Alþýðublaðið - 14.03.1929, Blaðsíða 2

I
ALKtÐUBLAÐIÐ
Fátækralðggpfln.
Tillðgnr Alpýðnflokksins.
Afnám réftindamissis.
s tnánarbletttirinn nummn burtu úr
íslenzkri löggjöf.
Undir því, hvemig þingiö sniýst
viö þessu frumvarþi, mun það
mjög komiö, hvern dóm um and-
legan þroska og menningu það
Wýtur síðar i sögu þjoðarinnar.
Við 1. umræðu frumvarps þess*
var Hákon í Haga sá eini, sem
andmælti því. Hann mælti jafnvel
sveitaflutoingi bót, og verður nð
telija vafasa,mt, hvort þingmanni
er unt að komast iengra en það í
afturhaldsátt.
Landið eitt fpamfærslnhépað.
Fiulltnúar Alþýðufiokksins í
neðri deild alþingis, Héðinn
Valdimársson, Haraldur Guð-
mundsson og Sigurjón Á. Ölafs-
son, flytja frumvarp um gagn-
gerðar breytingar á fátækralög-
lúraum. Er á því hin rnesta nauð-
syn, að hinum ranglátu og óvit-
urlegu 1 fátækralögum, sem mú
gilda, sé gerbreytt, enda eru flest-
ir sæmilega greindir og góðgjarn-
ir menn komnir að raun um, að
svo er.
Þær smávægilegu breytingar,
sem gerðar voru á lögunum árið
1927, á sjðasta þingi undir íhalds-
stjórn, sniðu ekki af þeim verstu
gailana. Síður en svo. Enn er
það komiö uradir ályktun meiri
hluta ípólitiskra. bæjar- og sveit-
ar-stjórna, hvort menn, er af ýms-
um ástæðum, sem þeim eru óvið-
ráðanlegax, hafa orðið að þiggja
sve’itarstyrk, oftsinnis hraktir
landshornanna á milli á sveitar-
flutningi, og enn eru sveitar-
þyngslin svo mismunandi í sveit-
um og bæjum, að sums staðar
liggur við, að þau sligi sveitirnar,
en annars staðar eru þau raær
engin.
í frumvarpi því, er fulltrúar Al-
þý-ðuflokksins flytja, er þessi
margfaldi óréttur numinn burto.
í stað þess að sveitar- og bæj-
ar-stjórnir úthluti styrkþegum
réttindi og réttindamissi ef'tir eig-
in geðþótta, sá því slegið föstu,
að sveitarstyrkur skuli ekki aft-
urkræfur af styrkþega, ef ástæð-
urmar til styrkveitnigar eru: Elli
eða ómegð styrkþega, heilsuleysi
eða slys. haras eða þeirira, sem
hann heíir á skylduframfæri, eða
atvinnuleysi hans.
Styrkur skal talinn veiíttur:
a) Vegna elli, ef styrkþegi er
fullra 60 ára að aldri. [Það eitt
er nú fengið i lögin.] /
b) Vegna ómegðar, ef styrkþegi
hefir fjögur heimilisföst börn fram-
færslu'skyld, þegar karlmaður á í
hlut, em eitt barn skal talið ó-
megð, þá er koraa á í hlut.
c) Vegna slysa eða heilsuleysiis,
ef styrkþegi sannar með vottorði
læknis eða tveggja skilríkra
■manna, þar sem ekki næst til
læknis, að slys eða heilsuleysi
hafi gert haran, eða fleiri én einin, .
sem hann hefir á skylduframfæri,
öfæran til vinnu þrjá mlánuði í
senn.
d) Vegna atvinnuleysis, ef sveit-
ar- eða bæjar-félag getur ekki
vísað styrkþega á vinnu, sem
hano geti. haft sér og sínum tii
lífs\fiðurværis.
Þessi ákvæði skulu einnig
gilda um sveitarstyrk, sem áður
hefir verið veittur.
