Morgunblaðið - 10.03.1937, Blaðsíða 6

1
|
6 i
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 10. mars 1937
ri
■Vígorð
Francos
Arriba Éspana — vigoro
ÞjóSernissinna á Spáni, þýðir
upp Spán, og er hvatning,
sama sem vaknaðu Spán! rís
upp! Þessa er getið hjer vegna
fjölda fyrirspurna, sem blaðinu
barst í gærdag um þýðingu víg
orðsins. Þjóðemissinnar á
Spáni hafa einnig að vígorði:
Viva Franco! Viva Espana! —
íifi Franco, lifi Spánn.
A«rrrr4
Glæpamenn
vinna gegn
vígbúnaði Breta.
'FRÁ FRJETTARITARA
VORUM.
.. ‘hM 0198 KHÖFN 1 GÆR.
i! jM þiessar mundir er verið að
^ J reisa 14 nýjar skotfæraverlc
smiðjur í Englandi. Þær eru reist-
ar í Vestur-Englandi, eins fjarri
væntanlegri óvinaárás og unt er.
f Englandi eru menn órólegir
úte.af því, að stöðugt eru framin
skerridaverk í breska vígbúnaðar
iðnaðinum, T. d. hafa bensínrör í
fullgerðum sprengjuflugvjelum
verið höggvin sundur. Einnig á
annan hátt hafa margar flugvjel-
ar vorið skemdar. Þá hefir horfið
uppdráttur að nýrri orustuflug-
vjelagerð.
Alitið er, að það sje fámennur
bópur ofsutr,ýarfnanna, sem SfjófU
að sje frá meginlaiidinu, sem ó-
dæðið vinna.
HRÁEFNARÁÐSTEFN-
.... AN í GENF.
,í8; London í gær. FÚ.
Sir Frederick Leith-Ross,
nafntogaður breskur hagfræð
ingur, sagði í ræðu, sem hann
fluþfci á ráðstefnu þeirri um
skiftingu hráefna, sem nú
stendur yfir í Genf, að það væri
álit sitf,. að þörf hinna ýþjíjj
landa fyrir meiri hráefni. til
iðnaðar en þau hafa ráð á að
veifa sjer, yrði alls ekki full-
nægt með því, að afhenda þeim
nýlendur ,og jafnvel ekki þótt
heilar álfur yrðu fengnar þeim
í hendur.
Þær þjóðir, sem nú bæru sig
illa út af hráefnaskorti, mættu
ef til vill fyrst og fremst kenna
sinni eigin stefnu í fjármálum
og viðskiftamálum um það.
Eimskip. Gullfoss var á Ólafs-
vík í gær. Goðafoss er á Sauðár-
króki. Brúarfoss er á leið til Lond
on. Dettifoss fór frá Grimsby í
fyrrinótt áleiðis til Hamborgar.
Lagarfoss er á Akureyri. Selfoss
fór til Keflavíkur kl. 4 í nótt.
Minningarorð
umlMatthlas Matthfasson kaupmann.
atthías í H@lti verður bor-
inn til moldar í Jag.
Hann andaðist að heimili sínu,
Skólavörðustíg 22 A, aðfara-
nótt hins 28. febrúar þ. á., eftir
fremur stutta legu, og varð
lungnabólga banamein haris.
Matthías var að vísu orðinn
maður mjög við aldur, eða
freklega hálfáttræður, og því
allra veðra von, er svo er álið-
ið orðið æfidagsins. En erfitt
mun kunnugum að sætta sig við
fráfall hans, svo glaður og reif-
ur var hann og ern á sál og
líkama til skamms tíma, og svo •
hugljúfur var hann öllum, er
nokkur kynni höfðu af honum.
