Morgunblaðið - 21.09.1939, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 21. sept. 1939.
6
Ur dciglegci lífinu
Maður druknar
við uppskipun
á Ólafsvík
Til mín kom kona hjer nm daginn.
Ilún sagðist ekki vera því vön a<5
skrifa í blöö. Samt var hún í þetta
sinn með grein, sagði hún, sem hún
vildi koma í blaðið. Grein hennar
vir á þessa leið:
★
Það er mikið talað um að spara.
Jég heyri aldrei minst á þa'nn spaim-
að, sem jeg tel þýðingarmestan, að
spara áfengið.
Nú eru menn áð koma heim úr
síldinni, bæði ungir og gamiir. Margir
þeirra hafa einmitt nú fje milli handa.
Og þessvegna má búast við sama
drykkjuskapartímabili hjer eins og
nndanfarin haust.
Allir vita, að alvörutímar fara í
hönd. Hve mikil alvara verður vit-
sm við ekki. En er ekki hægt að gera
*ú einhverjar alveg sjerstakar ráð-
stafanir til þess að hindra það, að
unglingar og heimilisfeður fleygi
sumarkaupi sínu í áfengiskaup, svo
þeir og heimili þeiiTö líði skort er
frá líður, og. hið opinbera verði að
sjá fyrir öllu saman.
Jeg beini líka orðum mínum til ykk-
ar, bmdindisfrönmðri. Takið nú hönd-
um saman og vinnið, betur en nokkru
sinni áður, og sjájð um, að krónurnar
fari heldur fyrir brauð handa börn-
um okkar en til áfengiskaupa. Bind-
indismerm og valdhafav, takið höndurn
sernan í því að spamaðurinn í áfeng-
bkaupum verði gagngerður og heimilin,
losni við áfengisbölið.
★
Þetta sagði konan, sem óvön var
að skrifa í blöð. Hún sagði ekki sína
sögu, ekkert um sína reynslu í lífinu.
I 'i í svip hennar máttí lesa hvílík
alvara var á bak við orð hennar.
★
„Finna forvitna" skrifar mjer á
þpssa leið, unr gestagang og matvæla-
skömturi í
ANú er skömtulag ýmsra matvæla
kpmið á, og hverjum heimilismanni er
ætlað sitt,— ætti fólk að hugsa út í
það að forðast allt óþarft ferðaráp
bg gistingu og setur á annara heim-
iíum. Það er ekki þægilegt fyrir hús-
móðuriiva. , sem þarf að gæta alls
sparnaðar ög -láta:'‘skamt þann.endast,
sgm hverjum og einum er úthlutaður —
ajSj ía sífelt aðkömufólk í ofanálag og
þitría, ef til villr að fæða það svo
dögum skiftir.
Þeir,',.sí>in ekki eiga'brýn erindi, ættu
allir að sitja heima, hver við sitt, og
hgtfr, sem ekki geta hjá ‘því komist,
að fe^ðaf-t og dvelja utan heimilis um
lehgri eða skemn tíma, iggttn að forð-
ast það að gera eínstökum heimilum
áthbðniug, heldur sæk.ja gistihús og
nfársölur, ef þeir nestá sig ekki.sjálfir
— og gæta þess' í hvívetnð, áð níðast
eigi um of á gestrisni þjóðar sinnar".
. Svona lítur „Fiuna‘r á skömtunina
og gestáganginn. En einu má þó .efcki
gíeýma', að gestir, sem 'dvel.fáíahguvÖI-
um á heimilum kunning.ja sinna, geta
verið- svo hugulsamir gð láta þar' af
hondi rakna matvælakort fvrir það, sem
þeír 'fS’ af skömtunarvprum.
★
Hejgi Gíslason fyrvcrandi skipstjón
hefir beðið blaðið fyrir effirfarandi
atbugasemd út af ummælum cni ís-
Jenska fiskiskipstjóra.
