Alþýðublaðið - 03.04.1929, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLABIB
iALÞÝBUBLAÐIÐ
Jtemur út á hverjum virkum degi.
t 42gffeI8sla í Alpýöuhúsinu við
j Hveriisgötu 8 opin írá kl. 9 árd,
iil kl. 7 siðd.
Skrlístola á sama stað opin kl.
[ 9Vs-10Vs árd. og kl. 8-9 síðd.
j'Simar: 988 (afgreiÐslan) og 2394
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarvérð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverð kr. 0,15
j hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiöjan
j (í sama húsi, simi 1294).
AlþftigfL
Neðfi deiM.
Fjárhagsnefnd neðri deildar
klofnaði um frv. um launabœtitr
Ijösmæðra. Héðinn, Ásgeir og
Sig. Eggerz leggja til, að það
verði samþykt, e:n Hannes, Ól.
Hioxs, Halldór Stefánsson og Jón
Auðun vilja láta felfa það. í gær
hófst 2. umræða uim frv., en varð
ekki lokið. Auk framsögumanna
nefndarhlutanna, Sigurðar og
Hannesar, talaði Einiar ráðherra
Árnason á möti því, að frv. verði'
samþykt á þessu þingi, vildi liáta
það bíða þess, að launalögin öll
verði endurskoðuð, og sama
sagði hann um frv. TjUI dýrtíðar-
uppbót á laun embættisimanna.
Fleiri höfðu ekki talað þegar !um-
ræðunni var frestað.
Alþýðublaðið héfir áður gert
laun Ijósmæðra að umtalsefni og
telur sjálfsagt, að þau verði að
bæta tafarlaust.
Frv. um hérao&skóla var af-
greitt til 3. umræðu. Samkvæmt
tillögu mentamálanefndar n. d.
voru gerðar á því niokkrar breyt-
ingar. Fast árlegt gjald úr ríkis-
sjóði var hækkað úr 5 þúsundum
í 6 þúsundir kr. til hvers skól-
anna, og mun það alls ekki anega
minna vera, svo að skólarnir
lendi ekki I vandræðum imeð
rekstursfé, þó.tt utgjöMum sé í
hóf stilt. Sú fjárveiting er ■ mið-
uð við fyrstu 15—20 fastanem1-
endur, en síðan greiði ríkið ivið-
bótarfé, 250 Itr. vegna hvers nem-
anda, þar til komnir eru 40, en
175 á hvern þeirra, sem þar eru
umfram. f frv. var aftur á móti
gert ráð fyrix 200 kr. á hvern,
hvort margir vzeru eða fáir utm-
fram lágmarkstölu. — Þeir nam-
endur, sem starfá drjúgum að
sjálfsnlámi, séu ekfci skyldir til
að vera 6 stundir á degi hverj-
4j.m, í kenslustundum, heldur rnegi
taka tillit til s jálf s námssíunda
þeirra. 1 héraðsskólanefnd séu 3
Jttenn eða 5, eftjr því, hvbrt
hentara þykir. Félag stofnenda
skólans velji jafnan, meðan það
er jjl, jafnmarga í hana «og félag
gamalla neinen'da hans. Réttur fé-
lags gamalla nemenda til að velja
í skólanefnd hefjist, þegar sköl-
in.n hefir starfað í 6 ár, enda
sé þá í félaginu a. m. k. þriðj-
ungur þeirra nemenda, sem lökið
hafa námi í skólanum síðustu
fjögur árin.
Frv. um ófriðun sels í Ölfusá
fór einnig til 3, umr. og frv. um
skróningu skipa var endursent
e. d. vegna smábreytingar, sem
n. d. gerði á því.. Einnig 'var
þeim 5 fry„ er nú skulu talin,
vísað til 2. umræðu. *
Bernliarð flytur frv. um heiMlld
tU ad reka lyfjaverzhm á ísLandl.
Vill hann aftaka það skilyrði fyrir
lyfjaverzlunarleyfi, að lyfsialinn
sjálfur skuli jafnan vera lyfja-
fræðingur, svo sem nú er. HinS
vegar skuli hver lyfjabúð hafá
lyffróðan forstjóra, en hann þurfi
ekki að .vera eigandi hennar. Sé
þannig heimilt að veita bæjiar- eða
sveitar-félagi, samvinnufélagi eða
einstökum mönnum leyfi til að
reka lyfjaverzlun, ef lyfverzlun-
axstjóri þeirra hefir þá þekfcingu,
sem heilbrigðisstjórnin krefst á
bverjum tíma.
Frv. þessu var vísað til alls-
herjarnefndar og sömuleiðis frv.
