
menningarlegs þroska en hann nú
gerir. En til þess verður að
byggja skólann upp úr þeim rúst-
um, sem hann nú er í. Er von til
þess, að slíkt takist nú, þar sem
fylgissterk hreyfing er hafin í þá
átt, að bæta og íulikomna alþýðu-
fræðsluna í landinu og konta
föstu skipulagi á þá skóla, sem
sl íka fræðslu veita.
Kenslumáiaráðherrann vill láita
byg-gja skólann upp á Hvaleyri.
Er liklegt ,að Hafnfirðingar verði
yfírleitt fylgjandi þeirri hugmynd.
Yrði þá skóli:n:n í hæfilegri fjar-
lægð við skarkala bæjarins. Auk
þess er sá staðiur fallegur og
mjög hentugur í hvívetna.
Fyrir Hafnfirðinga er það
hvorttvegg(a í senin, metnaöar-
og menriingarmál, að Flenshorgar-
skólinn' verði aftur það, sem hann
áður var, bænium til sóm.a /bg
gagms og þjóðinni allri varuleg
menriingarbðt. Er liklegt, að þeir
geri sitt til að svo verði. Ættu
þá Hafnfirðingar tvær veglegar
skólabyggingar sem táfcn þess að
íhaldið ræður ekki lengur í bæ
þeir,ra né ríki.
Almeniningur æskir þess, að al-
þýðuskólum sveita og bæja verði
sem fyrst komið í svo gott horf,
að frá þeim megi vænta sannxa
meininingaráhrifa. — Lausn þess
máls varðar þjóðina alla.
Árfii Agústsson.
Verkalíðshreyfingiu í Ameriku.
Verkalýðshreyfingin i Amariku
hefir aukist mjög s;ðast liðið ár.
Meðlimafjöldinn hefir aukist um
250 000 og viða hafa samnin.gar