Morgunblaðið - 08.12.1943, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 8. des. 1943.
MORGUNBLAÐIÐ
7
ÁFORM RÚSSA í EVRÓPU
MALGAGN þessarar Pan-
slavnesku hreyfingar korn
fyrst út í Moskva í júlímánuði
1942, og var þess í upphafi get-
ið, að stefna blaðsins væri að
styðja „baráttu slavnesku þjóð-
anna fyrir frelsi sínu og frelsis- '
hlutverk rauða hersins”. Þetta
síðasta atriði felur í sjer aðal-
stefnuna. Lítil áhersla er lögð
á hlutdeild Bretlands og Banda
ríkjanna, eða jafnvel alveg
fram hjá henni gengið, en vin-
átta við Rússland er talin eina
bjargræðisvon slavnesku þjóð-
anna. í reynd. hefir málgagn
þetta verið lítið annað en mál-
pípa rússneskrar stjórnmála-
steínu.
Aðalhlutverkið í þessum
furðulega áróðursleik er leikið
af Rússum sjálíum og flótta-
mönnum í Moskva. Aðdáun á
hinni hetjulegu vörn rai.ða
hersins hefir gert þeim auðið
að safna saman fólki af slav-
neskum uppruna bæði í Eng-
landi, Bandarikjtmum, Argen-
tínu og víðar til þess að styrkja
þetta sjónarmið Rússa. Utvarp
að er frá Rússlandi á öllum
slavneskum tungumálunum. I
öllum þessum útsendingum er
hvatt til bandalags við Rússa
og eflingar nýrra samtaka, sem
eru í andstöðu við ríkisstjórn-
ir þessara landa i London. er
hinar sameinuðu þjóðir hai'a
viðurkent. Hið opinbera mái-
gagn sambands pólskra föður-
landsvina í Moskva, Wolna
Polska, hefir einarðlega lýst því
yfir, að eftir ósigur Þjóðverja
verði Pólverjar að velja milli
sigurvegaranna — og hljóti að
velja Sovjetríkin.
Rússar vilja koma af stað
byltingu.
ÞETTA kemur einnig
fram í hinni illræmdu baráttu
skæruhersveitanna í Júgóslav-
íu. Þegar Mihailovieh, hers-
höfðingi, neitaði að fallast á hin
pan-slavnesku sjónarmið, var
víðsvegar um heim ausið yfir
hann svívirðingum. í útvarpi
frá rússneskum löndum var
varað við „svikurunum, fylgis-
mönnum Mihailovich”.
Einnig í Póllandi eru „partis
anarnir” í opinberri andstöðu
við aðra leynistarfsemi í land-
inu. Hinir síðamefdu viður-
kenna og standa í nánu sam-
bandi í stjórnina, sem situr i
London, en „partisanarnir” líta
til Moskva eftir leiðsögn og til
rauða hersins og hins nýja her-
fylkis Kosciuskos sem frelsis-
gjafa sinna.
Það er rjett að geta þess um
leið, að viðhorf Rússa og ann-
ara bandamanna gagnvart
levnistarfseminni í Evrópu,
hafa verið mjög ólík. London og
Washington vonast til þess að
geta búið Evrópuþjóðimar und
ir að velja sjálfar sjórnskipu-
lag sitt, eftir að þær hafa á ný
öðlast frelsi, en Rússland er
fylgjandi byltingu nú þegar,
áður en frelsið er fengið.
Hin ríkjandi stefna í leyni-
starfseminni og andspyrna
skæruflokkanna gegn öxulveld
unum hefir hingað til beinst að
skemdarstarfsemi og, að vekja
óhug meðal kúgaranna, en bíða
með allsherjaruppreisn þar til
. herir bandamanna kæmu. —
Eftir David J. Dallin
Síðari grein
Bandamenn hafa í áróðri sín- enn skýrar, er hann sagði:
um varað við hvatvíslegum' „Takmark vort er ekki ger-
uppreinum. Þetta viðhorf er ^ eyðing alls herstyrks Þýska-
rússnesku stjórninni lítt þókn- . lands. Sigra verður herT Hitl-
anlegt, því að hún lítur á and- j ers, en frá sjónarmiði sigur-
spyrnu skæruflokkanna sem j vegarans er óráðlegt að eyða
samfeldar- hernaðaraðgerðir og öllum herstyrk Þjóðverja”.
almenna byltingarstarfsemi. I
Austur-Evrópu hafa samtök
„partisana” gerst mikilvægur
aðili í stuðningi við hugmvnd
rússnesku stjórnarinnar um
framtíðar yfirráðarsvæði Sovj-
etríkjanna, og í Vestur-Evrópu
hafa leyniflokkarnir undir for-
ustu kommúnista myndast sem
kjarni komandi þjóðfjelags-
byltingar.
