Morgunblaðið - 04.01.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Lriðjudag'ur 4. janúar 1944.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stéfánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Sameinum þjóð,
þing og stjórn!
,ÁRAMÓTIN hafa, eins og að venju, orðið til þess að
menn skygnast um farinn veg og horfa fram á veginn.
Leiðtogar stjórnmálaflokkanna hafa birt yfirlitsgrein-
ar í blöðunum um ástand og horfur á stjórnmálasviðinu.
Það ber við, að litlu skakkar um dóma þeirra um ástand
það, sem ríkjandi er, þótt nokkuð sje leitað mismunandi
orsaka. Eitt sjónarmið er þó öðrum fremur áberandi: að
sjálft fyrirkomulagið, að hjer sitji við stýrið ríkisstjórn
án stuðnings Alþingis, hafi ótvírætt sýnt sig þess eðlis,
að í skjóli þess geti naumast vel farið, þrátt fyrir góðan
vilja og ásetning stjórnar og þings. Þetta sama sjónar-
mið hefir einnig verið viðurkent að hálfu sjálfrar stjórn-
arinnar.
Eysteinn Jónsson talar fyrir hönd Framsóknarflokks-
ins, um „glundroðann á Alþingi“, sem „haldist hefir alt
árið“.
Formaður Alþýðuflokksins, Stefán Jóhann Stefánsson,
segir: „Það hefir komið fyllilega í ljós á því ári, sem nú
er að enda, að það leiðir til fullra vandræða, að stjórn sitji
að völdum, án þess að hafa fult, ákveðið og einlægt sam-
starf við verulegan hluta Alþingis, og að stjórnarhættir
og þingstörf mótist af ákveðinni og einbeittri stefnu und-
ir forystu stjórnarinnar, og með styrk þess hluta Alþingis
sjerstaklega, er veitir stjórninni brautargengi“.
Ólafur Thors, formaður Sjálfstæðisflokksins, kemst svo
að orði: „Hjer skal engu spáð um, hvað framundan er um
samvinnu þingflokkanna um myndun þingræðisstjórnar
og sameiginlega ábyrgð á sviði löggjafar og framkvæmda.
En það eitt er víst, að meðan svo vindur fram sem nú
horfir, er einskis bata von. Þetta hefir þingið vitað lengi,
þjóðinni vex nú óðum á því skilningur, og ef dæma má
af ummælum sjálfrar ríkisstjórnarinnar á Alþingi nýver-
ið, virðist einnig hún vera sammála. Þegar svo er komið,
verður þingið að láta sjer skiljast, að þyngsta sökin fellur
á það sjálft, ef erjur og úlfúð valda því, að lengur dragist
að leiða stjórnmál landsins í eðlilegan farveg, inn á þær
brautir, sem einar liggja að farsælli lausn á vandamálum
þjóðarinnar“.
Um kommúnista er það vitað, að enga oftrú munu þeir
hafa á því fyrirkomulagi nú, að utanþings stjórn fari með
völd, enda þótt þeir hafi átt að því uppástungu og stutt
þá ráðstöfun, er til hennar var gripið, fyrir um það bil
ári síðan.
Þess er að minnast, að menn höfðu frá öndverðu mis-
jafna trú á þeirri ráðstöfun, er ríkisstjóri skipaði ríkis-
stjórn án atbeina eða stuðnings Alþingis. En út frá þeirri
forsendu, að þingið hafi þá gefist upp á myndun meiri
hluta stjórnar, hefir slíkt vafalaust verið hugsað sem til-
raun til úrbóta.
Það virðist ekki leika mjög á tveim tungum, að sú
tilraun hafi mistekist. Þegar svo er komið, má ekki láta
reka á reiðanum. Þá er engu síður knýjandi að gera nýja
tilraun í annari mynd.
