Morgunblaðið - 22.01.1944, Blaðsíða 7
Laugardagur 22. jaaiúar 1944
LM 0 R ö U X B L A Ð I Ð
KORSIKUBÚAR VILJA VERA FRAKKAR
Frá franska sendiráðinu hjer
í Reykjavík hefir blaðinu bor-
ist eftirfarandi grein: í
Hr. ritstjóri!
Föstudaginn 14. þ. m. birtist
í heiðruðu blaði yðar grein, er
nefndist: „Hvað verður um
Korsíku?” eftir Margaret L.
MacPerson, og vildi jeg minn-
ast lítillega á hana.
Eftir þessari greín að dæma
mætti ætla, að Korsíkubúar
æsktu þess, að slíta sambandi
sínu við Frakkland. En ekkert
væri fjarstæðara en ao gera
ráð fyrir slíku.
Alt frá því, er franska þjóð-
þingið (Convention Nationale)
lýsti því yfir, i frönsku
stjórnarbyltingunni, sam-
kvæmt ósk eyjarskeggja
sjálfra, að Korsíka væri óað-
skiljanlegur hluti lýðveldisins,
hefir ekkert hjerað sýnt meiri
trygð nje heitarí föðurlandsást
en fæðingarey Napóleons Bona
parte. Auðvitað hafa Korsíku-
búar varðveitt hrein sjerkenni
sín, en þáð er ekki því til fyr-
irstöðu, að þeír sjeu jafn fransk
ir og íbúar Bretagne eða Pro-
vence eða aðrir hópar innan
frönsku þjóðarinnar, sem hafa
allir, þótt í mísmunandi mæli
sje, varðveitt sjerkenni sín. í
stuttu máli: Þvi fer svo fjarri,
að Korsíkubúar hafí nokkurn
tíma viljað segja skilið við hið
franska samfjelag, og þeir hafa
altaf viljað, — og vilja enn í
dag — vera Frákkar.
Svona er sannleikurinn, svo
einfaldur sem hann er.
Korsíkubúar Ijetu þenna
vilja sinn mjög greinilega í ljós
á árunum fyrir núverandi styrj
öld, er ítalski fasisminn gerði
háværar kröfur til lands þeirra.
Hópgöngur þær, er þeir stofn-
uðu til, með venjulegu harð-
fylgi sínu, til þess, að andmæla
kröfu Mussolinis, sýndu allar,
að þeir vildu ekki verða ítalir,
heldur — og umfram alt —
vildu þeir vera Frakkar áfram.
Enn hafa þeir undirstrikað
þenna vilja sinn nú nýlega, í
tilefni af frelsun eyjarinnar.
Frelsun þessi, sem var fyrst
og fremst verk eyjarskeggjá
sjálfra, hefir af þeim aldrei
verið álitin takmark í sjálfu
sjer, þ. e. a. s., þeir hafa aldrei
ætlað sjer að gera það að sjer-'
stökum málstað, er aðskilinn
væri málstað Frakklands sem
heildar. í augum þeirra var
frelsun litla föðurlandsins að-
eins fyrsta skrefið í áttina til
frelsunar stóra föðurlandsins.
Stutt sögulegt yfirlit nægir
til þess að sýna það.
í júnímánuði 1940 var and-
stöðuhreifingin gegn fjand-
mönnunum og þjónum þeirra í
Vichy stofnuð á Korsíku. Eins
og annarsstaðar í Frakklandi
fylgdi þessi andstöðuhreifing
þeim fyrirskipunutn. er gefnar
voru út af de Gaulle hershöfð-
ingja. — Fimm eða sex hópar
voru myndaðir og voru í þeim
menn á öllum aldri, hvaðan-
æva að og með ýmsar skoðan-
ir, svo og allur æskulýðurínn.
I fyrstu störfuðu þessir hópar
einangraðir, hver í sínu lagi,
en síðar, í júnímánuði 1942,
sameinuðust þeör í „þjóðfylk-
ingu“ (Front National) og
komu sjer saman um stefnu-
skrá, samhljóða stefnuskrá i
Stríðandi Frakklands, en höf-
uðatriðia eru þessi: j
„1) Að reka innrásarherina
burtu;
2) Að gefa Frakklandi kost á
því, að kjósa sjer stjófti af
frjálsum vilja”.