,„í riti um endurminningar úr Þor-
lákshöfn Jóns Jónssonar frá Hlíðar-
enda standa þessí orð á bls. 25—26, uba
íslenska fiskiskipstjóra:
„Að sögn hefir það líka komið fyrir
á fiskiskútum við Faxaflóa, að skip-
stjóri hefiv þegar eitthvað aivarlegt
hefir .boi-ið að höndurn mist kjark, og
einhver hásetanna orðið til þess að
taka við stjóminni“_
Þar sem jeg var til sjós á þessum
fiskiskipum í 18 ár, 3 ár háseti, 5 ár
stýrimaður og 10 ár skipstjóri á skip-
um frá 36—88 smálestir, og aldrei
heyrt getið um slík ummæli, er jeg í
vafa um, að þau hafi við rök að styðj-
ast. Yi! jeg því mælast til þess við
höfund þessara orða, að hann gerði
frekari grein fyrir þeim, og gæfi mjer
o;; flcirum tilefni til að sannfærast um
að þau sjeu rjett.
Mér finnst að skipstjórar frá þeim
fímum eigi alt annað skilið en slík
ummæli, fyrir dugnað sinn í því að
sækja björg í þjóðarbú íslendinga á
þeim árum.
Læt jeg hjer staðar numið að sinni
og bíð eftir svari“.
★
Þetta segir hinn gamli skipstjóri.
Höfundur hinna umræddu ummæla,
getur sent blaðinu svar sitt til birt-
jnrraT*.
★
Jeg er að velta því fyrir mjer, hvort
Fram geti farið aftur. Morgunmaðurinn.
Síöasti hljómleikur
Telmányis
Húsið var hvergí nærri full -
skipað á kveðjuhljómleik
Telmányis í gærkvöldi, en fálæti
fólks hjer í bæ gagnvart hljóm-
leikum er orðin staðreynd, sem
ekki þýðir að fást nm lengur, og
munu engar fortölur fá þar
nokkru um haggað. Aðferð sú, sem.
Tónlistarfjelagið hefir tekið upp,
að halda hljómleika eingöngu fyr-
ir áskrifendur, er víst sú eina sem
dugar í þessu efni, og væri at-
hugandi, hvort ekki væri hægt að
gera slík samtök enn víðtækari.
Telmányi endurtók að þessu
sinhi fiðlukonsertinn eftir Bach
með hljómsveitarundirleik, og
hefir hann áður verið gerður að
umtalsefni hjer. Hin viðfangsþfnin
ljek haún með undirleik , kbinú-
sinnar, sem virtist á stöku stað
vera ofurlítið mislagðar hendur í
gærkvöldi, að mínsta kosti í Ménd-
eísohn-konsertinum, sém var ann-
að aðalverkefni kvöldsjns., Méð-
ferð Teímányis á þessu verki ang-
aði af hreinni rómaptík og án alls
fjálgleiks, sem miðkaflinn freist-
ar þó óneitanlega til. Tzigane Ra-
vels, seni’hljómleikurinn endaði á,
ristir ekki djúpt, en þetta er ræ-
kalli „flott“ samsetningur og var
leikið af ósviknum ungverskum
eldmóði.
Áheyrendurnir kvöddn Telmányi
og frú hans með blómum og lófa-
taki, Sem aldrei ætlaði að taka
enda. E. Th.
Hrútasýningar
á Suðurlandi
Hrútasýningar verða haldnar
í haust í Árnes-, Rangár-
valla- og Yestur-Skaftafellssýslum.
Ilalldór Pálsson ráðunautur
Búnaðarfjelags íslands mætir á
öllum sýningunum. Byrja sýning-
arnar í uppsveit.um Árhessýslu og
verður hin fyrsta á föstudaginu
kemur.
að slys varð í Ólafsvík i
fyrradag að maður
druknaði við uppskipun á salti
úr e.s. Eddu. Maðurinn var
Kristþór Sigþórsson, Pjetursson-
ar íshússtjóra í Ólafsvík.
Slysið vildi til með þeim
hætti, að uppskipunarbátur,
hlaðinn salti, rakst á akkeris-
festi skipsins og sökk þegar.
Fimm menn voru í bátnum
og náðu þeir allir í akkerisfest-
ina og gátu haldio sjer þar uns
menn á skipinu heyrðu hjálp-
arköll þeirra. Skutu þeir út
báti og gátu bjargað öllum
nema Kristþóri, en hann hafði
þá mist tök á festinni. Veður
var ágætt, er slysið vildi til.
