Morgunblaðið - 20.03.1937, Blaðsíða 5

fjaugardagur 20. mars 1937,
MCfiGUNBLAt.lt
Margsinnis hefir því
verið lýst, bæði á
Alþingi og utan
jþess, hver nauðsyn er á því,
.að bre.yta til um framleiðslu-
íhætti á sviði sjávarútvegsins.
Um langt skeið hafði salt-
fiskframleiðslan verið aðal-
stöð útvegsins. En á síðustu
.árum hafa komið í ljós stöð-
ugt vaxandi örðugleikar við
ÆÖlu þeirrar vöru. Valda
þeim einkum stórlega þrengd
söluheimild í aðalviðskifta-
löndum vorum, en hún á rót
sína að rekja til verslunar-
samninga er byggjast að
miklu leyti á kröfunni um
gagnkvæm viðskifti. Enn-
fremur gætir verulega þverr
andi greiðslugetu viðskifta-
þjóðanna og gjaldeyrisvand-
ræða þeirra.
Nú sem stendTir er ástandið enn
Sskyggilegra en áður hefir verið,
fyrst og fremst fjrrir þá sök, að
verslun er mjög torvelduð við þá
iþjóð, sem drýgstur kaupandi hef-
ir verið að saltfiski vorum. Hin
grimmilega borgarastyrjöld, sem
'HÚ geysar á Spáni veldur því, að
kaupmáttur þjóðarinnar hefir stór
?kostlega rýrnað og aðflutningar
til landsins eru mjög erfiðir. Enda
'þótt það verði að vona, að þessum
hryllilega hildarleik muni brátt
lokið, er það vitað, að spánska
þjóðin þarfnast jafnvel áratuga
til að ná sjei* eftir eyðileggingar
ófriða rins.
Á ítaliu er nú svo komið, að
þangað getum við aðeins selt gegn
■kaupum á ítölskum vörum. Er það
mjög tákmarkað hver not vjer
höfum þeirra, og ýmsir telja að
sumar vörutegundir sem vjer höf-
um flutt inn frá ítalíu undanfarin
ár, sjeu að gæðum ljelegri, en
það sem nágrannaþjóðimar bjóða,
en verðið ’þö hærra. Frá þjóðhags-
legu sjonarmiði getur því verið
tvísýnn 'hargur af slíkum viðskift-
um.
Portúgál er nú eina landið í
"Suður-Evröpu, er greiðir fiskinn
með frjálsum gjaldeyri. En þar
er samkepnin svo hörð, og að-
staða vor íslendinga slík, að því
aðeins getum vjer náð sölum þar,
að verðlag vort sie nokkru lægra
- en aðalkeppinautanna.
*
Slík er þá aðstaða vor með sölu
saltfisks í þrem aðal-við-
skiftalöndum vorum, og þótt það
Hraðfrystihús
í uerstöðuum
lanðsins.
útvegsins, og nauðsyn knýr til
skjótra athafna.
verði að vona að brátt rofi til við
það, að alheimsviðskifti færast aft-
ur í frjálsan og farsælan farveg,
þá er engu síður rjett og nauð-
synlegt að breyta um verkunar-
aðferð á fiskinum. Þess má nefni-
lega vænta, að mun hærra verð
fáist fyrir hann, ef fiskurinn er
fluttur út sem nýr, því að þá verð-
ur hann neysluvara miklu fleiri
en þeirra, er saltfisks neyta, og
að jafnaði efnaðri neytenda er
greiða hœrra verð fyrir vöruna.
En eitt af ráðunum til að koma
fiskinum út sem nýjum, er að
hraðfrysta hann eftir fullkomn-
ustu og bestu aðferðum nútímans.
Fyrsta sporið í þá átt að ná þessu
marki, að skapa verðmeiri og al-
mennari neysluvöru, er að koma
upp húsum til að frysta fiskinn.
Þetta er einnig nauðsjmlegt til
þess að útvegsmönnum notist að
fullu af ýmsum fisktegundum, sem
eru mun verðmeiri en þorskurinn,
en nú verða oft lítils virði, fyrir
þá sök, að engin tök eru á því,
að koma þeim óskemdum til út-
flutnings.
