Morgunblaðið - 15.08.1939, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 15. ágúst 1939.
M0R6UNBLAÐIÐ
3
Fyrsti dagur dönsku
blaðamannanna
á íslandi
Bæjarráð fagnaði þeim með
hádegisverði í Hótel Borg
Boðsgestirnir í Hótel Borg.
Dönsku blaðamennirnir komu hingað með
„Dronning Alexandrine" í fyrri nótt. Lagðist
skipið upp að hafnargarði um kl. 7 árdegis,
og voru þá íslenskir blaðamenn komnir þangað til þess að
taka á móti gestunum, og fylgdu þeim til herbergja sinna
í Hótel Borg.
Gestirnir eru ekki nema níu. Sá tíundi, sem átti að
taka þátt í förinni, Alex. Christiansen, tilkynti' á síðustu
stundu að hann gæti ekki farið, og var þá orðinn of naum-
ur tími til þess að annar gæti farið í hans stað.
Drotningin hafði fengið afbragðs
gott Veður á leiðinni, sólskin og
logn, þangað til hún kom úndir
ísland. En þá skipaðist líka held-
ur en ekki veður í lofti, gerði
storm og dimmviðri með úrhellis-
rigningu. Var orðið svo ilt í sjó-
inn þegar skipið kom til Vest-
mannaeyja, að það gat ekki feng-
ið afgreiðslu á liöfninni, og varð
að fara undir Eiðið. Var þá svo
dimt af þoku og illviðri, að ekk-
ert sást, aðeins grilti í Heima-
klett. íslensk náttúra tók því ó-
bKðlega á móti hinum dönsku
gestum, og mistu þeir mikils að
fá hyergi landsýn.
Npkkuð voru þeiit eftir sig eft-
ir pjóvolkið og kusu nokkrir
þeirra að halda kyrru fyrir á
herbergjum sínum í Hótel Borg til
hádegis og kynna sjer fróðleiksrit
þair um ísland, sem Blaðamannaf je
lagið gaf þeim við komuna. Var
þar á meðal hin fagra bók „Is-
land í myndum", „Nutidens Is-
land“ eftir þá Skúla Skúlason
og Vilh. Finsen, „Iceland“, og
ýmsir bæklingar, seni Ferðaskrif-
stofan hefir gefið út.
Aftur á móti voru sumir blaða-
mennirnir svo hressir, að þeir
fóru út um bæinn til þess að
skoða sig um, og „kynnast höfuð-
borginni af eigin sjón og reynd“
eins og þeir sögðu
Kl. 1 eftir hádegi hafði bæj-
arráð Reykjavíkur morgun-
verðarboð inni að Hótel Borg fyr-
ir dönsku blaðamennina. En auk
þeirra voru boðnir þangað ís-
lenskir blaðamenn og voru boðs-
menn alls 29. Guðmundur Ás-
bjornsson forseti bæjarstjórnar
stýrði samsætinu. Ávarpaði hann
hina útlendu gesti með ræðu, og
mælti á þessa leið:
Heibruðu gestir!
I sumai' hefir oss Reykvíkingum
hlotnast sá heiður að fá heirnsóknii'
margra afbragðsmanna frá Norður-
löndum. En auk heiðursins teljúm vjer
að þess megi vænta, að mikið gott
leiði af þessum heimsóknum fyrir bæ
vóm og þjóð, því að vjer vitum, að
kynning og vinsamleg sambönd ráða
oft um úrslit mikilsvérðra málefna,
þarinig að alt gétiir 'öl'tið á þVí fyiir
oss hverjum augum áhrifamiklir mehn
í öðram löndum líta á oss. Jeg hika
ekki við að nefna það sem'" dæirii, að
það er talandi tákn um náin kynni og
vináttu milli Dana og Islendinga, að
vjer sjáum oss nú fært að ráðast í hið
stærsta fyrirtæki, sem enn hefir veiúð
ráðist í hjer á landi, hitaveitu Reykja-
víkur.
Rjettilega eru blöðin talin meðal stór-
velda heimsins, og sennilega eru þau
öflugasta stórveldið. Þau hafa meiri á-
hrif á það, hvernig þjóðum og einstakl
ingum er stjómað heldur en þeir menn,
sem að nafninu stjóraa í þann og þann
svipinn. Staða blaðamannsins í þjóð-
f jelaginu er því virðingarstaða, en þeirn
mun stærri er líka ábyrgð sú, sem á
honum hvílir. Disraeli, sem seinna varð
Beaconsfield lávarður, taldi að hann
ætti óbreyttum blaðamanni alla sína
upphefð og frama að þakka. Þessi
blaðamaður birti útdrátt úr ræðu, sem
Disraeli helt í þinginu, meðan hann enn
var óþektur maður. Aftan við þetta.
bætti blaðamaðurinn sín;um athuga-
semdum, og Disraeli sagði, að það
va^ri ástæðan til þess, að hanu varð
um langt skeið voldugasti maður breska
heimsveldisins. Þetta eina dæmi nægir
til að sanna hversu mikið vald blaða-
mönnum er gefið.