Lík Kristþórs heitins er ó-
fundið ennþá, þótt slætt hafi
verið í höfninni og leitað með
ströndum fram.
Uppskipunarbáturinn hefir
náðst upp. (FÚ).
Var „Courageoiis“
við Þýskalands-
strendur ?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
r. Churchill skýrði frá því
í breska þinginu í dag, að
fullkoirin tundurspillafylgd hafi
verið með flugvjelamóðurslripinu
„Courageous" er því var sökt. Er
hann var spurður, hvernig á því
stæði, að kafbáturinn hefði getað
komist jafn nærri skipinu og raun
Var á, þótt því hafi áður verið
haldið fram að skip ættu að geta
verið örugg fyrir kafbátum éf þau
hefðu tundurspillafylgd, sagði Mr.
Churchill, að hann gæti ekki gefið
svar um þetta að svo stöddu.
En hann sagði, að ekkert lægi
fýrir sem 'gæfi fílefni til að dragá
þá ályktuu, að .öryggi skipa með
tundurspillafylgd væri, minna en
gért hefir verið ,.ráð fyrir áður.
Mr. Churchill upplýsti að 1202
menn hefðu verið á slripinu. Þar
af hafa 690 bjargast.
Hjá Wilhelmshafen.
Samkvæmt símskeyti frá Róma-
borg lá, „Courageous* ‘ unda’n AVil-
helmshaféh,' er' þvi var sökt., ]
Á skipinu voru upp undir 50
flugvjelár og stóð til. að gera
loftárás á Wilhelmshafén, er tund-;
urskéytið hæfði móðurskipið og,
várð því áformið , að engu.
UPPREISNIN 1 BÆ-
HEIMI OG MÆRI
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
franskra blaða, en ekki eins ít-
arlegar og breska upplýsinga-
málaráðuneytið hefir nú fengið.
En í gær viðurkendi þýska út-
varpið í sambandi við fregnirn-
ar í frönsku blöðunum að
nokkrar handtökur hefðu farið
fram, vegna skemdastarfs í hin -
um tjekknesku hjeruðum.
Ræða Chamberlains
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Markmið vort, sagði Cham-
berlain, er að bjarga Evrópu —
leysa Evrópuþjóðirnar frá hin-
um stöðuga ótta við ágengni og
ofbeldi, og varðveita sjálfstæði
þeirra og frelsi. Engar hótanir
myndi duga til þess að fá Breta
og Frakka til þess að hvika frá
þessu marki. Bretland vill ekki
stríð, heldur friðsamlegt sam-
komulág um öll helstu deilu-
tnál þjóðanna. Yonirnar um, að
unt væri að ná slíku samkomu-i
lagi, hefði að engu orðið með
hinni tilefnislausu og hrottalegu
árás Þjóðverja á Pólverja,
bandamenn Breta.
ÍNNRÁS RÚSSA
í PÓLLAND.
Um innrás Rússa í Pólland,
sagði hann, að það atferli
hefði ekki komið mönnum
á óvart. Hann sagði, að
rússneska stjórnin hefði
sent bresku stjóminni orð-
sendingu um þetta áform
sitt, og hefði hún þá svar-
að með annari orðsendingu,
þess efnis, að innrásin
hefði engin áhrif á þá á-
kvörðun Bretlands, að
standa við allar sinar skuld
bindingar gagnvart Pól-
landi.
Chamberlain kvað enn of
snemt, að ræða um hvatirnar,
sem iágu til grundvallar fram-
ferði Rússa. En afleiðingin
hefði orðið hræðilegur harm-
leikur fyrir þá, sem fyrir inn-
rásinni hefðu orðið.
Allar þjóðir, sagði hann, bera
samúð og meðaumkun í brjósti
til Póllands, ekki aðeins vegna
árásar Þjóðverja, heidur og
vegna innrásar Rússa, þegar
Pólverjar áttu þegar við ofur-
efli liðs að etja, þ. e. vegna á-
rásar Þjóðverja. Hin vaska og
drengilega vörn Pólverja, sagði
hann, hefir vakið furðu og að-
dáun um allan heim. Jafnvel nú
verjast þeír áfram og neita að
gefást upp.