*
Það verður heppilegust fram-
kvæmd í þessu máli, að smá frysti-
hús verði reist sem víðast í ver-
stöðunum kringum land. Það er
nauðsynlegt að frystihúsin verði
víða, til þess að sem flestir sjó-
; menn og útvegsmenn géti liaft af-
not. þeirra.
Það er vissulega stórt þjóðhags-
mál að sem mest verð fáist fyrir
| framleiðslu sjávarútvegsins. Á
' þeirri vitund er þetta frumvarp
bygt. Það er alkunnugt, að fjár-
hagur allra sjávarútvegsmanna er
nú mjög þröngur, og aðstaða
þeirra í þjóðfjelaginu hin erfið-
asta.
Fimm Sjálfstæðismenn í neðri deild flytja
frumvarp um fiskhraðfrystingar. Flutnings-
menn eru: Thor Thors, Pjetur Ottesen, Garð-
ar Þorsteinsson, Ólafur Thors og Jóhann Jó-
sefsson. — Greinargerð frumvarpsins skýrir vel
hvað vakir fyrir flutningsmönnum, og birtist
hún því hjer í heilu lagi, ásamt frumvarpinu.
Vjer, flutningsmenn þessa
frv. , teljum að ríkisvaldinu
beri skylda til að veita iitvegs-
mönnum lið í baráttu þeirra fram
lir erfiðleikunum, og á frumvarp
þetta að vera eitt spor í þá átt.
Vjer leggjum til, að ríkissjóður
láti af mörkum hluta kostnað-
ar bygginga og vjela frystihús-
anna sem óafturkræfan styrk.
Vjer teljum þetta nauðsynlegt og
ennfremur mjög sanngjarnt, þeg-
ar þess er gætt, að xneð 1. nr. 79,
19. júní 1933, um heimildir til
ýrnissa ráðstafana vegna fjár-
kreppunnar, lagði ríkissjóður sam
bærilegt tillag til frystihúsa til
kjötfrystingar.
Þá teljum vjer einnig óhjá-
kvæmilegt að ríkissjóður ábyrgist
lán, sem tekin eru í þessu skyni
og er þar um samskonar hjálp að
ræða og ríkið hefir veitt fjölda
bæjar- og sveitarfjelögum til hafn-
argerða. En ríkissjóður hlítur
hjer fyrsta veðrjett í húsi og
vjelum.
Vjer ætlumst til að það sjeu
allslierjarfjelög sjómanna og lit-
gerðarmanna í hverri verstöð, sem
fvrir þessum framkvæmdum
standa. Það er skylt að hafa fje-
Jögin opin öllum útvegsmönnum,,
en að öðru leyti er fjelagsmönn-
urn í sjálfsvald sett hvenxig þeir
sltipa síntxm fjelagsmálum.
Páskavikan
byrjai' á morgun. — Margir helgidagar í næstu viku. — Eins
og vant er, getið þjer fengið hjá okkur, svo að segja alt í
Páskabaksfudnn.
Alt þetta smávegis, sem gerir lieimabakaðar kökur að sælgæti.
Viljunx sjerstaklega minna yðxu' á: Sýróp, ljóst og dökt, Púð-
ursykur, ljós og dökkur. Skrautsykur. Haglsykur, Florsykur.
Cacosmjöl. Alexandrahveitið. fsl. Smjör. Egg og ótal margt
fleira. — Það er ódýrt að baka heima!
Bjóðið gestum yðar ljúffengar, heimabakaðar kökur.
HÓLSFJALLA-HANGIKJÖTIÐ, nýkomið úr revk, ljúffengt
að vanda.
JÁSKA-EGG, óhemju úrval, skrautleg, afar ódýr. — Komið
og skoðið; frá 15 aura stykkið.
cuuRinudi
Atvinnumálaráðherra ræður því,
hversu hröð framkvæmd þessa
nxáls verður. Þar kemur mjög til
greina fjárhagsgeta ríkissjóðs og
útvegun lánsfjár. En það er von
vor flutningsm. og tilgangur, að
framkvæmd nxálsins verði hraðað
svo senx frekast er unt. Það er vit-
að, að þörfin er mjög rík, og- áhugi
útvegsmanna hinn ákveðnasti.