Matthías var fæddur í Vest-
mannaeyjum hinn 24. dag ágúst
mánaðar 1861. Faðir hans var
Matthías trjesmiður Markússon,
prests á Álftamýri vestra, Þórð-
arsonar stúdents í Vigur, Ól-
afssonar á Eyri í Seyðisfirði
við Isafjarðardjúp. Synir Ólafs
á Eyri voru og Jón varalögmað-
ur og Ólafur, er síðar kallaði
sig Olavius. En kona Matthíasar
Markússonar, og móðir Matthí-
asar í Holti, var Solveig Páls-
dóttir, prests skálda, Jónssonar
kaupmanns í Vestmannaeyjum,
Jónssonar Systir Matthíasar
Markússonar var Sigríður, móð-
ir hins kunna merkismanns
Markúsar Bjarnasonar skip-
stjóra og Stýrimannaskóla-
stjóra hjer í bæ, er ljetst árið
1900 á besta skeiði, en hann var
faðir Sigurjóns stjórnarráðsfull-
trúa og fyrrum sýslumanns.
Voru þeir því systkinasynir,
Matthías í Holti og Markús
skólastjóri, og var með þeim
frændsemi góð. Matthías átti 6
systur. Tvær þeirra eru enn á
lífi, Guðrún og Sigríður, báðar
Kaupmannahöfn og nú há-
aldraðar. En þessar fjórar eru
látnar: Pálína, María, rpúðir
Matthíasar læknis Einarssonar
frú Sólveigar, konu Bjárna
Jónssonar, áður bankastjóra á
Akureyri, Jóhanna og Jensína,
móðir Ásgeirs fræðslumála-
óra.
Matthías Matthíasson.
stj
að
Agæfar íslenskar
ka'rtiiflur.
Versl. Vísir,
Sími 3555.
Matthías fluttist ungur hing-
til Reykjavíkur ásamt for-
eldrum sínum. Faðir hans reisti
ýyrstur bæ í Holti, 2 bæjarhús
timbri, og var Sólveig hús-
freyja Ijósmóðir hjer um all-
mörg ár; það hafði hún og verið
Vestmannaeyjum, talin mikil
merkiskona. Þá var í Holti stór-
grýtisurð og jarðföst björg á
alla vegu, en það átti fyrir sjer
að taka miklum stakkaskiftum.
Matthías yngri tók ungur að
fást við verslunarstörf, fyrst
hjá Ole Möller kaupmanni, en
því næst við Thomsensverslun
um mörg ár, þá Christensens
(Muus), og varð hann þar versl-
unarstjóri. Loks gerðist i
sjálfur kaupmaður t versiaði
í Austurstræti, þar sem nú er
Miillersverslun. L.i ásamt versl-
unarstörfunum hóf hann brátt
víðtækt jarðræktarstarf á Holts-
lendunni, er hann haíði tekið á
erfðafestu. Að afloknu dags-
verki við afgreiðslu og kaup-
mensku niðri í bæ mátti sjá
Matthías vinnuklæddan og önn-
um kafinn við grjótnám og pæl-
ing heima fyrir. Svo mun og ein-
att hafa verið árdegis, áður en
til verslunarstarfanna var tek-
ið. Og árum saman hafði hann
þar verkamenn og Ijetti ekki fyr
en urðin var öll orðin skrúð-
græn túnbreiða. Jafnframt rækt
uninni í Holti Ijet Matthías gera
þar heyhlöðu og gripahús, en
upp úr því gerði hann síðar
íbúðarhús það, sem enn stend-
ur við Skólavörðustíg (22), en
á síðari árum Ijet hann af hendi
landið til húsabygginga, bæði
við Skólavörðustíg, Týsgötu' og
Lokastíg, alla leið upp fyrir
Baldursgötu, og reisti sjálfur
ötórhýsi við Skólavörðustíginn
upp frá gamla húsinu. Kann
sumum að þykja Matthías hafa
auðgast allmikið á þeirri versl-
un, en fróðlegt væri að reikna á
nútímamælikvarða öll dags-
verkin í Holti, handtök hans
sjálfs og annara manna vinnu,
og sjá þá, hve mikið yrði af-
gangs. Það myndi aldrei verða
meira heldur en hann þætti af
öllum sanngjörnum mönnum vel
að kominn. Matthías var hag-
Ieiksmaður á trje og málm, og
eru ýmsir gripir eftir hann
hreinar gersemar. Hann mun
fyrstur marina hafa komið hjer
upp líkvögnum, að erlendum
hætti, og hafði um langt skeið
hesta og vagna til afnota við
jarðarfarir. Var það mikill
hægðarauki, er bærinn var tek-
inn að stækka í allar áttir.
