Morgunblaðið - 12.01.1940, Qupperneq 3

Föstudagur 12. janúar 1940.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Tollar og flutningsgjöld af
Ameríkuvörunni nema
100% af innkaupsverði
Nauðsynlegt að vörubirgðir
safnist I landinu
Samtal við Magnús Kjaran
stórkaupmann
HVERNIG ganga viðskiftin við Ameríku?,
spurði jeg Magnús Kjaran stórkaupmann
í gær, en hann er, sem kunnugt er, fram-
kvæmdastjóri Innflytjendasambands heildsala hjer í bæn-
um, sem stofnað var í októbermánuði síðastliðnum.
— Ameríkuviðskiftin hafa gengið vel, svarar Magnús Kjar-
an. Þau hófust í októbermánuði og hafa síðan alls verið keypt-
ir 5 skipsfarmar og eru þessi viðskifti nú komin í fastar skorður.
— Hvaða vörur eru það aðal-
lega, sem keyptar eru í Ame-
ríku?
— Vörurnar, sem Innflytj-
endasambandið kaupir aðallega
í Ameríku eru: Sykur, hveiti,
rúgmjöl, haframjöl, hrísgrjón
og hænsnafóður. Sömu vörur
mun S.Í.S. kaupa vestra og fær
það sínar vörur með sömu skip-
um og Innflytjendasambandið.
— Hvernig ,líka þessar vörur
yfirleitt?
— Vörurnar eru ágætar, svar-
ar Magnús Kjaran. Og. vepðið
er nokkuð lægra, en sömu
vörur eru fáanlegar fyrir í Ev-
róþu. Rjett er í þessu sambandi
að geta þess, aí5 sykurinn, sem
hingað til hefir komið frá Ame-
ríku, hefir ekki þótt hentugur,
vegna þess hve stórir molarnir
eru. Verður sykurinn þar af
leiðandi ódrýgri. Hjer eftir fær
Innflytjendasambandið ein-
göngu smáan sykur, og vona jeg
að fólki geðjist vel að honum.
— Hvernig er með greiðslu
vörunnar, sem keypt er í Ame-
ríku?
— Hún verður öll að greið-
ast fyrirfram og hefir það verið
gert hingað til, fyrir milligöngu
Landsbankans, samkvæmt ósk
ríkisstjórnarinnar. Skipin hafa
yfirleitt haft fullfermi vestur,
aðallega síldarafurðir.
— Hefir verð nauðsynja verið
stöðugt vestra, síðan ykkar við-
skifti hófust?
— Eftir að stríðið braust út,
rauk ialt verðlag upp í Ame-
ríku, sem annars staðar. Síðar
f jellu vörurnar nokkuð, einkum
sykur. En nú hafa kornvörur
hækkað talsvert aftur í innkaup-
um, eða um 25% frá síðustu
innkaupum.
Annars eru engin undur, þótt
þessar nauðsynjavörur sjeu dýr-
ar hjer, heldur Magnús Kjaran
áfram, vegna hins gífurlega
kostnaðar á öllum sviðum, sem
fellur á vöruna. Hjer er eitt
dæmi: Af tveimur skipsförmum,
Málfundafólagið
Úðinnsamþykkir
samvinnu við
Málfundafjelagið Óðinn hjelt
fund í gærkvöldi í Kaup-
þingssalnum, þar sem Dagsbrúnar-
koshingin var til umræðu. En kosn
ingni í stjóm Dagsbrúnar fer fram
18. og 19. þessa mánaðar.
Samningar ha.fa staðið yfir und-
anfarið, eins og kunnugt er, milli
Oðins-manna og Alþýðuflokksins,
og lá frumvarp að samningum
þessum fyrir fundinum í gær.
Samþykt var í einu hljóði á fund-
inum, að Óðinn gengi að þessu
samkomulagi, eins og samninga-
menn beggja aðila hafa gengið frá
því, og er búist við að gengið
verði formlega frá þessum samn-
ingum í dag„ og frá frambjóð-
endalistunum.
Um 100 manns voru á Óðins-
fundinum í gær.
