Morgunblaðið - 26.01.1941, Blaðsíða 5

Sunnudagur 26. janúar 1941.
Reykiauíkurbrjef
JíftorsxmMaMd
útgref.: H.f. Árvakur, Kaykjavia.
Kltatjðrar:
Jðn KJartaniion,
Valtýr Stef&nuson (4byn;Carm.).
Angrlýsingar: Árnl Óla.
Rltatjðrn, aug;lý»ij:Bar oe, afKTelðsta:
Austurstrœtl 2. — Bfatl ltOO
4akriftarBjald: kr. 1,50 & aánafil
lnnanlanda, kr. 4,00 utanlanda.
lausasölu: Z0 aura elntaklR
25 aura m«0 Lasbðk.
ví____________________________
Verkamenn! L
Verkamannaf jelagið Dagsbrún
hefir mikið og merkilegt
verkefni að vinna í náinni fram-
tíð. Hvort fjelagið verður því
starfi vaxið, fer eingöngu eftir því,
hvernig tekt með kosningn í stjórn
fjelagsins.
Dagsbrvin liefir undanfarið haft
forystuna í baráttunni gegn flokks
einræðinu í verkalýðsfjelögunum.
Sú barátta hefir beinst gegn Al-
þýðuflokknum og ráðamönnnm Ai-
þýðusanlbandsins. Þessi barátta
heldur áfram, því Alþýðuflokkur-
inn sveik á s.l. hausti yfirlýst lof ■
orð um það, að leysa Alþýðnsam-
bandið úr öllum tengslnm við Al-
þýðuflokkinn. Ploltkseinræðið rík-
ir enn í Alþýðusambandiiiu og
verður engin breyting þar á næstn
rtvö árin.
/Þessum svikum Alþýðuflokksins
svöruðu Dagsbrúnarmenn skýrt og
skilmerkilega fyrir áramótin síð-
nstn, er þeir ákváðu að fjelag
þeirra skyldi standa áfram utan
við Alþýðusambandið, eða þar til
jafnrjetti og lýðræði yrði þar
rík jandi.
Það voru Sjálfstæðismeim og ó-
'háðir verkamenn, sem sigruðu í
allsherjaratkvæðagreiðslunni og
mörknðu þar með framtíðarstefnu
Dag-sbrúnar. Þessir sömn menn
■ standa nú sameinaðir um kosn-
ingu í stjórn fjelagsins og bera
jtþar fram sameiginlegan lista —
i A-listann!
Á móti ern listar Alþýðuflokks-
íns og kommúnista.
VTJm lista Alþýðusambandsins er
það eitt að segja, að með honum
er stefnt að því, að koma Dags-
hrún aftnr inn í Alþýðusamband-
ið og kúga hana þar undir flokks-
* einræði Alþýðuflokksins. Dags-
’hrún fær engin völd í Alþýðu-
sambandinu — verður þar rjett-
laus með öllu. En hún á að fá að
•greiða þúsundir árlega í skatt til
• sambandsins! Hún á m. ö. o. ao
hafa skyldurnar, en engin rjetty
iniJi. ^ 'l
Það þarf ekki að lýsa því fyrii*
verkamönnum, hvert er hlntskifti
kommúnista í Dagsbrún. Þeir
sýndn það, kommúnistar, með verk
fallinu, sem þeim tókst, með blekk-
ingum og ósannindum, að koma á
frá áramótum, hvað fyrir þeim
vakir. Hin mikla vinna, sem verka-
menn höfðn h.jer í bænum, var
þyrnir í augum kommúnista. Með
einhverjnm ráðum varð að koma
vinnunni fyrir kattarneí. Þáð
tókst að nokkrti leyti, en ekki
bllu. Til þess að fullkomna liið
hálfnaða verk, vilja kommiinista-
ar nú fá völdin í Dagsbrún.
Verkainenn! Beint tjón ykkar
fyrir atbeina kommúnista, hefir,
það sem af er þessu ári, numið
nm ?,()() þús. króna. Nái kommún-
istar völdum í Dagsbrún, verður
:íjónið miljónir á árinu.
KJÓSIÐ A-LISTANN!
í Afríku. |
TT'afalaust niá svo að orði kom-
® ast um hernað Breta í Norð-
ur-Afríku, að hann gangi „sam-1
kvæmt áætlun“, eins og Þ.jóðverj-
ar stundum komast að . orði, er
þeim vegnar sem best í hernaði
sínum. Eftir að þeir hafa unnio
hafnarborgina Tobruk frá Itölum
segja hernaðarsjerfræðmgar, að
aðstaða ítalska hersins hafi stór-
um versnað í Libyu. Ekki aðeins
vegna þess live þeir mistu þar
riargt liðsmanna og mikil lier-
gögn, heldnr vegna þess hve að-
drættir allir verða þeim nú erfið-
ari.