Matthías var um mörg ár í Iðn-
aðarmannafjelagi Rey’ 'avíkur
og um eitt skeið forma .r þess.
Á 70 ára afmæli fjelagsms (3.
febr. síðastl.) var hann gerður
þar heiðursfjelagi. Hann var
lengi umboðsmaður vátrygging-
arfjelagsins ,,Sun“ hjer ' landi.
Er fjelagið breskt, en hefir
skrifstofur í Kaupmannahöfn.
Ragna (gift), Guðrún (gift í
Khöfn), Skúli (kvæntur í Ame-
ríku), Matthías (kvæntur) og
Steingrímur. En auk þess ól-
ust upp hjá þeim hjónum (og
foreldrum Matthíasar) 2 syst-
urbörn hans: Frú Sólveig (frá
11 ára aldri), og Matthías lækn-
ir, bróðir hennar, er 8 ára gam-
all kom til frænda síns. Heimili
þeirra rausnarhjóna er mörgum
bæjarbúum kunnugt; þau voru
samtaka í gestrisni sem öðru.
En minnisstæðast verður það
að vonum bömum þeirra og öðr-
um nákomnum vandamönnum,
er svo mikið eiga þeim upp að
inna.
„Matthías í Holti“ verða lítt
gleymanleg orð í hugum og eyr-
um Reykvíkinga, og því betur
hljóma þau saman, sem maður-
inn var í raunini svo samgróinn
búi sínu og býli, sem væri það
skilgetið afkvæmi hans. Hann
hefir í mörgu verið Reykvík-
ingum til fyrirmyndar: Hann
hefir sýnt þeim, hversu miklu
óþreytandi og hugsjónaríkur
eljumaður fær áorkað, og að
stórhuga framtakssemi verður
að haldast í hendur við órofa
trygð og mætur á ætt sinni og
óðali; hann hefir sýnt, að í
engu má traðka fomum erfða-
venjum ,sem fólkið hefir lifað
og dáið við — og hafa haldið
í því lífinu öldum saman og
jafnnauðsynlegar eru enn sem
fyr, þó að mörgu hafi að sjálf-
sögðu orðið að kipþa í lag, með
hófi og gát. Þetta altsaman hef-
ir Matthías sýnt, svo að eigi
verður um vilst, því að hann
hefir sjálfur unnið það verk.
Hann hefir gefið okkur gott
éftirdæmi með drengilegri og
prúðmanlegri framkomu sinni,
hann hefir gefið okkur svo
margt af því, sem við megum af
öðrum læra og ekki án vera, og
— hann hefir gefið okkur Matt-
hías Iækni.
Matthías var hár maður vextí,
grannur við hóf og hinn spengi-
legasti, hvatlegur í spori og
viðbragðssnöggur, fríður sýnum
og góðmannlegur. Á yngri ár-
um var hár hans hrafnsvart og
fór hið besta, en gránaði
snemma. Þó vissu allir, að á bak
við bjó ung sál, hrein og göfug.
Hann var suðrænn yfirlitum og
talaði frakknesku og las, eftir
þörfum; hafði og hinar mestu
“mætur á Frökkum. Hann var
ágætlega greindur maður og
listhneigður, og svo látlaus
mannkostamaður var hann og
öðlingur í lund, að slíks má
lengi leita. Sjálfum var honum
ekki ávalt jafnauðvelt um vik,
og galt hann þar góðmensku
Inflúensan.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
ÖSIN I LYFJABÚÐUNUM.
— Það var á föstudag og
laugardag, sem við urðum þess
lítillega varir, að inflúerisán
var farin að breiðast út í bæn-
um, sagði einn lyfjafræðingur-i
inn við Morgunblaðið í gær. Þó
var alt í smáum stíl þá.