Útvarpið í Moskva hefir
einnig hvatt hernumdu þjóð-
irnar til þess að rísa nú þegar
upp, meðan Bretar, Banda-
ríkjamenn, Hollendingar og aðr
ir talsmenn þeirra hafa hvatt.
til varfærni.
Rússar geta á margvíslegan
hátt trygt áhrif sín í Austur-
Evrópu. — Þar sem þeir geta
vænst þess, að önnur stórveldi
verði lítt hrifin af því, að á-
hrifavald þeirra verði of víð-
tækt, munu þeir ef til vill fall-
ast á það að innleiða ekki „Sov
jetskipulag” í löndum þessum.
— Upplausfi alþjóðasambands
kommúnista bendir einnig í þá
átt. Þeir munu þó setja fram
þá iágmarkskröfu, að ríkis-
stjórnir þessara landa hagi
stefnu sinni í utanríkismálum
og hermálum í samræmi við
stefnu Rússa.
Viðhorf Rússa gagnvart Þýska-
landi er í samræmi við þessi
áform.
AFSTAÐA Rússa til Þjóð-
verja er auðvitað í samræmi við
þessi áform þeirra um skipu-
lagið í Evrópu eftir stríð. Hef-
ir þetta viðhorf þeirra'hvað eft
ir annað komið glögglega ljós.
„Vjer höfum ætíð haldið því
fram, að sterkt Þýskaland væri
skilyrði varanlegs friðar", sagði
utanríkisráðherra Rússlands í
ræðu 31. okt. 1939. Þótt und-
arlegt kunni að virðast, var
þessi skoðun Rússa í höfuðat-
riðum óbreytt, jafnvel eftir að
Hitler rauf hlutleysis- og vin-
áttusáttmálann við Ráðstjórn-
arríkin.
Alt frá upphafi þýsk-rúss-
nesku styrjaldarinnar hafa rúss
neskir leiðtogar lagt ríka á-
herslu á það, að þeir væru að
berjast gegn Hitler og fyigi-
fiskum hans, en' hefðu enga
löngun til þess að lama — og
því síður eyðileggja — Þýska-
land. Harry Hopkins hefir sagt
frá því í frásögn af heimsókn
sinni til Stalins, að Stalin hafi
beint öllu hatri sínu gegn Hitl-
er, en ekki þýsku þjóðinni —
eða þýska herforingjaráðinu.
Stalin sjálfur hefir einnig
hvað eftir annað lýst því
kveðið yfir, að barátta rauða
hersins miðaði ekki að eyði-
leggingu þýsku þjóðarinnar eða
þýska ríkisins, heldur beindist
hún gegn Hitler. Þann 6. nóv.
landi sem brjóstvörn gegn
þeim.
Kommúnistar eru hentistefim-
menn.
ÞANNIG eru í stórum drátt-
um áform Rússa í Evrópu. Með
og skjöldur”. — Þannig var
Moskva í höfuðatriðum farin að
leggja undirstöðuna að fram-
tíðaröryggissvæði Rússlands og því er þó ekki sagt) að rúss_
fullnægingu loforðs síns um neska stjórnin muni ekki falí-
Hugmyndin um þýsk-rúss-
neska samvianu.
HUGMYNDIN um þýsk-rúss
neska samvinnu til þess að vega
á móti valdi vestrænu þjóð-
anna -er ekki ný af nálinni. —
Það var kjarninn í stefnu Bis-
marcks og einnig Lenins. Frá
upphafi lýsti Sovjet-Rússland
sig andvígt Versalafriðnum og
heimtaði — og leynilega studdi
— endurvopnun Þýskalands.
Vinsamlegt samband var á
milli rauða hersins og ríkis-
varnarliðsins þýska. Ýmiskon-
ar hernaðarundirbúningur, er
Þjóðverjum var bannaður í
Versalasamningunum, var fram
kvæmdur á rússnesku landi.
