Morgunblaðið - 19.03.1937, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. mars 1937.
IÐNAÐUR
VERSLUM SIGLINGNR
Vaxandi viðskiftabati
og verkefni 1937.
I
.verslunaryfirliti ársins
1936“, hins kunna enska
viðskiftamálatímarits „The Ec-
onomist“ segir í febrúar síðast-
liðnum:
„Síðastliðið ár er óhætt að
segja að allur heimurinn en ekki
fáein sjerstæð ríki hafi komist
af lægðarskeiði viðskiftalífsins
inn á skeið vaxandi viðskifta-
þróunar.
En heimurinn hefir losað sig
við þunga lægðarinnar 1930—
35 á annan hátt heldur en áð-
ur, þegar eins hefir verið á-
statt. Tvent einkennir árið
1937 mjög áberandi: í fyrsta
lagi, að viðskiftahagsæld þess
(samanborið við fyrri ár), er
meir en nokkru sinni fyr summ-
an af hagsæld hverrar einstakr-
ar þjóðar fyrir sig, því að heims
verslunin er enn 20 % minni en
árið 1929. Og í öðru lagi: Fjár-
lög eru sprengd upp, eða mjög
reynt á þolrif þeirra, hjá hverri
stórþjóðinni á fætur annari,
með hættulegum útgjaldalið —
hinum mikla og vaxandi hluta
af þjóðartekjunum, sem nú er
varið til að framleiða hergögn,
sem ekkert framleiðslugildi
hafa.
*
Viðskiftabatinn hófst í Stóra-
Bretlandi, samveldislöndum
þess, á Niðurlöndum og í ster-
lingsgjaldeyrislöndunum eftir
að þau höfðu felt gengi gjald-
eyris síns. Hann breiddist út
eftir 1933, til Japan og Banda-
ríkjanna og til nokkurra þeirra
landa, sem framleiða hráefni,
og fyrst höfðu hlotið skell
þegar verðfallið varð á heims-
markaðinum. Árin 1934—35
var unnið að því, að losna við
vörubirgðimar, þurkar tak-
mörkuðu framleiðsluna, og
ýmsar ráðstafanir voru gerðar
til að takmarka framleiðsluna
á annan hátt.
Árangurinn hefir orðið að
1936 varð almenn og skyndileg
verðhækkun á heimsmarkaðin-
um. Kaupmáttur hráefnafram-
leiðenda óx, og í kjölfarið fór ,
hækkun á farmgjöldum, hagur!
skipafjelaganna fór batnandi,
og nýtt líf færðist í skipasmíða-
iðnaðinn í mörgum löndum.
Við þetta bættist svo gengis-
fallið í gulllöndunum og gjald-
eyrissamningur Breta, Frakka
og Bandaríkjanna.
og járnverksmiðja er notað til
hins ítrasta, stórhækkandi fjár-
lög, vaxandi skattar, Iítil heims-
verslun, og áframhaldandi
gjaldeyris- og innflutningshöft.
*
Verkefni ársins 1937, sem
mestu viðskiftaþjóðir heimsins
verða að leysa, er að færa út
viðskiftabatann af sviði heima-
markaðsins yfir á svið heims-
markaðsins og losa um þær
hömlur, sem kreppan, innilok-
unarstefnan í viðskiftamálum
og ófriðaróttinn hefir lagt á
frjáls viðskifti.
STOÐUGT
VAXANDI
ATVINNULEYSI.
Þriðjungi meira en um
sama leyti í fyrra
F>
Engar ftalskar
baðmullarvörur
Breyting á
vehiaðariðnaði
ítala.
Þýski
samninguíinn.
egar skráning atvinnuleysingja fór síðast fram
1.—3. febrúar síðastl. var tala atvinnuleysingja
raeiri en nokkru sinni fyr og þriðjungi meiri en
um sama leyti 1936.
Þetta er þeim mun eftirtektarverðara, sem um sama
leyti fer tala atvinnuleysingja víðast erlendis stórum
lækkandi.