*
Pegar frystihxxs liafa víða ver-
ið reist og fullur skriður er
kominn á starfrækslu þeirra, þarf
að sjá betur fyrir flutningum á
hinni hraðfrystu vöru. Það er að
sjálfsögðu hægt að leigja. erlend
kæliskip til flutninganna, en
æskilegast er, að vjer sjeum oss
sjálfir nógir í þessu efni, sem öðr-
um. Nxx mun vera kælinxm í skip-
um Eimskipafjelagsins, Gullfossi,
Brúarfossi og Dettifossi, senx sam-
tals tekxir urn 1250 smálestir af
frystunx fiski. Þegar fx-amleiðsla
liins Jiraðfrysta fisks hefir verxx-
lega axxkist, verður næsta spoi'ið
það, að sjá betur fyrir flutninga-
þörfinni.
Það má telja víst, að Eimskipa-
fjelag íslands verði fxist til sarnn-
inga og franxlaga í þessxx skyni.
Eimskipafjelagið. hefir til þessa
sýnt fxxllan skilning á þörfunx at-
vinnuveganna í þessum efnum,
eiixs og sýndi sig við . smíði e.s.
Brúarfoss og aftur nú nýlega, er
fjelagið varði xxm 115 þúsundxxm
króna til að korna upp kælirúmi í
e.s. Dettifoss, vegixa fiskflutixing-
anna. En eimxig gæti komið til
greiixa að semja við önnur íslensk
eimskipafjelög unx þessar fram-
kvæmdir, eða jafnvel þegar þörf-
in hefir skapast. að styrkja kaxxp
á sjei’stöku kæliskipi.
*
En annar, og ekki ómerkari
þáttxxr þessa máls verður að
gerast ei'lendis. Það verður tafar-
laust að leita öruggra nxarkaða
og verslxiiiarsambanda senx víðast
xxti í lieixxxi, og dxxgar ekkert hik í
þeim efnum. Þess má væixta, að
vinna íxxegi íxxarkað fyrir hrað-
frystan fisk mjög víða í Evrópu
og eiixnig í Norður-Ameríku.
Framkvæmd þessarar markaðsleit-
ar og samningagerðir allar í sam-
baudi \’ið þetta mál, eru eitthvert
hið stærsta hagsmuxxamál sjávar-
Frumvarpið er stxxtt, og þyfcir
rjett að birta það í heilo
lagi. Það er svoliljóðandi:
1. gr. Eíkisstjórninni er heim-
ilt að ábyrgjast lán til byggixigw
hxxsa til að hraðfrysta fisk, alt að
% kostnaðarvei-ðs bygginga og
vjela.
2. gr. Til bygginga slíkra hráð-
frystihúsa skal veittur úr ríkis-
sjóði styrkur er nemi kostnað-
arverðs.
3. gr. Hraðfrystihxxsin skxilri
reist í verstöðvum, þar sem góð
skilyrði erxx til að afla fiskjar til
liraðfrystingar.
4. gr. Hlunninda þessara laga
geta aðeins notið f jelög, útgerðar-
manna og sjómanna, sem stofnuð
erxx í þessu skyni, og eru opin öll-
um útgerðarmönnum og sjónxönn-
um í þeirri verstöð eða nálægunx
verstöðvum.
5. gr. Umsóknir um lán og styrfc
samkvæmt lögum þessum skuhi
sendast atvinnxxmálaráðuneytinu
og fylgi þeinx skih'íki fyrir fje-
lagsstofnuninni, og áætlun um
byggingarkostnað.
6. gr. Til tryggingar ábyrgð rífc-
issjóðs, samkv. 1. gr., er fyi'sti veð
rjettur í frystihxxsinu og vjelum
þess, ásamt Ióð eða lóðarrjettind-
um.
Ágætt
bðgglasmjör
Versl Vfslr.
Sími 3555.
Nautafefttt
af nýslátniðu.
Hrosj«akföt
í buff og* steik.
Svið ki\ 1.30 stk.
Kjötfars kr. 0.70 y2 kg.
Fiskfars kr. 0.45 y2 kg.
Ærkjöt kr. 0.50 y2 kg.
Grænmeti.
Álegg,
margar tegundir.
Kfötbúðin
Bíf41sgötu 23
Sími 4433.
Kjöt af fullorfínu fje.
Saltkjöt.
Miðdegispylsur og kinda-
bjúgu.
Versl. Búrfell.
Lauffaveff 48. Sími 1505.