Morgunblaðið - 24.11.1943, Blaðsíða 7

JVftðvikudagur 24. nóv. 1943.
MORGUNBLAÐIÐ
HIN MIKLA BLEKKING ÞJÓÐVERJA
BLEKKING Þjóðverja varð-
andi stríðsskaðabæturnar eftir
síðustu heimsstyrjöld eru þær
stórkostlegustu, sem sagan get-
ur um. Varpar sagan um þenna
blekkingavef skýru Ijósi yfir
það, hversu heimuriim er orð-
inn gjarn á að láta blekkjast af
þýskum áróðri. — Þjóðverjum
hepnaðist ekki eingöngu að
telja heiminum trú um getu-
leysi sitt til þess að greiða stríðs
skaðabæturnar heldur jafnvel
fengu þeir heiminn til þess að
líta á Þýskaland sem pislarvott.
Það er að vísu rjett, að næstu
árin eftir styrjöldina átti þýska
þjóðin við mikla erfiðleika að
stríða, en skaðabæturnar voru
ekki orsök þeirra, heldur stríð-
ið, sem Þjóðverjar sjálfir höfðu
stofnað til og gersamlega tapað.
Þessir byrjunarörðugleikar vör
uðu heldur ekki lengi, og skaða
bæturnar voru að lokúm af-
numdar, þá þjáðist þýska
þjóðin áreiðanlega ekki meira,
heldur jafnvel minna, en fórn-
arlömb hennar.
Hjer eru fimm höfuðatriðin í
þessari raunasögu: 1) Þjóðverj-
ar beittu miskunarlausri grimd,
2) það tjón, sem unnið hafði
verið, var óbætanlegt, 3) Þýska
land gerði enga heíðarlega til-
raun til þess að bæta fyrir brot
sín, 4) í þess stað beittu Þjóð-
verjar furðulegum vífilengjum,
5) fullkominn sigur svika og
undirförli kórónaði svo allt
þetta.
Skaðabæturnar vom ekki
heppilegar.
BANDAMKNN gerðu fyrstu
skyssuna, er þeir gerðu tilraun
til þess að neyða Þóðverja til að
bæta það, sem þeir höfðu eyði-
lagt. Þeir ákváðu skaðabóta-
greiðslurnar of háar. — Hvað
rjettlætið snerti, þá voru þær
ekki of hátt ákveðnar, því að
skaðabótaupphæðin — 6600
miljónir sterlingspunda — var
aðeins fjórði hluti þess, sem
stríðið hafði kostað bandamenn,
en af öðrum ástæðum hefði
verið heppilegra að ákveða þær
læg'ri. Þessi skyssa hafði víð-
tækar afleiðingar, því að hún
fjekk þýskum áróðri vopn upp
í hendurnar.
Allt fyrir þetta hefði þó
reynst auðið að komast að við-
unandi samkomulagi, ef þýska
þjóðin hefði nokkru sinni fund-
ið til hinnar minstu iðrunar yf-
ir öllu því böli, sem hún hafði
valdið í heiminum, eða að
minsta kosti fundið hjá sjer
einhverja löngun til þess að
gera umbætur. En þýska þjóðin
þráði einungis að geta leikið á
hina sigursælu andstæðinga
sína, sem áttu að verða fórnar-
lömb hennar. Hún var ákveðin
í því að greiða eins lítið og
þrjóskast eins mikið og mögu-
legt væri. Hún viðurkendi eng-
ar syndir sínar og myrti þá fáu
borgara síná, er reyndu að
minna hana á ljótar og óþægi-
legar staðreyndir.
Hvernig áttu þeir aS blekkja
heiminn?
VIÐFANGSEFNIÐ, sem Þjóð-
verjar urðu fyrst að glíma við
var það, hvemig best yrði auð-
ið að svíkja heíminn. Til þess
völdu þeir ákveðna aðferð. —
Eftir Robert Gilbert Vansittard
Höfundur greinar þessarar, Vansittard lávarður,
hefir um langt skeið starfað í bresku utanríkisþjón-
ustunni og var aðstoðar-utanríkisráðherra á árun-
um 1930—1938. — Greinin er þýdd úr „Reader’s
Digest”.