Það er augljóst, að um það, hvað gera skuli, eru menn
miklu síður sammála, en vandkvæði þau, sem ríkjandi
eru. En höfum við ráð á nokkru öðru fyrirkomulagi á
þeim tímum, sem framundan eru, en að sameina þjóð,
þing og stjórn? Og hvaða ráð er annað til þess að sameina
en að finna meðalveginn? Reyna að rata allir sömu götu,
jafnvel þótt öllum finnist þeir þurfa að bera fyrir borð
nokkuð af sínum hagsmunum, sinpi stefnu og flokks-
sjónarmiðum?
Formaður Sjálfstæðisflokksins segir í áramótahugleið-
ingum sínum: „Enn bendum við Sjálfstæðismenn á þessa
leið, helst á allra flokka stjórn, en a. m. k. á sterka þing-
ræðisstjórn, sem hefir að baki sjer einbeittan þingvilja.
Ef slík stjórn nær innbyrðis samkomulagi, myndu þing-
flokkar hennar fylgja henni. Ef Alþingi sættist á leið-
irnar, mun þjóðin ekki mögla“.
Sameining skátafje-
iaga áknreyrar
ára
Frá frjettaritara vor-
um á Akureyri.
Fimm ár eru liðin frá því að
skátafjelögin á Akureyri sam-
einuðust í eitt fjelag, Skáta-
fjelag Akureyrar.
í tilefnj þessa bauð skáta-
fjelagið foreldrum og öðrum
forráðamönnum meðlima sinna
ásamt frjettariturum blaða og
útvarps o. fl. til kaffidrykkju í
barnaskólanum á Akureyri. —
Tryggvi Þorsteinsson, íþrótta-
kennari og foringi fjelagsins,
bauð gesti velkomna með ræðu
og skýrði frá hinum ýmsu
störfum fjelagsins, m. a. stækk-
un skíðaskálans Fálkafell. Þá
afhenti foringinn Hauk Snorra-
syni, aðstoðarfjelagsforingja og
Sigurði Guðlaugssyni, sveitar-
foringja, heiðursmerki SÍB fyr-
ir 10 ára skátastörf og Jóhanni
Björnssyni og Richard Þórólfs-
syni, sveitarforingjum fyrir 5
ára störf, ennfremur Snorra
Sigfússyni fyrir margskonar
aðstoð.
Snorri Sigfússon þakkaði boð
ið fyrir hönd gesta. Þá var
skoðuð sýning, er skátarnir
höfðu efnt til. Að lokum var
sýnd eftirlíking af varðeldi og
skátar skemtu með söng. Sam-
koma þessi var hlutaðeigandi
til hins mesta sóma.
Meðlimir Skátafjelags Akur-
eyrar eru um 80 að meðtöld-
um Ylfingum og RS-skátum.
Hýárskveðjur frá ís-
lendingum í Noregi
Eftirfarandi náýrskveðjur
hafa borist frá íslendingum í
Noregi:
„Bestu nýársóskir til Olafs
Gestssonar, Fjarðarstræti, ísa-
firði og Guðrúnar Jónsdóttur,
Laugaveg 97, frá Gunnari Ól-
afssyni, Þrándheimi. Til Bjarn
ar Jónssonar, Tjarnargarðs-
horni, Dalvík, frá syninum Hall
grími, Þrándheimi. Til Sveins
Sæmundssonar, Heylæk, Fljóts
hlíð, frá syninum Óskari, Aas-
háskóla”.
JÓN ÞÓRARINSSON
LEGGURSTUNDÁ
TÓNLISTARFRÆÐI
JÓN ÞÓRARINSSON, starfs-
maður Ríkisútvarpsins, hefir
fengið leyfi frá störfum í tvö
ár til þess að leggja stund á
nám í tónlistarfræði við Yale-
háskólann í Bandaríkjunum.
Hann nýtur styrks frá Ríkis-
útvarpinu og mun starfa að
tónlistarmálum þess, er hann
hefir lokið námi.
Jón Þórarinsson er frá Seyð-
isfirði, sonur Þórarins Bene-
diktssonar fyrrum bónda á
Gilsárteigi og konu hans, Önnu
Maríu Jónsdóttur. Hann lauF
stúdentsprófi á Akureyri vor-
ið 1937. Hefir síðan unnið nær
því fjögur ár hjá Ríkisútvarp-
inu, en jafnframt lagt stund á
tónlist og tónsmíðar og munu
hlustendum kunnug nokkur
lög hans, sem leikin hafa ver-
ið og sungin í útvarpið.
werji óhrlj-o
Ú <L
CUi
I
?
|
|
f
❖
Gleðilegt nýtt ár.