Ingvars Pálmasonar um sölu á
jarðarhlutum ríkisins og Nes-
kirfcju í landi Neskaupstaðar við
Noxðfjörð til hanida kaupstaðn-
um (áður samþ. í e. d.). ’Svo brá
við, að Sveinn í Firði, samþingis-
maður Ingvars, andmælti frv. eða
taídi a. m. k. talsverð tormerki
á því, að samþykkja það, en
aðrir tóku ekki til máls um það.
Landb únaðarnefnd de ildarinnar
flytur frv. um dálitlar breyting-
ar á lögum um kynbœtur hesta,
Sé atvinnumálaráðherra heimilað
að setja • reglugerð uni fram-
kvæmd þeirra, því að þau hafa í
sumuim atriðum efcki verið skil-
in á einn veg.
Hafnargerð á Skagaströr.d. (Áð-
ur samþ. í e. d.) Var því frví.
vísað til sjávarútvegsnefndar og
sömuleiðis frv. um hajmrgerb á
Saubárkróki, sem þingmenn Skag-
firðinga flytja samkvæmt ásfoor-
un sýslunefndar Skagafjarðar-
sýslu og beiðni hæppsnefndar
Sauðárkrókshrepp s. Vitam|á'la-
stjóri hefir gert áætlun um kostn-
aðinm, 622 600 kr„ samkvæmt því,
sem segir í greinargerð frv. Þar
af er farið fram á, að rikið leggi
til 2/5 hluta kostnaðar, þegar fé
er veitt til þess í.fjárlögunvalt að
250 þús. kx„ gegn, hinum 3/5 úr
hafnarsjóði Sauðárkróks; en mest-
an hluta þess fjár, sem hafnar-
sjóðnum beri að leggja til, eða
alt að 37 þús. kr„ sé ríkisstjórn-
inni heimiilað að ganga í láns-
ábyrgð fyrir gegn frumiabyrgð
sýslunefndarinnar. Sýslan og
hreppurinn hafa ,þegar látið gera
60 metra langán garð, sem á að
verða hluti úr hafnargarðinum, en
ríkið ekki lagt verulegt fé þiar
til. — Framsögumaður beniti á
það, frv. til brautargengis, að
kaupstaðarlóðirnar séu rikiseign.
Væri betur, að íhaldsmönnuím
gleymdist það ekki í önmur skifti,
að það er kostur, að lóðirnar
séu þjóðareign eða á annan hátt
almenningseign.
Efrl delld.
Frv. Jóns Baldvinssonar og Er-
lings Friðíónssonar um einkaaölu
rríkisins á tóbafci var síðast á
dagskránni í gær. Hélt Jón
framsöguræðu um einfeasöluna, en
síðan var 1. umr. frestað..
Frv. stjórnarinnar um fjjakl-
pi\otaskifti var afgreitt til 3. um-
ræðu. Samkvæmjt tillögum meiri
hluta allsherjarnefndar, Jóns
Baldv. og Ingvars, vtoru gerðar
á því nokkrar breytingar, Hér í
blaðinu hefir áður verið skýrt iit-
arlega firá aðalefni frumvar|)s-
ins, Samkvæmt því skyldi kaup-
máli jafnan vera ógildur, ef hann
er gerður eigi meir en tveimur
áxum fyrir gjaMþrot þes,s, er
hann gerði. Nú var sú uudan-
tekmng gerð þar á, að kattpmiáli'
skuli gilda, þótt ynigri sé en
tveggja ára, þegar svo stendur
á, að hann var gerðuir fyrir gift-
ingu, enda liafi eign sú, sem
kaupmálinn var gerður um, áður
Verið í eigu þess hjónanna, sem á
hana að sér-eign samkvæmt kaup-
málanuim. Lögmætur skiftafundur
megi heimila, að dánarbússldfti
dragist lengur en ella er ákveðið
í frumvarpinu. — Samkvæmt ósk
bankaráðs Landsbankans, sem
meiri hluti nefndawnnar tók tíl’
greína í tíllögum sínum, var því
bætt í frv„ að ef bankar, spari-
sjóðir eða opinberar lánsstofnan-
ir gefa skuldunautium sínum upp
skuldir að einhverju eða öllu
leyti, skuli þessar lánsstofnanir
skyMar til að auglýsa eftirgjaf-
'irnar í Lögbirtnigabláðinu. Sömu-
leiðis skuli auglýsa nauðsamninga
í Lögbirtingablaðinu. — Fulltrúi
. íhaldsins í allsherjarnefnd, Jó-
hannes fyrrv. bæjarfógeti, lagði
til, að frv. væri vísað aftur til
stjórnarinnar. Sú tillaga var auð-
vitað feld.