I dag hlotnast mjer sá heiður, fyrir
hönd bæjarstjómar Reykjavíkur, að
bjóða velkomna til Reykjavíkur níu af
belstu blaðamönnum Dana. Það er aug-
,óst mál, að það mun hafa hina mestu
þýöingu fyrir oss, hverjnm augum
þjer herrar mínir, lítið á höfuðborg
vora, land og þjóð að heimsókn lokinni.
Þess sjást hvarvetna glögg merki, að
Reykjavík hefir Taxið ört á síðari ár-
um. Það má með sanni segja, að hjer
a'gir saman gömlu og nýju. Hjer eru
gamlir kofar og brörleg hús inri á milli
nýtísku stórbygginga. Fjárhagur vor,
óg ýmsar aðrar ástæður, hafa varnað
því, að vjer gætum sett fallegri svip
á ba'irin, enda,j>ótt hann hefði fylli-
jlega átt það sídlið, meðal annars
vegna legu s’innar. En vjer væntum
þess, að þetta muni takast og erum
bjartsýnir á framtíðina.
Jeg vona, að þá er þjer hafið kvnst
betur högum vorum og þeirri lífsbar-
áttu, sem vjer verðurn að heyja, þá
munið þje.r v^trða mildir í dómum yð-
ar um Öss',‘ óg léggið eigi á nss þann
mælikvarða er hæfa mundi 'stærri þjóð-
um.
Af einlægum huga óska jeg þess, að
dvöl yðar hjer verði yður til ánægju,
og að þjer farið hjeðan með góðar end-
urminnigar.
Yerinð hjartanlega velkomnir!
Fyrir hönd gestanna svaraði
Carl Jensen, ritstjóri við Ber-
lingske Tidende. Kvað hann þá
vera sjerstaklega ánægða út af
því að vera fyrst í boði Bæjar-
j’áðs Reykjavíknr. Þá lýsti hann
ánægju sinni yfir því, að dönsk-
um blaðamönnum liefði verið hoð-
ið ■ til þessa ferðalags, og kvaðst
vænta margs góðs af þvþ Kvað
hann það alveg rjett lijá forseta
bæjarstjórnar, að persónnleg kynni
hefði ákaflega mikla þýðingu fyr-
ir samyinnu einstaklinga og
þjóða. En eftir þá reynslu, sem
hann. hefði haft af íslensku þjóð-
inni og íslenskri gestrisni í sum-
ar þegaí' hann Va’r hjer á ferð,
þá vissi hann fyrirfram að per-
sónuleg kynni dönsku blaðamann-
anna af landi og þjóð, mundu*
Verða til þess að margt gott
leiddi af þéim. l»áð væri rjett
hjá fórseta bæjarstjórnar, að
hjer í Reykjavík mættist gam-
alt -og: nýtt, en auðsjeð væri að
unnið væri .markvís.t að því, að
gera Reykjavjk að nýtísku borg.
Um það bæru best vitni hinir nýu
bæj'arhlutar, þar sem framtíðar-
slíipulagið værf farið að njóta sín.
Láuk, liann máli sínu með því að
biðja menn að árna Reykjavík
alls hins besta' í framtíðinni.
Samsæti þetta stóð fram til kl.
31/2, en kl. 4 liafði forsætisráð-
herra aftanboð inni fyrir blaða-
mennina í ráðherrabvistaðnum við
Tjarnargi^tu., Yar þangað enn
fremur boðið íslensknm blaðamönn
um, kelstu embættismönnum og
mérkustn borgurum bæjarins.
Voru gestirnir alls 60—70. Tóku
forsætisráðherrahjónin á móti gest
rvm og buðu þá velkomna, og
voru þeir síðan leiddir að borð-
um, þar sem framreitt var kaffi
og té, snrart brauð og kökur, en
á eftir Vár borið um vín, vindl-
ar og; vindlingar. Stóð þetta boð
í tvær stundir.
í gærkvöldi helt Blaðamanna-
fjelag íslands dönsku gestunum
samsæti á heimili Valtýs Stef-
ánssonar ritstjóra, og var það auk
þess kynningarsamkoma og ráð-
stefna til þess að ræða um ferða-
lagið norður í land, en það hefst
Fornu bæjarrúst-
irnar farnar að
segja sína sögu
■ * • m —*
Frá rannsóknunum
í Þjórsárdal
MERKILEGUR árangur er orðinn af forn-
leifarannsóknunum, bæði í Þjórsárdal og
í Borgarfirði. Er nú rannsóknunum bráð-
um lokið að þessu sinni, að minsta kosti í Þjórsárdak
Tíðin hefir verið framúrskar-
andi hagstæð fyrir vísindamenn-
ina.> fram að þessn., altaf þurviðri
og hægviðrí, og'-hefir rannsókn-
unum því miðað vél áfram og
mikið orðið úr verki á hverjum
degi. Er það stórpranur að fást
við fornminjagröft í slíkri tíð,
heldur en þegar látlaust rignir,
því að vatnsaginn torveldar starf-
ið ótrúlega mikið.