GLEÐILEGT NÝTT ÁR, les-
endur góðir nær og fjær. Sjer-
staklega vil jeg þakka ykkur
fyrir gott samstarf á liðnu ári
með þeirr ósk, að sambandið
milli okkar megi vera eins gott
á þessu nýbyrjaða ári eins og
það var á hinu liðna. Það eru
mörg verkefni, sem bíða úrlausn-
ar og umtals og jeg treysti á ykk
ur, sem skrifið mjer til, að halda
því áfram eins og hingað til. Við
skulum halda áfram uppteknum
hætti að rabba um áhugamál
okkar. Nöldra svolítið þegar það
á við, en benda á það, sem vel er
gert.
©
Nokkur brjef.
ÞAÐ liggja hjá mjer allmörg
brjef frá fyrra ári, sem ekki hef-
ir unnist rúm til að svara. Jeg
verð að fara fljótt yfir þau flest.
Fjölda margir skrifa enn um
Hitaveituna. Eru allmargir orðn-
ir þreyttir á að bíða eftir henni
og telja, að þeir hafi orðið fyrir
svikum, þar sem gefið hafi verið
í skyn, að ekki myndi taka svona
langan tíma að hleypa heita
vatninu í húsin í bænum. Um
þetta get jeg því miður lítið eitt
upplýst annað en það, að svo
virðist, sem ýmisleg mistök hafi
átt sjer stað, þegar leiðslur voru
lagðar í göturnar í sumar. Það
hefir gleymst að ganga frá leiðsl-
unurri, eins og ráð hafði verið
fyrir gert. Sumstaðar var lokað
fyrir hana við „inntakið" svo-
kallaðaj og þurfti þá að grafa
upp á nýtt til að opna fyrir
hana. Ekki var gert ráð fyrir
slíkum mistökum, þegar áætlað
var, hvenær heita vatnið yrði
komið í öll hús í bænum. Þá
hefir það og komið fyrir, að láðst
hefir að ganga frá endaleiðslum
í götum, og þegar átti að fara að
hleypa vatni í hús við þessar
götur, var það ekki hægt. Það
var eftir að steypa fyrir endana
á leiðslunum, en slíkt er ekki
hægt nema í þíðviðri.
<g»
Það er fljótlegt ai>
læra meðferð heita
vatnsins.
ALLMARGIR skrifuðu mjer
fyrir áramót og vilcþt fá ýmsar
ráðleggingar um meðferð heita
vatnsins. Nú hefir Hitaveitan
gefið út leiðarvísi í bæklings-
formi og geri jeg ráð fyrir, að ó-
þarfi sje að bæta neinu við þann
leiðarvísi. Mjer er líka kunnugt
um, að fólk ’ lærir furðu fljótt
meðferð heita vatnsins, hvernig
best er að tempra það og þess-
hattar.
•
Skemmir heita vatn-
ið silfurmuni?
LOFTUR BJARNASON pípu-
lagningameistari skrifar mjer
alllangt brjef um Hitaveituna og
í því brjefi segir hann m. a.:
,,Það er reynsla min og annara,
sem hafa notað hveravatn, að
það er alls ekki gott fyrir silfur-
borðbúnað og plettvöru, að þvo
hann upp úr hveravatni. Ekki
svo að skilja, að hlutir úr silfri
og pletti eyðileggist beint við að
þeir eru þvegnir up úr hvera-
vatni, en þeir vilja dökkna mjög
með tímanum“.
„Jeg er uppalinn við hvera-
vatn“, segir Loftur ennfremur.
í minni sveit var það notað til
margs, meira að segja í kaffi, þar
sem annað vatn var stundum
ekki fáanlegt. Þótti mörgum
hveravatnskaffi gott, nema helst
aðkomufólki, sem var því óvant.
