Morgunblaðið - 05.12.1943, Blaðsíða 2
2
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 5. des. 1943.
Asgeir Guðmunds-
5on prentari fim-
tugur
ÁSGEIR GUÐMUNDSSON
vjelsetjari á íimtugsafmæli á
morgun.
Hann er Eyrbekkingur að
ætt, sonur Guðmundar Hösk-
uldssonar, er var þar bókbind-
ari. Hann nam ungur prentiðn í
prentsmiðju Jóns Helgasonar á
Eyrarbakka, og fluttist hingað
til Reykjavíkur fyrir nálega 30
árum. Vann hann hjer í ísa-
foldarprentsmiðju, uns hann
gerðist meðeigandi í prent-
smiðjunni Acta árið 1920. Vann
hann þar í nokkur ár, en hefir
nú í mörg ár unnið í ísafoldar-
prentsmiðju við setningu Morg-
unblaðsins.
Samstarf okkar Ásgeirs er
orðið langt og hefir mjer altaf
fallið prýðilega við hann. Hann
er afburða verkmaður við vjel-
setningu, bæði fljótvirkur og
vandvirkur, og hinn besti fje-
lagi í samvinnu. Skyldurækinn
maður, sem leggur áherslu á að
standa vel í stöðu sinni í hví-
vetna. En er lítið fyrir það gef-
inn, að hafa afskifti af öðru en
tilheyrir hans eigin verkahring.
Ásgeir er prýðilega greindur
maður, athugull og gætinn, en
lætur lítt uppi skoðanir sínar.
Fremur hljedrægur að eðlisfari.
En þegar hann legst á einhverja
sveif á annað borð, hygg jeg, að
hann fylgi fast eftir.
Þakka jeg honum ánægjulegt
samstarf á þessum hátíðisdegi
hans, og vona að það megi end-
ast sem lengst. V. St.
ÚTBREIÐSLUFUND-
UR N. L. F. í.
NÁTTÚRULÆKNINGA-
FJELAG ÍSLANDS mun halda
tvo útbreiðslufundi í vetur, til
þess að gefa utanfjelagsmönn-
um kost á að kynnast fræðslu-
starfsemi þeirri, sem fram fer
á hinum mánaðarlegu fundum
fjelagsins. Fyrri fundurinn
vei'ður í dag kl. 2 í Listamanna
skálanum.
Á fundinum verða flutt nokk
ur stutt erindi, og eru sum
þeirra tekin upp úr bókum
þektra erlendra lækna.
I fundarlok fer fram innritirn
nýrra fjelaga, og aðgangur er
ókeypis og öllum frjáls, meðan
Jhúsrúm leyfir. Hátalari verður
í salnum.
AUGLÝSING ER
GULLS IGILDI
Minningargripur
um Hallgrím Pjef-
ursson
HINN 30. f. m. heimsóttu
'mig hjónin Vilhjálmur Chr.
Hákonarson frá Stafnesi, bóndi
að Hafurbjarnarstöðum á Mið-
nesi og kona hans Eydís Guð-
mundsdóttir, í því skyni að
biðja mig að veita viðtöku fje,
er þau höfðu ákveðið að gefa
til kirkjulegra framkvæmda.
í fyrsta lagi gáfu þau kr.
10.000.00 — tíu þúsund kjón-
ur — til kapellu eða kirkju-
byggingar í Sandgerði og enn-
fremur kr. 5000.00 — fimm
þúsund krónur — til þess að
fá gerðan einhvern grip í
Hvalsneskirkju, er þau síðar á-
kveða hver verða skuli í sam-
rSði við biskup, til minningar
um Hallgrím Pjetursson, sem
1644 vígðist til Hvalsneskirkju.
Eru gjafir þessar gefnar til
minningar um foreldra gefend
anna, þau Hákon Eyjólfsson frá
Stafnesi og konu hans Helgu
Guðrúnu Eyvindsdóttur og Guð
mund Lafranzson frá Nesjum
og kohu hans Ingibjörgu Þor-
steinsdóttur.
í Sapdgerði hagar svo til, að
þeir, sem þar búa, eiga kirkju-
sókn að Hvalsneskirkju, en það
er löng leið. Mun það naumast
farið fótgangandi af kirkjugest
um á skemri tíma en klukku-
stund. En í Sandgerði búa alt
að 300 manns og á vertíðinni
6—700 manns. Er því mjög
mikilvægt, að upp komi kirkja
í Sandgerði, sem þar yrði
kristileg starfsstöð, þótt hin
merkilega Hvalsneskirkja, sem
nú verður endurbætt og fegr-
uð á næsta vori, verði framveg
is höfuðkirkjan. — Gjöf hjón-
anna, til minnismerkis í Hvals-
neskirkju um Hallgrím Pjet-
ursson, er enn nýr vottur þess,
hve hlýtt er um minningu hans
víðsvegar í þessu landi.
Gefendunum votta jeg hjer
með innilegar þakkir fyrir hin-
ar veglegu gjafir.
Sigurgeir Sigurðsson.
17 MILJÓN SMÁ-
LESTIR SKIPA BYGÐ.
