Morgunblaðið - 11.03.1937, Blaðsíða 5

Mmtudagur 11. mars 1937.
MORGUNBLAEI&
Fjörugur ferðapistill á víð
og dreif frá Danmörku.
jPeimáleti.
Pegar mjúkir hægindastólar
eru annars vegar og ágætar
'bælmr í skápnum hinsvegar, þá er
freistandi að setjast lon og don,
og lesa og lesa í stað þess að láta
pennan fara í langferð á pappírs-
hlaði. En af því nú er sunnudagur
og Panir verða varla veikir á
helgidögum svo að læknis þurfi
við, þá er jeg nógu sterkur til að
viija taka pennan.Eiginlega þyrfti
jcg að skrifa mörg brjef ýmsum
kunningjum. Jeg ætla í þetta
skifti, að láta þennan pistil nægja
banda mörgum í brjefastað. Ætíð
skulda jeg brjef; endalausar eru
skuldirnar! „Skuldið engum neitt,
nema velviM‘“, sagði postulinn.Jeg
viMi að slíkt væri gerlegt í þessu
lífi, en hitt er víst, að velviM
skulda jeg öllum á Islandi. „Svo
trútt við ísland mig tengja bönd
o. s. frv.“ Alt eru það í rauninni
skuMabönd. En jeg hygg, að öll
mín pennaleti hyrfi, ef jeg vissi
að mörgum væri kært að lesa það,
sem jeg skrifa.
*
í sambandi við freistingu góðra
bóka verð jeg að segja sögu af
mjer, þegar jeg á dögunum gegndi
störfum fyrir sjúkrahúslælcnirinn
á Skagen. Á heimili hans kyntist
jeg undurfríðri stúlku, svo yndis-
légrí sem væri Billings mey, end-
iirborin, og að vísu syndug eins
og hun. Jeg mun ætíð elska hana,
•eígi áð síðUi', allá tíð meðan jeg
kann að muna. Mærin heitir ,Man-
<on Lescaut' og hún mun ætíð lifa
Þó hún -sje löngu dáin. Jeg sá
tiana og kyntist henni aðeins sem
hugsjðn, því hún er aðeins sköpuð
jif góðu skáldi og er söguhetja
í skáldsögu með þessu nafni: eftir
kaþólskan klerk og ábóta, sem
’Jijet Prevost. Ein af bestu bókum,
:sem jeg héfi lesið. Manon tafði
mjer :svefn í tvær nætur, en jeg
fyrirgaf henni. Það gerði bókina
skemtilegri að hún var á frönsku,
með ágætum myndum eftir lista-
teiknarann Leloir, og ineð snjöll-
um formála eftir Maupassant. —
Slíkar bækur afsaka pennaleti.
*
Þetta er enginn vetur.
Imínum síðasta pistli var jeg
staddur í fimbulveðri á Jót-
Jandsheiðum og var stundum kalt.
En það bætti úr skáky að bæjar-
leiðirnar voru ekki langar. Einn
•daginn í versta skafrenningnum
bar mig að garði þar sem bústýr-
an var íslensk. „Yar sem mættust
heldur hýr, Hekla þar og Strom-
boii“, kvað HaUdór. En þessi á-
gæta stúlka hitaði mjer á þá
leið, að hún gaf mjer af sjer sokk-
‘boli til að hafa fyrir smokka, því
hún sá að jeg var ber um úlnlið-
ina.
Mjer líkaði vel hjá Jótunum og
skildi inál þeirra vel og hafði
gaman af bæjanöfnum þeirra eins
og Hvillum, Velling, Jelling og
Tvilling, með mjúku 1-unum, sem
sennilega hafa lialdist óbreytt. frá
fornöld eins og próf. Konráð
Gíslason vildi meina. Menn sögðu
Njal en ekki Njáddl eins og við
jgerum nú.Danir hafa þarna geymt
„Pólitík“
Steingrims
Matthíassonar.
feðrasjóðinn dýra betur en við og
segja enn Ful-la (Fylla). Forfeð-
ur okkar liafa eftir þessu kveðið
þannig að orði:
„Ful-lu skein á fjöl-lum,
foldsól Bráaval-la,
ul-larkjóls of al-lan
aldr IJákonar skaldum".
Annars mega mjer lærðari menn
rífast um þetta.