Mín skoðun er, að varla sje hægt
f
S
V
A
íecýCi fí^inu
?
f
að fá hveravatn með minni hvera
vatnseiginleikum en Reykja-
vatnið“.
Hveravatn sem
læknislyf.
SUMIR brjefritarar mínir
spyrja, hvort rjett sje, að hvera-
vatnið frá Reykjum sje heilsu-
bætandi og telja sig hafa heyrt
því fleygt og jafnvel staðhæft af
sumum. Þeirri spurningu get jeg
ekki svarað að svo stöddu. En
jeg hygg, að það sje mikið rann-
sóknarefni fyrir efnafræðinga og
lækna. Margir telja, að þeir hafi
fengið bót ýmsra meina sinna
með því að baða sig í hveravatni
og anda að sjer hveravatnsgufu.
Gigtveikt fólk hefir t. d. sótt til
þeirra staða, þar sem hveravatn
er, og talið sig fá nokkra bót.
En litt mun þetta rannsakað á
vísindalegan hátt hjer á landi.
Er þó hjer um að ræða stórmérki
legt atriði, sem rannsaka þj'rfti
mjög gaumgæfilega og það sem
fyrst.
Útlerdan lækni hefi jeg hevrt
staðhæfa, að Island ætti mikla
framtíð fyrir sjer sem ferða-
mannaland einmitt vegna hverj-
vatnsins, sem væri heilsubæt-
andi á ýmsa kvilla. Því mið-
ur vanst mjer ekki tími til nje
tækifæri að ræða nánar vi5
þenna útlenda lækni um þetta
atriði, og síðar, er jeg ætlaði að
fara á fund hans og ræða þetta
mál við hann nánar og vita, hvað
hann.hefði fyrir sjer í þessu, var
hann farinn af landinu og nijvr
hefir ekki tekist að hafa upn á
því, hvar hann er niður kominn.
•
Kynnings(rstarfsemi
innanlands.
SJÓMAÐUR hjer í bænum
skrifar mjer skemtilegt brjef og
athyglisvert í tilefni af greinar-
korni, sem hjer birtist um ljós-
myndara frá ameríska tímarit-
inu „Life“. Margt í þessu brjefi
er hárrjett athugað, en einna
merkilegasta tillagan í því er um
það, að landsmönnum verði kynt
betur en hingað til hefir verið
gert, atvinnulíf sjómanna.
Það er alveg rjett athugað hiá
sjómanninum, að of lítið hefir
verið gert að því að kynna þjóð-
inni atvinnulíf landsmanna. Þó
hafa verið teknar ágætar kvik-
myndir af ýmsum atvinnuhátt-
um, og er þá fyrst að minnast
Islandskvikmyndar Lofts Guð-
mundssonar, sem var alveg
prýðileg, er hún var tekin. Ein .
ig hefir Óskar Bjarnason tcl.ið
ágætar kvikmyndir, Vigfús Sig-
urgeirsson og jafnvel fleiri.
En það er ekki nógu langt
gengið í því að kynna atvinnu-
hætti landsmanna innan lands
nje utan. Stafar það að strnu
leyti af skilningsleysi og að öðru
leyti af íhaldssemi og jafnvel
þvermóðskuhætti. Sumum mönn
um finst þeir vera að trana sjer
fram, ef þeir gera ráðstafanir til,
að almenningur fái vitneskju um
framkvæmdir þeirra. Aðrir vita
ekki, hvernig þeir eiga að fara
að því að kynna fyrirtæki sín.
Við Islendingar erum komnir
mjög skamt í öllu, sem nefna
mætti kynningarstarfsemi og yf-
irleitt mætir kynningarstarfsemi
mótspyrnu víða. En það verður
samt ekki hjá því komist, að í
framtíðinni verði þau mál betur
rekin heldur en verið hefir hing
að til. Hver einasta stofnun, sem
almenning varðar, ætti að ■ 'ifa
í sinni þjónustu sjerstaka mei'ii,
se.n sjá um kynningu á málefh-
um þeim, sem stofnunina vavða