Frv. um rokstur sildarbrœdslii-
stöbvar rítiisifis var efnnig afgr.
til 3. umr. Voru gerðar á því fá-
einar breytingar í samræmi við
tilgang þess, Ein er sú, að ein-
.skorða ekki sildarmjölssölu við
kostnaðarverði við það, að kaup-
andinn sé samvinnufélag hæhda,
heldur ‘gildi sama regla um bæj-
arfélag, hreppsfélag og búnaðar-
■ félag. — Geti bræðslustöðin ekki
fullnægt vinsluþörfinni, svo að
framhoð á síld til bræðslu verði!
meira en sýnilegt er, að hún get-
ur afkastað, þá sé reynt að sjá
um, að takmörkunin komi hlut-
fallslega jafnt niður á þeim, sem
lofað hafa síld til vinsllu í
bxæðslustöðina, og sé þeim tiÞ
kynt takmörkunin svo fljiótt, sem
unt er. — Breytingatillögurnar
komu frá sjávarútvegsnefnd.
F;rv. um útflutningsgjald af síld
o. fl. var nokkuð breytt, samt
kvæmt tillögu frá Ingvari Páiima-
syni, Fóru breytingarnar í þá átt,
að hækka gjaldið af bræðsluaf-
urðunum, svo að það komi meir
til samræmis við saltsíldartoHinn.
Verður nánar sagt frá breyting-
unum, ef þær verða lögteknar.

— Frv, var síðan endursenl
neðri deild.
Ingvar Pálmasion flytur frv. um,
að hreppsnefnd Eskifjarðarhrepps
skuli heimilt að leggja skatt tíl
sveitaxsjóðsinB á fasteignir I
hreppnum, enda anníst hreppurinn
ráðstafanir gegn eldsvoða. svo og
sótthreinsanir og ráðstafanir tíl
að útrýma rottum. Sé gjaldið
11/2 o/o' af virðingarverði husa ogi
20/0! af virðingarvexði byggingalb
lóða. — Fxv. var vísað til 2. umr,
Og allshnd. Sömuleiðis sveii'tfefltil-
tímafxv., sem þingmenn Ámes-
inga fluttn í neðri deild.
Andstaðan
gegn
Hljðmsveit Reykjavíknr.-
Svár til E. Th.
Emil Thonoddsen ríður enn úi’
hlaði í „Vísi“ 26. marz af tilefni
síðasta hljómleiks hljómsvei'tar-
iinnar. í greiin þessari fex hann
geyst og slær öll sín fyrri met
í óvönduðum rithætti; var þó vrei
að verið áður.
Þegax hljómsveitin hóf gönguí
Bíina,, skrifaði E. Th. svæsnar1,
greinar um tvo fyrstu hljómleika
hennar. Heilsaði hann þar &■•
sína vísu nýstofnuðu félagi; hvort
tilgangurinn var að ganga af því
dauðu strax í byrjun, skal látiðj
ósagt, eni sennileg er sú tilgáta.
f atnnari þeirri grein segir E. Th.:
„voru samtökin svo lítil, að úr;
hófi keyrði á köflum. Á eiinun*
stað 'vissi auðsjáanlega enginh
leikeinda hvað rétt var og hvað
rangt, hvar hljóðfall og hvar
:„chaos“.“ Það er fróðlegt að at-
hiuga, hverjir framleiddu þetta
„ch,aos“. Þar var Þórarinn Guð-
mundsson í fyrsta sæti strok-
hljóðfæranna og í kring um hann
lærisveinar hans og svo erlendiB'
„kunnáttu.menn“,
E. Th. gerir mikið úr kunnáttu
og mentun þeirra erlendu og Þ.
G„ þótt honum takist það, eins og
vonlegt er, dálítið klaufalega.
Því miður bafa hæfileikar og;
sérþekking E. Th. lítið stuðlað
að tónlistarframföTum í þessum
bæ. Vandvirkni hans hefir oft-
ast vexið heyranleg í leikhúsiinu,
en á þann hátt, að {bezt væri eðli-
legum Jitarhætti íslendinga borgið
með því í framtíðinni, að sú starf-
semi flyttist ekki yfir í höllina við
Hverfisgötu. — Mun E. Th. ihafa;
ætlað að stuðla að því með skrif-
um sínunx?
Ekki vexður um það vilst, ;að: í
báðum greinium E. Th., hinum síð-
axi kenmir áhrifa Þóxarins Guð-
muindssonar (siem einn þeirra er,-
lendu' kallaði „Musikdirektören í
Byen“(!!) og þorði því ekki að
setja sig upp á móti homum),
mainnsins, sém stendur á bak við
og stjórnað hefir kappsamlega,
en með lítilli forsjá, þeim „per-
sónulegu árásum“, sem komiö
hafa fram gagnvart hljómsveit-