Margvísleg hertækni, sem Rúss
ar og Þjóðverjar beita nú hver-
ir gegn öðrum, var sameigin-
lega fundin upp af þessum að-
ilum fyrir árið 1933.'
Bæði innan vjebanda nas-
istaflokksins og þýska hersins,
hafa verið uppi háværár radd-
ir, er hvatt hafa til samyinnu
við Rússa gegn vesturveldun-
um. Fylgjendur þessarar stefnu
hrósuðu sigri, er Molotov og
von Ribbentrop undirrituðu
samning sinn í ágústmánuði
1939. Rof þessa samnings hafði
í för með sjer ósigur fyrir þessi
öfl — gn ekki útrýmingu
þeirra.
Næstum strax eftir árás Hitl
ers tók Stalin að gera áætlun
um hreinsað og sterkt Þýska-
land. Skoðanir þýskra her-
fanga voru kannaðar og þeir
upplýstir með það fyrir aug-
um, að þeir gætu orðið formæl-
endur væntanlegrar rússnesk-
sinnaðrar endurvakningar í
Þýskalandi. Þegar 8. okt. 1941
var haldin fyrsta ráðstefna
þýskra herfanga í Sovjether-
búðum nr. 58. Nasistar voru
þar ekki útilokaðir, heldur var
fyrverandi meðlimur Hitlers-
æskunnar skipað þar í heiðurs-
sess. Þótt þýskir kommúnistar
hefðu þarna forystuna, voru
einnig á ráðstefnunni staddir
fulltrúar allra stjetta og flokka
í Þýskalandi."
Ráðstefna þessi gaf út yfir-
lýsingu, þar sem fordæmd voru
„hryðjuverks bófaflokka Hitl-
ers i hinum herteknu hjeröð-
um Rússlands ■— landsins, sem
alltaf var andvígt Versalasamn
ingunum”.
Walter Ulbricht, þýskur kom
múnistaleiðtogi, var aðalstjarn
an á þessu fyrsta þingi hinna
,,upplýstU” herfa,ngat. Fangar
af slavnesku bergi brotnir.
hjeldu einnig ráðstefnur og
birtu yfirlýsingar. Þeir lofuðu
„bræðrum sínum, Slövunum,
tíma hefndárinhar” og full-
yrtu, að frelsi slavnesku þjóð-
anna bygðist á vernd rauða
1942 markaði hann stefnuna hersins — sem er „traust vort
sterkt Þýskaland, er nyti vin-
áttu Rússlands, eftir að Hitler
hefði verið steypt af stóli, —
aðeins fjórum mánuðum eftir
upphaf þýsk-rússneska stríðs-
ins.
Þeir, sem í tíma snúa baki við
Hitler, fá að vera með.
YFIRLÝSING sú, sem íyiir
skömmu var gefin út í Moskva,
er því engin nýjung. í yfir.týs-
ingu þessari er opinberlega skír
skotað til þýskrar þjóðemis-
stefnu, og í henni felst einn'g
loforð um „fjarvistarvottorð
fyrir alla þá áhangendur Hitl-
ers, sem í tæka tíð snúa haki
við honum”. Sonarsonarsonur
Bismarcks, Heinrich von Ein-
siedel greifi, er í hópi þeirra,
er undirritað hafa þetta plagg.
Er það táknrænt dæmi um á-
hrif Bismarcks-stefnunnar á
þýsk-rússnesku samvinnuhug-
mynd.
ast á að bera minna úr býtum.
Kommúnistar eru hentistefnu-
menn í utanríkismálum. Allt
er því komið undir gangi hern-
aðarins.
Bæði London og Washmg-
ton hafa komið auga á þá stað -
reynd, að ef herir þeirra, í stað
rauða hersins, verða hinn freis-
andi máttur í Balkanlöndum
og Mið-Evrópu, þá muni stjórn.
málaáhrif Rússa rýrna að mun
og spilunum snúið i höndum
þeirra.
I yfirlýsingu þessari er þýsku
þjóðinni skýrt frá því, að hún
eigi- um tvent að velja. Annars-
vegar ,,að Hitler verði steypt af
stóli af herjum bandamanna”,
sem myndi hafa í för með sjer
„lok þjóðlegs sjálfstæðis”,
„sundurlimun ættjarðarinnar”
og friðarsamninga, er yrðu enn
róttækari en Versalafriðurinn.