★
Þau eru lög 'í Dagsbrún, að fje-
lagsmenn hafa ekki kosningarjett
þar við stjórnarkosningar ef þeir
skulda árgjöld fyrir meira en eitt
ár.
I fyrra leyfði Dagsbrúnarstjórn-
in, að menn, sem skuldugir voru
við fjelagið meira en svo, fengu
rjett til að kjósa, ef þeir greiddu
áfallna skuld um leið og þeir kusu.
I þetta sinn er ekki víst að svo
vérði og verða skuldugir fjelags-
menn því að gæta þess, að þeir
hafi greitt skuld sína við fjelagið
fyrir kjördag, ef skuldin er meiri
en að hún nemi einu árgjaldi.
Ríkisskip. Esja var væntanleg
til Þingeyrar kl. 5 síðdegis í gær.
Mjólkin
hækkar
um 4 aura
litirinn
Mjólkurverðlagsnefnd
ákvað á fundi sín-
um í gærkvöldi, að hækka
verðið á neys Ium j ólkinni
um 4 aura lítrann og á
rjóma um 20 aura. Þessi
hækkun kemur sennilega
til framkvæmda á morgun.
» Samkvæmt þessu kostar
mjólkin í búðum 44 aura
lítrinn, í stað 40 aura áður
og flöskumjólkin 46 aura,
en hún kostaði áður 42
aura. Mjólk á hálfflöskum
hækkar hlutfallslega, en
hún hefir verið 2 aurum
dýrari pr. lítra.
Rjóminn hækkar úr kr.
2.60 upp í kr. 2.80 lítr-
inn. Skyr var ekki hækkað
í verði.
Aðalsala mjólkurinnar er
á heilflöskum, og nemur
hækkunin því um 9%.
______________ :
Fjárhagsáætlun-
in fyiir 1940
Borgaxstjóri gerði stuttlega
grein fyrir fjárhagsáætlun
bæjarins fyrir árið 1940, í bæjar-
stjómarfundi í gær.
Skýrði hann fyrst frá því, hVers
vegna fjárhagsáætlunin væri svo
seint á ferðinni að þessu sinni. Yar
það vegna þess að ekki þótti fært
að ganga frá henni fyrri en fjár-
lög voru afgreidd.
Þvínæst sagði hann m. a., að
fá nýmæli væru í fjárhagsáætlun-
inni, svo hún þyrfti ekki langrar
skýringar.
Útsvörin eru, sagði hann, komin
hátt í 5 miljónir.
I tekjubálkinum er m. a. það
nýtt, að þar eru áætlaðar 120 þús.
kr. tekjur af þeirri hlutdeild sem
bæjarsjóði er ætlað í tekjuskatt-
inum.
I áætluninni er nýr útgjaldalið-
ur til endurskoðunar, því bæjar-
ráð leggur til, að endurskoðun
verði breytt þannig, að bætt verði
við daglegri endurskoðun er nær
til hæjarsjóðs og allra bæjarfyrir-
tækja.
Sænska stjómin hefir bannað
útflutning á skíðum og útbún-
aði til skíðaferða. (FÚ).
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii; Þegar Baliia Blanea immnmi.mimiium
sökk: Þarleg frásögn:
I Hafsteinn bjargaði I
I Þjóðverjunum 1
I á síðustu stundu I
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiniiiii; iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiTii
PAÐ mátti ekki tæpara standa, að Hafsteinn
kæmi þýsku skipshöfninni af „Bahia Blanca“
til aðstoðar. Eins eða tveggja stunda seink-
un, frá því sem var, hefði getað orðið Þjóðverjunum ör-
Iagarík.
Skipstjórinn á þýska skipinu sagði, að skipið hefði
ekki getað flotið nema í mesta lagi klukkustund lengur.
Sjór var mjög úfinn og hellirigning, þó ekki væri mjög
hvasst, eða 3—4 vindstig ,en svo var myrkrið.