Eins og menn sjá, er þetta
hrein frönsk stefnuskrá og var
hún samþykt af yfirgnæfandi
meirihluta íbúanna. Kunnugt
er af áreiðanlegum heimildum
að 98% fylgdu „þjóðfylking-
unni” að málum; þessi 2%,
sem eftir eru, voru ekki kor-
síkanskir sjálfstæðissinnar, því
að þeir eru ekki til, heldur
menn, sem fylgdu hinni svo-
köiluðu stjórn í Vichy. j
Það var „þjóðfylkingin”, er
stjórnaði raunhæfum aðgerð-
um eítir uppgjöf ítala 8. sept.
1942. Strax og uppgjöfin var
tilkynt, gaf hún út ávarp, er
byrjaði þannig: — „Lifi hin
frjálsa Korsíka! Lifi Frakk-
laud!“ og þar var sagt, m. a.: |
„Korsíkanskir föðurlandsvinir!
Tími starfsins er kominn! Þjóð
fylkingin, sem hlotið hefir við
urkenningu frönsku þjóðfrels-
isnefndarinnar, skor5í‘ á yður.
Hún er til þess að stjórna stari'i
yðar í sköpun „hreins og ó-
mengaðs” lýðveldis, samkv.
skýrgreiningu de Gaulle’s hers
höfðingja . . . .”.
Sama „þjóðfylking” birti líka
stjórnmálastefnúskrá, undir
þessari einkennandi fyrirsögn:
„Sameining Korsíku við hið
frjálsa Frakkland”.
Starfsemin var rekin bæði á
hernaðarsviðinu og stjórnmála
sviðinu. Vitað er, að í fjóra
daga — frá 9. til 12. september
— börðust korsíkönsku föður-
landsvinirnir einir, mjög hraust
lega, við Þjóðverja, stöðvuðu
þá og hindruðu sókn þeirra
inn í lanöið, svo að “hinar reglu
legu hersveitir gæti komist í
land. Á sama tíma ráku þeir
frá stjórn fulltrúa Vichy-
stjórnarinnar. í Ajaccio tók við
stjórn hjeraðsstjórn. tilnefnd
af „þjóðfylkingunni”. í öllum
bæjum og þorpum, er leyst
höfðu verið, voru ný yfirvöld
kosin með almennum kosning-
um. Stjórnmálastarfi þessu
var lokið, þegar hernaðarlegur
landsstjóri og amtmaður, til-
nefndur af frönsku þjóðfrelsis-
nefndinni, kom þangað, hinn
15. des.
Móttökurnar, sem þessir
tveir menn fengu, sýndu á-
þreifanlega tilfinningar fólks-
ins. Hjer fer á eftir frásögn
amtmannsins, M. Luizet:
..Hvar, sem við fórum, voru
móttökur fólksins hinar ágæt-
ustu. Fólkið grjet af gleði,
kastaði á vagninn blómum og
handfyllum af hrísgrjónum,
en það er siður þess, er það
býður einhvern hátíðlega vel-
kominn. Borgarstjórinn hjelt
hríí'andi ræðu, franska þjóð-
söngurinn, „La Marseillaise”,
var sunginn með miklum á-
kafa. Þrílitu fánarnir voru
hengdir á trjen. íbúarnir litu
upp, þar sem þeir voru fyrir
framan hús sín eða úti á engi
og hnöppuðust saman í þorp-
unum, er þeir heyrðu hrópað:
„Lifi de Gaulle! Lifi Frakk-
land!”
Jeg sleppi því hjer, að segja
frá hinum geysilegu fagnaðar-
látum, er de Gaulle hershöfð-
ingja var heilsað með, þegar
hann seinna kom til eyjarinn-
ar. Frásögnin hjer að framan
getur gefið nokkra hugmynd
um það, og eins þessi yfirlýs-
ing, sem einn fulltrúi „korsík-
önsku þjóðfylkingarinnar” gaf
í Algier, áður en forseti þjóð-
frelsisnefndarinnar ferðaðist
þangað. Hann sagði: „98% í-
búanna fylgdu okkur að mál-
um, þ. e. a. s. næstum allir
voru fylgjendur de Gaulle’s. —
Allir eyjarskeggjar vona að de
Gaulle hershöfðingi komi bráð
um í heimsókn til okkar. Menn
hafa beðið eftir honum í þrjú
ár. Já,. í þrjú ár höfum við lif-
að á eynni okkar fyrir hann
og fyrir atbeina hans. — Nafn
hans hefir skapað einingu
allra, það hefir upprætt allar
gamlar deilur og flokkadrætti.