Ef einhverjir hjeldi, að Bret-
land og Frakkland hefði ekki
enn gert alt, sem þau gæti gert
í stríðinu, kvaðst hann vilja
segja, að hvorki Bretar eða
Frakkar hefði látið nokkum bil
bug á sjer finna, þeir væri á-
kveðnir í að standa við skuld-
bindingar sínar gagnvart Pól-
landi og halda áfram stríðinu,
þar til þeir hefði náð settu
marki.
SÓKN BRESKA
FLOTANS.
Að því er viðureignina á víg-
stöðvunum snerti, sagði Cham-
berlain, vildi hann taka fram,
að Frakkar og Bretar hefði unn
ið mikið á og treyst aðstöðu
sína á vesturvígstöðvunum,
þrátt fyrir ákafar gagnsóknir
Þjóðverja.
Að því er breska flotann
snerti sagði hann, að hann
hefði haldið uppi stöðugri sókn
á þýska kafbáta, og enda þótt
ekki væri alt af hægt að segja
með vissu, hvort árásir á kaf-
báta bæri þann árangur, að
þeir hefði verið eyðilagðir, þá
væri vanalega hægt að komast
að raun um það.
Kvaðst hann geta sagt, ár»
þess að fara með neinar
ýkjur, að 6 eða 7 þýskum
kafbátum hefði verið sökt,
er þeir gerðu árásir á bresk
skip.
í sumum tilfellum hefði kaf-
bátsskipshafnirnar verið tekpar
til fanga. Þá kvaðst hann vera
sannfærður um, að árásirnar á
kafbáta, og eftirlit breskra her-
skipa, sem og það, að byrjað
væri á því, að láta herskip
fylgja kaupskipum, myndi
smám saman hafa þau áhrif„
að kafbátaárásum færi fækk-
andi.
HÖFUÐVERKEFNI
BRESKA FLOTANS.
Mr. Chamberlain lýsti þeirrl
skoðun sinni, að Bretum mundi
auðnast að flytja inn öll þau
hráefni og matvæli, sem þjóðin
þarfnaðist. Hann sagði, að síð-
an er styrjöldin hófst, hefði
Bretar mist mörg skip en
færri skipum hefði verið sökt.
aðra viku stríðsins en hina
fyrstu.
Höfuðverkefni flotans sagðí
hann að væri að ráða niðurlög-
um herskipa óvinanna og
vernda hlutlaus lönd og sigl-
ingar og verslun Breta við önn-
ur lönd. Eftirliti Breta var kom-
ið á með hliðsjón af alþjóðalög-
um um þessi efni, en sú stefna
Breta að fara að alþjóðalögum;
væri gagnstætt stefnu Þjóð-
verja.
(Samkv. einkaskeyti og FÚ.).
Frakkar óttast
þýska árás
á Belglu
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Fregnir frá Þýskalandí
herma, að honum hafi ver-
ið fagnað mjög af þýsku:
hemönnunum þar.
Litlar hernaðaraðgerðir hafa
farið fram ú þessum vígstöðv-
um í dag ,og hefir aðallega ver-
ið barist með fallbyssum eins-
og undanfarið. Slegið hefir í
loftorustu milli þýskra og
franskra flugvjela og segjast
Frakkar hafa skotið éina þýska,
flugvjel niður.
Við landamæri Belgíu.
I fregn frá París segir, að
franska herstjómin veiti mikla
athygli hernaðarviðbúnaði Þjóð
verja hjá Aachen. Aachen ligg-
ur eins og kunnugt er við hol-
lensk-belgisku landamærinH
langt frá vígstöðvunum, þar
sem nú er barist.
í hinni frönsku fregn er vak-
in athygli á því, að íbúunum í
Aachen hefir verið fyrirskipað
að flytja til Köln, og gefa blöð-
in í skyn að Þjóðverjar kunni
að vera með fyrirætlanir á prjón
unum um að ráðast yfir Belgíu,