Morgunblaðið - 01.12.1943, Blaðsíða 1

30. árgangur
273. tbl. — Miðvilcudag'ur 1. desember 1943.
!safoldarprentsmiðja h.f.
8AMK0IVILLAG MILLI ÞRIGGJA ÞIIMG-
FLOKKA m LAUSIHI LYÐVELDI8IVIAL8IIHIS
Attum
Senda heiliaóskir tiS íslendinga
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá Reuter.
Áttundi herinn hefir enn bætt
aðstöðu sína norðan Sangro-
árinnar og sótt fram í hörðum
bardögum. Hefir hann brotist
inn í meginvarnarstöðvar Þjóð
verja á allstóru svæði og fært
stórum út yfirráðasvæði sín
norðan árinnar. Er búist við
því að hinir tveir brúarsporðar
hans verði brátt samfeldir.
Mestir bardagar eru nú háðir
við hæðadrög nokkur, sem her
fræðingar segja að sjeu hin þýð
ingarmestu í öilum vai'narstöðv
Um Þjóðverja á þeim slóðum,
sem áttundi herinn stendur.
Eru hæðir þessar um 1000 feta
háar en um 8 km. að lengd. —
Ekki hafa enn borist frjettir
um það, hvort hersveitum Mont
gomerys hefir tekist að ná fót-
festu á hæðum þessum, en
þarna er barist af miklum á-
kafa.
Loftsóknin er stöðugt mjög
hörð, en af vígstöðvum fimta
hersins er ekkert að frjetta.
r o
Elbert D. Thomas
Henry A. Wallace
Forystumenn Bandaríkjanna og Bretlands hafa sent íslensku
þjóðinni ávörp í tilefni af fullveldisdeginum. Henry A. Wall
acc varaforseti Bandaríkjanna, A. V. Alexander flotamálaráð-
herra Bretlands, Elbert D. Thomas þingmaður Utah-fylkis
og Paul Douglass rektor American háskólans í Washington
hafa allir sent ávörp og eru þau hirt á bls. 2 í blaðinu í dag.
Þjóðhöfðingjafundur
bundumunnu
Rússar höría
frá Korosfen
London i gærkveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá Reuter.
I herstjórnartilkynningu
Rússa í kvöld segir, að herir
þeirra hafi yfirgefið bæinn Kor
osten, en áður höfðu Þjóðverj-
ar tilkynt að þeir hefðu um-
kringt hann. Segja Þjóðverjar,
að þeir hafi unnið Rússum mik
ið tjón á þessum slóðum, tekið
meðal annars 4.800 fanga.
Ennfremur segir í herstjórn-
artilkynningu Rússa, að sókn
þeirra til Slobin gangi allvel,
en þar hefir nú brugðið til snjó
komu. Eru Rússar nú komnir
allnærri borginni Slobin, en
varnir Þjóðverja eru harðar
þarna og bardagar miklir.
I Dnieperbugðunni eru einn-
ig háðir harðir bardagar og
aukast gagnáhlaíup Þjóðverja
stöðugt. Segjast Rússar þó hafa
náð á sitt vald nokkru land-
svæði á þessum slóðum.
Bardagar eru einnig háðir
enn við Nikopol og Kherson, en
þar virðast breytingar ekki
hafa orðið miklar. Segja Þjóð-
verjar að hörkurnar hafi dreg'ið
úr áhlaupum Rússa á þessum
slióðum.
Reutersfr jettastofan hefir
])á fregn að færa frá Lissa-
bon, að Roosevelt forseti,
Churchill forsætisráðherra og
Chiang Kai Shek niarskálkur
hafi að undanförnu setið á
fundum í Cariro. Sagði fregn,
þessi enfremur að frú Chiang
Kai Shek hafi setið fundina
með manni sínum.
Þá segir fregnin að hinir
þrír forsprakkar hafi í gær
farið frá Cairo og muni ætla
til einhvers staðar í Rússlandij
eða Persíu til þess að ræða
við Stalin. Freguir þessar liafa,
sem komið er ekki verið stað-
festar af opinberum heimild-
um, en það bendir t. d. til
]>ess að ]>ær sjeu rjettar, að
ekki var getið um }>að að
Churchill hafi sjálfur veitt
móttöku heillaóskum í tilefni
af afmæli sínu, en liann varð
(19 ára í gær.
Var svo að orði komist í
opinberum fregnum af af-
mæli Churchills, að „tekið:
hefði verið á móti fyrnum af
lieillaskeytum í lnístað hans,
þar á meðal skeyti frá Wal-
lace, varaforseta Bandar>kj-
anna‘‘ (ekki frá Roosevek).
Lítur því út fyrir að
Churchitl 'sje á ferðalagþ
hvort sem frengin um Cairo-
fundinn er sönn.
Bardagar
í „Hrísborginni"
Chungking í gærkveldi.
Japanar hafa nú brotist inn
í Cha-Chei, hina miklu borg
við Tungtingvatnið í Miðkína,
og standa þar harðir götubar-
dagar. Hafa Japanar auk þess
haldið uppi miklum loftárásum
og stórskotahríð á borgina tvo
undanfarna daga. Kinverjar
munu bráðlega fá liðsauka og
vonast til þess að geta hrundið
Japönum út úr þessari mikil-
vægu borg, sem nefnd er „Hrís-
borgin“, vegna þess að hún er
miðstöð eins mesta hrísræktar-
svæðis í Kina. — Reuter.