Alt frá því í snmar, er fram-
sókn ítala austur á bóginn stöðv-
aðist, bjnggust menn við því, að
þá og þegar myndi þýskt lið, eða
a. m. k. þýsk herstjórn gera vart
við sig þar syðra. En aldrei hefir
bólað á því. Um áramótin frjett-
ist að borið hefði á þýsku herliði
í járnþrautarlestnm suður yfir
Brennerskarð, er væri með her-
búnað fyrir bardaga í eyðimörk-
um. En mælt er, að eftir fall To-
bruk verði það Þjóðverjum mun
erfiðara en áður, að koma við
hjálp til Itala.
Á yfirborðinu er samvinna bin
besta milli Hitlers og Mussolinis.
Var hún m. a. innsigluð hjer á
dögunum með því að andlits-
drættir beggja voru áteiknaðir á
nýútkomin þýslv frímerki. En þó
margskonar vinarhót. og kurteisi
eigi sjer stað þar í milli, er ekki
líklegt að það geti aukið álit
ítalskra hermanna og herst.jórnar
í augum hinna þýsku samherja.
Þjóðverjar líta niður á ítali og
ítalir finiia til þess uiulir niðri.
Spádómar.
on eru menn að „spyrja og
spá“ hvað verði næsta stór-
felda skref Þjóðverjá í styrjöld-
inni. Talið er, að þeir hafi nvi flut.t
mikið lið suður yfir Ungverja-
land, sem hægt er að nota til inn-
rásar í Júgóslafíu og Búlgaríu.
Ovíst er enn, hvernig Búlgarar
bregðast við innrás. En Tyrkir
aftvir á móti alveg eindregnir í
að grípa til vopna, ef á Búlgari
verður ráðist. Þá hafa og horist
um það fregnir, að snður við
Pyrenæafjöll hafi Þjóðverjar
mikið lið.
En hvað líður undirbúningnum
iiridir innrós í England er mönn-
|um hulið. Talið líklegt, að Þjóð-
vérjar nndirhúi hvörttveggja,
stórfeld átök við austanvert. Mið-
jarðarhaf og innrásina, og síðan
verði gripið til þesij, sem þeim
finst sigurvænlegra. Ellegar alt á
að ske í senn, árás á England,
Spán og Balkanlönd, þegar ósköp-
in. dynja yfir.
Liðsmunur.
ðalstríðsfrjettaritari „The
Times“, Cyril Fall, komst
’nýlega að orði á þá leið, að Bret-
ar verði að hafa það hugfast, að
:þeir geti aldrei komið á fót hér-
liði með fullum týgjum, sem sje
nema tæplega helmingur að mann-
afla á við þýska, herimv, máske,
segir hann, lítið vneir en þriðj-
ungur.
í landhernaði, segir hann, er
okkur það lientast, að ráðast þar
að óvinunum, sem þeir síst geta
kornið við liðsafla sínum, en við
getum nveð flota okkar komið við
aðflutningum. Þar tekur hann við-
ureignina í Afríku til dæmis. Og
enn segir hann, að Bretum væri
fyrir hestu að auka aðstoð sína
til Grikkja, því hættan á því að
„sagan frá Noregi endurtaki sig“
sje ekki mikil, meðan Bretar geti
lcomið þar við orustuflugvjelum
sínnm. Ef Þjóðverjar koma ítöl-
um til hjálpar í Albaníu, þá verði
Grikkir með aðstoð Breta að kom-
ast til varnar á hentugustum stöð-
um þar, svo Þjóðverjum verði þar
sóknin dýr. Yjelahersveitir Þjóð-
verja ættu ekki að verða hættu-
legar í því landslagi.
lnnrásin.
m mnrásaráform Hitlers
segir sami nvaður, að hann
telji líklegast að sú tilrann verði
gerð með vorinu, en þangað til
haldi loftárásirnar á England á-
franv. Þær tefji og trufli her-
gagnaframleiðsln Breta, en flvig-
vjelatjón Þjóðverja s.je hverfandi.
Aftur á móti sje það viðurkent,
a.ð skipatjón Breta sje svo vnikið,
að það sje uggvænlegt. Menn megi
ekki gera sig ánægða með það,
að skipatjónið sje minna að smá-
lestatölu en það var í fyrri styrj-
öld, því skipastóllinn, sem Bretar
bafi yfir að ráða, sje minni.
