Alþýðublaðið - 25.02.1929, Blaðsíða 2
ALHÝÐUBLAÐIÐ
„Stóridómur.44
Tilraun burgeisa tll að sviffa verka~
menn umráðarétti yfir vinnuafli sinu
og setja þá á bekk með ófrjálsum
mðnnum.
Enn er íslenzkri alþýðu í fersku
minni tilraun íhaidsins til að
koma hér á fót á kostnað ríkis-
sjóðs herliði, ríkislögreglu, til
þess að skakka leikinn i kaup-
deilum og kenna verkalýðnuni
hlýðní og undirgefni. „Herinn“
átti að útbúa með „tækjum“, þ.
e. nauðsynlegum vopninn, tíl þess
að hann gæti rækt þessa sína
köUun eins og burgeisum líkaði,
og'herforingjarnir áttu að fá ein-
kennisbúning með öl'lu tiiheyr-
andi, korðum og dinglumdangli!,
auk launanna. Allir karlmenn í
kaupstöðum landsins miili 20 og
45 ára aldurs varu skyldir að
ganga i herinh og hlýða. Konur
voru ekki herskyldar.
Pessi tilraun íhaidsins til að.
koma hér upp herliði misheppn-
aðist, sem betur fór. öeirðir og
skaírar, stærri eða smærri, hefðu
hlotið að l-éiða af því ef þetita
hefði lánast.
Það fer ekki dult, að togara-
útgerðarmenn hefðu tálið sér mik-
inn styrk í því, að hafa nú slíkt
herlið við hendina í •yfirsíandandi
kaupdeilu. En þess er nu enginn
kostur. Þess vegna hefir kaup-
deilan tíi þessa farið vel fram og
ffiðsamlegar.
Nú hefir íhaldið hér ungað út
öðrum óskapnaði ekki óáþekkum
frv. um ríbislögreglu. Er það frv.
það til iaga urn „dóm í vinnu-
dejlum“, sem Jón ölafsson út-
gerðax'maður fiytur ásamt með 2
flokksbræðrum sínum og þeim 2
svo köiluðu „Framsóknax“-mönn-
um, sem þægastir eru og greiðac
samastir við íhaldið; ,er öðrum
þeirra þessi greiðasemi sjálfráð,
en hinum ósjálfráð.
Samkvæmt 4. gr. þessa frv. á
héraðsdómari, þ. e. sýslumáður
eða bæjarfógeti, ,að tilnéfna í
dóm 4 menn, 2 úr hópi atvinnu-
rekenda og 2 úr verkamanna, síð-
an ryður sinn aðili hvorum manni
úr dómnum, en hæstiréttur tii-
nefnir 2 í þeirra stað. Héraðs-
dómaxinn er svo forseti dóms-
ins, og eru þannfg 5, sem dæma.
Verkamenn ráða því engu um
skipun dómsins, þeir mega bara
ryðja einum af 7 úr honum.
Þessi dórmir, sem verkaménn
ráða ails engu um hvernig er
skipaður, á síðan að dæraa um
lögmætí verkfalls eða verkbanns
mál út af vinnukjörum og mái
út af rofum á slnum eigin dóm-
um.
Og „dómsúrsiit skuidbinda
aðila sem dómur alment“ alt
að 2 árum ef um vinnukjör er
að ræða,ella mn timaog eiUfð.
Verkamenn eiga því ekki lehg-
ur að ráða því sjálfir, |yrir hvaða
kaup þeir selja vimiu sína. Þá á
að skylda með dómi til að vinna
fyrir það kaup og við þau kjör,
sem dómstðllxnn ékveður, dóm-
stóllinn, sem viðkomandi sýslu-
maður eða bæjarfógeti ræður
skipun á að 3/5 hlutum, hæsti-
réttur að 2/5 hluitum og vehka-
menn að engu.