Sveitarstjórn sé heimilit að gefa
upp þeginn sveitarstyrk hvenær
sem er; en samkvæmt löguim
þeim, sem nú eru í gilidi, ver'ða
tvö ár að vera liðin frá því, að
maðurinn fékk síðast styrk, þar
til sveitarsitj-ó.rn má gefa hann
eftir. Virðist þessi tímatakmörk-
un að eins h-afa verið sett í lögin
til þess að draga úr möguléik-
um þeirra, sem orðið hafa að
þiggja sveitarstyrk, til þess að
fá aftur atkviæðisrétt sinn.
Hin hvimleiða æfiferilsskýrslu-
taka af þeim, sem þurfa á fá-
tækrastyrk að halda, falii úr sög-
unni, enda virðist hún til þess
eins sett í lögin, að skaprauna
styrkþeguraum.
Lcmdið sé alt eitt frpmfœrstu-
héixið. Þó er svo. til ætlast, að
sveitastjórnir og niðurjöfnunar-
arnefndir jafni niður útsvörum
hv.er innbyrðis í sínu unidæmi,
eins og verið befir, og sé fá-
tækrastyrkur greiddur úr bæja-
og sveita-sjóðum; era í lok hvers
reikniragsárs sendi sveitarsitjéxn-
irraar atviranumálaráðuneyitinu yf-
irlit yfir framfærslukostnaðinn,
hv-er' í sinni- sveit, og fylgi ski.I-
r-íki fyrir skýrslunni, s-em ráðu-
neytið telur nægileg. Síðan lætur
ráðuneytið reikna út, hvað hverri
sveit ber að greiða af samanlögð-
um fátækrakostnaði, sem orðið
hefir i öl.lum sveitum landsins, og
sé við þann útreikning miðað við
ef.n,i og ástæður hvers sveitarfé-
lags, þannig að farið sé að þriðj-
ungi eftir samaniögðu fasteigna-
,'mati í sveitinni, að þriðjungi eftir
skul'dlausum eignum og tekjum
af eigraum og atviranu og að
þriðjungi eftir fólksfjölda. Síðan
innheimtir atvinnumálaráðuneytið
eftirstöðvarnar hjá þeim sveitum,
sem greltt hafa minna en þeian
bar að tiMölu við aðrar sve-itir,
og endurgreiðir þeim sveitum
mismuninn, sem of mikið hafa
greitt. — Ininheimtum þessum og
endurgreiðslum sé lokið fyrir I.
júlí vegraa ranidanfarandi árs.
Otreikraiingar þessir eru auð-
veldir, og er varla hægt að kom-
ast á annan hátt jafn-nærri réttu
lagi svo, að ekki muni í um
fátækragjald, eftir því í hverri
sveit skattþegn. er búsettur. E,n
það eru hin mestu rangindi, ,að
miklu murai1 á fátækragjöldum
eftir því, hvar meran eiga heimili.
Dvalarsveit verður jafnian fram-
færslusveit samkvæmt frumvarp-
inoj. Við það hverfur fátækra-
flutningur úr sögunni, og þár
með er eimhver allra svartasti
Bælarstjórnarkosnlngar
í Kaiipmannahofn.
Nánari fregnir.
Eiran eru ókomnar fréttir u)m
úrslit bæjarstjórnarkosrainganna í
Dainmörku utan Kaupmannahafn-
ar og Friðriksbergs. Hafa jafraað-
armenn unniö mjög á eins og
sagt var frá hér í blaðirau í gær.
Fer hér á eftir tafla, er sýinisr
hvað jafmaðarmenn hafa uranið ái-
í Kaupmannahöfn og Friðriks-
bergi síðara 1925 o.g tap hinna
flokkanrm:
1925
1929
atkv. bæjarft. atkv. bæjarft,
Jafnaðarmenn: 87,000 31 116,000 35
Hægrimenn (íhald): 49,500 17 51,000 16
Vinstrimenn: 4,300 1 2,000 0
Radikalar: 17,000 6 13,800 4
Kommunistar: 1,400 0 1,100 0
Rets-partíet: 800 0 1,100 0
Hafa jafraaðarmenn þaranig unn-
ið 29 000 atkvæði síðara 1925. I
Friðriksberg er íhaldið í rneiri
hluta enm, en jafnaðarmenn auka
jafnt og þétt fylgi sitt. Unnu þeir
t. d. nú 1 bæjarstjórnarsæti í
viðbót og vantaði að eins 2 at-
kvæði tiil að ná öðru til.