Og nm aðstoðina frá Bandaríkj-
unnm segir hann, að margir geri
sjer ekki grein fyrir því, hve hún
sje langt undan landi. Þegar tal-
að sje nm hina miklu framleiðslu-
mögnleika þar vestra, þá sje átt
við hvað hægt, sje að framleiða
af hergögnum árið 1942 eða jafn-
vel ’43. En átökin, sem um er
rætt og mest koma málinu við,
'ieigi sjer stað á þessu ári. Það sje
ákaflega vingjarnlegt af Banda-
ríkjamönnum, að hæta við fögur
fyrirheit sín í hvert sinn sém þeir
frjetta um að nú hafi Þjóðverjar
gert stórárás á eina horg í við-
bót í Englandi. En alt sje þetta
upp á von og óvon.
Hann er ekki trúaður á, að inn-
rás í England takist, en býst við
að hún verði reynd með því móti,
að herlið verði flutt loftíeiðis á
marga flugvelli í einu í landinu,
og um leið verði herflutningaskip
látin drífa að ströndinni hjer og
þar.
Liðið, sem flutt var í lofti, verði
innikróað. En þeir sem ráðist til
landgöngu, fái svo liarðvítugar
móttökur, að þeir komist ekki
langt.
Vestfjarðamiðin.
akmörk baimsvæðisins fyrir
Vestfjörðum hafa nú fengist
færð norður á bóginn til mikilla
,bóta fyrir útgerðina þar vestra,
einkum fyrir bátana. Nii eru suð-
urtakmörkin á 6ú°20’ nl. br. og
er sú lína fyrir norðan Tsafjarð-
ardjúp.
Pyrir jól lijelt ríkisstjórnin
fund með breska. sendiráðinu og
flotastjórninni hjer og fór fram
á, að takmörkum bannsvæðisins
vestra yrði breytt, svo aðgangur
fengist að fiskmiðunum. Þ. 24.
des. skýrði flotastjórnin svo frá,
að bráðlega myndu suðurtakmörk-
in færð í 66°20’ nl. br. En eftir
nýárið, voru takmörkin flutt suð-
ur í 65°30 nl. br. og þá lokuðust
öll mið fyrir Vestfjörðum.
Þ. 21. jan. kom svo tilkynning
nm það, að nú yrðu takmörkin
endanlega flutt norður fyrir
Djúp, eins og umtalað hefði ver-
ið. Er þetta mjög stórvægileg bú-
bót fyrir útgerð Vestfjarða, frá
því sem áhorfðist, er þetta bann-
svæði fyrst var auglýst.
Sýnir öll framkoma flotastjórn-
arinnar í þessu máli, að hún vill
fyrir alla muni forðast að gera
nokkuð, er skerði lífsbjargarvegi
manna, eftir því sem henni er
frekast unt.
Inneignir í
Englandi.
argt fer öðruvísi en ætlað
er. Fyrir ári nm þetta leyti
voru hjer mikil gjaldeyrisvand-
ræði og helst svo fram eftir ári.
Nú safnast svo miklar inneignir r
sterlingspundum í Englandi, að
það mál skapar vandasöm við-
fangsefni fyrir ríkisstjórn og
banka.
Viðræðufundir hafa farið fram
milli stjórnarinnar og bankastjór-
anna nm þessi mál, og ráðstafan-
ir sem gera, þarf í því sambandi.
Ekki hefir blaðið áreiðanlegar
fregnir af því, hvaða ákvarðanir
hafa verið teknar. En til umræðu
hefir komið, að leggja hömlur á
eitthvað af inneignum manna í
sterlingspiiúdnm, þannig að inn-
eignir þessar í Englandi liggi þar
fyrir reikning og á ábyrgð eig-
endanna, en ekki á ábyrgð hanka
og ríkis, nns til þeirra þarf að
taka fyrir þjóðfjelagið.
Þó engan grunaði fyrir ári síð-
an, að inueignirnar í Englandi
yrðu sviþað því sem þær nú eru
orðnar, þá er rjett að minna á,
að Sjálfstæðismenn hafa hvað eft-
ir aunað bent á, að allar líkur
væru til, að gjaldeyrisaðstaða okk-
ar breyttist, og að okknr væri
margfalt meiri þörf á því að fá
vörur inn í landið, en að eiga pen-
inga í útlohdum, og best væri, að
fá vörurnar sem fyrst, því öll
reynsla benti til þess, að vörnverð
hækkaði og vöruútvegun yrði öll
erfiðari.
