Morgunblaðið - 12.01.1940, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 12. janúar 1940.
Þegar skipshöfninni af Bahia
Blanca var bjargað
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Fýrst er skipstjóriim á Bahia
Blanea talaði við loftskeytastöð-
ina, bað íiann um að sendur yrði
dráttarbátur með dælur. Bendir
það til þess að þá hafi hann enn
haft von urri að takast mætti að
bjarga skipinu til lands. Yar „Æg-
ir“ því fenginn til þess að koma
skipinu til aðstoðar.
Eftir að „Bahia Blanca“ og
„Hafsteinn" náðu sambandi í
gegnum loftskeytin kvaðst þýski
skipstjórinn feginn ef Hafsteinn
vildi köma á staðinn og vera til
taks ef eitthvað skyldi koma fyr-
ir, eða ef ekki væri hægt að halda
„Bahia Blanca" á floti þar til
dráttarskipið kæmi.
Hafsteini var því stefnt í áttina
til skipsins á fullri ferð. Slæmt
veður var þar sem Hafsteinn var
staddur, helli-rigning og skygni
Kákvæm
staðarákvörðun.
I Togarimi var staddur 50 mílur
frá þeirn stað, sem gefið var upp
„Bahia Blanea“ væri. Kváðust
í»j| ðverjarnir myndu skjóta flug-
eldum við og við til þess að Haf-
steinn gæti áttað sig betur á hvar
slSþið væri. Ólafur Ófeigsson skip
átjóri á Hafsteini sagði Þjóðverj-
unum að þeir skyldu spara flug-
élda sína þar til togarinn ætti
svo sem kiukkustundar siglingu
|sftir að þýska skipinu. Skipin
héfðuloftskeytasamband
eg gat ^þipsþjórinn á Hafsteini
Iþíðað eftir þvi.
tr>Er Haf§.tei.nn.. átti eftir svo sem
kTlikkttSt'úlldaf sÍglingu að skipinu
sáu skipverjar flugeldana beint
fyrir fraiáÍh feig. r-
Ólafur skipstjóri var mjög hrif-
inn af því, hve nákvæmlega hinn
þýski skipstjóri gaf upp stöðu
skips síns, þegar þess er gætt að
„Bahia Blanca“ hafði yerið 34
daga í hafi og aldrei háft land-
sýn.
Klukkan var um 3% á miðviku-
dagsnó'MF'^er';,Hafsteinn“ kom að
skipinu. Fór hann mjög nálægt
því og spurði þýska skipstjórann
hvort ekki værí reynandi að gera
tilraun til þess að koma vírum
milli skipanna og draga það til
lands.
Þýski skipstjórinn
taldi ekki sjálfan sig.
Þýski skipatjórinn kvað slíkt
tilgangslaust með öllu þar sem
skipið væri alveg að sökkva og
gæti í. mesta lagi haldið sjer á
floti í klukkustund. Spurði hann
Ólaf hvopt hann hefði pláss á
skipi sínu fyrir 61 mann. Sjálfan
sig taldi hann ekki með, og mun
hafa haft í huga þá gömlu reglu,
að skipstjóri ætti að fylgja skipi
sínu ef það sykki.
Ólafur kvaðst hafa eins mikið
pláss og þyrfti, þó mennirnir væru
fleiri.
Haugasjór var þarna, en vind-
hraði ekki nema um 3 stig. Helli-
rigning var.
Björgunin.
Skipstjórarnir ákváðu sín á
milli, að björgunarbátar frá
„Bahia BIanea“ freistuðu að ná
til togarans. Gátu skipverjar á I
Björgunarbáturinn af „Bahia
Blanca“ á bryggju í Hafnarfirði.
Hafsteini fylgst með öllu sem fram
fór um borð, því þeir voru sem
sagt. á næstu báru við þýska skip-
ið. —
Pyrst var settur út bakborðs-
bátur og gekk það heldur stirt,
því mikill tími fór í að velja lag,
en loks var þó báturinn laus við
skipshliðina. Reynt var að lægja
sjóinn með olíu.