Þeir komu auga á þá staðreynd
löngu á undan Hitler, að menn
trúa fremur stórlygum en smá-
ósannindum. Þeir Ijetust greiða
miklu meira en þeir raunveru-
lega gerðu, og kveinuðu og
börmuðu sjer viðstöðulaust. ■—
Þetta krafðist einungis tak-
markalausrar trúgirni hjá þeim
er blekkja átti — sem auðvitað
er undirstaða allra stórfeldra
blekkinga.
Skaðabótanefndin áætlaði
heildarupphhæð þá, er Þjóð-
verjar í raun og veru greiddu,
samtals 1038 miljónir sterlings-
punda. Dreifðist upphæð þessi
yfir margra ára tímabil. — Af
þessari upphæð voru einungis
253 miljónir sterlingspunda
beinar fjárgreiðslur, hitt var
greitt í vörum. Það er rjett að
veita því eftirtekt, að endur-
reisn Norður-Frakklands eins
kostaði 830 miljónir sterlings-
punda, sem Frakkar urðu að
mestu leyti að greiða sjálfir. —
Pólland, sem allt var í sárum,
fjekk ekki grænan eyri.Skrípa-
leikur Þjóðverja varðandi
skaðabæturnar verður augljós,
er þess er gætt, að Belgía og
önnur eydd landssvæði varð
einnig að byggja upp aftur með
þessum lítilfjörlegu bótum
Þjóðverja.
Meðan þeir kvörtuðu, bjuggu
þeir sig undir þetta stríð.
í RAUNINN bar Þýskaland
engan teljandi hluta þeirra
skaðabóta, er það skuldbatt sig
til þess að greiða með friðar-
samningunum í Versailles. —
Þjóðverjar ætluðust blátt áfram
til þess, að fórnarlömb þeirra
veiktu sig enn meir en orðið
var með því, að greiða sjálf
allan endurreisnarkostnaðinn,
meðan Þýskaland sjálft hjeldi
styrkleika sínum og gæti búið
sig undir hefndarstyrjöld þá,
er það þegar _var farið að á-
forma. Þýskaland ljest vera ör-
magna vegna ofurmagns skaða-
bótanna. En til undirbúningS
annars glæpaverksins — þess'-
arar styrjaldar — eyddi Þýska-
land 200.000 miljónum króna,
eða átta sinnum meira en það
greiddi í skaðabætur fyrir þá
fyrri.
Þjóðverjar ljeku sjer að því
að ýkja stórlegá hinar ímynd-
uðu fórnir sínar. Það var auð-
velt. Þeir blátt áfram töldu til
skaðabóta allt það, er þeir
töldu þeir sem skaðabætur
höfðu sjálfir mist. Til dæmis
skipatjón það, sem þeir höfðu
orðið fyrir í stríðinu. — Töldu
þeir þar með flota sinn, er þe-ir
sjálfir söktu í Scapa Flow og
reiknuðu oss hann á 1750 milj.
króna.
Athugum'einnig, hversu mál
um var háttað með Saar-kola-
námurnar, sem Bandamenn
tóku frá Þjóðverjum til þess
að bæta Frökkum upp það ó-
þokkaverk Þjóðverja að hleypa
vatni í frönsku kolnámurnar,
svo að þeir þyrftu ekki að ótt-
ast í bili samkepni frá Frökk-
um. Árið 1913 hafð þýski fjár-
málaráðherrann metið námur
þessar á 300 miljónir gullmarka
en þegar meta skyldi verðmæti
þeirra við skaðabótagreiðsluna
gerðust Þjóðverjar svo ósvífn-
ir að meta þær á 1028 miljónir
gullmarka.
Komust þeir upp með þetta?
Já, vissplega, og það sem meira
var, því að árið 1935 fengu beir
aftur Saarhjeraðið — kolanám-
urnar eru aðeins hluti þess —
fyrir 140 miljónir gullmarka.
Hvers vegna var bragðarefum
sýnd þessi góðvild? Vegna þess,
að í fimtán ár hafði heimurinn
heyrt talað um „veslings Þjóð-
verjana”.
En þetta er ekki öll sagan
um skaðabótblekkingarnar. ■—
Meðal annara furðulegra hluta,
sem Þjóðverjar töldu með sem
hluta af skaðabótgreiðslum sín-
um var verðgildi þýsku nv-
lendnanna, kostnaðurinn við
afvopnun Þýskalands, eyðilegg
ing þýskra virkja, breyting
þýsks iðnaðar úr stríðs- í frið-
arframleiðslu. En þetta voru
alls engar skaðabótagreiðslur,
heldur einungis óhjákvæmilegt
tjón sigraðs árásarríkis. bamt
hlýddi heimurinn á blekking-
ar Þjóðverja og áleit, að Þýska-
land væri á glötunarbarmi. —
Svo sterkt var áhrifavald hins
þýska áróðurs.
