Alþýðublaðið - 10.06.1920, Síða 1

1920
Ó|rilarhor|nr ntel
Svinn og psmra.
Her sendur] til Álands.
KhöfH, 8. júní.
Símað er frá Stokkhóimi, að
Snskur her hafi verið sendur til
Álandseyja.
Sænsku blöðin gröm.
ískyggilegar skeytasendingar fara
milli Finnlands og Svíþjóðar.
€kkert bblanumajiiag
Khöfn, 8. júnf.
Símað frá Helsingfors, að ekkert
varði af blaðamannafundinum þar,
vegna sundurþykkjunnar út af
.Alandseyjum.
i
síjórnin
sagí af sér.
Khöfn, 8. júní,
Símað er frá Berlín, að þýzka
^stjórnin hafi sagt af sér.
Teðrið í dag.
Reykjavík .... ANA, hiti io,6.
fsafjörður .... logn, hiti 9,4.
Akureyri .... S, hiti 11,5.
Seyðisfjörður . . logn, hiti 4,6.
Grímsstaðir . . . logn, hiti 12,0.
Vestm.eyjar . . . ASA, hiti 9,9.
Kirsh., Færeyjar SA, hiti 8,5.
Stóru stafirnir merkja áttina.
Loftvog há og stöðug, hæst
•við Færeyjar. Hæg suðaustlæg átt.
Fimtudaginn 10. júní
129. tölubl.
írlaiiidL&deUaii.
Nú er svo komið, að írar hafa
hætt hinni friðsamlegu frelsisbar-
áttu sinni. Meginþorri þeirra hefir
snúið baki við öllum „lagalegum"
leiðum, því þær hafa ekki fært
þeim neina réttarbót. Bretar hafa
lofað þeim frelsi og sjálfsforræði,
en ekkert hefir til þessa orðið úr
efndunum. Þeir hafa sent fulltrúa
sína á þing í Westminster, þar
sem þeir með festu og rökum
héldu fram hinum sjálfsögðu kröf-
um þeirra. Menn kannast við
Parnell og Redmond og ofsóknir
þær, sem þeir, einkum hinn fyrri,
urðu fyrir af hálfu brezkra íhalds-
manna, en bak við þá stóð sam-
einaður meginþorri írsku þjóðar-
innar. Margir merkir stjórnmála-
menn hlýddu á mál þeirra og
veittu þeim, t. d. Gladstone,
Asquith o. fl., en samt var drott-
invaldsstefnan (Imperialismus) svo
rótgróin hjá mörgum þeim mönn-
um, sem kváðu sig hlynta frelsi
og framförum, að þeim hreis hug-
ur við að veita írum fuilkomna
réttarbót. Skilyrtu réttlæti er
mörgum ljúfara að koma fram,
en fullkomnu, en fáir írar vildu
nýta það. Feður þeirra og mæður
hafði brezka stjórnin lamið svip-
um. En eftir að þeir hófu frelsis-
baráttu sína, voru þeir Jamdir
gaddasvipum. Hungursneyð og
hordauði fóru um landið, en ekki
létu þrælaverðir brezkra stjórnar-
valda af yfirgangi sínum fyrir
það. Þeir sugu merg og blóð úr
þjóðinni og settu þar á land engil-
saxnesk-normaniska kynblendinga,
sem áður var bygt af hreinum og
ómenguðum Keltum, sem fyr á
öldum voru frjálsbornir menn, en
nú urðu aum þý.
Árið 1914 sendu Bretar her-
sveitir sínar til Frakklands, til
þess að berjast með Nikulási II.
Rússakeisara og Yochshito Japans-
keisara fyrir frelsi, menningu og
rétti smáþjóðanna. Tvær smáþjóðir
voru í nauðum staddar, Belgir og
Serbar. Ekkert var því skiljan-
legra, en að ungir írar Iétu skrá
sig f hersveitir hins mikla brezka
ríkis. Þúsundir íra buðust til að
láta líf sitt fyrir þessar hætt stöddu
smáþjóðir, því enginn vissi betur
en þeir, hvaða þýðingu það hefir,
að vera undirlægja stórveldis. f
Belgíu, Frakklandi og Gallipoli
stóðu þeir við híið Breta og Frakka,
en þá ugði ekki, að bak við alt
glamrið um menninguna og frelsið
var hið sameinaða hervald og auð-
vald Bandamanna. Að eins einn
íri sá þetta. Það var Sir Roger
Casement. Hann þekti bros brezku
stjórfimálamannanna og banda-
manna þeirra. Hann vissi, að
Northcliffe, Balfour og Bonar Law
myndu ekki virða frekar frelsi og
réttlæti, en Nikulás II. og Isvolskij
greifi.
Hann kom til írlands á þýzk-
um kafbát, en var tekinn höndum
þar af brezkum lögregluþjónum,
kærður fyrir drottinsvik og líflát-
inn. Þá brast þolinmæði íra.
Flokkur sá, sem Sinn Fein nefn-
ist og aldrei hafði viljað hlíta
brezkum lögum, hóf nú ákafa bar-
áttu og eggjan (agitation), sem
Bretar og fylgismenn þeirra fengu
enga rönd við reist. Um leið þvarr
flokkur þjóðarsinna svo, að hann
varð að eins svipur hjá sjón. f
fyrra hófu þeir almenna uppreisn
gegn Bretum og gátu rekið þá af
höndum sér. Var þá írland lýst
sjálfstætt ríki. Höfuðforsprakki
uppreisnarmanna var De Valera,
maður handgenginn hinum myrta
foringja Sir Casement. Líklega
verður því ekki mótmælt, að Sinn
Fein-flokkurinn muni hafa tekið
ómjúkum höndum á brezkum em-
bættismönnum, en ekki er það að
undra, þar sem þeir áttu í höggi
við þá menn, er höfðu rænt þá
Írelsi sínu og á allan hátt reynst
>eim hinir örgustu kúgarar. Ekki
stóð þessi dýrð lengi, þvf herlið
var sent til Dublin og fleiri borga
til að kæfa uppreisnina. Var mönn-