MjÖg ilt var að hemja bátinn í
ölduganginUm og ætlaði Þjóðverj-.
unum að sækjast seint að komást
frá skipshliðinni, því stöðugt sló
bátnum aftur upp að skipinu.
Ólafur bað þá nú um að láta
bátinn reka frá skipinu og gerðu
þeir það, ——- —----------------
Tók Ólafur skipstjóri því næst
það ráð, sem húg'rekhi þurfti tú,;
en var hinsVfgar þáð eina, sem
hægt var að geya, en það var, að:
sigla upp að björgunarþátnum. j
OjEfSfSVÍÖ »qiMK» | i
17 fyrstu.
Tókst þe^Tá veí og komust allír
heilu og höldnu upp úr björgun-
arbátnum, , sem í .hónum vorú, éff
það voru 17 manns, þar af tveir
ungtiingai'í ani^r, lé^ár/i, og hinn
15—16 ára.
Skipverjar á Hafsteini lægðu
öldurnar íueð-'því áð' hella lýsi í
s.i«'>ilin- * « «
í fyástú- hafðU'ýéfíþ ráðgert, að
nokkrir íslendingar færu, í björg-
unarbátinn til-þess að >sækja skfp-
verja á .JÍahia Blanea“, en frá
þessu var ho/þið .ui'tur, er ,svo vel
gekk með fyrsta bátinn.
Ólafur skipstjóri báð um..,að ljds
yrðu höfð í björgunarbátnum, svo
betra væri að átta sig á hvert þá
ræki, og einnig hafði hann menn
■á verði fram á hvalbak til þess
að gæta þess að togarinn sigldi
ekki á bátana.
Gekk nú alt eins og í fyrsta
skiftý og komu fjúrir bátar frá
„Bahia Blanca“. Var skipstjóri í
þeim síðasta. G.ekk björgunin vel
í alla staði.
Aðeins einn björgunarbát tók
Hafsteinn með, hinum var slept á
hafið. Var það járnbátur sem Haf-
steinn kom með.
„Bahia Blanca“ var með fullum
ljósum er þeir skildu við það
klukkan 6þb um morguninn, en
skömmu eftir að Hafsteinn var
lagður af stað frá skipinu, sást
að öll ljós slokknuðu, og var ekki
talinn minsti vafi á að skipið hefði
þá sokkið. ý
Hafsteinn hjelt nú til Hafnar-
fjarðar og kom þangað klukkan
3i/2 í fvrrinótt.
einkennisfötum. Þeir höfðu aðeins
smápinkla meðferðis og var aðal-
lega tóbak í pinklunum. Skipverj-
ar höfðu og með sjer tvo ketlinga,
sem þeir ljetu sjer mjög ant um.
Þröng var um borð í Hafsteini,
en reynt var að hlynna sem best
að skipbrotsmönnunum.
Var þeim boðinn matur og
drykkur, en enginn Þjóðverjanna
þáði sykur með kaffi eða tei.
Ólafur skipstjóri rakst. á yngsta
manninn af skipshöfninni, þar sem
hann húkti í skjóli, rennblautur í
gegn af rigningunni og skjálfandi
af kulda. Tók Ólafur hann með
sjer niður í klefa sinn og færði
hann í þurr föt og gaf honum
heitt kaffi að drekka; brestist sá
litli þá brátt.
Enginn maður á Hafsteini svaf
dúr frá því lagt var af stað á
þriðjudagskvöld, til hjálpar skip-
inu, og þar til komið var til Hafn-
arfjarðar á miðvikudagsmorgun.
Voru öll rúm í skipinu upptekin
af skipbrotsmönnum og matsveinn
hafði ekki við að matbúa handa
öllum, sem um borð voru, eða
rúmlega 80 manns.
