Morgunblaðið - 10.09.1939, Qupperneq 4

4
Simnudagur 10. sept. 1939.
Áskorun
frá ríkisstjórninni um sparnað ð eldsneyti.
Á þeim erfiðui, tímum, sem nú fara í hönd, er afkoma
þjóðarinnar undir því komin, að atvinnuvegirnir geti hald-
ið í horfinu. Eitt megin skilyrði þess er, að ekki verði þurð
á olíu og kolum.
Enginn veit hvernig tekst með innflutning á þessum
nauðsynjum, en víst er þó, að hann verður erfiðleikum
bundinn, og að nýjar birgðir af vörum þessum verða dýr-
ari en verið hefir.
Þessvegna er það áskorun ríkisstjórnarinnar til allra,
að þeir spari eldsneytiieins og unt er- f því sambandi má
benda mönnum á eftirfarandi:
1) Leggið ekki í miðstöðvar þegar hlýtt er í veðri.
2) Notið rafmagnsofna í stað kolakyndingar þar sem
það er hægt.
3) Lokið fyrir miðstöðvarofna í öllum herbergjum,
sem lítið þarf að nota, fyrst og fremst í kjöllurum,
á göngum og loftum.
4) Ef lokað er fyrir helming ofnanna minkar kola-
eyðslan um nærri helming.
5) Gætið sparnaðar við notkun á heitu vatni.
6) Komið yður upp hitakössum til suðu. Þeir spara
mjög mikið eldsneyti.
Tilkynning
íil bifreiðaeigenda í Reykfavik
Eigendur (umráðamenn) þeirra bifreiða, sem heimilt
er að nota samkvæmt ákvæðum reglugerðar 6. september
1939 um sölu og afhendingu bensíns og takmörkun á akstri
bifreiða og enn hafa ekki fengið afhent einkenni á bif-
reiðina og önnur skilríki samkvæmt 10. gr. nefndrar reglu-
gerðar, geta fengið þau í skrifstofu bifreiðaeftirlitsins,
mánudaginn 11. þ m. kl. 8—12 f. h. og 1—6 e. h.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 9. sept. 1939.
Jónatan Hallvarbsson.
MORGUNBLAÐIÐ
/
Ur daglega lífinu
Góðkunningi okkar, Teodor-
as Bieliackinas frá Lit-
hauen kom alt í einu inn á skrif
stofu Morgunblaðsins. Hann fór
heim til sín í fyrravetur hjeðan,
með tárin í augunum. Því hann
unir sjer hvergi betur en hjer.
— Ei- langt síöan þjer komuÖ hing-
að.
— Jeg kom fyrir 15 dögum. Er bú-
inn að fara austur að Hlíðarenda og
að Odda, í Ilveragerði, og skoða
Lellana á Ægissíðu.
— Voru menn ekki hræddir um að
styrjöld brytist út, er þjer fóruð að
heiman?
— Nei. Menn hlógu að því. Enginn
trúði því þá, aS svona myndi fara. En
í vor vorum við hræddir- Það var þeg-
ar Memel var tekin af okkur.
Nú er verst ef við lendum í ófriðn-
um. Ef við verðum píndir út í styr.j-
öldina, því öðruvísi verður það ekki.
99% af þjóðinni vill ekki f ara í stríð.
Það er jeg viss um. Og svo er ómogu-
legt að vita hverju megin við lendum.
Það er nú svo, að viö erum ekkert sjer-
lega góðir vinir, hvorki Þjóðverja nje
Pólverja.
— En hvernig er það þá hugsanlegt,
að þið lendið í stríði.
— Já- Sko til. Ef t. d. að flugvjel-
ar ófri'ðarþjóða fljúga yfir land okk-
ar, og við skjótum á þær, þá getur
sú þjóðin, sem flugvjelamar á, ráð-
ist á okkur. En ef við lofum flug-
vjelunum að fara í friði, þá getur líka
farið illa, því þá getur sá aðili ráð-
ist á okkur, sem ekki átti flugvjelam-
ar. Svona getur það farið.