Hinsvegar sú leiðin að steypa
Hitler af stóli með byltingu og
koma á fót sterku lýðræðis-
skipulagi.
Enda þótt í yfirlýsingunni sje
talað um lýðræði — orð, serh
Rússar sjálfir nota um einræð-
isskipulag sitt—þá er það sterk
hernaðarstjórn, sem byltinga-
mönnunum ér lofuð. Það, sem
koma skal, er augsýnilega ný
samsteypustjórn prússneskra
herforingja, fyrverandi nas-
ista og kommúnista. Það, sem
skapa myndi tengiliðinn milli
þessara aðila, væri eins oð áð-
ur, „samvinna til austurs”, og
óttinn við það, að Bretar og
Bandaríkjamenn myndu tor-
tíma þjóðinni, yrði sá kraftur,
er skapaði samstarfsgrundvöh-
inn.
Rússar vilja ekki vera um of
háðir Bretum og Bandarikja-
mönnum.
Rússland, sem nú stendur
andspænis stórkostlegu endur-
reisnarstarfi, þarfnast stuðn-
ings þýskrar tæknisnilli og
þýsks iðnaðar. — Rússar geta
ekki hórft méð sama -jafnaðar-
geði á eyðingu iðnaðar síns og
Bretar og Bandaríkjamenn
gera. Ef þeir ekki gætu haft
þýska iðnaðinn að 'bakhjalli,
myndu þeir um of verða háðir
aðstoð Breta og Bandaríkja-
manna og þannig eiga óhægar
um vik í stjórnmálaátökum
þeim, sem Stalin sjer fram-
undan á næstu árum. Ekkert
það hefir komið fram í stefnu
Stalins, sem gefi til kynna, að
minkað hafi vantraust hans á
hinum'vestrænu „auðvaltísríkj-
um”, og því er ekki óeðlilegt,
Framhald fjárlap-
umræðunnar
ÞRIÐJU UMRÆÐU fjár-.
laganna var framhaldið á Al-
þingi í gær, en umræðan hófst
sem kunnugt er með útvarþs-
umræðunum á dögunum.
Stóð fundur í Sameinuðu;
þingi til kl. 7 í gær, og voru
ræddar fram komnar breyt-
ingartillögur, sem eru margar
og sumar mjög stórar.
Kl. 1,30 miðdegis í dag
hefst fundur í Sþ. og verður
þá haldið áfram með fjárlög-
in. M#n ætlunin að reyna að'
ljúka umræðunum í dag.
Olíufrumvarpið;
Víðfækar breyting-
arliilöpr
FRUMVARP atvinnumála-
ráðherra um olíugeyma o. fl.
er enn til meðferðar í Ed.
Gísli Jónsson hefir flutt víð-
tækar breytingartillögur við
frumvarpið, aðallega við 6. gr.
(eignarnámið) og auk þess kom
ið með nýmæli.
Varðandi 6. gr. leggur G. J.
til, að eignarnámsheimildin
verði tímabundin, þannig, að
hafi hún ekki verið notuð fyrir
árslok 1944, falli heimildin nið
ur. Ýmsar fleiri breytingar vill
Gísli gera á greininni, sem all- .
ar eru til bóta.
Þá vill Gísli bæta inn í frv.
nýrri grein (7. gr.), svohljóð-
andi:
„Nú hefir verið komið upp ol
íugeymum á útgerðarstað með
aðstoð ríkisins, og olían lækkuð
þar í verði af þeim ástæðum,
en jafnframt hefir olía ekki
lækkað hlutfallslega á þeim
öðrum stöðum, sem enn verður
að flytja olíu að í tunnum, og
skal þá ríkisstjórnin ákveða
jafnaðarverð á olíunni á milli
þessara staða þannig, að hinir
síðarnefndu njóti hlutfallslega
sama olíuverðs og nú, miðað við
þá staði, er þegar selja olíu
frá geymum. Er ríkisstjórninni
heimilt að leggja verðjöfnun-
argjald á alla olíu sem seld er
frá geymunum, er bygðir hafa
verið með ríkisstyrk, er nægi
til þess að verðjafna olíuna, sem
ag ofan getur, eða ef nauðsyh-
legt þykir, að verja til þess fje
að hann óski eftir sterku ÞýsVaJúr ríkissjóði'*.