Hitler gefur gjafir.
Breska flugmálablaðið ,,Flight“
segir frá því, að þýskir flug-
menn, sem koma heim til sín
særðir, sjúkir eða í orloti, fái
jafnan gjafapakka frá ríkisleið-
toganum, ef yfirmenn þ“irra
í hernum hafa tilkynna, að þeir
væru slíks heiðurs verðir, og
er það síðan skráð á skjöl
þeirra. I gjafapökkum þessum
eru sagðir vera matarbögglar,
skömmtunarseðlar og 10 rikLs
mörk í peningum.
Lýðveldisstjórnarskráin
afgreidd á Alþingi, er
saman kemur 10. jan.
SEINT í GÆRKVÖLDI barst blaðinu svohljóð-
andi tilkynning frá þrem stærstu þingflokkunum:
„Þingflokkar Framsóknarflokks, Sameiningar-
fíokks alþýðu- Sósíalistaflokksins og Sjálfstæðis-
flokks eru sammála um, að stofna lýðveldi á
íslandi eigi síðar en 17. júní 1944 og hafa ákveðið
að bera fram á Alþingi stjómarskrárfrumvarp
milliþinganefndarinnar í byrjun næsta þings, enda
verði Alþingi kallað saman til reglulegs fundar eigi
síðar en 10- janúar 1944 til þess að afgreiða málið“-
Flugvirki
ráðast á
Solingen
London í gærkveldi.
Amerísk flugvirki, varin or-
ustuflugvjelum, fóru í gær til
Þýskalands og gerðu fyrstu loft
árásina á hina miklu stáliðn-
aðarborg Solingen, fyrir aust-
an Dusseldorf. Thunderbolt- og
Lightningflugvjelar fylgdu
þeim alla leið, en Spitfire- og
Typhoonflugvjelar komu til
móts við þær á heimleiðinni.
Alls voru 7 þýskar orustuflug-
vjelar skotnar niður: Tvö flug-
virki og ein orustuflugvjel
komu ekki aftur. — Reuter.
Loftárásin á Kjeller
truflaði heræfingar.
Fregn frá norska blaðafull-
trúanum segir, að miklar þýsk-
ar heræfingar hafi truflasc við
Kjeller, er amerískar sprengju
flugvjelar vörpuð sprengjum á
staðinn, þann 18. þ. m.
Einnig er sagt í fregnum þess
um að þar hafi 250 Þjóðverjar
farist, en 400 særst. Norðmenn
þeir, sem þarna voru í þving-
unarvinnu, höfðu verið sendir
burt vegná heræfinganna. og
eru því aðefns þrír Norðmenn
á listanum um særða og fallna,
Þrjú ný og stór flugskýli og
nokkur minni eyðilögðust, tvö
verkstæði, liðsforingjaskálinn,
18 þýskar flugvjelar og merg
hundruð flugvjelahreyflar. —
Bensínbirgðir flugvai'.arins
sprungu í loft upp, fteiri klukku
stundum eftir árásina.
Það er mikið gleðiefni, að
þes§i tilkynning skuli vera kom
in fram, því að undanhalds-
mennirnir í sjálfstæðismálinu
hafa notað tækifærið, meðan
Alþingi ljet ekkert frá sjer
heyra, til þess á allan hátt að
reyna að sundra þjóðinni og
rugla dómgreind hennar í
þessu höfuð máli.
Nú hefir Alþingi markað
stefnuna, skýrt og greinilega,
svo að hjeðan af getur enginn
verið í vafa. Lýðveldið verður
stofnað eigi síðar en 17. júní
1944, og lýðveldisstjórnarskrá-
in afgreidd á regiulegu Al-
þingi, sem kvatt verður saman
eigi siðar en 10. jan. n. k.
Þetta veit nú alþjóð, og mun
hver einasti sannur íslending-
ur styðja þessa lausn, hvað sem
áður kann að hafa á milli bor-
ið.
★
Að sjálfsögðu veita menn því
athygli, að Alþýðuflokkurinn er
eini þingflokkurinn, sem ekki
stendur að of^ngreindri til-
kynningu. Ástæðan er án efa
sú, að á nýafstöðnu aukaþingi
Alþýðuflokksins var gerð á-
lyktun gegn lausn sjálfstæðis-
'málsins nú í bráð. En þótt
þannig hafi farið á flokksþing-
inu, má fullyrða, að ýmsir af
þingmönnum flokksins standa
með þeirri lausn, sem nú er á-
kveðin. Hitt þarf heldur ekki
að efa, að kjósendur Alþýðu-
flokksins munu ekki bregðast
í sjálfstæðismálinu, þegar til
þeirra kasta kemur.
Alþingi hefir enn á ný mark-
að stefnuna. Þjóðin mun ein-
huga fylkja sjer um hana.
Japönskum skipum •
grandað.
Flugvjelar ameríkumanna í
Kína hafa gert harðar árásir á
skip Japana við Kínastrendur
og sökkt mörgum þeirra. —>