Frá því, er de Gaulle hers-
höfðingi gaf út ávarp sitt, er-
um við allir sameinaðir í and-
stöðunni, til þess, að þerjast
fyrir frelsi Frakklands og fyr-
ir rjettindum þeim, er lýðveld-
ið veitti”.
Jeg gæti vitnað í fjölda ann-
ara yfirlýsinga, er sýna þegn-
skap Korsíkubúa gagnvart
Frakklandi, meðan á þessari
frelsun stóð. — Jeg læt mjer
nægja, að minnast á heimsókn
dómkirkjuprestsins í Ajaccio
til ráogjafa amtsstjórnarinnar,
— Hvalfjarðarleiðin
I LAUGARDAGSBLAÐI
Morgunblaðsins 15. þ. m. er
grein undir sömu yfirskrift og
eru þau orð í tíma töluð. En
þar er sjerstaklega átt við
fólksflutninga.
Við Akurnesingar höfum átt
við vaxandi vöruflutnings-
örðugleika að striða síðan við
mistum „Fagranes” úr flutn-
ingum, og þeim málum er
þanhig komið nú, að við'flytj-
um mikið af afurðum okkar
frá Akranesi og vörur frá
Reykjavík, með vöruflutn-
ingabifreiðum kring um Hval-
fjörð, og það með stórum
hagnaði, samanborið við það
að flytja þenna þungaflutning
með bát Ríkisútgerðarinnar
. og þrátt fyrir það, þótt vegur-
[ inn sje lítt fær oft og mörgum
sinnum.
! Jeg ætla ekki að þessu sinni
að rökstyðja þetta með nær-
tækum dæmum, en það verður
ef til vill tækifæri til þess síð-
ar. En þrátt fyrir þessi geisi-
háu farmgjöld og út- og upp-
skipunargjöld etc., stórtapar
Ríkisútgerðin á þessari útgerð.
I Það er maður á Akranesi,
Þórður Þ. Þórðarson, sem á
stórar fólksflutningabifreiðir.
Hann hefir margsinnis sótt um
leyfi til þess að mega flytja
fólk milli Akraness og Reykja
víkur á bifreiðum, sínum krirtg
um Hvalfjörð og hafa aug-
lýsta afgreiðslu í Rvik, en
, leyfið ekki. fengist. En þrátt
fyrir öll bönn hafa bifreiðar
hans og margra annara flutt
mest af þeim farþegum, sem
til Reykjavíkur hafa farið
undanfarna mánuði frá Akra-
nesi.
Mjer er sagt, að til þess að
að slíkir flutningar sjeu ekki
stór brot á lögum um þetta
efni, verði svo og svo margir
farþegar að siá sjer saman um
að - leigja bifreiðina fyrir
hverja ferð og ákveða svo í
kyrþei, að þeir fari af stað frá
einhverjum bensíngeymi í
Rvík kl. þetta eða hitt heim
aítur. Hversvegna má þessi
maður eða einhver annar ekki
flytja fólk á bifreiðum milli
Akraness og Reykjavíkur?
Fólkið vill fara þessa leið og
enga aðra. Hvalfjarðarvegur-
inn frá Reykjavík og að Hvíta
nesi í Kjós ca. 58 kílómetrar
er sæmilegur, en kaflinn frá
Hvítanesi kringum botninn að
Ferstiklu á Hvalfjarðarströnd
ca. 27 kílómetrar er sá part-
urinn, sem vel verður að
vanda og sjerstaklega að veita
af honum vatninu (í irörum
undir hann), líkt og Bretarn-
ir gerðu á kaflanum frá
Hvammsvík að Hvítanesi, en
sá kafli stendur sig prýðilega.
Þessi leið kringum Hvalfjörð
er mjög snjóljett á vetrurp,
vegna sjávarloftsins, því sjór-
inn er víðast örfáa. metra frá
veginum alla leiðina. Ef skafl-
ar koma á veg þertna á vetr-
um öðru hvoru, er ólíkt hæg-
ara að ýta snjónum niður í
hallann að sjónum, heldur en
t. d. á H.dlisheiði eða Holta-
vörðuheiðx, þar sem viða eru
hallalausar flatneskjur.
Þrátt fyrir alla umhleypinga,
frost, snjó og rigningar t?l
skiftis, þá er vegurinn ekki
verri en það, að vörubifreið
kom hingað til bæjarins frá
Akranesi í dag og var 5 tírna
með fult hlass af vörum, og
fólksbifreið er væntanleg á
morgun.