*
Eftir fimbulvikuna á Jótlandi,
sem jeg sagði frá í síðasta
pistli, hefir öllum vetri ljett, smátt
og smátt, og jeg segi við sjálfan
mig: Þetta er enginn vetur! Að
vikunni liðinni kom upp jörðin
iðagræn og þíð, en hjer þurfa
bændur lítið á beit að halda og
óskaði jeg þá auðu jörð alla
komna norður í Fnjóskadal og
til Guðmundar á Sandi. Og ís-
hroðinn, sem tepti öll sundin, er
nú allur á burt, veðrið er milt og
snjórinn bráðnaður víðast Og
margir farnir að tala um vorverk-
in. Og þetta rjett í Góubyrjun,
þegar Þorra er blótað norður í
Eyjafirði. Von að mjer íslend-
ingnum þyki þetta nýnæmi. .
*
Svo segja náttúrufróðir, að
megnið af snjótittlingunum komi
á veturna frá Grænlandi og Sval-
barða til að eiga betri daga hjá
okkur á íslandi og hjá Norðmönn-
um og Svíum norðan til. Mjer fer
líkt og slíkum vegar slingum titl-
ingum, að jeg hreppi mildari vetr-
arkjörin í Danmörku en norður
við íshaf, en Dönum þykir skrítið,
að jeg er ekkert hissa á þeirra
miklu vetrarharðindum. Yfirleitt
má segja, að Danir kvarti engu síð
ur yfir sinni harðvítugu veðráttu
en við íslendingar yfir okkar guð-
legu harðstjórn. Og þeir sem efni
hafa, flýja danska veturinn hóp-
um saman og fara út og suður
og eru að þessu leyti allir nokkurs
konar snjótittlingar.
*
Á Langalandi.
Pegar jeg skrifa þessar línur
(22. febr.) er jeg á Langa-
landi, norðanverðu, í læknisbú-
sta,ð, hlýjum og rúmgóðum, þar
sem jeg gegni störfum fyrir ungan
kollega, í þriggja vikna tíma. —
„Reynið og prófið alla hluti“, og
jeg fer víða og prófa ýmsa staði
í Danmörku áður en jeg „festi
fætur í landi“ (eins og Sigurður
jarl, frændi Ólafs helga komst að
orði). Sá ungi kollega, sem jeg
leysi af hólmi, hefir tekið sjer
hvíld til að fara til Noregs og iðka
þar skíðaferðir ásamt konu sinni,
sem er f jörug enn og ekki orðin of
feit. Danir segja,að þurrafrostið í
Noregi sje hlýrra(?) og notalegra
en sudda næðingskuldinn, sem
hjer drotnar. Þó jeg viti, að þeim
hjónum þyki gaman að tilbreytn-
inni, þá þori jeg að fullyrða, að
mjer þykir engu síður gaman að
taka við stjórninni í þeirra verka-
hring og kynnast landi og fólki á
þessari frjósömu eyju.Ekki vantar
að nóg er að gera, en livíldir eru
góðar á milli, því svo hafa danskir
læknar getað vanið fólkið vel á
ýmsa stundvísi. Verksvið læknis-
ins er ekki víðtækara en svo, að
fara má í bíl fram og aftur á 40
mínútum lengsta túrinn, en fólkið
er margt, eða hátt á fimta þúsund,
og er það meira en hjá flestum
öðrum læknum. Drýgir hann því
erfiði meir „en menn vita“, en hef-
ir líka miklar tekjur. Þessvegna
er lieimili hans ríkmannlegt og
atlæti gott hjá honum.Þegar mjög
er krankfelt er hann svo að segja
allan daginn í bílnum. Síðastliðið
ár kvaðst hann hafa ekið samtals
30 þúsund kílómetra.
*
Langaland er langt og mjótt,
eða rúmir fimtíu kílómetrar á
lengd. En þegar jeg ek eftir veg-
inum norður og suður eftir því
miðju, þá sjer til sjávar á bæði
borð og hjer norður frá fyrir
nyrðri oddann. Finst mjer því jeg
vera staddur á einu voldugu lang-
skipi, eins og Orminum langa, og
vera einn af stafnbúunum, en þó
ekki í krapparúminu hjá Einari.