Kyrkingurinn í íslensku atvinnulífi á að miklu leyti rót sína að
‘rekja til þeirrar stefnu í atvinnumálum, sem stjórn landsins hefir : í'ylgjast með þeim breytingum,
tekið upp. » sem nú eru að gerast á vefn-
í stað þess að reyna að efla atvinnulífið með því að ýta undir
framtak einstaklingsins (þessa leið reyna jafnvel sósíalistar í Frakk-
landi að fara), hefir verið hrópað um þokukent „skipulag", sem fram
Engum vefnaðarvöruinn-
flutningsleyfum var út-
hlutað við fyrstu úthlutun inn-
flutningsleyfa á þessu ári.
Við næstu úthlutun verður
nokkru af vefnaðarvöruleyfum
úthutað.
Eftir því, sem Morgunblaðið
hefir frjett, verða þessi leyfi að
einhverju leyti bundin við inn-
kaup í Itaíu.
Það er því eftirtektarvert að
a
aðarvöruframleiðslu Itala. Á
þessu ári mun lítið sem ekkert
af . ítölskum baðmullarefnum
koma á markaðinm
Þegar líran var feld, hækk-
aði hin aðflutta baðmull í verði
til
Enda þótt verslunarsamning- til þessa hefir fyrst og fremst „skipulagt" atvinnuleysið.
ur okkar íslendinga við
Þjóðverja hafi verið undirrit- Atvinnuleysisskráningin.
Við atvinnuleysisskráningu í Reykjavík í hyrjun fehrúarmánaðar ^A0.rga^^cl í mer8'um
(1.—3. febr. þ. á.) voru skrásettir alls 936 maims. Þar af höfðu 147 j j1 ^ Um ynr ram ei en<iur
vinnu, þegar skráning fór fram, en höfðu verið atvinnulausir lengri U v U a no^a heldur gerfi-
baðmullarefm, en baðmull og-
eða skemmn tima a undaníornum 3 manuðum.
789 voru hinsvegar atvinnulausir, þegar skráning fór fram, og y ir ei ^ e lr Þess
er það 193 manns eða nál. þriðjungi fleira heldur en um sama leyti í n.U .Un mn eU S ^Gr 1S1 1S’
fyrra. Síðan skýrslur hófust um þetta efni, hefir tala skráðra manna, f1 1U al ’ 1U ar. gei 1
. . i • , , , . , . . baðmullar hefir aukist a kostn-
er voru atvmnuJausií þegar talmng íór fram, venð svo sem Iner segir: v _ ,, .
að baðmullannnar.
Þessi framleiðslubreyting er
studd af ítalska ríkinu, bæði til
þess að spara gjaldeyri og svo
er talið, að kept sje að því, að
flytja frá ítalíu til Abyssiníu
vjela og verksmiðjuútbúnað
til baðmullarvefnaðar og
! stofna þar ítalsk-abyssinskan
I baðmullariðnað, sem samkepn-
j isfær sje á markaði í Afríku við
! japanska baðmullariðnaðinn.
aður 24. febrúar síðastliðinn, er
ekki enn búið að semja að
fullu um viðbótarsamkomulag,
svipað og gert var í fyrra.
Þýski samningurinn verður
ekki birtur að þes.su sinni frek-
ar en í fyrra.
Samningurinn gildir þar
28. febrúar næsta ár.
ÚTVARPSNOTENDUM
FJÖLGAR I SVÍÞJÓÐ
SKÝRSLUR, sem hafa verið birt-
ar, leiða í Ijós, að eigendur út-
varps-viðtækja í Svíþjóð um síð-
astliðin áramót voru nálega ein
miljón eða 944.487 og liafði þeim
fjölgað á síðasta fjórðungi ársins
um 29.516. — Gera blöðin það að
Jimtalsefni, hvort þeiin muni fjölga við síðustu skráningu, þannig:
svo á fyrsta fjórðungi yfirstand-
andi árs, að þeir komist yfir eina
miljón. Útvarpsfjelagið sjálft býst
ekki við, að miljónar markinu
verði ekki náð fyr en á sumri kom
anda.
Blöðin minna á það, að þegar
sænska útvarpsfjelagið hafði starf-
að í sex ár (1931) voru um 500.000
útvarpsviðtæki í landinu.