New York í gærkveldi. — Það
er tilkynt hjer í kvöld, að á
þessu ári hafi skipasmíðastöðv-
ar í Bandaríkjunum smíðað ný
skip, sem nema 17.000.000 smá-
lestum að burðarmagni.
— STÚDENTA HAND-
TÖKURNAR
Framh. af bls. 1.
mæla hópgöngur stúdenta og
fjölmennir mótmælafundir. í
Stokkhólmi söfnuðust saman
um 7.000 stúdentar fyrir fram-
an norska ræðismannsbústað-
inn til að votta norskur há-
skólaborgurum samúð sína.
Þjóðverjar virða
ekki Svía svars.
Þjóðverjar láta ekki svo lítið
að virða sænsku stjómina
svars útaf mótmælfflh, sem bor
in voru fram í Berlín í nafni
sænsku stjórnarinnar. von
Ribbentrop hefir látið einn af
talsmönnum sínum gera þá at-
hugasémd við mótmæli Svía,
að þeim sje best að hugsa um
sín eigin málefni og skifta sjer
ekki af, hvað aðrir hafast að.
Veglegasta staðan í þjóðfjelaginu
Sjötugur prestur segir frá starfi sínu
Sjera Halldór Jónsson prest-
ur að Reynivöllum í Kjós, á
sjötugsafmæli í dag.
Það hringdi til mín bóndi of-
an úr Kjós og spurði hvort jeg
vildi ekki tala við hann sr. Hall
dór á Reynivöllum,' og birta
viðtalið á afmælinu hans. Jeg
vissi ekki hvort jeg hefði tök
á þessu, og sagði við þetta sókn-
arbarn hans, að hann gæti al-
veg eins skrifað um hann grein.
Þeir Kjósaringar hefðu nægi-
lega mikið gott um sr. Halldór
að segja.
— Það vantar ekki, segir
hann. En við hefðum líka gam-
an af að heyra það sem hann
kynni að segja um okkur.
Það atvikaðist svo, að sr. Hall
dór kom í bæinn, og hitti jeg
hann og segi við hann: Nú
verðið þjer að segja mjer eitt-
hvað um sjálfan yður sjötugan.
Sr. Halldór tók því allfjarri og
sagði að það væri alt of al-
gengur hlutur að ómerkilegir
menn yrðu sjötugir, til þess að
hafa orð á því.
En hann beinlínis neitaði
ekki að tala, segir mjer t. d.,
að hann hafi vigst sem aðstoð-
arprestur sr. Þorkels Bjarna-
sonar að Reynivöllum í Kjós 3.
október 1899, en verið veitt
embættið. — Hefi verið þetta á
þrem þúfum á æfinni, Stóra-
Ármóti í Flóa, í Reykjavik, með
an jeg var við nám, og svo
þetta á Reynivöllum.
— Hvað hefir bundið yður
við þann stað svo lengi?
— Það er fjarska margt.
Sveitarfegurðin, heimilið, starf-
ið með söfnuðinum, sem jeg hef
ekki getað hugsað mjer að yf-
irgefa ótilneyddur. Svo hefir
mjer þótt gott að vera ekki
lengra í burtu frá skyldfólki og
öðrum vinum hjer í Reykja-
vík.
— Hvað getið þjer sagt mjer
um prestsstarfið?
— Þegar jeg vígðist til
prests, vissi jeg ekkert hvað
það var. En eftir því sem jeg
hefi lengur verið prestur og
starfað með söfnuði mínum,
eftir því er jeg ánægðari með
starfið. Kýs mjer ekkert fram-
ar. Engin veglegri staða til í
þjóðfjelaginu, vegna þess boð-
skaps, sem prestarnir hafa að
flytja, og vegna þess að prest-
urinn er trúnaðarmaður fólks-
ins. Enginn veit hvað fer á milli
prestsins og sóknarbarna hans.
Það er mikil ábyrgð, sem fylg-
ir slíku trúnaðarstarfi. Margt er
undir því komið, að presturinn
læri að þekkja safnaðarfólk
sitt. Jeg hef verið svo lánsam-
um, að eftir því sem jeg hefi
kynst safnaðarfólki mínu bet-
ur, eftir því hefi jeg fengið
meiri mætur á því.
■— Þjer hafið haft margvís-
leg störf á hendi fyrir sóknir
yðar?
— Já. En hef ekki sókst eft-
ir því. Jeg hef haft á hendi
oddvitastörf lengst af síðan jeg
kom að Reynivöllum og ýms
önnur. í þetta hefir farið mikill
tími. En jeg hef ekki sjeð eft-
ir honum nje fyrirhöfninni.
Menn hafa sagt við mig, að
prestar ættu ekki að vasast í
sr. Halldór Jónsson
á Reynivöllum
alskonar veraldlegum störfum.
Jeg er á annari skoðun. Ekk-
ert, sem söfnuðina varðar og
hagsmuni fólksins, á að vera
prestinum óviðkomandi.i Hann
á að vinna að því, eftir fremsta
megni, að bæta hag almenn-
ings. Ef hagur fólksins batnar,
fær presturinn greiðari leið að
hjörtum þess. Presturinn er
fyrst og fremsí þjónn safnaða
sinna. Hann á að nota vit sitt
og krafta, eftir fremsta megni,
söfnuðum sínum til góðs.