Tiökum dæmi:
Ef dómstóll þessi hefði veriö
komiinn á laggirnar síðast Lið-ið
ár, þegar út var runninn sarnn-
dngurinn miltí sjómanina og út-
gerðarmanna, þá hefði bæjarfó-
getinn, Jóhannes Jóhanmesscm,
ráðið skipun tveggja manna í
dóminn auk sín sjálfs, og hæsti-
réttur skipun hirina tveggja. Ef
að þessurn „Stóradómi“ svo hefði
þó;knast að ákveða kaup sjó»
manna t. d. 150 krónut á mán-
uði eða 100 krónur, þá ;hefðu
sjómenn verlð •skyidúgir að hlýða
því næstu 2 ár, eí Vcrðiag’S-
breytingar hefðu eigi verulegar
orðjð. Ef Sjómannafélagið ekki
hfii'ði viijað ganga aö þessu, held-
ur neitað, þá hefði mátt gera þvi
að greiða alt að 10 þúsund króno
sekt, auk skaðabóta, sem enginn
gétur gizkáð á, hve miklar befðu
orðið, og svo má telja víst, að
„forkólfarnir“, „SiguHón & Co.“,
eins og „Mgbl.“ segir, hefðu jafn-
framt verið dæmdir til fangelisis-
vis'tar, sennilega skilyrðiislaust,
fyrir að framfylgja samþyktum
félagsins.
Eftir 10. gr. frv. er bannað að
;gera verkfall éður en deilumá!
kemur tíl sáttasemjara, verkfail
"er ein^riig bannað meðan málið er
hjá sáttasemjara, hve lengi sem
hann liggur á því, enn fremiur
•ér bannað að gera verkfall með-
an rnálið er hjá þessum „Stóra-
dómi“, þó að þetta hvorttveggja
taki hiargar vikur tíða mánuði og
löiks liggur í hlutarins eðli, að
þegar dómur er fallimi, þá jer.
líka banmað að gera verkfall, þvi
aT> Ttonum elga vericamenn að
hlýða.
Með öðrum orðum: Verkamönn-
um er bánnað að gera verkfáll.
Verkamenri eru skyldugir til að.
viima, skyldugir til að vinna fvr-
ir það kaup, sem þessi ,,Stóri-
dómur“ ákveður. Þeim er bann-
að að leggja sjálfir verð á viinnu
sína, hannað að leggja niður
vinnu, þótt 'þcim ekki lfki kjörin
eða kaupið.
Þeir eru gerðir að ánauðug-
um prælum, sviftir umráðarétti
yfír pvi eina verðmæti, sem
peir eiga, starfsorku sinni.
Ef, þeir neita að hlýða bíða
þeirra sektir, skaðabætur eða
fángelsisvist.
Nú sézt hvers' vegna útgerðar-
menn feldu tillögu sáttasemjara,
hvers vegna þeir bundu togarana,
hvers vegna þeir aftur feldu tilr
iögu sáttasemjara sVo að segja
einum rómi.
Þeir gerðu það til þess að búa
sér til itylliástæðu fyrir flutningi
þessa . „Stóradóms“-frumvarps
síns.
Þeir Iíta svo á, að með verka-
lýðinn eigi að fara eins og farið
var með þrælana tii ’forna.
svifta hann frelsi og mannrétt-
indum:
Dýrtíðauuppbót
starfsmanna rikisins.
Sanngirniskrafa.
Um síðustu áramót lækkaði
dýrtíðaruppbót starfsmanna ríkis-
ins úr 40°/o. niður í 34<>/o. Hiins'
vegar er dýrtíðin næstum alger-
lega sú siama. nú og fí fyrra..
Kemur þessi lauamlækkun mj.ög
tilfinnaniega niður á lágt launuð-
um starfsmönnum og er mjög
ranglát, því að hún stafar að eins
af því, ?.ð gruindvöliur sá, sem
uppþótE’.rútrelkninguriirm er reist-
■ur á, er sndileysa ein, þar eð að
eins er reiknað eftir verði sár-
fáxra vörufégunda, er. skkert ti!-
lit. tekiö æLI inikils meiri hluta af
nauðsynjavörum, sem á engan
hátt verður án vierið.