(SIPB. NFB).
1. febr. 1. maí 1. ágúst 1. nóvem
1929 165 5 22 48
1930 39 3 V 90
1931 525 59 106 623
1932 550 205 633 731
1933 623 268 226 569
1934 544 190 390 719
1935 599 432 252 510
1936 596 720 226 609
1937 789
Eftir atvinnustjett skiftust atvinnuleysingjar, sem skráðir voru
Atvinnulausir í vinnu Samtals
í febr.byrjun í febr.byrju skráðir
Verkamenn (eyrarvinna o. þ. h.) .. .. 657 129 786
Sjómenn................................... 113 15 128
Iðnlærðir menn.............................. 19 3 22
Samtals 789
147
936
í verklýðs- eða iðnstjettarfjelagi voru 703 135 838
Meðal skráðra atvinnuleysingja voru 7 konur. Engar þeirra höfðu
atvinnu, þegar talning fór fram.
Eftir aldri var skiftingin þannig:
ULLIN
ítölsku stjórninni hefir aftur
: á móti ekki tekist að losna við
! ullina þrátt fyrir ákafa auglýs-
; ingastarfsemi fyrir gerfiefnun-
um ítölsku. En viðleitni stjóm-
arinnar til að losna einnig við
ullina heldur áfram.
Sagt er að silki muni n.'ikið
verða notað í tískuvörur á líð-
andi ári, jafnvel einnig í karl-
mannsfatnað.
| Fiskvart hefir orðið í Norðfirði
síðustu daga. Áf norðfirska veiði-
Iflotanum eru 10 vjelbátar í Horna
Aldur
Atvinnulausir í vinnu Samtals
í febr.byrjun í febr.byrjun skráðir
Þannig er það margt, sem
stuðlað hefir að viðskiftabatan-
um. — En alt hefir þetta
orðið til að auka aðeins innan-
lands viðskiftin. Árangurinn
hefir orðið: hraðvaxandi verð-
hækkun, skortur á sjermentuð-
um vinnukrafti, minkandi
atvinnuleysi, svo það er orð-
ið minna en það var áður en
kreppan hófst, landbúnaðurinn
ber arð aftur, vaxandi vjela-
framleiðsla, framleiðsluþol stál
firði og 2 í Sandgerði. Vjelskipið
Sleipnir stundar veiðar fyrir Suð-
urlandi, og vjelskipið Stella býst
á kolaveiðar. — Allmargir bátar
hyggjast að stunda veiðar að heim-
an. (FÚ).
Fiskmarkaðurinn í Grimsby: —
Fimtudag 18. mars: Besti sólkoli
76 sh. pr. box, rauðspetta 62 sh.
pr. box, stór ýsa 28 sh. pr. box,
miðlungs ýsa 26 sh. pr. box, frá-
lagður þorskur 18 sh. pr. 20 stk.,
stór þorskur 6 sH. pr. box og smá-
þorskur 5/6 sh. pr. boxi (Tilk.
frá Fiskimálanefnd — FB).
15—19 ára 45 4 49
20—29 — . 253 16 269
30—39 — 191 46 237
40—49 — 122 39 - 161
50—59 — 98 24 122
60—69 — 66 13 79
70—79 — 13 5 18
Ótilgreint 1 1
Samtals 789 147 936
Atvinnudagar allra þessaHa manna næstu 3 mán. á undan skrán-
ingunni voru taldir samtals 16.724 eða 17,9 á mann.
80 menn hafa verið taldir með engan atvinnudag næstu 3 mán-
uði á undan talningunni.
Verð á málmi
hækkar stöðugt.
MUjMVERÐ heldur áfram að
hækka á heimsmarkaðinum.
Verð á tini er nú orðið £ 301.10 s.
fyrir smálest.
Fyrir nokkrum mánuðum var
verð á tini £ 175 fyrir tonnið.
Kopar, blý og zink halda einnig
áfram að hækka í verði og eru nú
dýrari en um mörg undanfarin ár.
Þá hefir baðmullar- og hveiti-
verð stigið undanfarið.