Þjóðverjarnir ljetu mjög vel af
hjálpfýsi og dugnaði skipverja á
Hafsteini og áttu ekki nógu sterk
orð til að lýsa þakklæti sínu og
hrifningu á framkomu Islending-
I anna.
★
„Bahia Blanca“ var að koma
frá Rio de Janeiro í Suður-Ame-
! ríkui og var hlaðinn járnmálmi og
kaffi.
| Hafði skipið verið 734 daga í
hafi og ætlaði það áð freista að
!komast norðurleiðina óg suður með
Noregi heim.
Hafði skipið farið eina ferð áð-
ur frá Suður-Ameríku til Þýska-
ilands síðan ófriðurinn hófst.
| ' ’Síðastliðinn mánudag lenti skip-
jið í ís og festist í honum. Tókst
því þó að losa sig úr honum aftur,
en hafði þá fengið svo mikinn leka,
að ekki var hægt að halda því á
floti,: eins og fyrr greinir.
Á leiðinni til Hafnarfjarðar
iræddu, Þjóðverjarnir mjög sín á
milli möguleikana á að komast
heim til Þýskalands og virtust
það vera einu áhyggjur þeirra úr
því sem komið var hvort það
myndi takast og þá með hvaða
hætti. Allir vildu ólmir heim.
/
Þegar til Hafnarfjarðar kom
beið þýski ræðismaðurinn þeirra
með bíla og voru þeir fluttir hing-
að og fengu gistingu á Hótel
Skjaldbreið og Hótel Heklu.
Þess skal að lokum getið, að
menn þessir eru frjálsir ferða
sinna hjer og hjeðan að eigin vild.
oooooooooooooooooo
GLÆNÝ
0
0
0
E G G .
»
STÓRLÆKKAÐ VERÐ.
vntn
Tvær kisur bjargast.
Þjóðverjarnir komu flestir
vinnufötum sínum og yfirmenn
Laugavegi 1.
Útbú: Fjölnisveg 2.
' oooooooooooooooooo'
--------23,6 §------------
- og ört hækkandi
Hlutfallstala óskilgetinna
barna hefir undanfarin 100
ár aldrei verið eins há og ár-
ið 1938, að því er Hagtíðindi
upplýsa.
Það ár var svo komið, að
af öllum fæddum börnum
voru 563 eða 23.6% óskilget-
in; eða m. ö. o. fjórða hvert
bam eða því sem næst, sem
fæðist hjer á landi er óskil-
getið.
Hlutfallstala óskilgetinna
barna hefir síðustu tvo ára-
tugina verið sem hjer segir:
1916—20 . . . 13,1%
1921—25 . . . • ■ . 13,5%
1926—30 . . . . . . 14,5%
1931—35 . . . . . . 18,6%
1935 . . 20,4%
1936 • . . 21,8%
1937 • . . 21,1%
1938 . . . 23,6%
Hjónavígslum hefir á sama
tíma farið hlutfallslega
fækkandi.
H jónavígslur hafa verið á
hvert þúsund landsmanna,
sem hjer segir:
1916—20 meðaltal 594 6,5%c
1921—25 — 571 6,9%c
1926—30 — 691 6,6%c
1931—35 — 721 6,4%c
1935 — 735 6,4%c
1936 — 628 5,4%c
1937 — 650 5,5%c
1938 — 644 5,4%o
HRAÐFRYSTING OG
tSFáAMLElÐSLA
_____ f;lp. •‘•r,Ó
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
mitt ekki alls fyrir löngu fengið
vitneskju um, að í Ameríku værí
að opnast mun meiri markaður en
áðúr héfiir verið fyrir hraðfrystan
fisk. Fiskinn þyrfti að hafa í sjer-
stökum ximbúðum, og hefði nefnd-
in einmitt verið búin að fá tals-
vert af slíkum umbúðum, en þær
voru geymdar í „Isbirninum“ og
brunnu þar um daginn.