En þegar jeg fór, þá voru sem sagt
engir sem trúðu því, að til styrjald-
ar kæmi. Ef við verðum í hana flækt-
ir verð jeg að fara heim og í her-
þjónustu. En jeg fjekk greiðlega leyfi
til að fara að heiman. Þegar jeg sagði
sveitarforingja mínum að jeg ætlaði til
íslands, þá vissi hann ekki hvar það
var- Jeg benti honum á það á landa-
brjefinu. Og hann gaf sitt samþykki.
En einkennilegt fanst honum að jeg
skyldi ætla út í þessa eyju.
Gjaldeyri fjekk jeg til þess að vera
hjer í eitt ár. Annars er dálítið erfitt
með gjaldeyri hjá okkur. Það versn-
aði er við mistum Memel. Svo margt
fólk flýði úr borginni. Það varð at-
vinnulaust. Ríkið þarf að sja þvi
fyrir lífsframfæri.
En þegar jeg sótti um gjaldeyrinn,
þá hafði jeg meðmæli fræðslumála-
ráðuneytisins. Því landar mínir eru
farnir að skilja, að einhver þarf að
VI5IR
Laugaveg 1. Sími 3555.
Útbú Fjölnisveg 2. Sími 2555.
<>000000000<XX>0000<
KOLASALAN S.f.
Ingólfshvoli, 2, hæS.
Símar 4514 og 1845.
ooa® oos®
MÍ.SS4LT
kunna íslensku. Yið viljum kynnast
Norðurlandaþjóðunum. En það er ekki
hægt að þekkja þær til hlítar nema
þekkja íslensku og Island, sögumar
ykkar og margt annað hjer. Þetta
skildu þeir í fræðslumálaráðuneytinu.
Þar er kona ein sem hefir lengi haft
áhuga fyrir íslandi — gömul kona,
sern verið hefir í Ameríku. Þar las hún
Islendingasögumar á ensku. Við höf-
um oft talað um þær, um Njál á Berg-
þórshvoli og það fólk, Gunnlaug Onns-
trngu, Gretti og fleiri. Jeg er nýbúinn
ao þýða Gunnlaugs sögu ormstungu á
okkar mál. Gömlu konuna langar mikið
til að koma hingað einhvemtíma. Nú
er jeg búinn að skrifa henni um ferða-t
lag mitt um Rangárvallasýslu. Jeg
stgi henni frá því, hvemig fólkið þar
talar um sögupersónurnar oins og sam-
tíðarmenn sína, t. d. hvort þessi mað-
ur hafi verið vopnfimari en himi,- Þetta
tru þeir að tala um ]>ar austurfrá enn
í dag, eins og þeir hafi þekt þetta fólk
frá bamæsku. Gamall maður á Hlíðar-
enda, Erlendur Erlendsson sýndi mjer
Gunnarshaug og margt annað. Og 10
ára gömul telpa þar hafði lesið Njálu.
Þetta hefir gamla konan í f'ræðslu-
málaráðuneytinu okkar gaman af að
heyra.
Jeg kom líka í Odda. Þar var mjer
sýnd hellan sem kölski sleikti, og
biautin eftir viðarköstinn sem hann dró|
heim. Þegar jeg gekk heim að bænum
úr bílnum fór jeg villur vegar, lenti
.í þýfi og mýrarsvakka og datt alt í
einu í poll. Mjer fanst að þarna myndi
kölski Sæmundar hafa verið að leika á
mig. Hollamir á Ægissíðu þóttu mjer
merkilegir. Og eins margt sem jeg sá
í Hveragerði. Hef komið þar áður. En
þar sjer maður altaf eitthvað nýtt.
Jeg hef haldið fyrirlestra um Island
heima. Einu sinni hjelt jeg fyrirlestur
í Landfræðingaf jelaginu. Þar vom
margir prófessorar áheyrendur. Þeir
hlýddu á mig með athygli. Og þeir
spurðu um ýmislegt á eftir. T. d. hve
stór her væri á fslandi o. fl. Það var
auðvelt að svara þcim spumingum. En
erfiðara er þegar fólk kemur til mín
á eftir og segir: Heyrðu. Er ekki sumt
af þessu skröksögur, sem þú ert að
segja okkur. T. d. þetta með jarðhit-i
ann. Að menn baki brauð í jörðinni.