Jeg er ekki í neinum vafa
um það, að fjármunum þjóð-
arinnar væri mikið betur var-
ið í Hvalfjarðarveginn heldur
en til greiðslu á stórtöpum
flóabátanna Akranes—Borgar-
nes.
Mjólkurflutningar utan
Skarðsheiðar og af Hvalfjarð-
arströnd fara með bifreiðum
um 40 kílómetra leið til
Akraness og þaðan sjóveg til
Reykjavíkur, en það væri stór-
hagur að flytja mjólkina á
bifreiðum alla leið kring um
Hvalfjörð með bættum vegi.
Þegar Hvalfjarðarvegurinn
er orðinn sæmilegur, þá þarf
engan bát á leiðina Reykjavík-
Akranes-Borgarnes, en þang-
að til verður að styðjast við
sjóleiðina að einhverju leyti.
P.t, Reykjavík 16. jan. 1944
Haraldur Böðvarsson.
en þá mælti hann á þessa leið:
„Mig langar til þess, í nafhi
klerkastjettarinnar og hinna
trúuðu í borginni, að endúr-
taka það, að föðurlandsást okk-
ar er enn hin sama og við höf-
um altaf sýnt. Við höfum
aldrei mist trúna á hlutskifti
Frakklands og við vissum vel,
að starf allra föðurlandsvina
myndi varna því, að Korsíka
yrði slitin frá móðurlandinu“.
í nafni amtsstjórnarráðsins
og hjeraðsstjórnar þjóðfylking
arinnar, sagði ráðgjafinn í
svari sínu, m. a.: „Þjóðfvlk-
ingin, sem hefir innan vje-
banda sinna fjölmarga ka-
þólska menn og presta, er á-
nægð og hreykin yfir því, að
sjá, að barátta hennar fyrir ein
ingu allra frelsisvina, án
tillits til flokka og trúarbragða
hefir sameinað alla krafta og
öll siðferðileg öfl til baráttu
fyrir heill Frakklands”.
Slík e‘r raunveruleg afstaða
Korsíubúa til Frakklands. —
Þessir Frakkar vilja blátt á-
fram halda áfram að vera
Frakkar. Og þessvegna, .getum
við bætt við, verða þeir það . ..
En nú gætu lesendur Marga- ’
ret L. MacPerson spurt: En
hvers vegna er þessi trygð
við Frakkland? Vissulega er
ekkert í hinni fögru mynd, sem
frúin dregur upp — og það
svona hlutlægt! — af lífi íbúa
þessarar „eyjar fegurðarinn-
ar” undir stjórn Frakka, sem
gefur manni tilefni til þess, .að
gera sjer húgmynd um það.
Ef svara ætti þessari spurn-
ingu fyllilega, yrði það of langt
mál: En jeg læt mjer nægja
að minna á hina fögru skýr-
greiningu Ernest’s Renan, þar
sem hann segir að þjóð sje
fyrst og fremst „ein sál, einn
andlegur kráftur”, en það er
ekki aðeins auðvelt að greina
það eins og hitt, að það sje
pollur eða pyttur í götu í
Ajaccio....
Og nú er varla annað eftir
en að furða sig á þvi, að það
’skuli hafa getað farið fram hjá
frú M. L. MacPerson, að hin
„takmarkaða þekking”, er frú-
in segist sjálf hafa af Korsíku-
búum, hafi að minsta kosti gert
hana neitt sjerstaklega hæfa
til þess, að segja álit sitt á því
hlutskifti, er tilhlýðilegt væri
að veita þeim í Evrópu fram-
tíðarinnar. Einnig er það leið-
inlegt, því að ef hún hefði haft
betri þekkingu á hugarástand1
þessara góðu Frakka, hefði
hún, að öllum líkindum, ekk.i
skrifað grein sina.
18. jan. 1944.
II. Voillerv.
Giftist fimm hermönn-
um á tveim mánuðum
COLUMBIA: — Stúlka nokk
ur, 21 árs að aldri hefir verið
handtekin hjer í borginni. —
Hefir hún játað að hafa síðan í
nóvembermánuði s. 1. gifst
fimm hermönnum. í rjettar-
skjölunum er hún nefnd þrem
ur nöfnum: frú Befty Jane
Fredericson. ungfrú Jnh'e Da-
ley og frú Betty Jané Frede-
riek. : -ú '* '•*