En þegar lyfjabúðirnar voru
opnaðar á mánudag,(1.þá voru
sjáanleg mikil og snögg um-
skifti. Þá streymdu inn lyfseðl-
arnir, og fólkið kom í hópum
til þess að fá hitaskamta o. fl.
Fullyrða má, að afgreiðsl-
urna^ í lyfjabúðunum hafi tvö-
faldast á mánudag, móts við
það sem venjulegt er. Og það
var ekki fyr en um eða eftir mið
nætti, sem við vorum búnir að
afgreiða alla þá lyfseðla, sem
í okkar lyfjabúð koinu á mánu-
dag.
Sama ösin var í lyfjabúðunum
í allan gærdag, og jafnvel enn
meiri en daginn áður.
— Er nokkuð hægt að leiðbeina
fólki í sambandi við þessa óvenju
miklu ös, sem er í lyfjabúðunum?
spyr Morgunblaðið lyfjafræðing-
inn.
— Já, mjer væri kært ef þjer
vilduð segja fólkinu að vera ekki
að herða á afgreiðslufólkinu, því
að það vinnur ósvikið. Fólkið á að
bíða þar til röðin kemur að því,
þá gengur afgreiðslan greiðast.
Lyfseðlarnir eru áfgreiddir f
þeirri rÖð, sem þeir koma.
Og eitt vildi jeg brýna vel fyr-
ir fólki, bætir lyfjafræðinguriím
við. En það er, að fólk birgi sig
upp á daginn með þau algeng-
ustu lyf, sem það þarfnast í inflú-
ensunni, svo sem hitaskamta og
þessh., svo að ekki þurfi að ónáða
næturvaktina í lyfjabúðunum til
þess að kaupa þetta.
SKÁTAR BJÓÐA
AÐSTOÐ.
Hjeraðslæknir skýrði Morgun-
blaðinu frá því í gærkvöldi, að
skátarnir hafi boðið fram aðstoð
sína til hjálpar á heimilum sjúkra.
Þeir mæta hjá hjeraðslækni kl. 10
árd. í dag, og mun hjeraðslækn-
ir þá setja sig í samband við Ráðn
ingarstofu bæjarins, en til henn-
ar eiga heimilin að snúa sjer, ef
þau þurfa hjálpar við.
Þá hefir hjeraðslæknir beðið
Morgunblaðið að koma þeim boð-
um til allra lækna bæjarins, að
þeir tilkynni í annanhvorn síma
hans (heima eða í Líkn) fyrir há-
degi í dag, ef þeir vita um heim-
ili, sem þurfa hjálpar við.
Þarf ekki að geta þess, að þar sinnar, en naut ekki; en þó var
hann ætíð jafnlaginn á, að gera
vinum sínum til geðs og gleðja
þá. Þar voru ekki bláþræðirnir
á. Hann var öllu trúr, bæði
mönnum og málefnum. Matt-
hías er að vísu horfinn sjón-
um vorum; en „eftir lifir mann-
orð mætt, þótt maðurinn deyi“.
Þakklátur vinur.
var Matthías vel virtur, sem
annars staðar.
Hinn 17. maímánaðar 1891
gekk Matthías að eiga ungfrú
Ragnheiði Skúladóttur, læknis
Thorarer-en á 'óeiu.trhvoli.
Lifir hú. mann smn ásamt 7
bö um þeirra uppkomnum.
Þau eru þessi: Sólveig, Bjarni,
Oddfríður Jóhannesdóttir,
Kirkjutorgi 1, er 70 ára í dag.
Enda þótt hún sje ekki víða þekt,
er hún velþekt, þekt að hjálpfýsi,
dugnaði -g fórnfýsi fyrir gott mál
efnit Hó hefir af sjerstakri ein-
lægni unnið af heilum hug fyrir
Góðt.emplarregluna og stúkuna
„Einingin", þar sem hún hefir
verið fjelagi síðustu áratugi.
Margir Reglufjelagar munu hugsa
hlýlega til hennar á þessum af-
mælisdegi hennar, þakka henni
starf hennar í þágu þess málefn-
is og óska henni af alhug alls
góðs í framáðinni, Reglusystir.