Eða þetta, að menn koma inn í banka
og fá útborgaða peninga, án þess að
sýna passann sinn eða nokkur skilríki.
Eða að hjer sjeu allir menn nefndir
með fomafni. En jeg tók símaskrá
með mjer til þess að geta fært sönnur
á það.
Nú, nú. Jeg var að tala um samband
okkar við Norðurlönd. Jeg er alveg
viss um að íslendingar hafa komið til
Lithauen á víkingaöld. Nafnið Víð-
HIÁLAFLUTNINGSSKRIFSTOFA
Pjetnr Magnússon.
Einar B. Guðmnndsson.
Guðlaugur Þorláksson.
Símar 3602, 3202, 2002.
Austurstræti 7.
Skrifstofutimi kl. 10—12 og 1—«.
RAFTÆKJA
VIÐGERÐIR
VANDADAR-ÓDÝRAR
SÆKJUM & SENDUM
aAFTÆKJAVeanUH rafvirkjuh - vipceroastofa
gautur kemur fyrir í sögunum. Hann
liefir verið landi minn. Og svo er sagasi
um Egil ykkar Skallagrímsson og ferð
hans í Austurveg. Það var að vísu í
Kurlandi sem hann bar niður. Jeg
ætla að skrifa um það grein, en ekki
í dagblað, heldur í sögutímarit. Því
ef jeg skrifaði um það fyrir alþýðu
manna, gæti fólk haldið að fslendingar
væru enn í dag álíka gestir eins og Eg-
ill var í Kurlandi.
Jeg hef skrifað margar greinar um
fsland í blöð okkar. Og fólk les þær.
Þær þykja skemtilegar. Ekki af því að
jeg skrifi svo vel. heldur vegna ofnis-
ins. Það er svo margt einkennilegt að
skrifa um hjeðan.
T. d. skrifa jeg um það, hvemig ís-
Ionskir bændur líta á stríðið. Þeim
finst það glæpur. Öll manndráp
ekkert annað en glæpur. Þeir era svo
friðsamir. Þegar jeg minni þá á, að
forfeður þeirra hafi sumir verið víga-
menn, þá segja þeir. Það var annað
mál. Þá gengu menn drengilega til
orustu og börðust augliti til auglitis.
Þá var konum og bömum gefin grið,
þeim sem ekki gátu barist. En nú er
ráðist með flugvjelum og eiturgasi á
varnarlaust fólk.
Þeir segja að menningunni hafi
hrakað síðan á söguöld.
Stundum segi jeg fólki drauga-*
sögur hjeðan, þegar jeg er heima. Það
þykir mjer eitt ,af því merkilegasta
fajer, hvemig npplýst fólk getur trúað
á drauga og fauldufólk. Jeg hef talað
við menn sem þykjast hafa sjeð drauga
og huldufólk.
Hjer eru jafnvel kommúnistar, sem
trúa á drauga og annað líf. Þeir ættu
að koma til Rússlands. Þar em ekki
þolaðar slíkar skoðanir meðal komm-
únista. Þeir myndu hverfa þar. En hjer
á íslandi eru allir hlutir öðravísi en
annars staðar.
Og enda þótt heimsstyrjöld sje kom-
in. þá er fólk hjer alveg eins og það á
að sjer, kátt og glatt. Og ennþá
fleiri laglegar stúlkur á götunni en
í fyira.
Það má segja. Island er einstakt
land. Jeg get ekki hugsað mjer að
vera hjer minna en 3 mánuði á hverju
ári. Verið þjer sælir, og þakka fyrir
að þjer vilduð hlusta á mig!
HnmiiiiiiiiiiiimniiiiiiiiinimnmRiiiwimHinnnim
, 3
Olafur Þorgrímsson
lögfræðingtir.
Viðtalstími: 10—12 og 3—5.
Austurstræti 14. Sími 5332.
Málflutningur. Fasteignakaup
Verðbrjefakaup. Skipakaup.
Sa,mningagerðir.
Lanolin-púður
á brúna og sólbrenda
húð.
Lanolin-skinfood.
Dagkrem í eðlilegum
húðbt.