Það sýndi sig, er farið var að bjarga, að björgunarbátar „Bahia
Blanca“ ljetu afar illa í sjó og erfitt var fyrir Þjóðverjana að koma
þeim niður. Við þetta bættist svo, að skipshöfnin var alóvön að eiga
við smábáta og má nokkurnveginn sjá fyrir örlög þessara sextíu og
tveggja manna, ef þeir hefðu neyðst til að yfirgefa skipið í björgun-
arbátunum.
Ólafur Ófeigssonj -
ýq . , H.i V i.i' '
1 7 yrir nokkru vakti Guðmundur
Ásbjörnsson máls á því íbæj-
arráði, að gera þyrfti gangskör að
því, að ísframleiðsla yrði aukin
hjer í hænum. Því síðan ísfisks-
flutningar eru orðnir svo miklir
sem nú, hefir Sænska frystihíisið
ekki haft undan að framleiða næg-
an ís fyrir skipin.
Fól bæjarráð Yalgeir Björns-
syni bæjarverkfræðingi að rann-
saka hvernig þessu yrði komið í
viðunandi horf.
Jón A. Pjetursson bar fram við-
auka við þessa tillögu Guðmund-
ar á bæjarstjórnaxfundi í gær, þar
sem hann lagði til að bæjarstjórn
leitaði samvinnu við Fiskimála-
nefnd um það, að koma hjer upp
frystihúsi til að hraðfrysta fisk.
Borgarstjóri skýrði frá því, að
skýrsla væri ekki komin frá bæj-
arverkfræðingi um málið. En hann
hefði heyrt að Sænska frystihúsið
myndi geta aukið ísframleislu sína
um 50% frá því sem nú er, og þá
ætti framleiðsla þess að nægja fyr-
ir fiskiskipin,
Jón A. Pjetursson skýrði frá
því, að Fiskimálanefnd hefði ein-
„Bahia Blanca“ rakst ekki á
borgarísjaka, eins og haldið var í
fyrstu, heldur skrúfaðist inn í ís
s.l. mánudag, og leit illa út um
tíma hvort skipið komist út. ur
ísnum. Tókst samt að sigla skipinu
úr ísnum, en við það laskaðist það
svo að framan, að óstöðvandi leki
kom að skipinu.
Þjóðverjarnir ætluðu augsýni-
lega ekki að gefa sig fyr en í
fulla hnefana og þeir sendu ekki i
út neyðarmerki fyr en i>Ll von.
u;m. að skipið hjeldist á floti, var
úti.
. ■ .roiínqbÝ
Neyðarmerki á t
síðustu stundu.
Þegar skipstjórinn á „Bahia
Blanca“ sendi út skeyti klukkan
11 á þriðjudagskyöld voru liðnar
20 stundir frá því að lekinn kom
að skipinu. í þessa 20 klukkutíma
hafði skipinu verið siglt í áttina
til lands með þriggja sjómílna ferð'
á klukkustund, en dælur skipsinsi
höfðu ekki við lekanum og loks
var svo komið, að sýnt var að
skipið myndi sökkva hægt óg:
hægt.
Þegar „Hafsteinn" kom að skip-'
inu var það orðið svo þungt að
framan af sjó, að ekki var viðlit
að sigla því lengur.
Frásögn sú, sem hjer fer á eftir
og það sem á undan er komið,
byggist á samtölum, sem jeg áttx
við Ólaf Ófeigsson skipstjóra og
Halldór Jónsson loftskeytamann á
Hafsteini, en þeir fylgdust vitan-
lega best með öllu sem gerðist í
sambandi við björgunina.
Þýskukunnátta
loftskeytamannsins.
Svo vel vildi til, að Halldór
Jónsson loftskeytamaður talar og
ritar þýsku, og gátu því öll við-
skifti milli skipanna farið fram á
móðurmáli skipbrotsmanna.
Loftskeytastöðin hjer í Reykja-
vík heyrði neyðarskeyti „Bahia
Blahca“ á þriðjudagskvöld. Brátt
náðist í samband við fjóra íslenska
togara, sem staddir voru fyrir
Vestfjörðum. Þar á meðal voru
Hafsteinn og Egill Skallagrímsson.
FRAMH. Á FJÓRÐU SÍÐU.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.