En svo vill vel til, að jeg veit
annan íslending, og hann góðan,
skipa rúm í lyftingu, nálægt
sporði drekans suður frá. Það er
Jón kollega Björnsson, sonur al-
þingismannsins Björns heitins frá
Kornsá. Jeg hefi heimsótt hann og
býr hann vel búi sínu, vinsæll af
sínum mörgu sjúklingum. Þar
heitir Humble, er hann á heima.
Hann á fagran aldingarð og sýndi
hann mjer gömul eplatrje, sem
hann hafði höggvið og grætt síðan
inn í stúfana stilda eða greinar af
eplatrjám sunnan frá Checkosló-
vakíu. Þannig má yngja upp göm-
ul trje og fá sönn Iðunnarepli sæt
og safamikil í stað súrra og seigra.
Þótti mjer hann í þessu jafnast
á við Möndul, sem græddi lapp-
irnar á Hrólf,
Ætíð rekst jeg á landa hvar sem
jeg kem í Danmörku. Meira að
segja á Lálandi hitti jeg Char-
lott.u, fyrverandi sjúkling minn,
fríða stúlku, sem giftist pilti norð-
ur á Akureyri og tók hann með
sjer til Danmerkur. Þjóna þau nú
Bóndabær á Langalandi.
bæði á lierragarði þar syðra. Og
alls staðar kynna íslendingar sig
vel meðal Dana.
*
Dönum þykja það frjettir, þeg-
ar jeg segi þeim, að nú sje öfugt
við það, sem áður var. Þá voru
margir Danir víðsvegar á íslandi,
og þar á meðal valdamenn miklir,
bæði kaupmenn og embættismenn.
Nú eru liinsvegar sárafáir Danir
orðnir eftir á Islandi, en íslend-
ingar ætla að vaða yfir alla Dan-
mörku og ieggja liana undir sig.
Guð komi til! En þó gengur hreint
fram af þeim, þegar jeg segi þeim
frá þeirri hnignum Danaveldis,
sem jeg sjálfur, þó ungur sje, liefi
upplifað og sjeð með eigin augum.
— Þegar jeg var drengur voru
danskar verslanir í öllum kaup-
túnum á íslandi og sáust varla
skip nema dönsk og danskur fáni
á hverri stöng. Nú sjást varla
dönsk skip, nje danskur fáni,
nema þegar „Island“ og „Drotn-
ingin“ koma í höfn, en enginn
danskur kaupmaður er eftir að
T verða. Ef finna skal nokkra Dani
framar á Fróni, þá er helst að
leita þeirra í Ijósaskiftunum, með-
al fjósamanna á Korpúlfsstöðum
eða hjá Bergsteini í Kaupangi og
vinnukonur í Fagraskógi.
Mikil er sú breyting. Von er að
Danir sjeu stórbissa. Og öll utan-
landsverslun að komast úr hönd-
um þeirra til Þjóðverja og Eng-
lendinga!
„Noregur úr hendi þjer kon-
ungur“, mælti Einar. En jeg hygg
eins og Ölafur rex, að eigi sje
mikill brestur at orðinn og jeg
vil tengja trygðabönd við Dani.
Jeg vil bjóða dönskum bóndason-
um kost á að fá hjá okkur eitt-
hvað af nýbýlunum nýju til ábúð-
ár, gegn því, að þeir gefi okkar
bóndasonum kost á nýbýlum hjá
sjer. Og við skulr.m skiftast á
mönnum og konum og læra gott
hver af öðrum og okkar báðum
góðu löndum.
Þetta er nú mín pólitík, og má
gjarnan skamina mig fyrir.
Steingrímur Matthíasson,
Minnini
Sólveigar Jónsdottur,
Dáin 23. febrúar 1937.
Frá unnusta hinnar látnu.
Sólveig Jónsdóttir.
Fölnar og bliknar björkin
fagurskreytt,
bjartar rósir falla hausts áð degi.
Minningin lifir, henni er aldrei
eytt,
þó alt nú hverfi falli burt og deyi.
Jeg man þig altaf alla lífsins
stund,
þín endurminning grær mjer fast
í lijarta,
uns næ jeg þínum aftur, endur-
fund,
alt þá fær í ljósi Gnðs að skarta..
Þú ert fallin, fölnuð eru blóm,
fögur minning lifir hjer í heimi.
Jeg kveð þig ástmey klökkum
meður róm;
kærleikshátin þín jcg ávalt geymi.
K. 0.