Tál þess að bætt vjérði úr þess-
um órétti flytja fulltrúar Al-
þýðuílokksáns í efri déilld alþing-
is, Jón Baldvinsson og Erfog-
ur Friðjónsson, tillögu tiil þings-
álybtunar um, að ríkisstjórninni
verði hjeimilað að greiða emb-
ættíís og síarfsmönnum ríkiSms
og stofnaraa þess sömu dýrtjbar-
uppbót í ár og greidd Var á
laun þeirra árið 1928. Sama negla
gildi um eftirlaun óg eiligreiðsil-
ur og styrki, sem grfeiddir eru til
ekkna og barna dáinna starfs-
mannia.
Það er sanngirnis- og, réttlæitís-
krafa, að þingið verði viö þessarii
áskorun.
Ósaimmdam hsiekkí.
í „Morgunblaðinu“ í gær er
klausa um mig, þar sem stenidur
meðal annars: ,,Meira að ségja
Sigurjón lætur sjómennina, sem
hann hefir svift atvinnu, greiða
sér kaup eftir sem áður.“ — Ef
til vill verða einh'verjir til þessi
að tfúa1 þessunr ósannindum
blaðsins, sem ekki til þekkja, e.n
þau eru stíluð gegn, mér til þess
að fólk tri’ii því, að afskifti míin
af kaupdeilu sjómanna sé vegjtna
launanna, sem félagið greiði mér.
Sairinleikuriim er þessi: Félagið
hefir uiú á þrem aðalfundum á-
■kveðið að þóknun til stjórnarinln-
ar allrar skuli vera 500 kr., e»
hún svo skifti á miltí ^sín. Árið
sem Ieið kom því í miinn hlut
partur af þessari upphæð. Önn-
ur laun hafði ég ekki frá félag-
inu. A sfðasta aðalfundi ákvað
félagið sömu þóknun til stjórn-
arinnar, sem ekki er hafin sam-
kvæmt vemju fyr en um næstu
áramót.
Hér með hefi ég sýnt fram á,
að um fastar launagreiðsLur frá
Sjómamnafélagimt til mín er ekkt
að ræða.
25. febr. 1929.
Sigurjón Á. Ólafssrm.
Kanpdeilan
Og
haf&afirask alpýða.
Á laugardaginn hélt Fulltrúa-
ráð verklýðsfélaganna í Hafnai'-
firði fund. Var þar aðallega rætt
um yfírstandandi sjómannadeilu.
og afstöðu hafnfirskrar alþýðu tíl
hennar. Að loknum umræðum var
isamþykt í einu hljóði að tilkynna
útgerðarmönhum, að ef togari
fpsri á veiðar áður en kaupdeilan
er leyst og í banni Sjómannafé-
lagsins, myndi sá togari verða
lýstur '4 bann af hafnfirskri al-
þýðu og ekki afgreiddur, er hann
kæmi aftur til hafnar. — Sýr.ir
samþykíir- að haínfírskir sjómerra.
og verkamenn ætla sér ekki að
láta sendisveina Ólafs Thors hafa
sig til óhappaverka í garð sam-
taka sinna.
Er pað mannúð?
„Morgunblaðið" reynix nú að'
nota mannuðina í þágu aftur-
haldsins. Er það ekki í fyrsta
skifti, sem afturhaldið fer slíkaj'
leiðir tili að framkvcemh btekk-
ingax sfnar og bölverk.
Fyrlr -skömmu skrifa ritstjóir-
arnir langa grein og spyrja: Er,
það mannúð? Birti ég hér .svo-
lítinn kafla úr greininini:
„Er það mannúð, aðkúgamenn
til að breyta á móti betri vitund?
Er það mannúð, að banne
mönnum að veita samborgurutm’
sínum atvinnu?
Er það mannúð, að banna
fátækum manni að afla sér
brauðs og klæða á heiðarlegan:
hátt?
Er það mannúð, að gera tii-
raun til að svelta varnarlaus börn
og konur með þvj, að loka heim-
ilisföðúrinn frá vinnu?“
í sambandi vjð þessar spurn-
ingar vil ég beina eftir- fai'andi
fyririspuxn. tii ritstjórarina:
Er það mannúð, að ganga að
eignum fátæks verkamanns, með-
an hann sjálfur hefir oröið að
hröklast í fjarlæ(gt hérað, til að»