Sjálfstæðismenn hafa orðað
þetta atriði ' viðskiftamálanna
þannig, að við vildum heldur vör-
ur heldur en sterlingspund. Ey-
steinn Jónsson streittist á mótí
fram eftir öllu ári. Ilann vildi
„pundin“. Nú er ekki lengur um
það deilt, hvað affarasælla er. En
nú eru allar úrbætur erfiðari en
áður. Vöruþurð í landinu — og
má búast við að hún fari vax-
andi, fje í Englandi, sem ekki
verður hreyft nema að nokkra
leyti.
Fiskverðið.
ndanfarna daga hafa borist
fregnir um það hingað, að
væntanlegt sje hámarksverð á
fiski í Englandi. Ekkert er hægt
um það að segja, hvað lír þessi
verði. En vitað er, að Bretar eru
nokkuð fastheldnir við viðskifta-
stefnur sínar og hafa forráða-
menn þeirra fram til þessa talið
fremur þörf á öðru en því, að
torvelda innflutning annara þjóða
til Bretlands.
Raddir hafa og komið fram um
það, að setja hjer lágmarksverð á
fisk, sem keypt.ur er af bátum
til að flytja hann til Englands.
Fyrir þessn má færa þau rök,
að hátt verð á Englandsmarkaði

25. jan.
tryggir bátunum ekki hátt verð
hjer lieima, vegna þess hve mikil!
skortur verður á flutningaskipum
þegar fiskafli eykst og kemur
fram á vertíð.
Hinsvegar eru þeir annmarkar
á þessu, að engar líkur eru til að
þessi fisksala til Englands geti
gengið jafnt yfir, nema sett yrði
á fót allsherjar miðstöð f^TÍr
fisksöluna. En það yrði kostuað-
arsamt og þunglamalegt í vöfnm.
Síld ar af urðirn ar.
Umboðsmaður Islands í Ame-
ríku, Thor Tliors, hefir
unnið að því nú undanfarið, að
reyna að selja síldarlýsi það þar
vestra, sem hjer er óselt frá
sumrinu. Eru það ein 10—12 þús-
und tonn.
Á þessu eru miklir erfiðleikar,
því á lýsi þessu er mjög hár inn-
flutningstollnr vestra. Hafa ver-
ið gerðar tilraunir til að fá toll-
inn afnuminn eða endurgreiddan.
Er hjer um mikið nauðsynja-
mál að ræða fyrir síldarútgerð-
ina. Því ekki er í önnnr hús að
venda, ,ef Bretinn ekki kaupir lýs-
ið. Takist ekki að selja þetta lýsi
fyrir næstu vertíð, en þetta er
lýsi úr 500—600 þús. hektólítr-
um síldar, þá myndi það draga
úr síldveiði að snmri að miklnm
mun, jafnvel þó það tækist að
selja lýsið úr nýja aflannm.
Síldarmjölið, sem óselt var í
haust, hefir Thor Thors tekist að
selja fyrir sæmilegt verð alt, sem
bændur þnrftn ekki til fóðurbæt-
is.
Tímaritstjórinn
önugur.
Þórarinn Þórarinsson, sá er
ritar í Tímann, hefir kom-
ist að þeirri einkennilegu niðnr-
stöðu, að þegar sagt var nm ham»
hjer um daginn, að hann hefði
það til síns ágætis að kunna Tíma-
greinar utanað og alveg óvenjn-
legt næmi á alt, sem broddar
Framsóknarflokksins liefðu sagt
á nndanförnum árum, þá væri
þessi lýsing á honum „persónu-
legt níð“.
Ef maðnrinn vissi nokkuð hvað
hann væri að segja, myndi hann
fyrirverða sig fyrir að vilja ekki
'kannast við flokk sinn og blað og
kenningar þeirra í forstjóraklíkn
Framsóknarflokksins, sem hann
hefir þjónað í blindni undanfar-
in ár og heldur áfram að þjóna.
í sömu grein talar Þórarinn
um „hógværar og rökstuddar
greinar“ þeirra fjelaga, Skúla
„ráðherralausa“ og hans um fjár-
mál og iit.gerðarmál. IlógværS og
rök þeirra fjelaga voru um ára-
mótin helst þau, að hávaðinn af
íbúum Reykjavíkur væru land-
eyður og letingjar, en útgerðar-
menn fífl og fjárglæframenn.
Þegar svo ýtt er við þessum
Tímasnáðum með fáeinum orðnm,
þá setur Þórarinn upp sakleysis-
svip og almenningnr þurfi ekki
aðstoðar við til að dæma nm
blaðamensku hans.
Nei, öll aðstoð er óþörf í því
efni. Blaðamenska Þórarins dæm-
ir sig sjálf.
DagsbrúnaiT'.enn! Munið að listi
Sjálfstæðismanna og óháðra verka-
manna er A-listi.