Þýskaland var betur statt
en margir sigurvegaranna.
VJER skulum athuga dálítið
nánar ástandið í þessu landi,
sem átti að vera „mergsogið”
af skaðabótgreiðslunum, sem
það þó greiddi ekki og ætlaði
sjer aldrei að greiða. — Hafa
ginningarfíflin nokkru sinni
gefið sjer tíma til þess að íhuga
það, að verðhrun þýska gjald-
eyrisins þurkaði út allar skuld-
ir ríkisins innanlands, meðan
Bretland varð að standa straum
af 7000 miljón sterlingspunda
og Frakkland 250.000 mi’ion
franka innanríkisskuldum. —
Hafa þeir gert sjer grein fyrir
þvi, að á árunum 1924—1939
voru þjóðartekjur Þýskalands
50% og stundum jafnvel 75%
hærri en næstu árin fyrir síð-
asta stríð? Á þessum „skorts”-
árum hafði því þýski borgarinn
meiri tekjur en á blómaöld frið
arins á ríkisstjórnarárum Vil-
hjálms keisara.
Árið 1935 voru þjóðartekjur
Þýskalands 60 % hærri en fyr-
ir styrjöldina og ríkisstjórnin
gat veitt stórar fjárfúlgur til
iðnaðarins, sem hafði á prjón-
unum stórkostlegar áætlanir
um nýtísku framleiðslu aðferð-
ir. Fimm árum síðar fór þýsk
utanríkisverslun í fyrsta sinni
fram úr utanríkisverslun Eng-
lendinga, og Þjóðverjar tóku nú
með mikill hreykni að sýna út-
lendum heimsækjendum hinar
nýju stórkostlegu byggingar,
akvegi, skip og verksmiðjur.
Hið „mergsogna” Þýskaland
blómgaðist sannarlega, meðan
sigurvegararnir árangurslaust
nauðuðu á því að greiða hin
síminkandi framlög til endur-
reisnar þeim hjeruðum, sem
það hafði eytt. Brátt var svo
komið, að sigurvegararnir lán-
uðu Þjóðverjum meira að
segja peninga til þess að greiða
þessar skuldir. Þýskaland sló
nú öll met í lántökum. — Það
fjekk að láni rúmlega 30.000
miljónir kr. hjá fyrri óvinum
sínum, eða sex sinnum hærri
upphæð en Þjóðverjar greiddu
í skaðabætur í reiðu fje.
Árið 1929 hafði Þýskaland
greitt 3000 miljónir króna í
reiðu fje, eftir tíu ára rukkun-
arstarfsemi. Var fjárupphæð
þessi mun minni en skaðabætur
þær, er Frakkar greiddu Þjóð-
verjum næstu tvö árin eftir
stríðið 1871.
Þjóðverjar vissu, hvað þeir
voru að fara.
ÞAÐ var sem þungum steini
ljetti af mönnum, er skaða-
bótagreiðslurnar voru afnumd-
ar. Ef lengra hefði verið hald-
ið, gæti svo hafa farið, að sig-
urvegararnir hefðu verið farn-
ir að borga Þjóðverjum. Samt
var máttur þýska áróðursins
svo mikill, að heiminum var
blásin í brjóst sú skoðun, að
allur friðarsamningurinn í Ver-
sölum hefði verið óverjandi og
skaðabótagreiðslurnar höfðu
neytt þýsku þjóðina til þess að
varpa sjer í faðm Hitlers. Fæst
ir athuga það, að skaðabóta-
greiðslurnar höfðu verið af-
numdar ári áður en Hitler
komst til valda.
Gáfuðustu menn Þýskalands
höfðu sjeð, að ef Þýskaland
gæti fengið nógu stórar fjár-
fúlgur að láni í Bandaríkjun-
um, myndi það gert til þess,
að heill hópur sparifjáreigenda
og fjármálamanna í Banda-
ríkjunum fengi áhuga á örlög-
um Þýskalands og þeir myndu
áreiðanlega ef í harðbakka
slægi, stuðla að því, að skaða-
bótagreiðslurnar yrðu af-
numdar, heldur en eiga það á
hættu að glata fje sínu.