Eins og áður hefþ' verið getið
hefir arkitekt Russell starfað nú
um hríð að uppgreftri bæjarrúst-
anná á Stöng í Þjórsárdal. Reynd-
ust þetta vera fornar rústir, en þó
nokkuð misjafnar að aldri. Hafa
þær haldið sjer furðanlega vel
vegna þess að þær háfa altaf ver-
ið á kafi í vikri. Hefir þar verið
uppgötvað langhús með eldaskála,
og nokkrar yngri byggingar.
Á 'Skeljastöðum, þar sem pró-
fessor Matthías Þórðarson stjórn-
ar rannsóknunum, hefir einnig
náðst ágætur árangur. Ekki hefir
kirkjutóft fnndist þar og er sýnt
að þar hefir ekki stáðið torfkirkja,
heldur timburkirkja, og ætlar
Matthías að hún muni hafa verið
um 4 metrar á breidd og 7—8
metrar á lengd, eftir því sem ráða
má af hinu auða svæði í kirkju-
garðinum, þar sem hún hefir ef-
laust staðið.
Þegar farið var að grafa npp
bæjartætturnar á Skeljastöðum,
kom fljótt í Ijós, að þar voru
fleiri tættur heldur en þær, sem
örlaði á upp úr vikrinum og mold-
inni. Hafa fram að .þessu verið að
koma í ljós nýar og nýar húsa-
rústir, hver við hliðina á amiari
"V
og hver við endann á annari. Þó
múnn nú sennilega oll húsin fund-
in, því að varla hefír verið hægt
að koina fleiri fýrir á bæjarhóln-
um. Seinasta tóttin fanst núna
í dag. Verður lagt á stað með
Laxfossi kl. 7 tíl Borgamess og
eru ýmsir íslenskir hlaðamenn í
förinni. í dag verður ekki haldið
lengra heldur en til Blönduóss, en’
þaðan verður haldíð áfram til
Akureyrar á morgun.
★
Þótt blaðamennirnir væri ó-
hepnir með veður fyrsta daginn,
voru þeir mjög ánægðir með mót-
tökurnar hjer. Kváðu þeir þær
nokkuð frábrugðimr því, sem þeir
ætti að venjast, og væri það
skemtilegt, en auk þess væri þær
svo innilegar og blátt áfram, að
það bæri af.
fyrir helgina, og verður býrjað á
því í dag að grafa hana upþ.
Ymsir smámunir hafa fundist við
uppgröftinn á báðum stöðuiú, svo
sem brýnisbútar, snældusnúðar,
kljásteinar og fleira. En hafi þár
orðið eftir einhver búsgögn iir
trje, eru þau orðin að dúfti* fyrir
löngu.
Á Stöng hefir fundist eitthvað
af hárgreiðum og greiðubrotum.
Og á Skeljastöðum fanst rnerkis-
gripur, snældusnúður með rúna-
letri. Snúður þessi er úr móbergi,
en því miður hefir hann verið orð-
inn svo slitinn og letrið svo máð
þegar hann týndist, að litlar lík-
ur el’u til þess að hægt verði að
ráða fram úr því hvað þar hefir
staðið.
Matthías Þórðarson prófesSor
kom hingað til bæjarins nnf hélg-
ina, en fór aftur austur í Þjórs-
árdal í gær. Bjóst hann við því
-að þeir nrandu verða við rann-
sóknir .á þessum tyeimur stöðum
í vikn eða 10 daga enn, en hafa
þá lokið uppgreftinum.
Af rannsóknunum í Borgarfirði
er það að segja, að vísindamenn-
irnir, sem þar eru, eru mjög á-
nægðir með árangurinn og telja
rústir þær, sem þeir hafa verið að
ramisaka, mjög merkilegar. Óvíst
er hvenær þeir lúka rannsóknu.m
sínum, en Stenberger er væntan-
legur til Þjórsárdals um miðjan
mánuðinn og ætlar hann að athuga
þar eitthvað nánar en hann hafði
gert.
Páll ísólfsson
orgelleikari
Dómkirkjunnar
Sóknarnefnd Dómkirkjusafnað-
arins í Reykjavík hefir ráðið
Pál ísólfsson orgelleikara við
kirkjuna frá 1. okt. n.k. að telja.
OrgelleikarastaSan við Dóm-
kirkjuna losnaði við fráfall Sig-
fúsar Einarssonar tónskálds. Var
staðan auglýst og sóttu um liana
þessir: Jakob Tryggvason söng-
stjóri, Jón ísleifsson söngkennari,
Kristinn Ingvarsson organleikari,
Páll Halldórsson söngkennari og
Páll ísólfsson tónskáld.
Sóknarnefndin veitti á fundi í
gær Páli ísólfssyni stöðuna frá 1.
„bkt. næstkomandi að telja. Nefnd-
in var öll sammála um þessa veit-
ingu.