Auðvaklið vilil fá að dæma. Alt
áf þegar eitthvað 'kemur fyriir,
sem það heldur að skerði gróða
sinra, hrópar það á lögvernd og
dómsvald. Það vill að dóiraar séu
upp kveðnir, ekld yfir eignastétt-
inrai, heldur yfir hinum, þeim
eignalausu — vinnufólkinu. Dóm-
ar auðvaldsins eru alkunnir. Rétt-
armeðvitund ihaldsdómararana
þekkir alþýða manna of v,eí til
þess, að hún treysti þeirn til að
kveða uþp réttláta dó.ma. Ný trú
er líka að skapast. Ný mieraning
er að hertaka hugi manna. Sú
menining byggist á því að lieggjia
nýtt og annað mat á vinnuna en
auðvialdið hefir gert. Auðvalds-
meniningin hefir ekki einu sinni
reynst hæf til að. skifta brauðirau
réttlátlega milli barna jarðarinn-
ar. Hún hefir í þess stað rang-
snúið allri skiftingu lífsgæð-
arana, skapað misskiftingu, ójöfn-
uð og andstæður.
Auðvaldsmenningin er hn-oðri
sá, er leiðir mannkynið á viilliii-
götur.. Nýja menningin gefur aðra
möguleika. Hún stefnir til saira-
starfs -og samtaka. Hún þrýstir
fjöldaraum saman og kennir, að
meran eigi ekki að vera keppi-
nautar, heldur samherjar.
Eignastéttiin skilur ekki þessa
menningu. Hún skilur ekki verka_
lýðinin.
í umræðuraum um hið svo-
nefn-da „gerðardómsfrumvarp‘.‘
hélt Sigurður Eggerz, sem er eitt
sorglegasta dæmi þess, hvierraig ó-
meraning auðvaldsskipulagisins
getur gert íraeran að
andlegum dusilmennum, hjart-
næma líkræðu yfir sínum eigin.
skilniingi. Hann sagði: Ég skil
ekki sjómennina.- Ég skil ekki
verkamennina ef þeir eru and-
vígir því, að dæmt sé hvaða laun
þeirn beri. Ég skil ekki. Ég get
ekki skilið, margen-durtók hann.
Óraei. Hann sagði satt. Haran
skildi ekki. Gat ekki skilið. Hann
hefir aldrei lifað lífi hiraiiar eigna-
lausu stéttar, stéttariraraar, sem
ekfcert á raema viranuþrek sitt,
stéttarinnar, sem alt af b-er þiuig-
ar áhyggjur fyrir næsta degi.
Það er bil á milld stéttaran-a og
bxlið er alt af að stækfca, þrátt
fyrir umbótatilTaunir jafraaðar-
manraa. Heldur auðvaldið að sjón-
deildarhri-nguTÍnn sé hinn saml
hvar sem staðið er? Nei, haran- er
ekki hi-n-n sami. Halda auövalds-
postularir að v-erkairaaður og airað-
maður hljóti að hafa sömu lífs-
skoðún? Það er alrangt. ef þeir
halda það. Verkam-aðuriran: liefir
gerólíka lífsskoðun og auðmaö-
uxiran.. Það eru hinar fjárhags-
legu aðstæður í lífiniu, se.m skapa
að mestu leyti lífsskoðamir manna,
Misskifting auðæfa-nna, ójöfnuð-
uriran, andstæður samkeppnis-
skipglagsiras skapa bilið mfflíT
stéttanna. Amnars vegar er at-
viranurekenda- og ei'gnamanna-
stétt, eni hiraum. megin er viinnu-
seljendastéttira, eignaleysmgjarrair.
Þessar tvær stéttir hafa geró-
líkar lífsskoðarair.
Bilið rnilli stéttanna þykist í-