Nokkur fyrstu lánanna
runnu til hinna stóru þýsku
vopnaframleiðenda — tíu milj.
dollarar til Krupps og tólf milj.
dollarar til Thyssen. — Þessir
góðu Þjóðverjar höfðu ekki
drepið nægilega marga góða
Evrópumenn, svo að „ þeim
voru veittar nýjftr birgðir til
hergagnaframleiðslu.
Næsta gildran var sú, að því
aðeins væri þeim auðið að
standa í skilum með „verslun-
ar” skuldir sínar, ,að skaða-
bótagreiðslurnar yrðu látnar
niður falla, en varðandi þær
greiðslur höfðu Bandaríkin
engra hagsmuna að gæta. —
Allur máttur til þess að láta
heilbrigða dómgreind ráða
haf^i verið lamaður af hinuiú
þýska áróðri. Þjóðverjarnir
voru sjálfir undrandi yfir því,
hversu svikafyrirtæki þeirra
hafði hepnast vel. í stað þess
að vera gramur yfir atferli
þeirra, mæltist heimurinn til
þess, að vera aftur hafður að
ginningarfífli. Eftir að Þjóð-
verjarnir höfðu náð sjer eftir
undrun sína, Ijeku þeir einnig
á „viðskifta” skuldheimtumenn
sína og stungu í vasa sinn öðr-
um 25.000 miljónum króna. —
Þannig höfðu þeir fengið vopn
í hendur til þess að hefja nýja
styrjöld.
Hvað er að gerast nú?
ÞAÐ er ékki hægt að Ijúka
þessari sögu án þess að minn-
ast á það, sem nú er að gerast.
Þjóðverjar sjálfir heimta nú af
þjóðum þeim, er þeir hafa kúg-
að árlega greiðslu, er nemur um
það til 25.000 miljónum króna
í reiðu fje. Þetta er fjórum sinn
um meira en heildarupphæð sú,
er Þjóðverjar greiddu í skaða-
bætur á 12 árum eftir síðustu
styrjöld. Hjer tel jeg ekki með
hin stórkostlegu rán þeirra og
gripdeildir í þessum löndum.
Getum Vjer hindrað Þjóð-
verja í því að blekkja mann-
kynið á nýjan leik. Oss mun
ekki takast það, ef vjer trú-
um á hina gömlu kenningu um
„góða Þjóðverja”. „Góðir Þjóð-
verjar” sátu að völdum í Þýska
landi eftir síðustu styrjöld, en
þeir gengu samstundis í bræðra
lag við hernaðarsinnana og stór
iðjuhöldana, sem áttu að sjá fyr
ir herbúnaðinum til næstu styrj
aldar.
Meðal vor eru þegar margir
teknir að skipuleggja með-
aumkun gagnvart Þjóðverjum
eftir stríð. Eitt heróp þeirra er
„að í þetta sinn megi ekki
heimta neinar stríðsskaðabæt-
ur”. Brátt mun oss verða sagt,
að ekki eigi heldur að heimta
bætur fyrir það, sem þeir hafa
hrifsað til sín. Þjóðverjar og
vinir þeirra munu leggja til,
að Þjóðverjar fái að minnsta
kosti að halda hluta af ráns-
feng sínum.
Ef vjei- föllumst á þessar kenn
ingar, hafa Þjóðverjar unnið
stríðið. Jeg held því ákveðið
fram, að ekki einungis beri að
tryggja það, að ágengni borgi
sig ekki, heldur verði að láta
gjalda fyrir hana. Það verður
að svifta Þjóðverja öllu her-
fangi sínu á sama hátt og verð-
ur að afvopna þá. Síðast voru
þjáningar þýsku þjóðarinnar
að mestu leyti blekking, ekk-
ert sambærileg við þjáningar
margra annara þjóða. Vjer skul
um ekki aftur láta hafa oss að
leikfíflum.
. Það var ekki Sveinn
Tryggvason
Að gefnu tilefni vil jeg taka
það fram, að það var ekki
Sveinn Tryggvason mjólkur-
fræðingur, sem skrúfaði fyrir
vísirinn á mæliskífu Stassano-
Vjelarinnar, enda var haijn ekki
kominn til Samsölunnar, er sá
atburður gerðist,
Eyjólfur Jóhannsson,