Vegna þessara fregna umi vax-
andi eftirspurn vestra eftir hrað-
frystum fiski, væri mjög nauðsyn-
legt að bærinn sæi fyrir því, að
hjer yrði komið upp hraðfrystingu,
en sömu vjelar hægt að nota fyr-
ir slíka frystingu og fyrir ís-
framleiððslu.
Bjarni Benediktsson sagði m. a.,
að sjálfsagt væri að gefa þessu
máli gaum og sjálfsagt að bæj-
arstjórn samþykti tillögu J. A. P.
sem yfirlýsingu um, að hún vildi
að þessu máli yrði sint, og var
tillagan samþykt.
Árni Einarsson
fimtugur
dag er
Árni
Einarsson
fimtugur. Er
hann mörg-
um Reykvík-
dngum að
góðu kunnur,
því á sínum
yngri árum
kom hann mikið við sögu elstu
og þektustu fjelaga þessa bæjar-
fjelags.
í stjórn Verslunarmannafjelag
Reykjavíkur var hann í mörg áifj>
og þegar fjelaginu reið mest ár
var það hann sem með áhuga og
dugnaði sínum, ásamt nokkrum
öðrum góðum mönnum, bjargaði
því yfir örðugasta hjallann, þeg-
ar deyfð margra fjelagsmanna va
næstum orðin því að fótakeflt.
Þetta elsta verslunarmannafjelag
landsins á því honum mifeið að
þakka og verslunarstjettin í heild,
því eins og kunnugt er, er nú
þetta fjelag öflugustu fjelagssam-
tök verslunarmannastjettarinnar.
í íþróttalífi bæjarins var hann
um skeið mikilvægur starfskraft-
ur, því í mörg ár var hann í
stjórn Knattspyrnufejlags Reykja
víkur og formaður þess í 5 ár.
: Sá sem þetta ritar kyptist honum
vel í því starfi. Áhugi hans fyrir
velgengni fjelagsins var tahmarka
Uaus og voru þá árejðanlega-/flest-
,ar af hans frístundum helgaðar
starfi þess. Á þeim árum var K.
R. áreiðanlega efst í lxuga hans.
Á formannáárum Árna var stofn-
uð yngri deild fjelagsins, sem síð-
an hefir verið. lyftistöng þess, í-
þröttalega, alt til þessa. Hann
vár Sanngjárn og rjettsýnn for-
maður, sem allir fjelagsmenn báru
virðingu fyrir, því h§nn var jafn-
framt drengur góður. Að loknu
■starfi sínu fyrir K. R. var hanri
gerður lieiðursfjelagi þess.
Aðalstarf hans hefir verið versl-
unar- og kaupmenska, en um
nokkra ára skeið var hann málari
hjá Lúðvík bróður sínum.
Árni er af góðu bergi brotinn,
sonur hins vinsæla kaupmanns
Einars Árnasonar og konu hans
Guðriinar Knudsen, sem nú eru.
bæði Iátin.
Hin síðari ár hefir Árni átt við:
vanheilsu að búa, en þrátt fyrir
það, er hann síkátur og hrókur
allsHagnaðar meðal vina sinna.
Árni hefir dvalið öll sín ár í
Vesturbænum og er því ósvikinn
Reykvíkingur.
Við fjelagar þínir, Árni, þökk-
um þjer heillaríkt starf á liðnum
árum og óskum þjer innilega
bjartrar framtíðar. E. Ó. P.
Heimdallur. F. U. S.
Fundur
verður haldinn í Varðarhúsinu í kvöld, föstudaginn 12.
janúar, kl. 8.30.
FUNDAREFNI :
1. Fjelagsmál.
2. Thor Thors alþm.: Þingstörfin og stjórnmálavið-
horfið. STJÖRNIN.