Vitaskuld er það ekki mitt
að dæma um það, hvernig mjer
hefir tekist í málefnum sveit-
arinnar. En eitt get jeg sagt, að
það, sem áunnist hefir, stafar
af því, hve prýðilega samstarfs-
menn jeg hefi haft. Hið mesta
lán mitt í lífinu er það, að hafa
ekki kynst nema góðum mönn-
um.
— Þjer eldist vel, sr. Hall-
dór.
— Jeg hef svo mörg hugðar-
efni, að jeg hef ekki tíma til
að hugsa um það, hvað jeg er
orðinn gamall. Og jeg er gvona
ljettur í spori og við góða heilsu
vegna þess, hve jeg hefi margt
fallegt að hugsa um.
„Músíkin” hefir verið og er
mjer ákaflega dýrmæt. Jeg hefi
samið ógrynni af lögum. Ýmsir
halda því fram, að menn eigi
ekki að fást við það, sem þeir
hafi ekk; lært almennilega. Jeg
er ekki lærður í tónlist. En
samt bið jeg engrar afsökunar
á lögunum mínum. Litlu ljósin
mega líka fá að skína, þó þau
nái -ekki að lýsa nema sitt
næsta umhverfi.
Prentuð eru um 170 lög eftir
mig. En annað eins er til ó-
prentað. Endrum og eins bæt-
ist við þau. Lítið hefir verið
gert til þess að koma lögum
mínum á framfæri. Þau eru
kunnust innan safnaða minna,
sungin þar, bæði í kirkju og
utan kirkjunnar.
Aðalatriðið fyrir mjer er að
efla hinn almenna safnaðar-
söng. Lifandi þátttaka fólks-
ins í söngnum er baeði siðgæðis
og menningarmál. Hinn al-
menni safnaðarsöngur er ómet-
anleg stoð kristni og kirkju í
landinu.
En að jeg hef haldið áíram
að semja lögin mín, þrátt fyrir.
þær aðfinslur, að menu eigi
ekki að fást við það, sem þeir
kunna ekki til fulls, kemur til
af því, að jeg hef á þessu sviði
brennandi sköpunarlöngun. Jeg’
tel þetta köllun, sem jeg aldrei
skal svíkja.
Fólkið fellir sinn dóm um
lögin mín, eins og annað, sem
borið er fyrir almenning. Mik-
ið af því, sem fram kemur á
hverju sviði, hverfur og deyr
út af, því enginn sinnir því. En
það, sem snertir rjetta strengi
í hjörtum fólksins, það lifir. Jeg
segi yður það satt, að ef eitt
einasta af lögunum mínum fær
líf á vörum almennings í fram-
tíðinni, þá tel jeg fyrirhöfn
heillrar æfi launuð.
Síðan mintist sr. Halldór á
ýms áhugamál sin, og viðfangs-
efni, sem hann hefir haft með
höndum bæði fyrr og síðar, um
„10 ára áætlunina”- hans, um
ýms fjelagsmál og fjárhagsmál
sveitarinnar, sem hann hefir
borið og ber enn fyrir brjósti,
en sr. Halldór er búhöldur góð-
ur, þó aldrei hafi hann hirt um
að reka stórbú.
— Jeg hef verið framúrskar-
andi heppinn með það, að til
mín hefir ráðist prýðilegt fóík,
sem hefir viljað vera kyrt ára-
tugum saman.
Sr. Halldóri dettur sýnilega
ekki í hug, að hann eigi nokk-
urn beyinan þátt í því, að fólkið
vill vera hjá honum, skoðar það
eins og hverja aðra hendingu
og lán, að gott fólk velst til
hans.
En þó jeg þekki ekki sr.
Halldór mikið, þá get jeg ákaf-
lega vel ímyndað mjer, að fólk,
sem hann umgengst aaglega,
ár eftir ár, geti orðið betri
manneskjur við þá viðkynn-
ingu. Því góðgjarnari og grand-
varari mann er ekki hægt að
hugsa sjer en hann.
Eins og hann sjálfur segir,
skoðar hann sig sem trúnaðar-
mann og þjón safnaða sinna á
öllum þeim sviðum, sem hann
með nokkru móti nær til. En
þetta hefir verið aðalsmerki ís-
lenskra úrvals presta öld fram
af öld.
V. St.
Frá Skálafjelagi
r i
Akureyrar '
Frá frjettaritara vorum I
á Akureyri.
HAUSTMÓT Skákfjelaga
Akureyrar er nýlega afstaðið.
í meistaraflokki voru þátttak-
endur 5. Efstur varð Júlíus
Bogason með 3 vinninga. í 1.
og 2. flokki voru þátttakendur
5. Efstur varð Steingrímur
Bernhardsson með 4 vinninga.
Skákþing Norðlendinga hefsf
væntanlega milli jóla og nýárs.